Holland Festival-toneel
moet over andere
LUDIEK EINDE
AAN HOLLAND
FESTIVAL 1973
Afscheid Jaap
Flier
werd flop
Catalogus voor
volksliederen
Over hele linie t weinig kwaliteit en visie
MAANDAG 9 JULI 1973
LEIDSE COURANT
PAGINA 6 I t
Napraten over het Holland
Festival leverde in de tv-
rubriek Uit de Kunst van
vrijdagavond, behalve een
woordenvloed van twee
muziekkenners een nogal
miezerig hoofdschudden
van toneelkritikus Ischa
Meijer op. Een nogal te
leurstellende reactie na
een festival, waarin wat
het toneel betreft tien ver
schillende manifestaties te
zien waren. Maar geen on
logische reactie. Wie de
achtereenvolgende toneel
recensies bij elkaar optelt
kan moeilijk van een ge
slaagd festival spreken.
Festival-organisatoren zichzelf
aanmaten was „een spiegel
voor de vele richtingen waarin
theatermakers zoeken", „zo
veelzijdig mogelijk, ruimte la
tend voor een vrije keuze". Een
eclectische opstelling die te
rechtvaardigen valt als het ge-
bodene op z'n minst aan kwali
teitseisen voldoet. Slechte voor
stellingen van mensen die zoe
ken hebben we genoeg gezien
het afgelopen toneelseizoen en
ee Holland Festival dat niet
meer beoogt te zijn dan een
„toetje" na het gewone Holland
se toneelgerecht, mag dan in
elk geval smakelijk trachten te
zijn. Maar dat lukt al enkele ja
ren niet.
MOGELIJKHEDEN
Om de diverse groepen en groep- oe vraag is of men binnen die op-
jes maar even op een rij
ten: Het Open Theatre brak uit
in vervelende oergeluiden en
verspeelde daarmee tegelijker
tijd de hier in Nederland met
sen ooi door de VPRO uitgezon
den „The serpent" opgebouwde
naam; het Playhouse of the ri
diculous had net zo goed achter
gesloten gordijnen kunnen spe
len, want de bizar geschminkte
acteurs hadden elkaar waar
schijnlijk meer te vertellen dan
het publiek; de „Yerma" van
de Spaanse actrice Nuria Es-
pert en haar groep was goed
voc.r een fraai kijkspel, maar
veel meer was het niet, de
Royal Shakespeare Company
zorgde voor twee goed geoliede
Pintervoorstellingen, knap maar
steriel en weinig persoonlijk;
het Werlfare State Theatre
bracht een „freak-show" die tij
dens de voorstelling die ik in
Rotterdam zag het publiek dan
wel meesleepte, maar bevindin
gen van anderen elders lever
den weinig positiefs op. Alleen
de Antwerpse „Nieuwe Scène"
leverde onder regisseur Arturo
Corso een staaltje theaterkunst
op met Mistero Buffo van Dario
Fo. Een spel- en regieprestatie
van niveau met als enig be
zwaar dat Corso z'n eigen regie
vondsten niet meer wist in te
dammen en wijdlopig eindigde.
Vat het Nederlandse aandeel be
treft, de Noorder Compagnie
liet door ziekte verstek gaan
met „De Krachtpatsers" en
haalde (om de zaak te redden)
een miserabele voorstelling van
Beckett's „Gelukkige dagen"
op, „Eva Peron" onder regie
van Paul Vermeulen Windant
was een kleine mislukking,
maar in elk geval ineteressant
genoeg van visie, Jules Croiset
was zoals te verwachten viel
knap in zijn verbeelding van
zet niet aan een andere keuze
van de buitenlandse produkties
moet denken, die b.v. samen
stellen via de stemmen van bui-
tenalndse of Nderlandse theater
kritiek die óf voor een geva
rieerd kwaliteitsprodukt zouden
moeten zorgen, óf voor een pre
sentatie met een visie. Wat dat
laatste betreft zou je kunnen
denken aan buitenlandse opvoe
ringen van stukken die hier
kortgeleden in première zijn ge- juies Croiset,
Komiek Joe
Brown dood
CALIFORNIE De komiek Joe
Brown is vrijdag op 81-jarige
leeftijd in zijn huis In Brent
wood, Californië, aan een hart
aanval overleden.
De in Ohio geboren Brown ging
op 9-jarige leeftijd bij een cir
cus werken. Later trad hij op in
Vaudeville-theaters. In 1928
maakte hij zijn filmdebuut.
Tot de films waarin hij speelde,
behoorden Elmer the Great",
„Showboat", „Shut my big
mouth", „Firemean save my
child", „Hold everything", San
Francisco", ,,A midsummer
night's dream" en „Some like it
hot".
BBC wint
Zeezwaluw
KNOKKE - De BBC heeft het
Gulden Zeezwaluwfestival in
Knokke gewonnen. Zowel pers
als jury kenden de show rond
„Young Generation" met Vince
Hill en Dana de eerste prijs toe.
Duitsland werd op afstand tweede
met een amusementsprogram
ma rond Udo Jürgens, Marsha
Hunt en het Kalmann Choir. De
derde prijs was voor het RTB-
programma rond „Burg Hawk".
De eervolle vermelding ging naar
de ORTF-inzending rond de ar
tiest Alan Stivell. De KRO viel
niet in de prijzen met de inzen
ding rond het Russische dans
theater. De verschillende pro
gramma's zullen in de komende
weken door de KRO worden uit
gezonden.
De Schilder Marc Chagall legt de laatste hand aan een schilderij, voor
dat het wordt opgehangen in het nieuwe museum in Nice, dat speci-
aal aan hem is gewijd. Zaterdag, op de 84-ste verjaardag van Cha
gall, is het museum officieel in gebruik genomen. Samen met zijn
dochter Ida woonde hij de,opening, bij.
bracht, of aan soorten toneel
die hier beslist nooi komen of
aan een keuze van theatergroe
pen, waarvan het werk werke
lijk aansluit bij de problematiek
van het toneel in eigen land.
Mogelijkheden te over. Wat je
ook van een voorstelling als de
semi-politieke satire „Eva Pe
ron" mag denken, het Holland
Festival bood een groep die al
l<jden met het stuk bezig was
en financieel geen opvoering
rond kon krijgen, in elk geval
de kans te laten zien wat men
„waard" was. Ee voorstelling
als „Een zekere Vincent.
van Jules Croiset was dan wel
leuk en fraai, maar ik maak me
sterk dat die ook zonder Hol
land Festival wel op de planken
was gekomen, oordelende naar
de doortetterskwaliteiten van
Croiset.
Nogmaals, de enige wezenlijk zin
volle opvoering was die van de
Belgische Mistero Buffo, omdat
daar een regisseur aan het
werk was, die straks in Rotter
dam geacht wordt met Neder
lands subsidiegeld het toneel op
te vijzelen. Toneelliefhebbers
die de moeite hebben genomen
zijn produktie te gaan zien
en het toneelbezoek is volgens
de organisatoren in elk geval
niet tegengevallen weten nu
wat voor vlees ze in de kuip
hebben.
5 toneelportret van Vincent van Gogh, een van de weinige succesvolle onderdelen van
het Holland Festival-toneel vormde.
de jonge Vincent van Gogh tot Een Holland Festival dat alleen
maar een vaag gerichte „spie
gel" wil zijn, heeft weinig zin.
CPfKTFr Zonder veranderingen in de
oriLLrLL keuze van de presentaties, kan
Niet bepaald om te juichen dus. je het volgend Festival dan ook
Het brengt je aan het nadenken alleen maar met angst en vreze
over wat een Festival eigenlijk tegemoet zien.
is. De noemer die de Holland- BERT JANSMA
i componist, is vrij-
Otto
Ivlemperer
overleden
LONDON Otto Klemperer, de
befaamde dirigent en compo
nist, is in zijn huis te Zilrich in
zijn slaap overleden, Klemperer
is 88 jaar oud geworden. De Klemperer werd beroemd als ope
gelegen in zijn huis te Zürich
(Zwitserland).
Klemperer werd toen hij afscheid
van het concertpodium nam, er
kend als de grootste levende di
rigent van Beethoven en Mah
ler. Hij was een protégé van
Mahler. Zijn loopbaan omspan
de de eeuw van Mahler tot aan
de revolutionairder eeuw van
Schonberg, Strawinsky en Stock-
hausen.
Duitse dirigent, ere-voorzitter
van het New Philharmonic Or
chestra van Londen, trad sinds
verleden jaar om gezondsheids-
redenen niet meer in het open-
baar op.
^ele jaren heeft de maestro ten
gevolge van een verlamming
zittend moeten dirigeren.
In de Londense bekendmaking,
uitgegeven door zijn grammo
foonplatenmaatschappij, werd
(Van onze muziekredactie). Vijfde Seizoen gezien en
Wat moet men doen, wan- hoord Het is ons niet gelukt,
neer men de opdracht beter verging het
krijgt versllag uit te bren
gen over een aantal kunst
manifestaties, laten we
zeggen twintig, de ene al
„ludieker" dan de ander,
die het slot vormen van het
Holland-Festival 1973, ge-
met
het Spel Die Blau Scute, door
Studio Laren in samenwerking
met de NOS georganiseerd.
Hier deed de geheimzinne geest
van Jeroen Bosch zich verras
send gelden.
ELITAIR
presenteerd rond en op het Schrijvend over de slotavond,
Museumplein
dam.
te Amster- terdag
Amsterdam, dachten
dit alles.
De zin van de democratisering
van het Holland Festival, zoals
die zich de laatste jaren open
baarde. Lukt het om uit dé eli
taire sfeer te komen, lukt het
duizenden rechtstreeks bij een
manifestatie van een internatio
naal karakter te betrekken?
Osn verging het zo. Gewa
pend met regenjas gingen
we het oergezellige café te
genover het Convertge-
bouw binnen om te infor
meren of dit etablissement
de ganse avond zou open- We staan vooralsnog sceptisch te-
blijven. Je kunt nooit we
ten! Daaromtrent gerust
gesteld, maakten we ons
krijgsplan op. We besloten
het Concertgebouworkest
met Hans Vonk ditmaal
maar het Concertgebouw
orkest te laten en te kiezen
genover dit pogen. Immers, wat
een festival te bi-eden heeft, is
niet primair voor de massa.
Een Chantefable van Les Ménés-
trels bijvoorbeeld vraagt een
respectueuze, liefdevolle waar
nemer van een miniatuur uit
een Middeleeuws handschrift.
hoeveel zijn die er?
voor Les Ménéstrels uit h1 de huidige opzet gaat het om
Wenen, die in het Rijksmu
seum zouden optreden.
Maar eerst nog het Orkest op
straat, het Riccioti Ensemble»,
dat onder de doorgang van het
Rijksmuseum, ons en talloze an
deren deed genieten van muziek
van „Ricciotti tot Weill".
In het Rijksmuseum Les Mén.s-
trels, die „Chantefable" uit de
13e eeuw presenteerden: „Au-
cassin en Nicolette", het ver
haal van „de betoverende
macht der liefde, die alles over
wint", vermoedelijk in Noord-
Frankrijk in de aanvang
13e
het presenteren van artistiek
terst waardevolle zaken. Brengt
men orkestconcerten, laat die
dan qua programma en qua .uit
voering op een niveau staan,
dat zich verheft boven het gebo-
dene tijdens het normale sei
zoen. Presenteert men kamer
muziek, laten de executanten
hiervan dan excellent en (of)
bijzonder zijn. Het muziekmin-
nend publiek weet heus wel te
kiezen, getuige de belangstelling
voor het Quartetto Italiano, of
Elizabeth Schwarzkopf, voor
wie niet minder dan 1350 bezoe
kers kwamen opdagen!
Heimwee naar
vroeger
O
Het ballet-aandeel van het
festival riep iets van wee
moed wakker aan de tijd
dat Holland Festival een
kennismaking betekende
met het beste wat ter we
reld te bieden was. Nu
was er het Ballet Folclo-
rico di Mexico, qua be
zoekersaantal een succes,
maar het betekende toch
eigenlijk een kitscherige
miskoop.
Veel beter was de kleine
groep van Louis Falco uit
New York die voor een
vitale dansverrassing
zorgde.
Ons Nationale ballet bracht
werk van ongelijk niveau,
bepaald festival-niveau
bood hier Toer van
Schayk. En het Neder
lands Dans Theater? Dat
maakt furore op zoveel
buitenlandse festivals dat
hun optreden hier wel op
internationaal peil moest
Jaap Fliers afscheid van het Ned.
Danstheater betekende tevens
het einde van het Holland Festi
val. Flier is altijd al een beter
danser dan choreograaf geweest,
maar zo lelijk als in „Elkesis"
heeft hij het zeer zeker nog
nooit laten liggen. Een half
uur lang hard elektronisch slag
werk, gecombineerd met aan-
en uitflitsende verkeerslichten is
al te vermoeiend en het leidt af
van de dans, die bijzaak wordt.
Er zal wel weer maatschappelijke
onvrede achter zitten, maar dat
werd dan toch zaterdagavond in
het goed bezette Circustheater
niet duidelijk. De tweede festi
valpremière van Job Sanders
was wat beter, maar tot een ge
sloten choreografie kwam ook
meer exact klassiek pointewerk
kunnen leveren, waardoor het
speelse element van dit luchtig
aangeklede ballet niet tot zijn
recht kwam.
ten kiezen: aanhouden en bij
schaven van een volwaardige
academische basis of niet.
D-y
hij in zijn „Fugitive
tamelijk onbenullige muziek van
Prokofief nog niet. Dat is niet
helemaal zijn schuld, want SSan-
ders eist een hoog tempo en dat
haalden de uitvoerenden niet
overal. Beschamend was boven
dien, dat de danseressen van dit
modernistische ensemble niet
op Waar spanningen
zwaarte
moesten worden vertolkt, kwam
men wel weer mee. Tetley's
„Threshold" won niet bij een
tweede keer zien, zoals uiteinde
lijk Hans van Manen met zijn
geestige uitsmijter „Septet Ex
tra" de show stal. Het Ned.
Danstheater zal toch eens moe-
ontstaan. Fable, ge- Wat ook de Nederlandse Opera
stichting bewijst. Deze durfde
het aan Handels Rodelinda op
haar programma te plaatsen. In
minder dan geen tijd was alles
uitverkocht.
En Verdi's Aida? Hier kon men
spreken over een première, die
de positie van de Nederlandse
Operastichting in niet geringe
mate heeft versterkt. De urgen
te kwestie van een eigen huis,
in welke vorm dan ook, is hier
mede weer midden in de be
langstelling komen staan,
het Festival. Daarna, in dezelf- Vervolksing van een Festival
de ruimte, Szymon Goldberg moet van binnenuit, niet van
met Het Nederlands Kameror- buitenaf komen, de programme-
kest in werk van Webern, de rinf: van de Aida is hier een uit-
Fesch, Stravinsky en Haydn. steleend voorbeeld van.
Doch we wilden^ echt ludiek Tot s|ot de spreiding van het Fes
tival. Ook hieraan is in 1973 de
bracht door zes spelers, die
keuze maakten uit zeventig in
strumenten, die tevens als le
vende, sierlijke decorstukken
fungeerden, met dit alles oren
en ogen vergastend met een
weldadig improvisatorisch ver
mogen. Levende muziek klonk
daarin, uit handschriften van
tijdgenoten, wonderschoon van
kleur.
doen, dus de straat op.
Wat ons daar trof, was een gezel
lig wandelend publiek, dat zo nu
en dan een „koopje" trachtte te
halen in een van de „établisse
menten". Zo bij 't Kliekske uit
Kester, een Vlaams gezelschap,
in 1969 geboren, dat de mensen
op volkse wijze vermaakte met
doedelzak, rommelpot, ratel,
draailier, stenen fluit en trek-
harmonica. Of bij de Toneel-
radirigent. in het bijzonder
het Berlijn van de jaren twintig.
Hij was een jood en verhuisde
naar Zürich toen Hitier aan de
macht kwam.
In 1970 werd hij Israëlisch staats
burger. In de afgelopen 20 jaar
was Londen echter zijn muzika
le tehuis. De laatste maal, dat
hij in Londen optrad, in septem- j Eén ding heeft ons bij dit alles
ber 1971, dirigeerde hij Brahms minder prettig getroffen. Men
Derde Symfonie. I kon zich kennelijk niet aan het
Filmregisseur Bernardo Bertolucci (rechts) ontving zaterdag in Saint Vincent (Italië) een prijs voor dc
omstreden film Las't Tango in Parijs. Laura Antonelli en Adolfo Celi deelden in de eer.
Eigentijdse
kunst
peperduur
LONDEN Het nationaal Mu
seum van Australië heeft op een
veiling van eigentijdse kunst in
Londen ruim 98.000 gulden
geteld voor een op zijde g(
oerd portret van popster Elvis
Presley, vervaardigd door Andy
Warhol.
voor een werk van Warhol,
\oorstellende een blik soep vac'.
een eigentijds merk.
De vrouw van Mick Jagger, Bian
ca, kocht een stuk zijde
piexiglas een slapende mar
voorstellend. De hoogste priji
voor een Warhol was 170.000
gulden, door een anonieme ko
per betaald voor een stuk vai
drie bij drie meter in blauw ei
zv art van bloemen op zijde
emaille en canvas.
TO JfdTieschil- D= hoogste prijs werd betaal.
vcor „Homage to the Squari
Nowhere" van de Amerikaans!.
Joseph Albefs. Deze compositie
geschilderd in olieverf op mes
soniet. ging voor 180.000 guldet
in andere handen over.
straattheaterstuk, over de „tra
giek van een onaangepaste jon
gen, die door gezin, fabriek en
samenleving wordt terechtge-
nodige attentie geschonken. Op
vallend zijn b.v. de Waterland
concerten van Het Nederlands
Kamerorkest. Kan dit soort mu
zikale activiteiten niet worden
uitgebreid over Nederlandse ste
den'en dorpen, die beschikken
over mooie oude kerken of
raadhuizen? Het Nederlands
Kamerorkest is uitstekend hier
voor geschikt.
n reeds doe
aring op dit gebied. Het ko
mende seizoen treedt men te i Veronica Lake, die in 26 films optrad, is op 51-jarige leeftijd over
Axel, Baarn, De Bilt, Broejt in I
Veronica Lake overleden
Waterland, Delft, Emmen, Epe,
Gouda, Monnickendam, Nijme
gen, De R'jp en Winschoten
op. Een werkzaamheid te con
tinueren in .f74. Het Holland-
Festival wor"* daarmede een
echt Nederlanc-Festival.
BRANS.
Vermont overleden op 51-jarige
leeftijd.
BURLINGTON, VERMONT De
filmster Veronica Lake, die in
de veertiger jaren grote faam
verwierf in een 30-tal films, is Een van haar beste films
zaterdag in het ziekenhuis van „This gun for hire,"
Het Radio Volkskundig Bureau
van de NOS, dat zich in samen
werking met het volksliedarchief
var de Koninklijke Nederlandse
Academie van Wetenschappen
bezighoudt met o.m. het onder
zoek naar de resten van het au-
tentieke volkslied in Nederland,
heeft een catalogus samenge
steld, waarin een overzicht
wordt gegeven van een gedeelte
van het in de loop van 15 Jaar
door Ate Doornbosch voor de
omroep verzamelde materiaal
op dit terrein.
De catalogus beschrijft 160 ver
halende en 60 niet verhalende
liederen van de ongeveer 1000
liederen, waarvan in totaal 350
radio-opnamen bij het Radii
Volkskundig Bureau berusten
De liederen, waarvan er vel
zonder tussenkomst var. het bu
reau verloren zouden zijn ge
gaan, zijn afkomstig uit alle de
!cn van Nederland.
Het RVB wil met deze uitgav
een bijna vergeten cultuur
fctzit met de noodzakelijke acb
tergrondinformatie binnen
bereik brengen van de program
masamenstellers van de divers
zendgemachtigden. Daarnaas
kunnen echter ook andere gek
teresseerden een beroep op be
bureau doen.
