Er waaien
geen rode
Vietkong-
vlaggen
sneer op
universiteit
van Virginia
ZATERDAG 19 MEI 1973
irxi 3 HAiH! IT. USA MA Ut IA USA S KAUK IK USA DOOK LiO
KING S KADE IM USA S DOOR LEO ÏHURIKG S KADE IN USA 3H
IÉ. IK UcA 3 KADE J.K USA KALT IK USA v 'i
A 5 KADI IK USA
fccE :iaaBs us.
;x r
i!. cr
CADS
raus:
Br ÏÏSA.
.HCRIKG
USA
IN USA DOOR LEO THURIïTG
Het hoofdgebouw van de Universiteit van Virginia was geen jaar geleden nog een gistend
bolwerlc van het studentenverzet tegen de Amerikaanse regering.
Dominee
Bestebreurtje
„ER WORDT
HIER WEER
GESTUDEERD
EN GESPORT.
HET VERZET IS
DOODGEBLOED''
CHARLOTTESVILLE Iu Charlottesville,
weer vredig en met grote slaapogen
tussen de groene heuvels van Virginia de
dag des oordeels afwacht, waaien geen
rode Vietkong-vlaggen meer op de daken
van de universiteit. De studenten, hebben
hun spandoeken met „Nixon moordenaar"
en „handen af van Vietnam" tot handige
poetslappen verknipt en zijn Inmiddels
overgegaan tot de strenge orde van de stu
diedag. „Geen tijd meer voor kinderspelle
tjes", hebben de studentenraden beslist,
,wij zullen nu weer eensgezind moeten
werken aan de opbouw van ons mooie
4 land".
Toch was diezelfde universiteit geen jaar
I geleden nog een broeinest van militante te-
[enstanders van het Amerikaanse rege
ringsbeleid. De ene protestmars was nog
niet ontbonden of de volgende werd alweer
formeerd en het politiekorps van Charlot-
wille kwam knuppels en traangas tekort
Jm de monden vol gescandeerde leuzen
dicht te slaan. Het „we shall overcome" is
au verstomd en men leeft weer volgens de
)ude partituur van „blijf zitten, waar je zit
en verroer je niet".
In die dagen, dat het oproer in Charlottes-
'ille de hemel bloedrood kleurde, juichte
ie dwarsliggende I. F. Stone in zijn rebel-
'enblad „I. F. Stone's B.I.-weekly" „de
Amerikaanse mom en pop hebben een
lieuw ras gebaard. Een ras, dat niet alleen
iestaat uit bloemenkinderen en dromers,
naar ook een ras van jonge mensen, die
'an negers en paupers houden en daar de
landen voor uit de mouwen willen steken.
Die openlijk willen protesteren tegen de af-
ichuwelijke rol, die ons land op het wereld
toneel speelt. Die niet langer tolereren, dat
ien regeringsclan in Washington onder de
lanieren van de superdemocratie zijn im
perialistische lusten botviert in een weer
oos zuid-oost-Azië. De Amerikaanse jeugd
leeft werkelijk om andere mensen. Het is
Yiet Hoopvol
Vat Stone's vurige hoop betreft zijn de
.1 'ooruitzichten op de universiteit van Virgi-
•ia in elk geval weinig hoopvol. Het enor-
ne gebouwencomplex, dat in de beproefde
j «oklassieke stijl door de legendarische
•resident Thomas Jefferson eigenhandig is
itworpen (de man heeft zoveel geknut-
eld, dat je denkt: „Wanneer regeerde hij
an in Godsnaam?) herbergt sinds maan-
len weer enkele tienduizenden kortgenip-
los in de spijkerbroek figurerende leer-
perige jongeren, die het niet langer op
rijs stellen om zich ten behoeve van een
nderdrukt volk de tanden uit de mond te
■'■M Jten slaan.
Ij
Student
Schaper
Dominee Bestebreurtje: "hier kan nog alles en kijkt rriemand verbaasd, als je
adhteraf toch maar liever dominee wilt,worden".
Herman Schaper: "als je niet mee kunt komen is daar het got von de collegezaal"
•Het verzet tegen de politiek van Nixon is
'er volledig doodgebloed", kan de Neder-
todse studentendominee Bestebreurtje dan
lit met een joviale knipoog melden, „ik
It> het persoonlijk altijd als goedwillend
l'ajongenswerk gezien. Goedwillend, jaze-
lr- Maar kwajongenswerk bleef het toch.
j' wordt nu tenminste weer ordentelijk ge
beerd en gesport zoals vroeger. Er
fngt goddank op onze mooie universiteit
een gezonde sfeer".
a een vluchtig bezoek aan Jeffersons ste-
droom is men geneigd om hem gelijk
■geven. Over de biljartlakengladde cam-
wandelen tijdens het middaguur groep
jes studenten met de boeken der wijsheid
onder de arm. In de immense, door een
Vaticaanse koepel bekroonde hal in het
hoofdgebouw hangt de serene stilte van een
crematorium en wordt door de aanwezigen
slechts op fluisterende condoleancetoon ge
converseerd.
Krijgersvuur
De enige, die daar niet aan meedoet is do
minee Bestebreurtje, die in zijn missione
rende botten nog steeds het oude krijgers-
vuur voelt gloeien. Hij heeft vorig jaar in
een televisieprogramma van de NCRV al
uitgebreid mogen vertellen, langs welke
wonderlijke wegen hij tot het ambt van
prediker is opgeklommen. In de tweede we
reldoorlog is hij als parachutist twee keer
boven de Duitse linies in Nederland ge
dropt. Hij diende daarna bij de Prinses
Irene Brigade en stond jarenlang als ma
joor aan het hoofd van martiale troepen.
Toen hij zijn wapenrok aan de lentewilgen
had gehangen behaalde hij in snel tempo
een M.O.diploma, waarmee hij na zijn
emigratie richting New York, geen fluit
kon beginnen. Begon nochtans in Amerika
als krasse veertiger een nieuw leven, leid
de jaren lang een kantoor tussen de wol
kenkrabbers van Manhattan en ontdekte
daarna pas tot eigen stomme verwonde
ring, dat de domineesstiel hem onweer
staanbaar trok.
„En dat is nou het fijne van de States",
legt hij glimlachend uit. hier kan nog alles
en kijkt niemand verbaasd, als je zegt dat
je achteraf toch liever predikant bent. Men
bekijkt zulke zaken menselijk. Redeneert:
„Als die jongen daar nu zin in heeft, moet
hij het vooral niet laten". Dat vind ik een
kostelijke deugd. Men is hier minder strin
gent, minder formalistisch ook. Je moet het
allemaal zelf maar uitzoeken.
Ik heb tot nog toe geen spijt gehad van
mijn late keuze. In Nederland zou ik waar
schijnlijk grandioos mislukt zijn. Hooguit
had de hervormde synode me ergens weg
gestopt op het Friese platteland. Maar hier
ligt het alleen aan jezelf of je slaagt of
□iet.
Geen spijt
Ik ben natuurlijk nog steeds Nederlander,
maar ik taal er niet meer naar om in mijn
geboorteland te wonen. Nederland is te
beknopt, te calvinistisch, te ambtelijk. Er
gebeurt te veel achter de horren en de be
moeizucht is zo ellendig groot, dat jullie je
als nietig volk verbeelden, dat je een land
als Amerika tot de orde kunt roepen. Jullie
zitten te genieten van het Watergateschan-
daal, maar nou wat anders: waar vind je
die openheid in Nederland? Waar krijg je
de kans om tegen een Nederlandse rege
ring aan te trappen zonder gelijk de BVD
op je nek te krijgen! Nou dan.
Maar ondertussen laten jullie wel mooi de
kerk van Christus naar de knoppen gaan.
In Nederland wordt de godsdienst willens
en wetens kapot gemaakt. De kerken staan
zondags leeg en de verdeeldheid is grotei
dan ooit tevoren.
Ik heb ook wel een idee, waarom het zo ge
lopen is. De kerken van Nederland hebben
hun oude boodschap grotendeels over boord
gekieperd en hebben zich in allerlei politie
ke wespennesten gestoken. Ze hebben
met de beste bedoelingen overigens
vraagstukken als Vietnam. Biafra en India
vanaf de preekstoel besproken. Maar on
dertussen hebben ze verzuimd om te doen,
wat al eeuwen van hen gevraagd wordt: de
blijde boodschap brengen. Nee, ze moesten
hun volgelingen zo nodig murw beuken met
collectieve schuldgevoelens. Ze hebben van
de kerkdaken geschreeuwd, dat het een
schande was, wat Johnson deed, wat Nixon
doet. Akkoord, het gebeurde misschien uit
eerlijke bezorgdheid, maar mijn hemel,
waar is een kerk nou eigenlijk voor. vraag
ik me dan af. Is het de zoveelste politieke
groepering? Of is het een gemeenschap van
Gods kinderen? De mensen, die elke zon
dag naar mij komen luisteren, verwachten
niet, dat ik nog eens nakauw, wat ze op de
televisie hebben gezien en in hun kranten
hebben gelezen. Dan zouden ze mogen zeg
gen: „En wie is meneer Bestebreurtje dan
helemaal wel?" Nee. ze komen bij mij
voor een vredesboodschap, een woord van
troost. Een kerk heeft alleen zin, als God
de middelpuntvliedende kracht blijft. Al het
andere is bijzaak".
Hevige concurrentie
Dominee Bestebreurtje heeft de bewijzen
van zijn groot gelijk vlak bij de hand. On
danks de hevige concurrentie van 110 ver
schillende kerken in het 41.000 zielen tellen
de Charlottesville en Albermarle County,
preekt hij zondag na zondag voor een
stampvol Godshuis. Hij kan ook rekenen op
een vaste aanhang van studenten, die hem
onveranderlijk omschrijven als een „good
guy".
„Je moet voor de aardigheid eens praten
met Herman Schaper", tipt de dominee,
„die jongen moest in zijn Haagse tijd niks
hebben van godsdienst. Dat vond hij opium
voor het volk. Toen ik hem in het begin
hier in Charlottesville sprak, waarschuwde
hij trouwens, dat het verloren moeite was
om hem de kerk in te willen praten.
En wat ii er gebeurd? Herman is elke zon
dag trouw present in mijn kerk. En waar
om? Omdat hij weet, wat mijn bedoelingen
zijn. Hij verstaat, wat ik te zeggen heb. Ik
probeer niemand een mening op te dringen
of een schuldcomplex aan te praten. Ik wil
alleen verrekte duidelijk maken, dat God
het beste voor heeft met iedereen".
De 23-jarige Herman Schaper geeft vol
mondig toe, dat hij Bestebreurtje wel ziet
zitten. „En dat echt niet alleen, omdat hij
toevallig ook een Nederlander is. Die man
heeft iets oprechts, hij maakt van de kerk
geen hocuspocus of een politieke debating
club. Ik voel me wel jofel bij hem".
Schaper is één der zonen van een lucht-
machtgeneraal, die nu in de Haagse dreven
op zijn gepensioneerde lauweren rust. Scha
per omschrijft zijn vader desgewenst als
een „op en top militair, maar goddank
geen dienstklopper".
Na zijn studie in Leiden (geschiedenis) is
Herman Schaper vorig jaar naar Charlot
tesville getrokken en dat „omdat Neder
land te bekrompen is en in bepaalde mo
derne studierichtingen duidelijk achter
loopt. Vooral in de buslnessvakken bakt
Nederland er nog steeds weinig van. Hier
is alles gericht op de praktijk, op de effi
ciency. Je studeert zo snel mogelijk af,
want het zakenleven zit omje te springen.
Die haast heeft als groot nadeel, dat je
weinig tijd over hebt voor andere dingen,
die ook belangrijk zijn. Dit is een groots en
machtig land, waar je in korte tijd veel
kunt bereiken. Maar voor hetzelfde geld
verzuip je in de massa.
Dit volk rijdt en masse in de auto's van
drie fabrieken en kijkt 's avonds naar de
zelfde drie televisiestations. Soms heb ik
echt heimwee naar onze vertrouwde Neder
landse kneuterigheid, naar onze bijna fol
kloristische verdeeldheid. Wij hebben In
„NEDERLAND
IS EEN LIEF
LAND, WAAR
JE PRETTIGER
LEEFT DAN
IN AMERIKA''
Nederland toch maar een VPRO en een
TROS. die rustig naast elkaar bestaan. En
dat is in Amerika nu juist ondenkbaar. De
teeveestations praten de industrie naar de
bek. want daar moet het geld voor de pro
gramma's vandaan komen. Het gevolg is,
dat je de hele dag geestelijk wordt doodge
knuppeld met dezelfde stompzinnige spelle
tjes, dezelfe gladde shows en dezelfde hart
verscheurende personalityprogramma's.
Alles draalt om de kijkdichtheid en als die
terugloopt verdwijnt een programma auto
matisch van het scherm.
Gemiddelde Amerikaan
In Amerika loop je voortdurend het gevaar,
dat Je je eigen identiteit verliest. Dat jc
gaat praten als de gemiddelde Amerikaan
en de meningen verkondigt, die ledereen
heeft. Je hebt bijna geen tijd om te lezen,
want er moet gestudeerd worden. Veertig,
vijftig uur per week. Zo hoog ligt nu een
maal het tempo op de meeste Amerikaanse
universiteiten. Voordat je het zelf weet. ben
je een vakidioot, die van één ding alles en
van alles niks weet. Dit land geeft jc wei
nig tijd om na te denken, om intensief
kranten en tijdschriften te raadplegen. Je
hebt jc handen vol aan je eigen vaklittera
tuur. Je doet examens, examens. Want
daar gaat het om. En als je niet mee kan
komen is daar het gat van de collegezaal.
Voor jou duizend anderen.
Op de barricaden
In Nederland heb Ik tijdens mijn studie ge
schiedenis te maken gehad met hooguit 130
medestudenten. Hier zijn aan één universi
teit al 4000. Als je niet in de massa wilt on
dergaan. moet je wel aanpezen cn opvallen
door publicaties. In Nederland kun je vol
staan met twee scripties. Hier maak je er
5 of 6 en die laat je zo gauw mogelijk af
drukken in een tijdschrift. Wie het eesst
komt, het eerst maalt.
Op die manier wordt studeren wel wat an
ders dan in Leiden. Als ik in Amsterdam
had gezeten, was ik misschien ook op de
barricaden gesprongen. Hier ben ik al blij,
als ik 's avonds een uurtje over heb om
naar de kleurenteevee te kijken".
Een lief land
Heeft Herman Schaper wellicht nog een
boodschap voor het Nederlandse volk?
Herman Schaper trekt zijn onberispelijke
coltrui recht en ventileert met een accent,
dat duidelijk op smaak is gebracht met
Leidse pitjeskaas: „Na een jaar begin je
Nederland toch wel heel erg te missen. De
kleine kroegen, de terrasjes, de oeverloze
discussies, dc specifieke Hollandse humor.
Al die zaken zijn hier onbekend. Nederland
Is wel niet zo belangrijk als de Nederlan
der zelf denkt. Maar het is wel een lief
land, waar je over het algemeen prettiger
leeft dan in Amerika.
Ik zeg niks ten nadele van Charlottesville.
Maar, d'r is hier niks te doen".
Wat zou Herman Schaper dan nu denken
van een koude pils op een Schevenings ter-
Zegt dan: „Spijtig, maar ik ben net even
te oud om in wonderen te geloven".
LEO THURING
