Ernstige grondwettelijke
crisis bedreigt VS
GENERAAL BERGHUIJS
NEEMT OOK ONTSLAG
Nederland
grenzen
van
Ghaddafi trekt
ontslag
in
VEEL JONGEREN IN
RUSSISCHE KERKEN
£ciclóe (Sou/tont
Redding
uit zee
DINSDAG 24 JULI 1973
LEIDSE COURANT
Cordon Strachan, voormalig mede- WASHINGTON (AP/UPI) Met e<* botweg „nee" te laten r
horen op twee officiële verzoeken tot vrijgave van presi
dentiële documenten heeft president Nixon de ernstigste
grondwettelijke crisis in de Amerikaanse geschiedenis op
geroepen. De Amerikaanse president beriep zich bij de
weigering op het leerstuk van de scheiding der machten.
Door deze (weigering heeft Nixon ook veel eigen partijge- j
noten voor het hoofd gestoten. Zij hadden er bij hem op
aangedrongen het niet op een constitutionele confrontatie
tussen uitvoerende en wetgevende macht te laten aanko
men.
werker van Nixons stafchef Hal-
deman, legt getuigenis af voor
de senaatscommissie van sena
tor Ervin.
Zie af van
politieke
carrière
WASHINGTON (VPI) Op
het verhoor voor de se
naatscommissie in Wa
shington van het voorma
lige lid van de staf van
het Witte Huis Gordon,
Strachan, stelde senator
Joseph Montova de 29-ja-
rige getuige gisteren de
vraag wat zijn advies zou
zijn aan jonge mensen die
een carrière in de lande
lijke politiek in Washing
ton overwegen.
„Mijn advies zou luiden:
zie ervan af", antwoordde
Strachan. „Ik geloof dat
dit een zeer goed ant
woord is", zei Montoya.
Montoya had verklaard dat
hij veel brieven van jon
gelui kreeg waarin „grote
teleurstelling" over de
duistere politieke manipu
laties in Washington tot
uiting kwam.
De voorzitter van de Senaatscom
missie voor de Watergate-zaak
Sam Ervin, zei gisteren dat hij
de jongste ontwikkelingen diep
betreurde. Hij verklaarde dat
de doctmine van 't presidentiële
privilege dat de president han-
teert, alleen bestaat in verband
met officiële verplichtingen. On
der geen beding is ze aan te
voeren in verband met illegale
handelingen of politieke cam-
van politieke spionage die door
de republikeinen werd bedreven
voor de inbraak in Watergate
op 17 juni van het vorig jaar.
Strachan zei dat hij voor Halde-
man rapporten over politieke
spionage had opgesteld. Halde-
man had laten doorschemeren
dat hij de rapporten had bestu- 1
deerd en besproken met oud-mi
nister van justitie Tohn Mit
chell.
pagnes. Ervin zei dat het Ame- Strachan onthulde het bestaan
rikaanse volk niet zo geïnteres
seerd is in de door de president
gehanteerde scheiding van be
voegdheden als wel m het vin
den van een antwoord op bran
dende vragen.
Gordon Strachan, voormalig staf
lid van het Witte Huis, heeft
gisteren ten overstaan van de
Watergatecommissie gezegd dat
zijn onmiddellijke chef, Bob
Haldeman, op de hoogte was
van een politiek spiomageplan
met een begroting van meer
dan een miljoen gulden. Het
plan had betrekking op het be
spioneren van belangrijke de- i
mocraten als George McGovern
en Edmund Muskie. Tenslotte
prees hij de voormalige juridi- I
sche raadsman van het Witte
Huis, John Dean, voor de waar- De vroegere Amerikaanse minis-
heidsgetrouwe weeraave van de ter van defensie, Meivin Laird,
feiten. die vier weken geleden tot advi
seur van het Witte Huis werd
benoemd, overweegt volgens de
Wallstreet Journal, zijn ontslag
te nemen. Laird zou zich erge
ren dat hij niet genoeg toegang
heeft tot president Nixon.
Roof van
vliegtuigje
mislukt
HILVERSUM Op het vliegveld
je bij Hilversum hebben gister-
nacht twee mannen geprobeerd
een vliegtuigje van het type Pi-
per Super Cup te stelen. Zij
hadden alles gereed voor de
start, toen ze ontdekt werden
door een employé van het vlieg
veld. De unbekend gebleven
mannen gingen er snel vandoor,
met achterlating van wat baga-
Se.
De kabel waarmee het vliegtuig
vast stond, was reeds doorge
sneden, het contact stond al
aan. Ook was de controlelijst al
ingevuld. Vermoedelijk heeft
L een auto met brandende kop-
I lampen vanaf de rand van het
j vliegveld de startbaan willen
verlichten.
Den Haag - Luitenant-generaal N. schreven gebeurtenissen die hij -
Berghuijs (57), opper-officier als een ernstige aantasting van 1
personeel Koninklijke Land- de krijgstucht beschouwt, geen
macht, heeft om ontheffing uit maatregelen worden getroffen.
zijn functie en om ontslag uit de Ook is generaal Berghuijs het
militaire dienst per 1 september persoonlijk oneens met de con-
verzocht.
Generaal Berghuijs heeft overwe
gende bezwaren tegen het ge
voerde beleid ten aanzien van
de gebeurtenissen rond luite
nant-generaal F. E. Meijnderts,
commandant van het eerste le
gercorps, zo heeft de legervoor-
lichtingsdienst meegedeeld.
Generaal Berghuijs vindt het met
name onaanvaardbaar dat op
grond van de in het rapport van
•Langemeijer be-
clusie van de commissie-Lange-
meijer dat onder de door de ka
binetswisseling gewijzigde om
standigheden een herstel van de
goede verhoudingen binnen de
leiding van de Koninklijke
Landmacht niet onmogelijk zou
zijn. Op grond van een en ander
meent generaal Berghuijs niet
langer mede verantwoordelijk
heid voor de gang van zaken bij
de Koninklijke Landmacht te
kunnen aanvaarden.
EEG-ministers
over verhouding
met Amerika
KOPENHAGEN (DPA) - De ne-
gen ministers van buitenlandse
1 zaken van de Europese gemeen
schappen hebben hun politieke
comité opgedragen tot aan hun
volgende bijeenkomst op 10 en
11 september in Kopenhagen
rapporten op te stellen over de
betrekkingen tussen Europa en
de Verenigde Staten en over de
„Europese identiteit".
Bij de Europese ministerraad ln
Brussel is gisteravond ernstig
verschil is, dat de Franse dele-
omtrent de komende wereldhan
delsbesprekingen, die in de
herfst in Tokio moeten begin
nen. Oorzaak van het menings
verschil is,dat de Franse dele
gatie, onder leiding van de
Franse minister Michel Jobert,
naar de mening van de andere
delegaties, wil terugkomen op
een gemeenschappelijk stand
punt van de ministerraad van
i 25 juni, dat monetaire en han-
1 delsproblemen gescheiden kun
nen blijven.
SCHIPHOL (ANP) „De chris
tengemeenten die we hebben be
zocht, waren niet alleen spring
levend, maar toonde ook een
diepte en breedte van christelijk
leven die ons, westerlingen, be
schaamd heeft gemaakt", aldus
mgr. M. Kok, aartsbisschop van
de oud-katholieke kerk, die gis
termiddag aan het hoofd van de
delegatie van de raad van ker
ken, die een tiendaags bezoek
aan Rusland heeft gebracht, op
Schiphol is teruggekeerd.
De delegatie bestond verder uit
prof. dr H. Fiolet, secretaris
van de raad van kerken, dr. A.
van den Heuvel, secretaris-ge
neraal van de hervormde kerk,
ds. H. Bremer van de sectie in
ternationale zaken van de raad,
en mevrouw dr. K. Rozemond
van de afdeling Oost-Europa
van het interuniversitair insti
tuut voor oecumenica.
De delegatie heeft in Moskou, Le
ningrad, Odessa, Kiev en Sa-
gorsk contact gehad met kerke
lijke leiders zoals patriarch Pi-
men en metropoliet Nikodim.
„Wie nu nog zegt dat de kerken
in Rusland vol oude vrouwen
zitten, miskent de feiten en her
haalt de anti-godsdienstige Sov
iet-propagandazo verklaarde
mgr. Kok namens de delegatie.
Hij verzekerde dat de kerken,
ook door de week, vol zijn. On
der de aanwezigen zijn vele jon
geren en velen van middelbare
leeftijd. De delegatie was bij
zonder onder de indruk van het
aantal dopelingen: gemiddeld
1000 dopen per priester per
jaar.
Nederlandse
oorlogs
schepen
aangevaren
DEN HAAG (ANP) De onder
zeeboot Limburg en het fregat
Van Galen, op reis naar het
Verre Oosten, zijn in de haven
van het Iraanse Bandar Abbas
aangevaren door het schip Arya
Nur.
Beide Nederlandse marineschepen
lagen afgemeerd, terwijl de
Arya Nur in de haven manoeu
vreerde. Persoonlijke ongeval
len deden zich niet voor. De op
gelopen schade zal met hulp
van de Iraanse en Amerikaanse
marine hersteld worden.
In Parijs is, in het hartje
zomer, het wintermodefeest van
aan. De hele week zul
len de modellen voor het komen,
de najaars- en winterseizoen
worden getoond.
Doden bij
hotelbrand
in Schotland
OBAN (Reuter) Bij een hevige
brand in hotel Esplanade in
Obar. in Schotland zijn in de af
gelopen nacht acht mensen om
het leven gekomen en velen ge
wond. Veel hotelgasten raakten
gewond toen zij uit de boven-
elages van het zes verdiepingen
tellende hotel sprongen. Na drie
uur was de brandweer de brand
•meester. Volgens een brand
weerman is er zeker één ver
mist, maar „kunnen meer
slachtoffers nog in het gebouw
zijn."
Machine-
afwasniiddelen
gevaarlijk
voor kinderen
DEN HAAG (ANP) Machina-
alwasmiddelen zijn schadelijk
voor het milieu en meestal ge
vaarlijk voor kinderen. Dit zijn
enkele van de conclusies, waar
toe een onderzoek van de Con
sumentenbond heeft geleld.
Terwijl hand-afwasmiddelen door
gaans niet schadelijk voor het
milieu zijn, zijn machlne-afwas-
middelen dat wel, want deze be
vatten fosfaten, die via de riole
ring in open water terecht ko
men. Onze hoop, aldus de Con
sumentenbond, dat de fabrikan
ten sinds ons vorig onderzoek
van april 1972 het fosfaatgehalte
van hun middelen omlaag zou
den hebben gebracht, bleek ij-
dcl: er was nauwelijks iets ver
anderd.
Machine-afwasmiddelen rijn
meestal sterk alkalisch en daar
door bijtend. Dat betekent, dat
de gebruiker er zeer voorzichtig
mee om moet gaan, dat hij het
middel buiten bereik van kinde
ren moet houden en dat hij di
rect na gebruik zijn handen
goed moet afspoelen.
Rechtsstaat
VOOR VELE CHRISTENEN is schering en inslag geworden het ad
vies dat ze moeten leren leven met de onzekerheden In het geloof.
Voor alle mensen in onse westerse samenleving begint het erop te
lijken, dat ze moeten leren leven met de onzekerheden van de
rechtsstaat.
Dat kost de meeste burgers evenveel moeite als het zich aanpassen,
bewust aanpassen aan gewijzigde opvattingen in Kerk en christen
dom. Veranderingen die diep-gewortelde opvattingen raken, aan
vaardt men nu eenmaal minder gemakkelijk dan de onttroning van
een sportkampioen of politiek leider.
Het dilemma bij de veranderende rechtsregels is vooral, dat sommige
veranderingen zo radicaal zijn dat aan het behoud van de rechts
staat zelf getwijfeld wordt. Het is in bepaalde gevallen al uiterst
moeilijk geworden om het eens te zijn over de grenzen tussen goed
en kwaad.
DAT STOFFELIJK EIGENDOM een betrekkelijk recht is, bleek na
politieke nationalisaties, in de manier waarop wetgevende en recht
sprekende overheid soms reageerde op het kraken van woningen.
De glijdende schaal eindigt evenwel niet bij de overgang tussen din
gen en mensen: ontvoeringen en gijzeling van personen worden in
bepaalde, vaak brede kringen, beoordeeld naar gelang van het doel
dat met de vrijheidsberoving en/of op het spel zetten van mensenle
vens beoogd wordt.
In een vorig commentaar hebben we de behoefte van het duidelijker
stellen van normen uitgesproken. De gezamenlijke oogst aan
nieuws dat via krant, tijdschrift, radio en televisie binnenkomt, on
derstreept bijna dagelijks deze behoefte.
Want wie niet de struisvogel imiteert, zal hebben te erkennen dat aan
de ontwikkeling naar een samenleving met meer rechtvaardigheid
gepaard gaat een hausse in geweld, terreur en minachting voor het
menselijk leven.
SOMMIGE PUBLICISTEN hebben er een handje naar gevoelens van
onrust en teleurstelling te sussen met statistieken volgens welke het
vergeleken met vroeger relatief allemaal nogal meevalt.
In de eerste plaats is „vroeger" geen goed uitgangspunt omdat ook
toen recht en eerbied voor de ander verschijnselen waren met een
vaak geschonden gelaat.
Ten tweede worden, ondanks de vorderingen van de wetenschap, de
middelen om een gedragspatroon te corrigeren minder. Ook dat
vloeit voort uit de onzekerheid omtrent de vorm en inhoud van onze
rechtsstaat.
Raad van State
MERKWAARDIG IN NEDERLAND'S BESTEL is, dat hoewel de
Raad van State een weinig in de openbaarheid werkend college is,
kritiek op de Raad tot de uitzonderingen behoort. De doorsnee-bur
ger heeft dan ook maar weinig inzicht in de omvang van de invloed
van het college dat in ons staatsrecht toch het hoogste adviesorgaan
van de Kroon heet.
Het uitblijven van kritiek moet wel iets te maken hebben met de ma
nier waarop de Raad van State zijn taak uitoefent. De leden ver
mijden zo veel mogelijk zelf» de schijn dat ze een politieke visie
hebben. Eerst volledige openbaarheid rond de adviezen waarmee de
Kroon werkt, zou uitwijzen in hoeverre hier „schijn" altijd samen
valt met „in wezen".
DE GEPASTE VOORKEUR om buiten de dagelijkse politieke stor
men te blijven, betekent niet dat de Raad van State zelf helemaal
een a-politiek instituut is.
De Raad groeit, zij het in het hem passende bedachtzame tempo, mee
met de politieke ontwikkeling van de Nederlandse samenleving.
In dit opzicht laat zich bijvoorbeeld de totaliteit van de nieuwe benoe
mingen in de Raad verklaren: veranderingen welke zich maat
schappelijk in onze burgerij manifesteren, worden op voorzichtige
maar duidelijke manier in de nieuwe samenstelling van de Raad
van State weerspiegeld.
Den Uyl rond gekomen
OPGELUCHT IS PREMIER DEN UYL aan zijn kampeer-vakantie
kunnen beginnen: want hij is rond gekomen met do begrotingsbe
handeling in zijn kabinet.
Een andere zaak blijft natuurlijk of het parlement de begroting volle
dig accepteren zal en of de publieke opinie voor het beleid waar
naar gestreefd wordt, ontvankelijk kan worden gemaakt. Maar
daarop krijgt een premier maar zelden een garantie.
Begrijpen we de beleidslijn welke aan de begroting-1974 ten grondslag
komt te liggen goed, dan hebben de voornaamste kabinetsbeslissin
gen meer betrekking op de inkomsten dan op de uitgaven.
Er valt namelijk niet veel meer uit te geven dan tot dusverre gedaan
werd; de marge is inderdaad zo klein als Den Uyl gevreesd had.
Verschuivingen kunnen slechts op bescheiden schaal worden doorge
voerd: zelfs op Defensie heeft een socialistische minister moeten
ontdekken, hoe beperkt de bezulnlgingsmogclijkheden ln het militai
re budget zijn.
WAAR WEL EEN GEWIJZIGD beleid merkbaar worden zaJ, Is de In
komstenkant; met andere woorden bij het fiscaal beleid.
Het kabinet is het eens geworden over een drukverhoging van 0.8 pro
cent en volgt in deze dus de richting van het progressieve verkie
zingsprogram. Bovendien zal die drukverhoging meer de hogere in
komens treffen dan de lagere.
Dat zal in het parlement niet op groot verzet stuiten, wanneer de mll-
jardennota aantoont, dat de Inflatoire druk ln 1974 vanwege het re
geringsbeleid niet sterker worden zal. De positie van het kabinet
kan terzake nog sterker worden, wanneer uit het overleg met het
bedrijfsleven de verwachting voortvloeit dat lonen en prijzen ln rus
tiger vaarwater zullen komen.
VAN GROOT BELANG WORDT dus, hoe het bedrijfsleven op de re
geringsplannen gaat reageren. Hoewel voor een betrouwbare prog
nose meer details bekend moeten worden, staat wel vast dat zowel
vakbeweging als ondernemers enkele bittere pillen te slikken krij
gen.
Nu vast staat dat de marge voor 1974 gering is, zou Den Uyl het wel
eens moeilijker kunnen krijgen om rond te komen met het bedrijfs
leven dan bij de discussies ln zijn eigen kabinet.
Want de hele sfeer in onze Nederlandse samenleving is zo, dat verre
weg de meeste mensen de verbeteringen in deze samenleving aflei
den uit de verbeteringen in hun eigen positie. En op dit punt heb
ben bij de verkiezingen politieke partijen de burgers te veel beloofd
dan dat teleurstellingen nu kunnen uitblijven.
ÖEN HAAG De Amerikaanse
hoogleraar prof. Dennis Mea
dows, auteur van het rapport
van de Club van Rome, „De
grenzen aan de groei", onder
zoekt de mogelijkheid volgend
jaar in Nederland een interna
tionale conferentie over mi.ieu-
problemen te beleggen.
Prof. Meadows, wiens boek in Ne
derland in een kwart miljoen
exemplaren is verkocht (over
de gehele wereld zijn in ca. 25
talen twee miljoen stuks gepu
bliceerd) verklaarde gisteren op
een persconferentie dat Neder
land wellicht dichter bij de
grenzen van dc groei staat dan
enige ander land in Europa. Ge
durende zijn bezoek aan Neder
land, op uitnodiging van de
stichting Werkgroep Toegepaste
Ecologie, zal hij o.m. de minis
ters Gruytevs en Vorrink en de De
siaaLssecretarissen Klein en
Me jer ontmoeten.
In januari zal het tweede rapport
van de Club van Rome worden
gepubliceerd, later in 't jaar het
derde en laatste. Gedurende de
vijftien maanden sinds de ver
schijning van het eerste rapport
is de politieke response vrij
groot geweest, echter zonder
dat serieuze maatregelen op
wetgevend gebied zijn genomen.
De wetenschappelijke reacties
zijn verschillend, maar veelal
hefrig geweest aldus prof. Mea
dows.
Amerikaanse hoogleraar
hoopt, dat in diverse delen va
de wereld centra zuilen worden
gevormd die de gevolgen va
toenemende consurnpt.e en ge
bruik van de besch kaara h_,p-
bronnen zulier bestuderen, ten
einde de politici beter inzicht te
geven in de lange-termijnproble-
men, aan de oplossing waarvan
bij voorkeur reeds thans moét
worden gewerk*
BENGHAZI (AFP) - De Libische
kolonel Ghaddafi heeft gisteren
zijn ontslag als voorzitter van
de Revolutionaire raad ingetrok
ken. Hij kondigde aan dat hij
aan de macht blijft totdat de
unie met Egypte is verwezen
lijkt.
Tevoren had Ghaddafi in een rede
in Benghazi scherpe kritiek
geuit op Egypte, de partner
Fen 13-jarige scholier uit Heerlen
is g'stermiddag door drie agen- i
ren van de strandbrigade van j
de Haagse po'ltie uit zee gered, j
De jongen kwam ter hoogte van i
de Palacestraat bij het zwem-
men in moeilijkheden en raakte
circa vijftig meter van het
strand vorw.jderd. Bi jzijn zwem-
avontuur had hij een hoeveel-
he!d water naar binnen gekre-
voor de unie. De „volksrevolu
tie" is de enige oplossing voor
Egypte, zo meende hij. „Hoe
wilt u dat Egypte, waar corrup
tie, vriendjespolitiek, censuur
en bureaucratie heersen, een
beslissende strijd tegen de vij
and kan voeren"? Ghaddafi
deed de mededeling van zijn
aanblijven in een rede van
meer dan drie uur tot een im
mense menigte in Benghazi. De
menigte was daar samengeko
men om tegen zijn aftreden te
protesteren en reageerde met
luid gejuich toen Ghaddafi dc
intrekking van zijn ontslag bc-
kendmaakte.
Wel stelde de Libische leider een
aantal voorwaarden voor zijn
aanblijven. Zonder een culturele
revolutie en een wetgeving die
geheel in overeenstemming is
met de leer van de Islam In dc
nieuw te vormen staat kon hij 1
geen verantwoordelijkheid dra
gen voor de leiding. Daartoe is
ook een culturele revolutie en
toepassing van de Islamitische
wetten in Egypte nodig, aldus
Ghaddafi.
die ondanks de zuiveringen on
der leiding van president Sadat
nog niet tot stand ls gekomen.
Egypte heeft In het verleden al
laten weten dat het van deze
ideeën niet efg gediend is.
gen en moest voor onderzoek Het Libische voorbeeld moet In-
worden opgenomen in het zie- spireren tot een geestelijke en
ke/ihuls aan het Westeinde. morele renaissance in Egypte,
Vaticaan
erkent DDR
VATICAANSTAD (DPA/AFP) -
Zoals verwacht heeft de paus
gisteren apostolische admini
stratoren benoemd voor de op
het grondgebied van de DDR
liggende Westdultse bisdommen.
De benoemde functionarissen
droegen tot nu toe de titel van
bisschoppelijk commissaris. De
benoemingen zijn van kracht
voor de gebieden Magdeburg,
Erfurt-Meiningen en Schwerln.
Het besluit van de heilige stoel
komt neer op een erkenning van
de DDR.
