PASSAT
Nieuwe
beveiliging
voor files
Bloemetjes
binnen en buiten
Twee fietsen
per gezin
Roken verhindert
opname zuurstof
In 1972 ruim
1 miljoen nieuwe
fietsen verkocht
Nieuwe middenklasse r van Volkswagen
Profieldiepte banden wettelijk regelen
WOENSDAG 30 MEI 1973
LEIDSE COURANT
NEDERLAND TELT
7,3 MILJOEN FIETSEN
Ons land telt naar schatting 7,3 miljoen fietsen; gemid
deld twee per gezin. Van dat aantal wordt een kwart (1,8
miljoen stuks) minder dan éénmaal per maand gebruikt
en driekwart minstens éénmaal per maand. Bijna drie
kwart (5 miljoen) wordt gebruikt door personen van 14
jaar ui ouder. Een en ander blijkt uit het „Basisonder
zoek fietsen 1972", dat in opdracht van het CBS werd ge
houden door de Ned. Stichting voor Statistiek.
Het fietsbezit blijkt vooral ge
concentreerd te zijn bij jonge
ren; boven de 65 jaar loopt het
fietsbezit sterk terug. In het
noorden van het land is het
fietsbezit hoger dan in het wes
ten en met name hoger dan in
de drie grote steden.
Eén op de vijf fietsen heeft een
versnelling. Fietsen met ver
snelling worden vooral aangetrof
fen in de middelgrote steden en
in Noord-Holland, Gelderland en
Utrecht.
Voor jonge mannen en minder
welgestelden is de fiets een ver
voermiddel dat zomer en winter
wordt gebruikt voor huis/werk
en huis/school verkeer. Voor de
jonge vrouwen vervult de fiets
vooral een functie bij het doen
van boodschappen; de vrouwen
laten de fiets echter gauwer
staan in de winter. Ook bij ou
deren is het gebruik van de fiets
meer afhankelijk van het weer.
Tien procent van het geregeld
gebruikte aantal fietsen zal bin
nen een jaar worden vervangen,
hetgeen neerkomt op 500.000
stuks. Daarvan zullen er 100.000
worden vervangen door een
tweedehandsfiets en 400.000 door
een nieuwe.
Van de oude fietsen wordt een
derde (155.000 stuks) aangehou
den als reserve (voor onderde
len bijvoorbeeld), een kwart
(135.000) ingeruild, een kwart
(130.000) weggegeven en een
achtste (80.000) weggegooid.
Mannen kopen doorgaans duur
dere fietsen dan vrouwen. Geven
de mannen gemiddeld 200 gul
den uit, de vrouwen gaan niet
verder dan 130 gulden. De hoge
re prijs die de mannen willen
betalen, wordt veroorzaakt door
het feit, dat zij vaker een fiets
met versnelling willen hebben.
Eén op de vijf ondervraagden gaf
aan, dat de fiets van een van de
gezinsleden de afgelopen vijf
jaar wel eens gestolen is. Bij
degenen, die al eerder gecon
fronteerd zijn geweest met dief
stal van hun fiets, is het bezit
aan tweedehandsfietsen groter.
Deze groep fietseigenaren blijkt
overigens ook aanmerkelijk non
chalanter te zijn. De keuze tus
sen een nieuwe of een tweede-
hands fiets hangt ook samen
met de leeftijd: ouderen kopen
eerder een nieuwe fiets dan jon
geren.
Als zwakke punten van de fiets
worden genoemd: de verlichting
en de ketting. Lekke banden ko
men gemiddeld tweemaal per
jaar voor.
In het jaarverslag van de „Nederlandse Vereniging de Rij
wiel- en Automobielindustrie" (RAI) over 1972 lezen we, dat
er vorig jaar in ons land maar liefst 1.085.800 nieuwe fietsen
zijn verkocht. Dit is meer dan het dubbele van het aantal dat
in het rapport „Basisonderzoek fietsen 1972" wordt aangege
ven. De gegevens, die dergelijke onderzoekingen opleveren, blij
ken toch niet altijd met de werkelijkheid overeen te stemmen.
De werkelijke verkoopcijfers geven blijk van een enorme toe
name van de fietsverkopen gedurende de afgelopen tien jaar.
In 1963 werden er nog maar 555.000 fietsen verkocht; dat aan
tal is dus inmiddels verdubbeld. Sterk gegroeid is ook het
aandeel van de buitenlandse fietsen. Werd in 1963 nog maar
15 procent van alle nieuwe fietsen geïmporteerd, in 1972 was
dat percentage al bijna 40 procent.
Die verhoogde import uit het buitenland is vooral te verklaren
uit het wegvallen van de binnentarieven in de EEG, die ken
nelijk ook de concentratie dn de rijwielindustrie heeft bevor
derd en daarmee de internationalisering. Zo waren er in ons
land in 1952 nog 35 fietsenfabrieken, in 1960 waren dat er 20
en in 1972 waren dat er 9, waarvan 3 grote.
Rijkswaterstaat zal eind
juni op Rijksweg 16 (Rot-
terdam-Breda) op het weg
gedeelte tussen de afslag na
Rijksweg 15 en de brug bij
Dordrecht een nieuw filede
tectiesysteem in gebruik
nemen. Dit nieuwe sy
steem, dat naar raming
400.000 gaat kosten, zal
het tegenwoordige vervan
gen.
Het nieuwe systeem maakt ge
bruik van zgn. matrixborden,
die zijn te vergelijken met een
elektronisch scorebord. Daarop
kunnen de verschillende advies
snelheden voor het verkeer wor
den aangegeven. Het is voor het
eerst, dat dit in Engeland ont
wikkelde systeem op het vaste
land van Europa zal worden toe
meter worden geplaatst. Even
eens worden op deze afstanden
dubbele lusdetectoren in de rij
weg aangebracht, die het moge
lijk maken snelheid en volgaf-
stand per auto te meten. Neemt
de intensiteit op het betrokken
weggedeelte toe, dan verschij
nen op de borden adviessnelhe
den.
Ontstaat er bij de brug over de
Oude Maas een file, dan tonen
de borden afnemende snelheden
van 90, 70, 50 tot 30 km per uur.
Tegelijk gaan in de vier hoek
punten van het bord ver-stralen
de knipperlichten branden.
Overschrijdt de lengte van de
file de lengte van het beveiligde
wegvak, dan wordt automatisch
de politie gewaarschuwd.
Het systeem controleert zichzelf.
Bij storing geeft het een waar
schuwingssignaal en schakelt
zichzelf uit.
Tot nu toe paste Rijkswaterstaat
op dit weggedeelte een systeem
toe, dat bestond uit driehoekige
verkeersborden met daaronder
het woord „file", voorzien van
een groot knipperlicht.
WEGWIJS
onder redactie van
Guido Halleen
Een onderzoek van het CBS
heeft aangetoond, dat de auto
als vervoermiddel een belangrij
ke rol speelt bij het op vakantie
gaan. Vorig jaar werd bij de
binnenlandse zomervakanties
voor 81 procent gebruik ge
maakt van de auto (in 1971 was
dat 78 procent.)
Ook bij de buitenlandse zomer
vakantie wordt steeds meer ge
bruik gemaakt van de auto: vo
rig jaar voor 66 procent, tegen
63 procent in 1971.
Alleen 65plussers geven bij va
kantie de voorkeur aanvervoer
per toerincar of openbaar ver
voer.
Als pluspunten voor vakantie
vervoer per auto worden ge
noemd: snelheid, comfort en on
afhankelijkheid.
Volkswagen heeft dan eindelijk
zijn nieuwe middenklassewagen
geïntroduceerd. Het gaat hier
om de opvolger van het 1600
fastback model. De nieuwe VW
heet „Passat" en doet sterk
denken aan de Audi 80. Niet al
leen werd het onderstel vrijwel
geheel van deze Audi overgeno
men, ook andere details verto
nen gelijkenis. De Passat komt
ln juli op de Nederlandse markt.
Van de Passat zijn twee versies
leverbaar, een fastback en een
variant, die in 24 verschillende
uitvoeringen kunnen worden ge
leverd. De fastback heeft 2- en
4-deurs modellen, de variantse
rie heeft 5 deuren.
Er zijn drie motoruitvoeringen:
een 1300 cc, die 60 DIN pk le
vert en een topsnelheid heeft
van 145 km per uur; een 1500 cc
S levert 75 DIN pk en een top
snelheid van 160 km/u; een 1500
cc TS levert 8B DIN pk en een
topsnelheid van 170 km/u.
Een Sedan model van de Passat
ontbreekt; daartoe kan men te
recht bij de Audi 80. De Passat
heeft ook dezelfde prijzen als de
Audi 80. De goedkoopste kost
10.588 en de duurste 12.988 gul
den. De modellen met een 1,5 li
ter motor kunnen met automati
sche transmissie worden gele
verd.
De watergekoelde viercilinder
motor van de Passat is voor de
vooras geplaatst en drijft de
voorwielen aan. De wagen is
met een veiligheidsstuurkolom
uitgerust; het remsysteem is
diagonaal gescheiden met
schijfremmen voor en trom-
melremmen achter.
De bagageruimte heeft een in
houd van 490 liter; bij de va
riant 750 liter, met neergeklapte
achterbank 1520 liter.
OPEL GT
VERDWIJNT
De produktie van de 2-persoons
sportwagen „Opel GT" zal in
augustus van dit jaar worden
stopgezet. Sinds 1968 heeft Opel
meer dan 100 000 sportwagens
gebouwd en verkocht, waarvan
meer dan 70 procent werd geëx
porteerd naar de VS. In ons
land zijn er enkele honderden
GT's in de afgelopen vijf Jaar
verkocht.
De Nederlandse bandenhandela
ren willen graag dat de regering
de minlumprofieldiepte van ban
den voor personenauto's vastlegt
in wettelijke bepalingen.
De Vereniging van Bandenspe
cialisten Nederland (Vaco) zegt
in een brief aan minister Wes
terterp (Verkeer en Waterstaat),
dat vooral bij natte wegdekken
de antislip- en remeigenschap-
pen van banden bij een profiel
kleiner dan drie milimeter in
sterk versnelde mate afnemen
en een direct gevaar opleveren
voor de veiligheid van het weg
verkeer.
Nederland en Polen zijn de eni-,
ge landen in Europa, die tot
dusver geen wettelijke regeling
voor de miniumum-profieldiepte
kennen. De Vaco vraagt de mi
nister zich aan te sluiten bij de
in de overige Europese landen
bestaande regeling van de mini-
mumprofieldiepte van één mili
meter met een slijtage-indicator
op een hoogte van 1,6 milimeter
in het profiel. Deze indicator is
in ongeveer 95 procent van de in
Nederland leverbare banden
aangebracht.
STEEDS MEER
SNELWEG
Vorig jaar is blijkens het jaar
overzicht van Rijkswaterstaat
206 kilometer autosnelweg ge
reedgekomen, evenals 52 kilome
ter aan enkelbaanswegen.
Sinds 1965 is 790 kilometer auto
snelweg voltooid. De totale om
vang van het autosnelwegennet
is daarmee gekomen op onge
veer 1500 kilometer. Voor de ja
ren 1973 tot 1977 is een (netto)
uitbreiding voorzien van 25 kilo
meter autosnelweg.
Met de tuin langzamer
hand op zemersterkte,
de laatste zomerbloe
men hun plaats hebben
gevonden, vragen de ka
merplanten nog eens de
aandacht. Een aantal
kamerplanten verhulst
de tuin om te over-
zomeren: geraniums,
passiebloem, de uitge
bloeide hortensia e.d.
Maar het merendeel van
de planten blijven bin
nen, ook al omdat een
tuin vaak niet beschik
baar is en omdat een
eventueel balkon te veel
hitte oplevert. Maar ook
het zonneraam vra
gen de meeste planten
in de middag wat extra
bescherming zeker
bladplanten. Bloeiende
planten moet men even
wel niet verder dan een
meter van het raam ver
wijderen. Krijgen
bloeiende planten een
plaats in een verder van
•aam staande plan
tenbak, dan kan men ze
het best met pot en al
ingraven. Dan zijn ze
gemakkelijk te vervan
gen door een andere
bloeiende plant.
In een nieuw boekje, luis
terend naar de titel
Kamerplantenkalen
der" en geschreven door
mevr. A. Muller-Idzerda
(in de serie Even Kiiken
Royco uitg. Wol-
ters-Noordhoff te Gronin
gen), wordt beschreven
hoe van maand tot
maand de kamerplanten
hun verzorging verdie
nen, en welke planten in
een bepaalde maand bij
zondere aandacht moe
ten krijgen. Tuinkalen-
ders zijn de laatste ja
ren in verschillende uit
gaven verschenen, maar
op het terrein van de
kamerplanten was min
der keus. En een be
handeling per maand
biedt juist veel voorde
len.
Een greep ut de maand
mei:
Geraniums, fuchsia's,
azalea's, vlijtig Liesje,
aaronskelk en sierpeper
vanaf half mei buiten in
graven, geraniums en
fuchsi's eventueel in-
hangpotten of bloembak
ken op het balkon. Gera
niums niet teveel water
om het bloeien te stimu
leren, fuchsia's meer
water. Franse gera
niums voor een zonnig
raam.
Cactussen en vetplanten
kunnen deze maand ge
stekt worden, waarna de
stekken om een week
droogte vragen. Bij een
lidcactus slaan de stek
ken beter aan als in
plaats van één drie le
den aaneen worden ge
nomen.
Cyclamen die zijn uitge
bloeid kunnen verpot
worden, hoewel meestal
geen grotere pot nodig
is. Een goed grond-
mengsel is bladaarde
met oude koemest en
turfmolm. De bovenkant
van de knol vrijhouden.
De pot na de behande
ling in halfschaduw in
de tuin ingraven of op
een koele lichte plaats
neerzetten, waar voort
durend meer water
wordt gegeven.
En tenslotte nog twee
algemene tips: bladluis
wordt bestreden met een
oplossing van zachte
zeep en spiritus, waarbij
ook de onderkant van de
baderen niet moet wor
den vergeten. En plan
ten ln de volle zon vra
gen wel frisse lucht, zo
mogelijk buitenlucht. Al
is dit iets anders dan
tocht.
Kruiden
Uit San Francisco, het
Mekka van de hippies,
stamt een allerliefst en
leerzaam boekje over
kruiden: Kruidenkunst,
geschreven door Violet
Schafer. illustraties van
Win NG, uitgegeven
door Bert Bakker in
Den Haag. De kruiden
waren vredige wereldver.
overaars. die overigens
meetrokken in het voet
spoor van legers op
veldtocht. Het waren im
mers de krulden die
wonden moesten helen
en pijn verzachten.
Alexander de Grote liet
al een kruidenstudie
schrijven: resten van
marjolein en laurier
werden gevonden in de
overblijfselen van
Grieks-Romeinse banket
ten, en zelfs de meest
„primitieve" volken heb
ben hun kuidenkunste-
Kruiden dienden overi
gens voor veel meer dan
als geneesmiddel alleen,
Zij brachten schhoonheid
of vrolijkheid, genazen
van een kater of van
jicht, verjoegen muizen
of vliegen, zorgden voor
een lang, gelukkig en
onbekommerd loven,
wekten eetlust en zerg
den voor een frisse
adem. Uiterst waardevol
zijn kruiden als knoflook
)o.a. tegen muggen),
kervel (verjaagt voor
jaarsmoeheid), karwij
(voor brood en groente),
hernagio (vitaminen), ci
troenmelisse (kalme
rend), munt, tijm en
zelfs viooltjes. De maal
tijden worden door het
gebruik van kruiden ge
varieerder. geuriger,
kruiden zijn toepasbaar
in allerlei dranken, en
zelfs zonder dat: ze leve
ren een heerlijk geurend
stukje tuin of balkon op.
De verzameling mythen,
vertellingen en feiten
over krulden die mé-
vrouw Schafer heeft bij
eengebracht. leveren een
heerlijk leesbaar en ook
informatief boekje op. 26
kruiden worden behan
deld met hun geschiede
nis en hedendaagse
waarde. Ze voegt er een
kruidenlijst aan toe, TW-
derverdeeld naar r*r-
schillende soorten ge
rechten waarin kruiden
zijn toe te passen on
vervolgens een aantg)
uitgelezen kruidenrecop-
ten als dillebrood, krui-
denkoekjes en krulden*
theeën. kruidencognac
en kruidensoep. Smulpa
pen zullen uit het boekje
bovendien kunnen lerej),
hoe van hun Indigestie,
hun kater en hun zwaar
lijvigheid af te komen.
Het zesde continent onder een enorme ijskap is 20 miljoen jaar oud
Waar blijft de rook na elke trek
aan sigaar, sigaret of pijp? In
de borstholte Hierin wordt
aanmerkelijke hoeveelheid
koolmonoxide (kolendamp) ach
ter gehouden. Om dit te be wij
zen heeft men de koolmonoxide-
concentratie in de uitgeademde
lucht van een roker over een
tijdspanne van twee uur con
stant gevolgd en gemeten. Di
rect na het roken lag bedoelde
concentratie bij 30 ppm (deel
tjes per miljoen), na 10-80 minu
ten daalde ze tot 25 ppm maar
lag zelfs na 2 uur toch nog bij
20 ppm.
Het kolendampgehalte in de
lucht resp. in de ademlucht van
controlepersonen (die dus niet
hebben gerookt) lag bij 4 ppm
en was daarmee wel vijf keer zo
gering als twee uur na afloop
van een rookperiode. De ex
treem langzame afgifte van in
gezogen kolendamp berust nu
daarop dat het koolmonoxide
zich muurvast in de plaats van
zuurstof aan het haemoglobinc-
(bloedkleurstof) molecull in het
bloed hecht en zo de biochemi
sche functie van het haemoglobi-
ne blokkeert (voorziening van
zuurstof t.b.v. de weefsels). Het
roken staat als het ware de
voorziening van onontbeerlijke
zuurstof aan cellen en weefsels
in de weg.
De antarctische (d.i. van de
Zuidpool) ijskap is 20 miljoen
jaar oud gebleken. Daaronder
strekt zich het zesde continent
uit. Deze kennis hebben wij te
danken aan geleerden van het
onderzoekingsvaartuig Glomar
Challenger. Op zestien plekken
in de Lev-brdcm heeft men borin-
gzn c- p.ilin^-n verricht en niet
mi.-.d r dar. 4650 voet bodem
monsters verzameld. Uit de di
verse afzettingen zoels puin door
voormalige gletsjers naar zee
getransporteerd, zijn dr.Hayes
en medewerkers erin geslaagd
de voorhistorie van de gletscr-
vorming te reconstrueren. Hoe
dit zij, een grote verrassing was
dat het begin van deze vorming
niet vijf of zeven milfoen juur
geleden maar 20 miljoen jaur
geleden heeft plaats gehad. Wel
was er vijf miljoen juar geleden
iets gebeurd: toen bereikte de
ijskap zijn grootste uitgestrekt
heid. Toen reikte de geweldige
ijsdeken 320-480 km verder naar
het noorden. Daarna trad cr een
HET AARDIGE VAN
DE WETENSCHAP
plotselinge „dooi" op met als
gevolg dat enorme gebieden ijs
vrij werden en de ijskap de te
genwoordige grootte innam, die
sinds dat „tijdstip" min of meer
stabiel bleef. Voorts heeft men
aan het licht gebracht dat on
geveer 50 miljoen Jaar geleden
Australië zich losgescheurd heeft
van het supercontinent Gondwa-
ne (Afrika, Australië, Zuid-Ame-
rika, India, Zuidpoolland omvat
tend) waarna het met een snel
heid van 5-8 cm per jaar zich
noordwaarts verplaatste.
De Canadese geleerde dr. H.
Sinha heeft de hypothese op
gesteld dat in het heelal een
„anti-melkweg" bestaat, ge
vormd door deeltjes die zich
met een snelheid groter dan het
licht verplaatsen. Deze stelling
is in strijd met de relativiteits
theorie van Kinstein, die zegt
dat niets sneller kan zijn dan
het licht.
Volgens Sinha echter betekent
zijn theorie een aanvulling op
die van Einstein. Sinds 1962
wordt in verscheidene delen van
de wereld gezocht naar deeltjes
die zich sneller verplaatsen dan
het licht, „tachyonen" genaamd.
Sinha baseert zijn theorie op
wis- en natuurkunde theorieën,
waarmee hij wil aantonen dat
een „anti-melkwég" bestaat uit
deeltjes „anti-massa" of „jugo-
mons" die zich volkomen tegen
overgesteld gedragen als de nor
male deeltjes waaruit de mate
rie bestaat. Deze anti-deeltjds
heffen elkaar op en ontstaan
weer opnieuw, een proces waar
voor een snelheid nodig Is die
groter is dan het licht.
Japanse geleerden hebben een
methode ontwikkeld waardoor
twee belangrijke manleren van
luchtvervuiling, veroorzaakt
door het verbranden van zware
olie, kunnen worden tegenge
gaan. Deze methode bestaat uit
het doorlopend bestralen met
elektronenstraling van de uit
laatgassen, waardoor stikstof-
oxyden geheel en zwaveldioxy-
de voor 90 procent worden ver
wijderd. Deze gassen vormen
dan kleine stofdeeltjes die kun
nen worden opgevangen.
De methode is ontwikkeld door
het Japanse instituut voor
atoomenergie en de maatschap
pij Ebara. De betrokken geleer
den zijn van plan hun methode
over twee of drie Jaar voor
praktisch gebruik gereed te heb
ben.
