De Solex rijdt al 25 jaar
SAMEN SOLEXEN MEI ALS TOETJE
BELEGDE BROODJES EN GLAS MELK
ALLEREERSTE „RIJWIEL MET HULPMOTOR"
In die goeie ouwe tijd..,
ZATERDAG 2 JUNI 1973
De eerste Solex uit 1948; de eerste fiets, waar
mee je niet hoefde te trappen.
De vouw-Solex met afneembare motor, zoals
deze begin dit jaar op de tweewieler RAI werd
geïntroduceerd.
In het begin van de jaren '50 waren Solexrally's enorme happenings. Uit alle hoeken van het land tufte r
imelpunt. Zo kon het gebeuren dat een groot aantal sol ex rijders elkaar onderweg trof.
De Solex is tot zes jaar geleden bij Van der Heem in Den Haag geassembleerd. Als de werktijd voorbij was, dan zwermden vele;
werknemers op een Solex de fabriek uit. Zij werden door de fabr iek in de gelegenheid gesteld zo'n Solex voor „een prikkie" tekopeq
DEN HAAG - Waar is de tijd
gebleven, dat vijfduizend Neder
landers op het dolle idee kwa
men op hun Solex te stappen en
cn masse naar Schiphol te tuf
fen? In die tijd was een Solex
nog helemaal „het einde". Van
daar ook de enorme belangstel
ling voor zo'n massale Solexral
ly met als slotapotheose brood
jes en een glas melk in een
vliegtuighangar. Die tijd ligt al
weer ver achter cns. Er zijn
misschien niet zoveel Nederlan
ders meer, die daaraan met
weemoed terugdenken. Wie dat
in elk geval nog wel doet is de
heer J. Mcrsmans, directeur van
de Groep Twccwielers van R.S.
Stokvis Zonen, de man die al
sinds 1951 met de verkoop van
Solex ie maken heeft. In juni is
het 25 jaar geleden dat de Solex
in ons land werd geïntroduceerd.
De eens zo populaire enige echte
en eerste „fiets met hulpmotor"
is op sterven na dood.
De heer Mersmans geeft het rui
terlijk toe. Werden in de topja
ren 40 tot 50 duizend Solexen
verkocht, in 1972 waren dat er
nog maar 7000. Toch weigert ds
hoer Mersmans aan de definitie
ve ondergang van de Solex,
waarvan er totaal 700.000 zijn
verkocht, te geloven. Niet omdat
met het verdwijnen van Solex
een flinke winstbron aan R. S.
Stokvis Zonen ontnomen
wordt; op de Solex-verkoop
wordt op het ogenblik immers
niets verdiend, wel aan die an
dere brommer, de Puch, die ook
door Stokvis wordt geïmpor
teerd.
De Solex heeft het bijna moeten
afleggen tegen het knetterend
lawaai en het blinkend chroom
van al die andere bromfietsen.
Bromfietsen, die de aanduiding
„rijwiel met hulpmotor" niet
meer waarmaken. Die aandui
ding is uitsluitend van toepas
sing gebleven op de Solex.
•Solex is de „lelijke eend" onder
de brommers, Dit rijwiel met
hulpmotor werd gedurende de
oorlogsjaren ontwikkeld in de
Franse fabriek van Solex-carbu
rateurs. In die tijd werd ook de
basis gelegd van de Citroen 2
CV, die kortgeleden het 25-jarig
bestaan vierde.
De overeenkomsten tussen Solex
en 2 CV zijn opmerkelijk. Beide
vervoermiddelen blinken uit
door hun eenvoud en economi
sche bruikbaarheid. Alleen de
Fransen verstonden de kunst
een voertuig zo in elkaar te
schroeven, dat het vervangen
van kapotte of versleten onder
delen een kwestie werd van een
handomdraai. Lassen was er
nauwelijks bij.
Bij de introduktie in 1948 kostte
ten Solex 375 gulden (inclusief 5
procent omzetbelasting). Tegen-
Voordig betaal je voor een Solex
j»"0 gulden (inclusief 16 procent
Samen sportief op de Solex, was toen nog heel gezellig.
btw). In feite is de Solex er al
leen maar goedkoper op gewor
den. Moest Jan-met-de-pet in
1948 anderhalve maand sappelen
om zich een Solex te kunnen
veroorloven, tegenwoordig lukt
dat al na anderhalve week wer-
Sober
De grote populariteit in de be
ginjaren was niet zo verwonder
lijk. Er waren maar weinigen,
die zich een auto konden veroor
loven. En toen in 1948 (eerder
kon niet, want er waren niet
voldoende grondstoffen om de
produktie op te zetten) een rij
wiel met hulpmotor werd geïn
troduceerd, stormde het publiek
er op af.
Concurrentie was er voorlopig
niet. Later probeerde Pluvier
het nog even met „het eitje van
Berini", maar dat werd een
flop. Aanvankelijk werd de pro
duktie van Solex voorzichtig op
gezet. Er ontstond echter een
enorme vraag zodat er zelfs
wachtlijsten aan te pas kwamen.
Om hoog op de wachtlijst te
kunnen komen schakelden velen
hun huisarts in. Die moest ver
klaren, dat het bezit van een So
lex een medische noodzakelijk
heid was.
Solex werd een begrip. Toen la
ter ook andere bromfietsmerken
de markt bestormden, bleef,het
publiek ook die „dingen" hard
nekkig „Solex" noemen. Het
heeft jaren geduurd, voordat de
gewoonte weer verdween. Overi
gens zijn er nu nog wel mensen,
die elke willekeurige bromfiets
Solex noemen.
De populariteit van Solex was
niet minder te danken aan de
geringe koster, van onderhoud
en brandstof. Een Solex gaat ge
middeld zeven jaar mee. Het
motortje verslindt 1 liter ben
zine op 75 kilometer, hetgeen
neerkomt op een cent per kilo
meter. Met een volle tank kom
je 100 kilometer ver. De Solex-
bezitters rijden jaarlijks gemid
deld zo'n vijf- tot zesduizend ki
lometer per jaar.
Fans
Hoewel de totale omzet aan So
lexen drastisch is verminderd
telt deze brommer nog een vas
te kern van trouwe „fans". Die
hebben in 1948 voor het eerst
een Solex gekocht en zijn daar
na nooit meer overgestapt op
een andere brommer. Sommigen
van hen zijn al aan hun zevende
Solex bezig. Het spreekt haast
vanzelf, dat deze groep Solex-be-
zitters gezocht moet worden in
de middelbare leeftijdsklasse en
onder 65-plussers. Daarmee is
het koperspubliek van tegen
woordig goeddeels geschetst. Als
daar nog de groep huisvrouwen
aan wordt toegevoegd is de So
lex-klantenkring kompleet.
Die klantenkring moet als zeer
moedig beschouwd worden. Re
cente onderzoeken hebben im
mers aangetoond, dat als gevolg
/an de toegenomen verkeers
drukte mensen van middelbare
'eeftijd en ouder het te gevaar
lijk vinden zich met een twee
wieler in het verkeer te bege
ven. „Die vluchten", aldus de
heer Mersmans, „in het open
baar vervoer, óf kopen een
DAF".
Daarom meent de heer Mers
mans, dat niet de andere brom
fietsen concurrenten zijn van de
Solex, maar dat juist de vier
wieler als DAF als grootste con
current moet worden be
schouwd. De meeste ex-Solex-be-
zitters rijden nu in een DAF.
Dat is dan de schuld van de
overheid, die nagelaten heeft de
berijders van tweewielers vol
doende te beschermen. Fietspa
den worden opgeofferd; allerlei
verkeersmaatregelen zijn niet in
het belang van de tweewieler.
„Ook al dwing je de mensen
van het openbaar vervoer ge
bruik te maken, dan nog blijven
ze zich daartegen verzetten.
Men wil immers onafhankelijk
b'ijven. zeker waar het gaat om
vervoer. In ons land is geen
adequaat openbaar vervoer
denkbaar. Dat kan alleen goed
funktioneren in metropolen als
h -oorbeeld Londen en Parijs,
waar het financieel haalbaar is
De Solexberijders
i gaan heel anders gekleed.
een uitstekend metronet aan te
leggen. Laat de overheid als
de auto zonodig verbannen moet
worden dan tenminste nog de
tweewieler toestaan.
Een tweewieler, die het milieu
niet al te zeer belast, is de scho
ne en geruisloze fiets. En na de
fiets volgt de Solex, sinds 1948
de meest schone en stille brom
mer".
Het kan niet ontkend worden, de
heer Mersmans spreekt voor ei
gen parochie. Maar evenmin
kan ontkend worden, dat hij in
veel opzichten het gelijk aan
zijn zijde heeft. Daarom ziet hij
de come-back van de Solex ook
helemaal zitten.
Kentering
De toegenomen aandacht van de
jeugd voor het milieu ziet de
heer Mersman als het begin van
een kentering. De jeugd wil af
van de poespas, het uiterlijk
vertoon. Hij wijst daarbij op de
toegenomen belangstelling voor
ouderwetse damesfietsen.
Degelijkheid is een paar jaar
een „vies" begrip geweest. Daar
komen de mensen nu van terug,
daartoe een beetje gedwongen
door de alsmaar stijgende prij
zen. De Solex was en is nog
steeds degelijk.
De bromfietsverkopers verkoch
ten liever een Puch of zo. Aan
die brommers viel veel meer te
verdienen. De verkoopprijs was
hoger, hij had meer onderhoud
en service nodig, hij verbruikte
meer benzine en hij sleet har
der. De Solex ging gewoon te
lang mee en was te goedkoop in
onderhoud. Het publiek is er ge
woon ingetuind, het heeft zich
laten meeslepen door de mode
makers.
Hoe oerdegelijk de Solex is,
wordt geïllustreerd door het mo
tortje, dat sinds 1948 nauwelijks
is veranderd. Dat motortje was
zijn tijd eigenlijk ver vooruit.
Er kwam geen brandstofpomp
aan te pas. Tegenwoordig noe
men zo dat een „inspuitmotor".
Ook de overbrenging is zo sim
pel als maar kan. De motor
drijft een rol aan, die gemaakt
is van een soort schuurpapier
(carburundum), welke op het
voorwiel gedrukt voor de voort
beweging zorgt.
De voornaamste verandering
kwam in 1961, toen Solex met de
automatische koppeling kwam.
Tot dan waren er twee manie
ren om de Solex op gang te
brengen. De eerste was met de
rol op de voorband op openge
trokken klep flink trappen en bij
enige snelheid de klep weer
dichtdoen, zodat het motortje
ging draaien. De tweede metho
de was flink snelheid maken en
dan de rol op de voorband „flik
keren".
Deze tweede en veel gebruikte
methode deed de voorband wel
extra hard slijten. Onder norma
le omstandigheden kon de voor
band met z'n speciale loopvlak
10.000 kilometer mee.
Het nadeel van die eerste So
lexen was dat ze telkens op
nieuw gestart moesten worden,
als je stilstond. In de beginjaren
was dat overigens ook weer niet
zo'n groot probleem, want het
was nog niet zo druk op de weg,
dat er veel gestopt moest wor
den. Ook waren er toen nog nau-
v/ I jks stoplichten. Na 1961 kon
de Solexmotor ook blijven
draaien als je stilstond.
Onveranderd sinds 1948 bleef het
zwanenhalsframe. Dit type fra
me gaf de meeste stijfheid en
veiligheid. Ook in dit opzicht
was de Solex zijn tijd vooruit.
Er was geen aparte heren- oh
dames-Solex, zoals er heren- enl
damesfietsen waren.
De heer Mersmans noemt het!
onderscheid tussen heren- en da
mesfiets „de grootste flauwe
kul". „Je hebt toch ook geen he
ren- of damesauto! Het zwanen
halsframe van de damesfiets is
in principe veel sterker, dan de
constructie die bij de herenfiets
wordt gebruikt. De stang op de
herenfiets is in feite volkomen
overbodig: die zit er alleen
maar om te laten zien, dat dege
nen, die erop zit, een man is.
Een soort geslachtssymbool".
Men heeft getracht de Solex in
de loop der jaren aan te passen
aan de modieuze wensen van
het publiek. Zo kwam er in 1964
ineens een blauwe Solex. Blauw
was het eerste blauwtje dat men
met Solex liep. Vrijwel niemand
kocht een Solex met die kleur.
Men gaf gewoon de voorkeur
aan de zwarte Solex. Zwart
hoorde bij dit rijwiel met hulp
motor. Zwart is immers de
kleur van de degelijkheid.
Op de Tweewieler RAI, die be
gin dit jaar is gehouden, is een
vouw-Solex met afneembare
motor geïntroduceerd. Volgens
de heer Mersmans heeft de fa
briek daar nu alweer spijt van.
De vouwfiets is immers een mo
degril. Die dingen worden in de
praktijk slechts tweemaal ge
vouwen. De eerste maal als ze
uit de fabriek komen en de
tweede maal bij de koper thuis.
Solex moet gewoon Solex blij-
*en. Daarmee heeft deze aller
oudste brommer zijn zilveren
jubileum gehaald. Een jubileum
zonder glans, gezien de terugge
lopen belangstelling.
Maar glans zou die oerdegelijke
Solex ook volkomen misstaan.
GUIDO'HALLEEN
