Kunst
New
van
Style
Cobra in
Gallery
Zwitserse aanbeveling over
theologen niet naar Rome
Hervormden en
gereformeerden
samen in synode
KORTE METTEN
KERK
EN
WERELD
Kardi
inaai
Suenens: deur
openhouden voor
Pinksterbeweging
Meer jongeren in Vlaams
pastoraal overlegorgaan
Sophie Stein
overleden
ITALIë
VERBIEDT
„LAST
TANGO''
Charmante folklore uit de Kaukasus
DINSDAG 5 JUNI 1973
LEIDSE COURANT
PAGINA 14
In september zal de katholieke
synode van Zwitserland niet
spreken over een aanbeveling
aan de paus om het onderzoek
naar en de veroordeling van
omstreden theologen anders te
regelen. Toen de diocesane sy
node van het bisdom Freiburg
dezer dagen de bespreking In
september had goedgekeurd,
sprak de bisschop, mgr. dr. P.
Mamie zijn veto uit.
Volgens hem moet dit vraag
stuk voorlopig binnen de bis
dommen worden behandeld.
Eventueel kan het later op na
tionaal vlak worden besproken.
De door de bisdommen Sankt
Gallen en Basel ingediende
aanbeveling werd gelanceerd
naar aanleiding van het „geval
Pfuertner". Prof. dr. S.
Pfuertner p.o. is momenteel
met studieverlof, nadat men
vanuit Rome had geprobeerd
hem te laten afzetten als hoog
leraar aan de universiteit van
Freiburg.
Men name de vooruitstrevende
opvattingen van deze moraal
theoloog over sexualiteit stuit
ten bil mgr. Mamie op bezwa
ren. die hierover de Romeinse
congregatie voor de geloofsleer
alarmeerde. Het hoofd van
deze congregatie, kardinaal Se-
per, deelde mgr. Mamie begin
1972 mee dat de ideeën van
Pfuertner onaanvaardbaar zijn
en vroeg hem prof. Pfuertner
te verzoeken deze opvattingen
openlijk te herroepen. Dit Ro
meinse „ingrijpen" werd door
vele Zwitsers hoog opgenomen.
In de aanbeveling wordt de
paus gevraagd te onderzoeken
of de congregatie voor de ge
loofsleer het geloof niet zou
kunnen bewaken zonder tucht
maatregelen. De aanbeveling
erkent evenwel het recht van
de bevoegde kerkelijke instan
ties een kerkelijke leerop
dracht terug te trekken, wan
neer een wezenlijke voorwaar
de hiertoe is weggevallen. In
dien disciplinaire maatregelen
toch nodig zijn, zou men de
procedure graag verbeterd
zien.
Een omstreden theoloog moet
volgens de Zwitserse aanbeve
ling het recht hebben op een
verdediger. Hij moet boven
dien gehoord worden en inzage
krijgen in de stukken voordat
een beslissing wordt getroffen.
De maatregelen dienen duide
lijk omschreven te worden. DE
aanbeveling vraagt of de
plaatselijke bisschop of de bis
schoppenconferentie niet in
eerste instantie de taak hebben
de geloofsleer te beoordelen.
In leder geval zou men het
recht om in beroep te gaan
moeten hebben. De beslissin
gen van alle Instanties dienen
met redenen omkleed te wor
den en openbaar te zijn, voor
zover het om principiële zaken
handelt. De congregatie voor
de geloofsleer moet voor iede
re publikatie of beslissing de
mening vragen van de interna
tionale theologencommissie.
Tenslotte doet de aanbeveling
een beroep op de theologen om
in gesprek te blijven met het
leerambt en in hun uitspraken
de pastorale zorg voor de gelo
vigen niet uit het oog te verlie
zen.
De generaal der jezuieten
pater Pedro Arrupe is herko
zen tot president van de unie
van Algemene Oversten in
Rome. Pater Rembert Weak-
land, abt-primaat der Benedic
tijn werd vice-president.
Tot eerste pro-nuntius op
Cyprus is benoemd titulair-
aartsbisschop Pio Laghi, die
tot nu toe apostolisch delegaat
voor Jerusalem en Palestina
was.
De vereniging van christe
lijke ondernemers in Barcelo
na heeft van de Spaanse wet
gever geëist de bepalingen
over het te werk stellen van
buitenlanders te vervolmaken
om moderne slavenhandel te
gen te gaan. Van de vijfen
twintigduizend Noordafrikanen,
die in Barcelona en omgeving
werken, zouden er maar 408
een werkvergunning hebben.
Oe overigen worden door onder
aannemers tegen een honger
loon te werk gesteld, vooral in
de bouw.
De katholieke wereldunie
van de pers (UCIP) wil met
haar tiende wereldcongres 1974
in Buenos Aires een krachtige
stoot geven aan de publicisti
sche ontwikkelingshulp aan de
derde wereld. Om diezelfde re
den wil de UCIP haar mede
werking aan de Ver. Naties,
de Unesco en de OIC (Interna
tionale Katholiek Organisaties)
versterken.
De Belgische afdeling van
Pax Christi betreurt het zwij
gen van de Belgische regering
over de troebelen in Boeroendi
en vraagt om een internatio
naal onderzoek over het ver
moorden van ongeveer hon
derdduizend Hoetoes. België
heeft een extra morele ver
plichting, omdat het in Boe
roendi een „bijzondere op
dracht" van meer dan veertig
jaar heeft vervuld. Pax Chris
ti typeert de huidige Belgi
sche passiviteit als „schanda
lig"
H. Kouwenhoven, hoofd van
de persdienst der Nederlandse
kerkprovincie is benoemd tot
consultor van de pauselijke
commissie voor de communi
catiemiddelen. Er werden in
totaal vijfentwintig leden be
noemd, van wie acht leken.
Onder hen bevindt zich ook
prof. Marshall Mac Luhan,
hoogleraar in de communica-
tieresearch aan de Fordham
universiteit te New York.
De Vaticaanse delegatie,
die in Moskou is voor officiële
besprekingen met de Rus-
sisch-orthodoxe kerk heeft ge
zamenlijk de eucharistie ge
vierd in de enige katholieke
kerk in Moskou, die van de H.
Lodewijk. De besprekingen,
die tot 14 juni duren zijn de
voortzetting van gesprekken
over „de kerk in een verande
rende wereld", dit 4 jaar gele
den in Leninggrad werden be
gonnen en twee jaar geleden
op Bari werden voortgezet.
Kardinaal Suenens
De Belgische kardinaal Sue
nens heeft tijdens een bezoek
aan de Verenigde Staten
krachtig een in Amerika ont
stane, zich vrij opstellende,
geestelijke pinksterbeweging
onderschreven die onder de
christenen in de wereld in op
komst is.
„Ik zie de beweging overal
zeer snel groeien," zo zei hij.
„Het is niet langer alleen een
Amerikaans verschijnsel maar
het ikomt in alle landen voor.
Het is een wereldomvattend
verschijnsel."
Kardinaal Suenens gaf dit
commentaar op een persconfe
rentie bij een grote katholieke
bijeenkomst van leiders op het
gebied van de charismatische
vernieuwing.
Behalve dat de nadruk wordt
gelegd op spontaan gebed en
bijbelstudie, wordt de bewe
ging gekenmerkt door geeste
lijke gaven zoals genezing,
prediking en het spreken met
menigerlei talen om God te lo
ven.
Het is een nieuwe waardering:
van het evangelie in zijn wer
kelijkheid en eenvoud, aldus
kardinaal Suenens. Het is be-:
langrijk dat wij de deuren
open houden voor deze sponta
niteit. Het is een antwoord op
het verlangen van de mensen
om spontaan uiting te geven
aan hun geloof, om het tot uit-
drukking te brengen zoals zij j
het voelen. Volgens kardinaal
Suenens brengt dit alle christe
nen zeer dicht bij elkaar.
Hij zei dat hij onlangs met
paus Paulus over de beweging
heeft gesproken, die aandach
tig had geluisterd maar geen
mening had gegeven. Naar
schatting driehonderdduizend
katholieken zijn er in Amerika
nu bij de beweging betrokken,
samen met duizenden protes-
De kardinaal meende, dat het
concilie de deur naar vernieu
wing heeft geopend, maar dat
de vruchten van de Geest aan
die vernieuwing de essentiële
inhoud geven.
Pastoraal Beraad, het kerkelijk
overlegorgaan van de Vlaamse
bisdommen, enigszins vergelijk
baar met het Landelijk Pasto
raal overleg te Noordwijker-
hout, wil een betere afstem
ming van diocesane raden op
het interdiocesaan beraad.
De Vlaamse katholieke jeugd
raad, die tot dusver zes ver
tegenwoordigers telde in het
inter-diocesaan pastoraal be
raad, dat in totaal honderd le
den telt, zag dit aantal tot tien
uitgebreid en bereikte boven
dien dat het aantal jongeren
uit de vijf bisdommen van vijf
op tien werd gebracht.
Voor de komende oktober-bij-
eenkomst staan in Ieder geval
op de agenda de rol van de
vrouw in de kerk en de vol
wassen catechese. Ook werden
mededelingen gedaan over een
„jaar van rechtvaardigheid",
dat als Belgische follow-up van
de bisschoppensynode van 1972
te Rome in het najaar zal star
ten. Aandacht zal daarbij krij
gen het minimum inkomen, de
rechtszekerheid voor buiten
landse werknemers, grotere
zeggingschap van de basis en
verder een hulpverleningsplan
voor Tanzania en Zambia. Het
„jaar van rechtvaardigheid"
zal oecumenisch worden opge
zet.
Nieuive Franse
filmrol voor
Willeke van
Ammelrooy
AMSTERDAM De Nederland
actrice Willeke van Ammelrot
heeft in Parijs het contract f
tekend om de hoofdrol te spelj
in een nieuwe Franse film „Nj
ly, pile ou face" (Nelly, kruis I
munt). De opnamen voor dei
film, waarin Willeke de t
speelt van een dienstmeisje, d
met een groep zich vervelen!
huisvrienden een weddensch»
aangaat om in het toeristense
zoen een maagd (Nelly) te vfc
den, beginnen binnenkort al
de opname van de film „Da
rooy bevindt zich in Parijs vol
de opnamen van de film ,,da|
boek van een houthakker'
waarin zij ook een van I
hoofdrollen vertolkt.
Ned. Vocaal
Ensemble redt
wereldpremière
te Lissabon
Den Haiag (ANP) —Het Ned«
lands Vocaal ensemble onè
leiding van MARINUS Voorbei
redt vanavond fn Lissabon i
wereldpremiere „Canticum Ca
ticorum Salomonis" van 1
Poolse componist Kryzyszt
Perfderecki.
Het koor, dat het werk oorsprö
kelijk in Lissabon zou uitvoere
heeft van een vertolking afp
Penderecki schreef zijn nieuv
compositie in opdracht van hl
Gulbekian-festivai in Lissabt»
Canticum Canticorum Salon*
nisz mag alleen na het festivt
in Portugal elders worden opp
voerd, waardoor een uitvoeri»
tijdens het Holland Festival i
gevaar kwam.
Eind vorige week bereikte het Nr
derlands Vocaal Ensemble
dringend verzoek de helpend
hand te komen bieden i
bon. Het ensemble is daarop i
terdag vertrokken om onder ld
ding van de componist
ding van de componist zich vod
te bereiden op dewereldpremif
De heer R. Wolfenberger, thai
directeur van de Nederland!
Vereniging van Toneelgeze
schappen in Amsterdam,
met ingang van het seizod
1974/75 mr. G. Korthals Al»
op als zakelijk leider
toneelgroep Theater te Arnhert
De heer Korthals Altes wordt
september 1974 zakelijk leid!
van het gezelschap van Hai
Croiset te Amterdam.
Maurice Dekobra, een
meest succesvolle
schrijvers in de periode tussd
de twee wereldoorlogen, is 1
88-jarige leeftijd t
overleden. Zijn boeken werd*
in 32 talen vertaald. Van z't
bekendste boek. La gondola
chimères, werden bijna
miljoen exemplaren verkocht.
(Moeder Doorsnee)
Amsterdam Actrice Sophie
Stein is na een langdurige ziek
te op 80-jarige leeftijd overle
den. Sophie Stein werkte voor
de oorlog bij Het Schouwtoneel
en het Rotterdams Toneel. La
ter ging ze het cabaretvak in,
waar ze debuteerde bij het ge
zelschap van Martie Verdenius.
Later was ze werkzaam bij de
gezelschappen van Wim Sonne-
veld, Wim lbo en Wim Kan.
Nationale faam verwierf zij in de
radiostrip ,De familie Doorsnee',
waarin ze de rol van Moe
der Doorsnee vertolkte. Voor de
televisie werkte ze mee aan
„Pension Hommeles" van Annie
Schmidt, die ook de familie
Doorsnee gecreëerd had.
Proms voor
de natuur
DEN HAAG (ANP) Nederland
se symfonieorkesten zullen het
komende seizoen ongeveer 75
promenadeconcerten geven,
waarvan de opbrengst gaat
naar de „Aktie Natuur", voor
Nederlandse instellingen op het
gebied van natuurbehoud, waar
onder de Vereniging tot behoud
van de Waddenzee.
De proms voor de natuur zijn af
gekeken van de proms, die het
Brabants Orkest de afgelopen j
jaren verzorgde ten bate van
het Rode Kruis en het Astma
fonds. Daarbij werd samenge
werkt met de plaatselijke of re
gionale koren, groepen, arties
ten uit de cabaretwereld en pop
groepen.
Van een onzer verslaggevers.
UTRECHT Een historisch ge
beuren, dat men niet moet
over-, maar ook niet onder
schatten. Zo karakteriseerde ds.
J. C. H. Jörg, preses van de ge
nerale synode van de Neder
landse Hervormde Kerk de ge
zamenlijke vergadering met de
generale synode van de Gere
formeerde Kerken, die belegd is
op 15 en 16 juni in de Lucaskerk
te Utrecht.
Het historische van dit gebeuren
putte hij tijdens een persconfe
rentie ter introductie van de
vergadering, uit het feit, dat het
sinds de doleantie van 1886, het
jaar waarin de scheiding tot
stand kwam, niet meer is voor
gekomen, dat beide kerken zo
met elkaar konden spreken.
Maar in de loop der jaren is
men in zoveel zaken dichter bij
elkaar gekomen, dat een derge-|
lijk gesprek zin heeft.
Hij wees erop, dat het hier om
een eerste verkenning gaat.
Daarna zal het samengroeien
moeten komen. De verwachtin-
gen zijn wat dit betreft wel
hooggespannen, zo zei hij, maar
hij waarschuwde in deze voor
overspanning.
Wat de gezamenlijke vergadering
zelf betreft: op de eerste dag,
vrijdag 15 juni, zal het discus
siestuk, getiteld „belijden 1973"
geschreven door dr. J. B. Weij-
land aan de orde komen. De
tweede dag, zaterdag 16 juni zal
men zich bezighouden met de
nota „Samen op weg" van de
oud-secretaris-generaal der her
vormde kerk, ds. F. H. Lands
man, waarin de „institutaire as
pecten" van het samengaan
worden belicht.
Bologna, Italië Een hof van ap
pèl heeft hier maandag de uit
spraak gedaan dat de film
„Last tango in Paris" ontuchtig
is en de twee hoofdrolspelers
Marlon Brando en Maria
Schneider, veroordeeld tot twee
maanden gevangenisstraf.
Regisseur Bernardo Bertolucci en
producent Alberto Grimaldi kre
gen ieder ook twee maanden.
Het hof te Bologna heeft tevens
beslist dat de film ih het hele
land uit de roulatie moet wor
den genomen.
Verwacht wordt dat tegen de uit
spraak van het hof te Bologna
in hoger beroep zal worden ge
gaan.
Jan de Man
naar
Amsterdams
conser
vatorium
AMSTERDAM (ANP) Met in-'
gang van de cursis 1973/1974 is
benoemd tot directeur van de
vakafdelig van het Amsterdams
conservatorium de pianist Jan
de man. Hij wordt de opvolger
van Ton de Leeuw, die deze
functie in verband met zijn
compositorische arbeid op die
datum zal neerleggen.
Jan de Man werd 22 oktober 1922
in Rotterdam geboren. Hij stu
deerde aan het Koninklijk Con
servatorium in Den Haag en be
haalde daar in 1950 de prijs van
uitnemendheid voor piano. Van
1955 tot 1963 was Jan de Man
pianist van het Boedapester
Trio, waarmee hij vele concert-
reizen door Europa en gram
mofoonopnamen maakte. In 1956
maakte hij met zijn vrouw, An
nette de La Bije, een tournee
door het verre oosten.
De heer de Man is op het ogen
blik verbonden aan het Konink
lijk Conservatorium in Den Haag
als docent hoofdvak piano. Hij
is aan ditzelfde instituut gedu
rende de cursus 1970/1971 ad
junct-directeur geweest.
De toneelvereniging Diever gaat
ook dit jaar in het openlucht
theater van deze Drentse ge
meente een stuk van Shake
speare spelen, t.w. Romeo en
Julia. De opvoeringen zijn op
19. 27 en 30 juni en op 4, 7, 11,
15, 18, 22 en 25 augustus.
Christorofou L' animal 1973
.In de Kaukasus ligt de Sow jetrepubliek Dagestan, land met een oude cultuur die sterke Perzische invloeden heeft ondergaan. Vanouds is
het land befaamd om zijn zangers en dansers en die faam is nog niet vervlogen, want men heeft er nog een folklore-ensemble, Lezginka, dat
1 op een Europese tournee unanieme lof oogstte. Die tournee doet ook Den Haag aan. Op donderdag 21 en zaterdag 23 juni kan men in de
Prins Willem-Alexanderzaal van het Nederlands Congresgebouw de 60 medewerkenden van Lezginka bewonderen.
Wij worden gedwongen alles anders te zien, te ver
staan en te ondergaan. Het appèl geldt o.i. voor
al in de laatste sector. Het toezien roept gewaar
wordingen in ons op, impressies die veroorzaakt
worden door vormen en kleuren die het statische
van vroegere cultuurperioden van zich afgeschud
hebben en op drift zijn geraakt. De tentoonstel
ling in de New Style Gallery te Den Haag illus
treert deze opvatting op treffende manier.
Er zijn t.m. 16 juni schilderingen van Alechinsky,
Appel, Christoforou, Jorn, Lindstrom en Alan Da
vie te zien. Die van Appel zijn de oudste maar
pen tiental jaren is hier van weinig belang. Zó
sterk is de ontwikkeling van de anderen nu ook
weer niet dat er na '60 b.v. een vernieuwing te
bespeuren zou zijn.
Jorn die nog niet zo lang geleden gestorven is, blijkt
de meest abstracticus te zijn met een ongedurige
kleuren-vlakkenverplaatsing die het oog ver
moeid. De verzamelaar neemt dit euvel er bij:
Bijna alles wat van zijn hand in de collectie aan
wezig was, staat met een rood sterretje aangege
ven. Dat wil zeggen: verkocht.
Het is Christoforou die de indruk maakt van een
verscherpte figuraliteit die tot het uiterste gaat
in kernachtige uitdrukking zoals zijn geweldige
paardekop bijna uitdagend demonstreert. Hij
leeft in een grijze, donkere wereld waarin één
kleine felle kleur uitkomst biedt. Hoe anders die
felle kolorist Lindstrom; zijn vreemdsoortige
mensen bestaan alleen bij de gratie van een
steeds weer uitbarstende kleurenmassa. De oudere
werken van Appel staan op dezelfde basis maar
hier overheerst de dynamiek van de schilderdrift
die zich schijnt voort te zetten in de verf. In
druk: de schilder is nog steeds bezig, het doek is
nog in wording. King Lear vooral bekend uit '62!
The Magic Lamp van Alan Davie (1972) toont een
bedachtzaamheid te midden van die woeste ba
ren waarbij de aandacht voor „het ding" in een
nieuw licht op de voorgrond treedt. Hij is mager
vertegenwoordigd: twee doeken. En het enige j
doek van Alechinsky toont wel met zekerheid aan
dat het in deze reeks thuis hoort hoewel het wat
ons betreft geen schokkende impressie veroor
zaakt.
J. V. I
Sommige moderne schilderkunst heeft een provoce
rend karakter, zij dwingt n.m. tot definitieveng
keuze en stelt deze zo scherp dat de toeschouwer
haar geheel aanvaarden óf totaal afwijzen moet.
Een gematigde tussenweg schijnt niet mogelijk.
Een visie van eeuwen is doorbroken en wie niet
met andere ogen ftan kijken zal dit modernisme
in geprononceerde vormen moeten afwijzen. Wie
het aanvaardt kan geen enkele aanspraak meer
maken op een artistiek voorrecht van boedel
beschrijving: er is geen voorstelling met natuur
lijke elementen en ook de vormentaal sluit niet
aan bij de ons bekende spraken.
