Dragen van valhelm nog niet
verplicht, maar wél noodzakelijk
WEGWIJS
Duitse auto in ons
land het meest in trek
Ratten te lijf
met
synthetische
hormonen
SPOORBANEN RIJK
AAN WILDE FLORA
VOOR BROMFIETSERS
kr£ü
Mercedes
duurder
GEKNOEI MET
SLECHTE BANDEN IS
LEVENSGEVAARLIJK
Volvo bestuurder
zit er warmpjes bij
TV
Wilt u piano
of orgel spelen?
mossel >verstee£e
LEIDSE COURANT
ONDER REDACTIE VAN GUIDO HALLEEN
Goedgekeurde motorhelmen
moeten aan de binnenzijde zijn
voorzien van dit keurmerk.
Alleen goedgekeurde brom
fietshelmen zijn aan de binnen
zijde voorzien van dit vignet.
Enkele weken geleden kondig
den wij in deze rubriek al aan
dat een wijziging van het regle
ment Verkeersregels en Ver
keerstekens was te verwachten,
die het de minister van Verkeer
en Waterstaat mogelijk moest
maken het dragen ven een val
helm door bromfietsers en hun
duopassagiers verplicht te stel
len. Die wijziging is inmiddels
gepubliceerd in het Staatsblad
van 10 augustus. Ook de keu
ringseisen van bromfietshelmen
zijn gepubliceerd.
Overigens zal het nog wel een
jaartje duren alvorens de draag
plicht werkelijk wordt inge
voerd. De minister wil eerst de
helmfabrikanten in de gelegen
heid stellen voldoende goedge
keurde bromfietshelmen te pro
duceren en de bromfietsers in
de gelegenheid stellen zo'n helm
te kopen.
Dat is niet zo simpel, omdat
naar schatting slechts een half
miljoen van de bijna drie mil
joen bromfietsers en hun duo
passagiers over een valhelm beschikt.
De invoering van de verplichting zal in twee fasen geschieden.
Eerst wordt het dragen van „een helm" verplicht gesteld en later
pas het dragen van „een goedgekeurde helm". Dit om de bromfiet
sers, die te goeder trouw al een helm hebben gekocht van een niet-
goedgekeurde soort niet te duperen. Deze bromfietsers moeten im
mers gerekend worden tot de verstandige categorie, welke helaas
nog in de minderheid is.
Veel onverstandige bromfietsers hebben intussen de tol al moeten
betalen. In 1970 overleden 540 bromfietsers als gevolg van een onge
val (in 1971 waren dat er 601), terwijl er in beide jaren bijna 27.000
werden gewond. De doodsoorzaak was in 80 pet van de gevallen her-
sen- of schedelletsel. Deze kwetsuren vereisen, voor zover ze niet de
dood tengevolge hebben, vaak langdurige verpleging in een zieken
huis of revalidatiecentrum.
In dit verband mag er nog wel eens op gewezen worden, dat men
maar al te dikwijls een bromfietser met valhelm een duopassagier
zonder valhelm ziet vervoeren. Kinderen rijden vaak als duopassa
gier mee. Het is onverantwoordelijk deze kinderen zonder valhelm
te laten meerijden. Als straks de draagplicht is ingevoerd, zal dat
zeker ook zijn konsekwenties hebben voor het aansprakelijkheids
recht. Iemand, die buiten zijn schuld een ongeval met een bromfiets
krijgt en geen valhelm draagt, zou dan wel eens een geringere scha
devergoeding kunnen krijgen.
De volgens de nieuwe normen gekeurde helmen zullen herkenbaar
zijn aan een nieuw vignet. Enkele weken geleden konden wij dit vig
net slechts beschrijven. Nu kunnen we het vignet ook laten zien. Het
is erg belangrijk bij de aankoop van een helm op dit vignet te let
ten.
Uit het onderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Ver
keersveiligheid (SWOV) en het Instituut voor Wegtransportmiddelen
TNO (IW/TNO) is gebleken, dat aan bromfietshelmen andere eisen
gesteld kunnen worden dan aan de thans goedgekeurde motorhel
men. De eis van zijdelingse stijfheid, die aan motorhelmen wordt
gesteld, kan voor de bromfietshelmen vervallen. De bromfietshelm
kan daarom wat lichter en dus goedkoper worden uitgevoerd.
De voornaamste eisen voor de bromfietshelm zijn, dat hij goed
draagbaar is, dus goed past en niet over het hoofd heen en weer
kan glijden, en dat hij een sluitende kinband heeft.
NSU Prinz
niet meer in
produktie
Het Westduitse autoconcer Au-
di/NSU (dochteronderneming
van Volkswagen) heeft eind juli
de produktie van de NSU-Prinz
gestaakt. Thans wordt alleen
nog van dit automerk de RO-80
(met wankelmotorgeprodu
ceerd.
De fabricage van de NSU Prinz
1000 en 1200 (4-cilinder) was al
begin dit jaar door de fabriek
beëindigd, maar omdat de 2ci-
linder NSU Prinz (600 cc) nog
zo goed werd verkocht in Italië,
is de fabrikant nog enige maan
den doorgegaan met produceren
van dit inmiddels toch wel ver
ouderde model.
Sinds 1960 zijn in ons land ruim
30.000 automobielen van de NSU
Prinz 600 verkocht en ongeveer
25.000 NSU Prinz 1000 en 1200.
De Nederlandse automobilist
blijkt een voorkeur te hebben
voor Duitse auto's. Vorig jaar
werden in ons land ruim 149.000
auto's van Duitse merkm ver
kocht. Op de tweede plaatsv ol-
gen de Franse merken met
129.500 derde Italiaanse met bij
na 42.000, vierde Japanse met
41.000, vijfde Nederlandse met
26.000 en zesde Engelse met
24.000.
op de eerste plaats. De Belgi
sche automobilist heeft vrijwel
dezelfde voorkeur als de Neder
landse; de Japanse merken zijn
daar echter juist wat sterker
vertegenwoordigd dan de Ita
liaanse.
Uit de gegevens over de verko
pen van personenauto's in de
EEG blijkt voorts dat in Duits
land de voorkeur voor Franse
auto's groter is dan in Frankrijk
de voorkeur voor Duitse auto's.
Niet onbekend is dat in ons land
Opel het meest verkochte merk
is (57.000), gevolgd door Ford
Keulen/Genk (bijna 42.000), Sim-
ca (bijna 40.000). Fiat (38.000),
Renault (bijna 34.000) Citroën
(31.000), Volkswagen (bijna
28.000) en DAF (26.000).
Opvallend is dat Duitse en Ita
liaanse merken hun verhopen in
de E EG zagen teruglopen in
vergelijking met 1971, terwijl de
belangstelling voor Franse en
Engelse merken toenam.
De cijfers werden gepubliceerd
door de RAI.
Alle modellen personenwagens
van Mercedes Benz zijn ingaan
de deze week met 4,5 tot 7,5 pro
cent In prijs verhoogd. Volgens
de importeur zijn in de prijsver
hogingen begrepen de nieuwste
veiligheidsvoorzieningen, waar
mee de typen 200D tot en met
200 CE worden uitgerust. Het
btreft hier onder meer de
hoofdsteunen voorin en automa
tische veiligheidsgordels, terwijl
nu alle types standaard met ra-
diaalbanden worden geleverd.
De goedkoopste Mercedes, dat ls
het 200-model, kost thans inclu
sief btw 21.460,-. De duurste
Mercedes, behoudens dan de 600
Pullman 6-deurs, is momenteel
de 450SLC. De prijs van deze
wagen is 65.772,-.
De onderdelen van
aangegeven.
i motorhelm worden hier op dit schema
De Vereniging van Bandenspecialisten (Vaco) heeft met zorg kennis
genomen van de praktijken van ondeskundigen, die in het Duits-Ne
derlandse grensgebied maar ook in het zuiden van ons land met
tobanden manipuleren.
De laatste tijd blijkt een groep handelaren in West-Duitsland op gro
te schaal autobanden te verkopen, die wel geschikt zijn voor cara
vans maar niet voor personenauto's waarmee harder dan 100
km/uur wordt gereden. De „caravanbanden" worden tegen goedko
pe prijzen verkocht en zijn voorzien van het opschrift maximaal
100 kilometer per uur".
Volgens de Vaco slijpen de malafide handelaren de door de banden
industrie op de autobanden aangebrachte gebruiksbeperkende co
deringen weg en verkopen de banden dan eenvoudig als „nu
merkbanden".
Waarschuwingen, ook In het verleden, tegen deze levensgevaarlijke
praktijken hebben tot nu toe geen merkbare resultaten opgeleverd,
aldus de Vaco.
Er zouden al enkele verkeersongelukken met dodelijke afloop zijn
ontstaan als gevolg van het gebruik van deze banden met een gerin
gere kwaliteit. Het Tweede-Kamerlid Heymans (KVP) heeft bij mi
nister Westerterp van Verkeer en Waterstaat aangedrongen op
maatregelen tegen de malafide praktijken met autobanden.
De Volvo's 144 Grand Luxe en 164 E zullen het komende modeljaar
uitgerust worden met een elektrisch verwarmde bestuurdersstoel
De elektrische elementen in de zitting en de rugleuning worden ge
regeld via een thermostaat en worden ingeschakeld als de binnen-
temperatuur lager dan 14 graden Celsius is. De stoel wordt ver
warmd tot 26 graden voordat de verwarming wordt uitgeschakeld.
Het brengen van de temperatuur van 0 tot 26 graden duurt drie mi
nuten. Nieuw aan de Volvo's zijn de zware schokabsorberende bum
pers, die een aanrijding bij een snelheid van 5 tot 8 km/u kunnen
verwerken zonder dat er schade optreedt. De benzinetank kreeg een
veiliger plaats, terwijl de stuuras telescopisch werd uitgevoerd.
De voorstoelen kregen een dubbele vergrendeling, die kan wor
den versteld via een beugel aan de voorzijde. De rugleuning kan
worden ingesteld via een draaiknop.
De 140-serie kreeg een nieuw benzine-injectiesysteem.
De ventilatieruitjes in de Volvo zijn dankzij het verwarmings- en
ventilatiesysteem niet meer nodig.
HET AARDIGE VAN DE WETENSCHAP
BLOEMETJES BUITEN
In Engeland zijn geslaagde
proeven genomen ratten te be
strijden met een synthetisch
hormoon dat de dieren onvrucht
baar maakt. Het kunstmatig
vervaardigde hormoon, bdh-
10131 genaamd, werd toegevoegd
aan het voedsel van de ratten.
Gebleken is, dat zowel kolonies
proefdieren in het laboratorium
ais op een vuilnisbelt na een
aantal maanden aanmerkelijk in
omvang kleiner waren gewor
den.
Een belangrijke omstandigheid
is dat bij gebruik van dit hor
moon preparaat de dieren het
voedsel niet lieten staan zoals
wel het geval was bij gebruik
van andere, onvruchtbaarma-
kende hormonen.
Vergif is wel bruikbaar om de
ratten te bestrijden, maar heeft
ais vervelend nevenverschijnsel
dat de dood van een aantal die
ren voor de overlevende dirn
een aanleiding is om zich in ver-
snlde mate voort te planten.
Dit gevaar is bij hormonale ste
rilisatie niet aanwezig. Bij de
proefnemingen bleek dat op de
belt met proefdieren na een half
jaar nog maar een kwart van de
rattenpopulatie aanwezig was en
na een jaar was er geen rat
meer te bekenen. Op een ander
proefbelt waar de d:eren geen
„hormonaal" vodsel kregen,
bleef de populatie ongeveer ge
lijk.
I De zon is een geweldige energie-
j bron en al generatie lang zoekt
men die op de meest praktische
Membronlfs n r? p r p~c
en voordelige mahier te gebrui
ken. In Australië speelt profes
sor Stuart Butler met de ge
dachte om een oppervlakte van
256 vierkante kilometer in de
woestijn zwart te maken. De
zonnestraling die zodoende zou
worden vastgehouden kan in
elektrische energie worden om
gezet en wel in een dusdanige
omvang dat aan de energiebe
hoefte van Australië voldaan
kan worden. Mogelijk wordt het
dan in de steden wat warmer,
maar het grote voordel is dat
de vervuiling absoluut minimaal
is vergeleken met het verbran
den van fossiele brandstof of het
gebruik van uraniumreactoren.
Deze laatste vormen van ver
branding hebben al geleid tot
verhoging van het koolzuurge-
halte in de lucht, waardoor en
broeikaseffect ontstaat. Op de
lange duur kan dit een blijvende
verandering van weer en kli
maat tot gevolg hebben.
Mariner 9 heeft op Mars teke
nen van vrij recente vergletsje-
ring gevonden. Het betrokken
gebied bevindt zich op het zuide
lijk halfrond. De van Mars ge
maakte foto's hadden net zo
goed genomen kunnen worden
van een of andere gletsjerstreek
in Zwitserland of Oostenrijk. De
U-vormige valleien, typerend
voor gletsjeractiviteiten in onef-
fn gebied zijn duidelijk waar te
nemen. De zijden van deze val
leien worden evenals in de Zwit
serse Alpen gevormd door steile
bergruggen, uitgeslepen en „ge-
ADVERTENTIE
Het Batelinstituut te Frankfort aan de Rijn houdt zich met name bezig met het terugwinnen
van grondstoffen uit afval. Daar hoort ook de bewerking van afvalwater bij. De bedoeling is
om bepaalde materialen voor hef produktieproces terug te winnen. De proefinstallatie op de
foto scheidt stoffen, die zich in dezelfde oplossing bevinden en erg veel op elkaar lijken. Voor
dat doel zijn membranen ontwikkeld voor het filteren van de kleinste molekulen. Het is al mo
gelijk gebleken meer dan tachtig pet. van het phenol en andere aromaten uit het afvalwater
terug te winnen.
beeldhouwd" door gletsjers. De
hie struktuur van het betrokken
Marsiaanse gebied lijkt trou
wens sterk op die van Zwitser
land. Uit dit alles concludeert
dr. Julia Kane van -de Hofstra
universiteit in New York dat
„nog niet zo lang geleden" vrij
veel water, respectievelijk ijs op
Mars moet zijn geweest. Maar
waar is dat water dan geble
ven?
Studenten in de geologie hebben
in de Dolomieten een versteende
school vissen ontdekt van onge
veer 300 miljoen jaar oud. De
vindplaats ligt in het berggebied
van Latemar niet ver van Mode
na. De school bestond uit 27 vis
sen. Het aantreffen van ver
steende vissen in geologische la
gen, zo oud als die van Latemar
is een buitengewone zeldzaam
heid.
Vraag de 80 pagina's lellende kleurenkatalogus.
een wereldcollectie orgels, plano's en.„ eigen muziekscholen
i! 1-3 (In pand He.» winke
LEIDSCHENDAM
Het NS-blad De Koppeling heeft
in zijn editie van 3 augustus de
aandacht gevraagd voor een
stukje uniek Nederlands natuur-
bezit: de wilde plantengroei
langs de spoorbanen. Prof. dr.
V. Westhoff uit Nijmegen en P.
Zonderwijk van de Plantenziek-
tekundige dienst te Wageningen
doen daarin een pleidooi voor
het sparen van deze planten die
vaak ten onrechte als onkruid
worden beschouwd.
De betekenis van de spoorbanen
voor de Nederlandse flora blijkt
alleen al uit het volgende cijfer:
van de 1400 soorten die de flora
in Nederland telt komt ongeveer
dertig procent langs de spoorba
nen voor. Weliswaar zijn dit
grotendeels soorten die ook el
ders in groten getale voorko
men, maar er is een groep van
23 soorten die voornamelijk in
de bermen van de spoorbanen te
vinden is. En daarmee hebben
de spoorwegen, die soms zo ont
sierend in een landschap optre
den, toch ook een belangrijke
rol bij het behoud van natuur-
rijkdommen. Er zijn ook min of
meer natuurlijke plantenge
meenschappen ontstaan, terwijl
ook het milieu is geschapen voor
zg. ruderale vegetaties, d.w.z.
begroeiingen die onder sterke
menselijke invloed staan, maar
die niet voor agrarische produk
tie in gebruik zijn.
Belangrijk element in de plan
tengroei rond de spoorbaan
vormt de begroeiing in de
spoorsloten. Die sloten zijn door
hun geïsoleerde ligging, afge
scheiden van het kultuurland dat
eraan grenst, en bevatten daar
door water dat niet is verontrei
nigd door een teveel aan mest
stoffen en bestrijdingsmiddelen.
In het voedselarme water van
de spoorsloten - een zeldzaam
heid in ons land - komen plan
tensoorten voor die tientallen ja
ren geleden nog vrij algemeen
waren in Nederland, maar die
thans zeldzaam zijn geworden.
De bovengenoemde schrijvers
wijzen op de schijnbare tegen
stelling dat voedselarm water
'juist verrijkend kan werken op
de verscheidenheid van de flora.
Planten als Kleine vvaterweeg-
bree, Moerashertshooi, Dui
zendknoopfonteinkruid en Wit-
bloemige waterranonkel, die
vroeger veel in vennen groeiden,
komen nu nog voor in spoorslo
ten, terwijl op de oevers planten
groeien als Dopheide, Been-
breek, Eenarig Wollegras, Hei-
dekartelbiad en Moeraswolfs
klauw.
Andere sloten, die iets voedsel
rijker water bevatten, leveren
planten als de forse Stijve Zeg
ge, het Moeraskruiskruid met
zijn hoog geel bloeiende sten
gels, of de Waterviolier met zijn
boven het water uitstekende
lichtpaarse bloemtrossen. Ver
der komen we er de Slangewor
tel tegen met zijn grote witte
aronskelkachtige bloemen, bij
voorkeur op de grens tussen
oude en nieuwe gronden in het
rivierengebied in het oosten en
zuiden van het land.
Vooral de vennetjes die de slo
ten soms vormen worden door
de schrijvers aangeduid als ver
rukkelijke miniatuurwildernis
sen, waar planten worden aan
getroffen als Welriekende nacht
orchis, enkele varensoorten,
Spaanse ruiter, Blauwe knoop,
Klokjesgentiaan, Vetblad, Mug-
genorchis en Blonde zegge.
Opvallender dan deze vergeten
soorten zijn de ruderale be
groeiingen langs de banen, met
planten die „warmteminnend"
zijn: het paarse Slangekruid, de
Wilde Reseda, de grote lichtgele
Teunisbloem die ook in de dui
nen voorkomt, het Zeepkruid en
het prachtig paarse Vijfdelig
Kaasjeskruid en verschillende
soorten Toortsen met langgerek
te gele bloeiwijzen. Het gaat
hierbij om soorten die groeien
op weinig beroerde gebieden.
Waar de mensenhand meer
grijpt nemen andere soorten
toe: het geel bloeiende Boeren-
wormkruid, de geel-oranje Vlas-
leeuwebek, de hoge Bijvoet en
de Akkerwinde, met haar dui
zenden klokjes, de Zwarte Mos
terd en Zandkool, twee kruis-
bloemigen.
De merkwaardigste spoorweg
plant is Riempjes, een uiterst
klein, wit bloeiend plantje, dat
vroeger voorkwam op vochtige
zandgrond, maar dat vrijwel r'
leen op de spoorwegemplace
menten nog voorkomt, waar het
zich heeft aangepast aan een
veel droger milieu. De spoorweg
emplacementen kennen door
hun droge, warme klimaat ook
specifieke insektensoorten, zoals
de bijenwolf, een wespensoort
die haar eieren legt in tevoren
verlamde bijen. Het emplace-
mentin Tienray had vorig jaar
een hele kolonie, waardoor inte
ressant wetenschappelijk onder
zoek kon worden verricht. Ook
andere insectensoorten kunnen
ongestoord op spoorwegterrein
nestelen, gebonden als ze zijn
aan bepaalde plantensoorten (de
Grote Brandnetel is onmisbaar
voor vlinders als Atalanta, Klei
ne Brandnetel is onmisbaar voor
vlinders als Atalanta, Kleine
Vos, Dagpauwoog en Landkaart
je), terwijl op zijn beurt de vo
gelstand weer afhankelijk is van
het voorkomen van insecten.
Vernietiging van de spoorwegta
luds door het gebruik van
kruidbestrijdingsmiddelen bete
kent uitroeiing van de resultaten
van een evolutie van vaak mil
joenen jaren. Bovendien hebben
de kruiden allerlei nuttige func
ties, als signalering van schade
lijke invloeden, als stabiliseren
de factor naast natuurgebieden,
etc. Daarom is het behoud van
de wilde flora geen hobby van
zeergeleerde heren, maar
noodzaak voor de hele samenle
ving.
bekledlngslug
