De dokter
verzuipt in
bossen van
Udenhout
Zigeunerfamilie Mirando
speelt eerste viool bij
opnamen Nederlandse film
JULES
CROISET
MOEST
OP ZIJN
TENEN
GAAN
STAAN
OM NIET
WEG
GESPEELD
TE
WORDEN
Feest met de zigeuners tussen de opnamen in de Udenhoutse bossen: Piet Bambergen heeft het met de viool
stok en Willeke van Ammelrooij kijkt toe.
„Agent" Leen Jongewaard met set-pet, aannemer Piet Bamber
gen en de jongste van de Mirando-mannen zijn niet stil te krijgen.
De snelle BMW van een
overbehulpzame Braban
der rijdt ons zo hard voor
uit, dat we rode stoplich
ten en voile kruispunten
in volle vaart moeten ne
geren om de weg niet
kwijt te raken. Het enige
vertrouwenwekkende zijn
de veelvuldig te constate
ren naam en beeltenis van
pater Peerke Donders
langs de route die ons
vergoelijkend net kruis na
geeft. Maar die weg van
Tiiburg naar het kleine
Udenhout moet ons dan
ook voeren naar de opna
men van alweer een Ne
derlandse speelfilm waar
alweer heel Nederland op
zit te wachten: de weder
opstanding van de onver
gelijkelijke dokter Angell-
no in "Help, de dokter
verzuipt", de smeuïge
bestseller van Toon Kort-
de in de Peel legendari
sche arts Wiegersrna. Een
man die werkelijk bestaan
heeft en wiens vader - ook
arts - even hoge ogen
gooide in de vaderlandse
literatuur als dokter Tae-
cke in An toon Coolens
"Dorp aan de rivier".
Op de rand van een
Staatsnatuurmonument
wijzen de aanwezigheid
van een aan z'n oorspron
kelijke bestemming ont
trokken ijskraam-met-bel,
volgestouwd met bier, li
monade en broodjes, en
de lege bordjes en koffie-
bekerlje er omheen, on
miskenbaar op de nabij
heid van professionele,
hardwerkende vervuilers.
Hier worde gefilmd! Maar
wie dan de door de natuur
eigenhandig uitgespaarde
opening^ in de bosrand
passeert, staat even per
plex. De Nederlandse film
mag zich dan voordien
langs rosse walletjes, Bijl
mermeerfiats met duiste
re praktijken en ander
verboden fruit hebben ge
spoed, een idyllisch decor
als dit Udenhoutse bos
biedt, viel nog ver te zoe
ken! Onder de bomen
staan enkele schilderachti
ge woonwagens; 't strijk
licht tussen de bomen
door zet een paar rustiek
grazende paarden in een
zacht zonnetje en daar tus
sendoor zie je in eerste in
stantie alleen maar een
groep dartelende zigeuner
kinderen. Verderop kijken
in kleurige doeken en on
derdelen van herenkos
tuums gehulde zigeunerva-
ders en moeders ontspan
nen toe, op de grond ligt
een jonge zigeuner op z'n
viool een hora te spelen
en uit het struikgewas
lacht een zigeuner-oma
met-pijp vanachter een
bril met misplaatst vlin
dermontuur schalks tegen
de camera.
Bosnetels
Maar er is duidelijk meer:
Willen de heren van de
pers niet over dat stukje
grond lopen! We hebben
d'r net zuring en bosnetels
geplant. Niet vertrappen.
We moeten 't filmen".
Tussen de Brabantse bo
men duiken opeens de le
den van de "filmcrew"
op. De. Zweedse camera
man Persson, opnamelei
der Ernie Damen en re
gisseur Nicolai van der
Heide. De laatste zal ver
der eik contact met, zelfs
een enkele blik naar de
heren journalisten angst
vallig vermijden en loopt
in te korte blauwe spijker
broek met knalrode sokken
daaronder aanwijzingen te
geven aan zijn acteurs via
van vriendelijk naar kor
zelig modulerend stemge
luid.
Liefdewerk
Die acteurs zijn Jules
Croiset, die de hoofdrol
vertolkt maar nog niet
aan de beurt is voor zijn
scènes, de onvermijdelijke
maar mooie Willeke van
Ammelrooij, Leen Jonge
waard en vooral Piet
(Mounty) Bambergen. Hij
vertolkt de aannemer in
"Help, de dokter ver
zuipt" en is aanwezig om
de maten van het zigeu
nerkamp op te meten om
voor een bestrating te zor
gen. Liefdewerk in twee
opzichten, want Piet heeft
in de film een vet oogje
op zigeunerin Willeke van
Ammelrooij laten vallen.
Bambergen loopt rond
met het hoofd gevat in
een aan vier kanten ge
knoopte zakdoek en houdt
ook als de camera stil
staat voortdurend zijn ko-
miekenrol vol. Wanneer
regisseur Van der Heijde
kordaat beveelt: Stilte!
camera loopt! is Piet
Bambergen de eerste om
de stilte te verbreken met
een grap en een grol.
Stappen
Publiciteitschef Pim de
Miranda van de Tuschins-
bi-bioscopuen waar de film
gaat draaien: "Piet is
niet stil te krijgen. Een
geweldige jongen. Gister
avond ben ik hier met 'm
op stap geweest en hij
hoeft z'n hoofd maar te
laten zien of er staan ta
fels met bier klaar".
Bambergen zelf trekt on
middellijk een onschuldig
gezicht en zegt: "Normaal
ben ik niet zo'n stapper
hoor. Wat heb je er aan
ir. je eentje door Amster
dam te zwalken. Ik zit lie
ver thuis." Thuis is voor
Piet Bambergen tegen
woordig het Noordholland
se dorp De Rijp, waar
kortgeleden Beatrix en
Claus de ronde deden. De
pretoogjes van Mounty
Piet beginnen te glinsteren
als hij het vertelt:
Miljonair
"Jongen moet je luisteren.
M'n zoontje van tien werd
aan Beatrix voorgesteld.
Weet je wat ie zegt? Ik
ben op dezelfde dag jarig
als hem. En hij wijst op
Claus. Hij was verder niet
bij ze vandaan te slaan. Op
een gegeven moment
stond ie op het bordes tus
sen ze in te zwaaien naar
de mensen."
Piet Bambergen heeft het
Mevrouw Van Ammelrooij mag haar dagelijkse rol als moeder van Willeke i
de film voortzetten: Ze slaat haar dochter in uitgelatenheid.
voortdurend zorgeloze van
iemand die bet succes als
een ongecompliceerde
kluif geniet. "Maar denk
er om dat het hard wer
ken is met die televisie
shows van ons. Jongen, in
Engeland waren we al
miljonair geweest. En wij
doen alles in ons eentje.
Teksten zoeken en bewer
ken. Wat wij maken bren
gen ze daar al niet eens
meer. Daar maken ze een
gekke scène en als er een
end aan moet komen roe
pen ze "Goodnight every
body" en wandelen van
het toneel af. Dat zie ik
me hier niet doen. Dus
wij schrijven overal nog
een pointe aan. Voor dat
werk hebben ze daar een
hele staf zitten." Niette
min kon dat filmdebuut er
best tussendoor. "Ja jon
gen, dat is toch leuk, een
Nederlandse film. Ik heb
nog gevraagd of er een
rolletje voor Renée (van
Vooren) in zat, maar dat
ging niet. Die jongen
werkt zo hard. Nee. erg
vindt ie 't niet. En als ie
't wel erg vindt, iaat ie 't
in elk geval niet merken.
Ze hadden me trouwens al
eens gevraagd voor een
fiim. Voor "Wat zien ik",
daar wilden ze me hebben
voor die man in die kippe-
veren. Nou ik zag Piet
Bambergen nou niet zo
gauw in z'n blote gat de
straat op rennen."
Stenen
Ondanks de flonkerende
aanwezigheid van de crè
me de la crème van de
Nederlandse toneel-, tele
visie- en schnabbelwereld,
zijn de figurerende zigeu
ners het duidelijkst aan
wezig in het Udenhoutse
decor. Het is de complete
familie Mirando, geleid
door de zoon van wijlen
Tata Mirando, die zich uit
de nette pakken hebben
gehesen om in de kleurige
kostuums van weleer weer
eens "echt" de zigeuner
uit te hangen. Zij zijn de
werkelijke sterren. Opna
meleider Ernie Damen:
"Het zijn geboren acteurs.
Om jaloers op te zijn. Ni
colai hoeft het maar even
aan te duiden en ze pak
ken het. Die kinderen heb
ben zo'n naturel, ongeloof
lijk. Je hoeft maar te zeg
gen: hier staat de camera
en ze zullen er geen mo
ment inkijken. Gisteren
had Jules Croiset een scè
ne met een klein zigeuner
meisje. Nou is Jules een
groot acteur, maar hij
moest z'n best doen en
echt gaan staan acteren,
want ze speelde 'm volle
dig weg."
De Mirando's vormen niet
alleen een kleurrijke fami
lie, maar tevens een com
pleet orkest. Kinderen van
vijf, zes jaar lopen al de
hele dag met een viool
rond te sjouwen en al
komt daar vooralsnog
meer wan- dan klank uit,
ze zijn niet uit 't veld te
slaan. Wanneer de oudere
Mirando's de violen onder
de kin nemen, moeten de
moeders nadrukkelijk roe
pen dat het kroost nu echt
niet mee kan spelen. Op
dat moment mag het Mi
rando orkest Jules Croiset
begeleiden near 'n opge
kalefaterde oude auto
waarin hij kort daarvoor
bijna "verzopen" is. De
Vlaamse acteur Raymond
de Coninck, een man met
een uiterst komisch loopje
in z'n benen, is de zigeu-
ner"koning" die het sein
geeft: In optocht met mu
ziek gaat het op weg naar
de auto die straks zal
moeien ontploften. Zodra
de muziek klinkt lijkt alle
spanning rond de opna
men helemaal verdwenen
en wordt het één groot
feest. De mannen spelen,
vrouwen en kinderen dan-
broek". "Een speld, een
speld" wordt er schielijk
geroepen. "Alweer een
speld" komt er somber uit
de mond van iemand van
dc organisatie. Op het
stukje bosgrond staat een
oude piano met gebarsten,
houten klankbord. Een
van de zigeuners geeft er
wat riedels op weg, Piet
Bambergen valt in met
een Willy Alfredo imitatie.
Maar even later wordt er
een moderne baby-piano
per auto afgeleverd. De
Mirando's zijn vakmensen
genoeg om goed materiaal
te wensen. Zodra de nieu
we piano achter wat tak
kenbossen verdekt is op
gesteld voor de volgende
scène, klinkt er alweer
muziek: Geen zigeunerme
lodieën, maar regelrechte
jazz uit de sfeer van de
befaamde "Hot club de
France". Ze zijn zo "ge
trouwd" met hun muziek,
dat één van de vrouwen
klaagt: "Als m'n man
niet speelt, zit ie in een
boek over violen te lezen.
Ik word er soms gek
van."
Set-pet
Leen Jongewaard ziet het
allemaal aan vanonder
een pet die ettelijke ma
len breder is dan z'n
hoofd: "Nee, die is niet
van mij. Dat is een "set
pet". Ik heb 'm van de
make-up man gekregen
omdat ik anders in de zon
verbrand. Ik heb maar
een klein rolletje als poli-
tie-agent, maar ik kom
een paar keer in de film
voor en dan zie je het
verschil zo." Hij is tot nu
toe erg tevreden, komt
zelfs kijken op dagen dat
hij zelf niets hoeft te doen
en zegt: "Het is erg fijn
met Nicolai werken. De
manier waarop hij over de
film praat. Hij ontroert
me soms. Weet je, ik heb
net „Frank Eva" ge
zien, dat moet je maar
niet schrijven, maar dat
vind ik zo lelijk en koud.
Daar word ik zo miesj
Speld
Onder de zigeuners ont
waar je dan plotseling
mevrouw van Ammel
rooij. die haar dagelijkse
rol als moeder van Wille
ke mag prolongeren in de
film. Een verrassing die
r.og aangenamer blijkt als
moeder dochter in uitgela
tenheid met stukken slaat.
Tijdens het dansen, roept
ze plotseling: "Kijk uit,
straks sta ik in m'n
van". De ster van die film
is buiten gehoorafstand
aanwezig, en houdt zich
trouwens opvallend buiten
het "feest" tussen de bo
men: "Ik heb acht filmda
gen hier, maar voor mij
had het ook in twee dagen
gekund, 't Is maar een
klein rolletje", zegt zigeu
nerin Willeke van Ammel
rooij. "Maar je weet hoe
Nicolai is. Die wil ook de
bloemen en de vogels en
de planten een rol in z'n
film laten spelen. Ze had
den trouwens een kostuum
kunnen uitsparen, want
niemand had wat gemerkt
als ik in m'n eigen kleren
was gekomen. Straks ga
ik weer naar Frankrijk
voor een nieuwe film. M'n
vorige daar, „De hout
hakker" komt binnenkort
ook in Nederland. De
sfeer in Frankrijk is heer
lijk. Ze accepteren je als
actrice. Je mag meeden
ken aan je eigen tekst en
ze willen nu ook dat ik
m'n dialogen zelf zeg. Ik
ben hard bezig met Fran
se lessen, maar 't is moei
lijk hoor. Die mensen
spreken daar nog twintig
keer zo snel als ik."
Vrije tijd
Tussen de toeschouwers
op de "set" zijn schrijver
Toon Kortooms en zijn
vrouw. Vooral de laatste
geniet opvallend en knikt
blij naar alle kanten.
„Had u niet gedacht, hè"
roept ze, "dat 't boek nog
eens een. film zou worden.
We weten het al bijna
twee jaar, maar we moch
ten er niet over praten."
Toon Kortooms zelf heeft
niet aan het scenario mee
gewerkt, maar wel z'n
fiat gegeven aan de elfde,
uiteindelijke versie. Dal
het een andere film gaat
worden, dan z'n boek is.
deert hem niet: "Ach.
film is een heel ander me
dium, hè". Schrijven doet
hij behalve voor zijn vaste
werkgever Panorama, in
z'n vrije tijd. Successen
als „Beekman Beek
man", "M'n kinderen eten
turf" ontstonden op de
zolderkamer van zijn
Bloemendaalse huis, want
zegt Kortooms "ik kan
toch niet in m'n baas z'n
tijd boeken gaan schrij
ven."
Inmiddels gaat het "zigeu-
nerfeest" verder. Teke-
nead voor de sfeer op de
"set" is de allerlaatste
opname die dag. De auto
van dokter Angellno, door
de zigeuners gerepareerd,
moet ontploffen. De man
nen van de speciale effec
ten brengen lange draden
om buiten gezichtsveld de
brandbare waar van een
afstand te onsteken. De
draad blijkt te lang, de
ontsteking doet het niet.
Een tweede poging
strandt ook in het Uden
houtse gras. "Waarom
maak je geen kortere
lont?" vraagt een van de
omstanders, "dan ga je
zelf achter die auto zitten.
Niemand ziet je dan."
„Ja" antwoordt de verbou
wereerde technicus.
"Maar ik wil zelf ook wel
wat zien". Alom gelach en
een heldere fotograaf
merkt op: „Maar je kan
toch ln de bioscoop gaan
kijken!" Dat wordt dan
wel wachten tot februari
volgend Jaar. En of het
dan nog allemaal even
leuk is, wordt dan een ui
terst klemmende vraag.
Wat Udenhout betreft
houdt "Help de dokter
verzuipt" het hoofd voor
lopig zeer speels boven
water.
BERT JANSMA
FOTO'S:
MILAN KONVALINKA
t Het lijkt een idyllisch toeristenlokkertje,
film.
het is gewoon een Nederlandse speel-
Zelfs als er gerust wordt tijdens de opnames klinken de „Hora's'
De dames Mirando, geleid door e
montuur.
schalkse grootmoeder achter misplaatst vlinder-
