SIMA KAMINSKI VOELT ZICH THUIS
WÊtm i
ISRAEL
25 JAAR
Hier zegt niemand: daar gaat weer een Sarah
Zijne Doorluchtige Hoogheid
valt van Specerijentroon
De op gang gekomen immigrantenstroom uit Rusland
wordt in Israël zelf als een fenomeen ervaren een ge
schenk bij de viering van het 25-jarig bestaan van de
staat dat welkom is, maar onverwacht. En niet zozeer de
relatief redelijke houding van de Sovjet-regering is de
bron van verwondering. De Israëli's weten de wereldopi
nie op hun hand en bespelen hem. Ze weten dat de Russen
daar gevoelig voor zijn, zeker nu de toenadering tussen
het Westen en China hen in een geïsoleerde positie dreigt
te manoeuvreren. Nee, Israël is blij verbaasd over het feit
dat de Russische joden nog komen ook alleen het afge
lopen jaar al 32.000 man sterk.
Deze schijnbare tegenstelling
vraagt om een nadere verkla-
i ring. Men vindt die in de om-
standigheid dat de immigranten
i uit de Sovjet-Unie in zoverre
van hun rasgenoten in de Euro-
j pese, Amerikaanse en Oosterse
diaspora verschillen dat ze ge
heel in de Russische samenle
ving zijn geassimileerd. Ze
1 spreken geen Hebreeuws. Ze we
ten weinig van de joodse histo
rie, van de joodse kalender
waarin idere dag zijn speciale,
geheiligde betekenis heeft, van
de diepe zin der joodse feestda
gen. Ze zijn helemaal opgeno-
i men in de plaatselijke cultuur
die onder de fletse deklaag van
het partijsocialisme nog een
overrompelende charme heeft
ook. Bovendien zitten ze econo
misch op rozen naar Russi
sche maatstaven gemeten al
thans. Ze hebben veelal een aca
demische opleiding. Men vindt
ze in kringen van wetenschap
pers, van managers. Ze bekle-
1 den posities die ze in Israël nau-
welijks kunnen hopen terug te
winnen met uitzondering van
de diplomatieke dienst dan,
want daarin laat de Sovjet-Unie
geen joden toe. Het statistische
gegeven dat 70 percent van de
immigranten in Israël de levens
standaard waaraan ze in het
land van herkomst gewend wa
ren, terug moet schroeven
soms zelfs aanzienlijk kan
hun bekend zijn. En toch komen
me verwondering. Het bloed
kruipt waar het niet gaan kan.
Ondanks hun volledige assimila
tie in de Russische samenleving
blijven de joden in de Sovjet-U
nie zich onbewust opgenomen
voelen in de wetmatige cirkel
gang die de kinderen van Abra
ham het Beloofde Land gegeven,
ontnomen en opnieuw gegeven
heeft. Hebreeuws verstaan ze
niet de roepstem van hun
lotsverbondenheid wel. Het is
vooral om deze reden dat Israël
juist immigratie van joden uit
Rusland (naar schatting zijn het
er 4 miljoen) toejuicht en aan
moedigt. Het land ziet er zijn
spirituële bestaansrecht door be
vestigd.
Sima Kaminski is zo'n gemiddel
de Russische jodin. Ze wil haar
leeftijd niet zeggen, maar het
feit dat ze 23 jaar getrouwd is
en dochters heeft van 20 en 13,
geeft een indicatie. Een intelli
gente en intellectueel geschoolde
vrouw die recentelijk uit Lenin
grad in Israël is aangekomen.
Er is een drama in haar leven,
maar daarover later. Het heeft
met haar besluit om deel te heb
ben aan de Aliyah de „op
gang" zoals de joden de immi
gratie noemen niets te doen.
Geen heimwee
Om de waarheid te zeggen is de
Aliyah voor Sima Kaminski uit
Leningrad nooit van veel beteke
nis gefeest, al zou het Israëli
sche propaganda-apparaat graag
Hevige emoties wanneer joden uit Rusland
i het Beloofde Land betreden.
anders doen geloven. Ze vindt
het gek dat ik dat gek vind.
„Natuurlijk ben ik als jodin ge
boren en opgevoed. Maar mijn
ouders waren niet religieus. Ze
leefden niet volgens de wetten.
Ze volgden zo'n beetje de tradi
ties van de joodse gemeenschap
en daar bleef het bij". Haar va
der was boekhouder en behoorde
daarmee tot de redelijk gegoede
middenklasse. Ze woonden com
fortabel. Als ik Sima Kaminski
vraag of haar ouders baar ooit
iets over de joodse "historie ver
teld hebben, kan ze met moeite
de vlucht uit Egypte in haar
herinnering bovenhalen. He
breeuws was even onbekend als
de taal der Eskimo's. Van heim
wee naar het Beloofde Land
geen sprake laat staan dat de
Aliyah ooit concreet ter sprake
kwam. Sima Kaminski heeft in
haar jeugd niet eens geleerd dat
de tempelberg waarheen alle jo
den volgens de oude profeten
zullen terugkeren, Moriah is ge
naamd. Ze vormde het prototype
van de geassimileerde jood zoals
dat hierboven beschreven is.
Ze kon studeren wat ze wilde en
werd lerares talen. De enige dis
criminatie die ze kende, was dat
vriendinnen wel eens tegen haar
zeiden: „je bent zo'n goed kind;
ik kan niet begrijpen dat je een
jodin bent". Een oppervlakkkige
speldeprik. Ze trouwde met een
jood die ook een normale acade
mische opleiding had kunnen
volgen en ingenieur was gewor
den. Ze leefden in Leningrad
een bestaan dat boven dat van
de gemiddelde Sovjet-burger
lag. Niet briljant misschien,
maar zeker ook niet kwaad.
En toch begon er wat te wroe
ten. Sima Kaminski in eigen
woorden: „In 1948 lazen we in
de krant dat de staat Israël was
gesticht. Het kwam niet bij mijn
man en mij op om te zeggen:
daar moeten we heen. Onze me
ning bleef er op een abstracte
manier toe beperkt dat we het
wel goed zouden vinden als alle
joden zich daar op de duur zou
den verzamelen. Maar er waren
dingen die je dwars zaten. Er
bestond in Rusland geen enkel
monument voor de joden die de
Duitsers hadden uitgeroeid. Je
voelde het als een belediging.
Sommige universiteiten waren
voor je gesloten. Je had net
George Armstrong
ROME De meest doorluchti
ge prins van Luchmajor op de
„Specerij Eilanden", signor
Luciano Bacchelli, een 51-jari-
ge inwoner van Bologna, zag
zijn prinselijke sieraden in be
slag genomen door de politie
van Bologna.
Hij is beschuldigd van fraude,
misbruik van titels en het ver
lenen van ridderorden en an
dere onderscheidingen. Zijn
kamerheer, signor Francesco
Cavello (47) moet dezelfde be
schuldigingen onder ogen zien.
De prins heeft blijkbaar titels
verleend aan zeker 600 mensen
in en buiten Italië en zijn ei
gen diplomatieke paspoort en
diplomatieke autonummerbor
den uitgegeven; dit laatste was
nodig om parkeerbonnen te
voorkomen. Hij heeft ook ver
schillende landen bezocht in
Centraal- en West-Afrika en hij
werd ontvangen, zo beweert
hij, door de president van Op
per Volta, die hem vereerd
heeft met een officieel banket
„Ik was er om de bouw van
een nieuw ziekenhuis voor me
laatsen te bespreken maar ben
niet in staat geweest om dooh
te gaan met onze liefdadig
heidswerken wegens een aan
tal geldvertragingen in Alge
rije". verklaart signor Bac
chelli. Het schijnt, dat hij ook
geprobeerd heeft een titel aan
Fidel Castro te verlenen.
Signor Bacchelli zegt dat hij
luchtige militaire orde van de
Grootmeester is van de Door
luchtige militaire orde van de
glorierijke heilige Maria, een
orde die inderdaad werd opge
richt in Bologna in 1261 en er
kend door paus Urbanus IV.
Dante noemt de ordeleden in
zijn „Inferno" de „vrolijke
monniken" zoals zij bekend
waren bij de inwoners van Bo
logna in de dertiende eeuw.
Het ministerie van buitenland
se zaken, dat bij de affaire be
trokken is geraakt (waar
schijnlijk door de onderhande
lingen van signor Bacchelli
met de jonge Afrikaanse sta
ten), beweert dat de orde in de
zestiende eeuw werd verboden
door paus Sixtus. Signor Bac
chelli daagt iedereen uit om
voor de dag te komen met de
pauselijke bul, die zijn orde
heeft afgeschaft, die werd op
gericht zo zegt hij „om recht,
vrede en vrijheid" te dienen.
Hij zegt dat de orde (die zich
ook een beetje met export en
importzaken bezig houdt) haar
wettige bisschopszetel in het
prinsdom Monaco heeft en dat
alle huidige beschuldigingen en
tegenstrijdigheden zullen ver
dwijnen" zo gauw de orde
haar eigen onafhankelijkheid
gebied krijgt".
Copyright THE GUARDIAN
stempel „jood" in je paspoort.
Kleinigheden, maar je ging er
over nadenken".
Schimpscheuten
De jaren 1930-1953 heeft Sima
Kaminski ervaren als een zware
tijd. Stalin liet de joden in grote
aantallen deporteren naar Sibe
rië. De kranten stonden vol
schimpscheuten tegen de joden.
Ze werden beschuldigd van de
wildste misdaden. Er kwamen
processen. „Ik had cum laude
mijn academische graad be
haald. Maar opeens kon ik geen
passend werk meer krijgen. Ik
was blij dat ze me een baantje
als onderwijzeres op een lagere
school gunden. Mijn man maak
te hetzelfde mee. 1-Iij kreeg te
verstaan dat hij niet moest re
kenen op verdere promotie. Hij
werd op een fabriek geplaatst
onder een chef die begon met de
opmerking: wees dankbaar dat
ik je heb willen aannemen".
De periode duurde kort. Met de
dood van Stalin veranderde de
sfeer en het echtpaar Kaminski
merkte het direct. De processen,
de deportaties, de schimpscheu
ten hielden op. Ze kregen allebei
de positie waarop hun diploma's
recht gaven. Sima: „Maar we
hadden iets geleerd. We waren
ons ervan bewust geworden dat
de Russen het antisemitisme
hebben van de primitieve mens.
Het zijn goede vrienden. Ze heb
ben een fijn karakter. Alleen als
ze het moeilijk krijgen dan
zoeken ze een zondebok en die
vinden ze in ons. Zo kwamen
mijn man en ik langzaam tot
het nizicht dat we een eigen staat
hadden waar het anders, beter
zou zijn".
Dan nog geen vastomlijnde plan
nen voor de Aliyah de op
gang. Het gezin Kaminski bleef
in Leningrad comfortabel door
sudderen. De kentering kwam
pas tien jaar later in 1966
toen premier Kosygin tijdens een
persconferentie in Parijs te ver
staan gaf dat Russische joden
die verwanten hadden in Israël,
voor zijn part konden vertrek
ken. „We lazen het in de krant.
Mijn man zei: ik heb er twee
ooms; laten we maar gaan.
Luister: het was nog steeds
geen ideaal dat ons dreef. We
wisten van de oorlogen, de ter
reurdaden. Maar anderen kon
den ermee leven. Waarom wij
niet? En w, dachten: een land
met minder dan drie miljoen in
woners is geen land. Het moete
er minstens zes miljoen worden.
We moeten helpen. Ik zeg u dit
om duidelijk te maken dat ik
niet voor het antisemitisme ge
vlucht ben, of om er beter van
te worden. De stap heeft ook een
positieve kant gehad".
Bedreigingen
In 1967 dienden de Kaminski's
hun eerste emigratieverzoek in.
De zesdaagse oorlog kwam er
tussen. Ze kregen te horen dat
ze moesten wachten totdat er
vrede in het Nabije Oosten zou
zijn en ze legden zich er gedul
dig bij neer. De gedrevenheid
van de Aliyah ontbrak ook toen
nog. Maar ze hoorden vertellen
over joden uit Riga die wel had
den mogen vertrekken en ze be
sloten opnieuw te proberen.
Sima Kaminski: „Hoewel het
geen pretje was. De procudure
had onaangename kanten. Je
moest allerlei paperassen bij el
kaar zien te krijgen. Vooral de
zogenaamde „karakteristika"
van het bedrijf of de instelling
waar je werkte, was belangrijk.
Dat document moest in een ver
gadering van al je collega's
doorgesproken worden. Je kreeg
bedreigingen naar je hoofd. Je
werd uitgescholden voor land
verrader. Je had sterke zenuwen
nodig om overeind te blijven.
Ook joden deden aan de scheld
partijen mee. Ze waren de erg-
sten. Ze dachten misschien: als
we niet hard genoeg te keer
gaan, krijgen zwe zelf moeilijk
heden. Ze deden het uit angst".
Aan het einde van de lijdensweg
wachtte opnieuw een negatief
antwoord van de autoriteiten.
Toen was voor de Kaminski's de
maat op een timide manier vol.
Ze begonnen regeringsinstanties
aan te schrijven. Ze maakten
kennis met joden die dezelfde
ervaringen hadden en richtten
een clubje op om Hebreeuws te
studeren en collectieve brieven
te schrijven. Dat was alles. En
dat was tevens het begin van
het drama.
Sima Kaminski: „Ik denk dat
de geheime politie al lang op
ons geloerd had. Het kan geen
toeval zijn geweest dat mijn
man en zijn vrienden uitgere
kend werden gearresteerd op de
dag dat een paar joden samen
met andere Russen een vliegtuig
probeerden te kapen om naar
Zwedewn te vluchten'. Er volgde
een proces. Kaminski werd ver
oordeeld to vier jaar wegens het
in bezit hebben en verspreiden
van vijf boeken met een Zionis
tische tendens. Officieel is dat
niet eens verboden in Rusland.
Maar de rechtbank vond het
druist in tegen het belang van
de staat, omdat het eeen veroor
deling inhoudt van de Sovjet-po
litiek in het Nabije Oosten.
Voor Sima volgden moeilijke
maanden. Bij de eerste emigra
tieaanvraag had ze haar baan al
verloren. Motief: „Een vrouw
die het land wil verlaten is niet
geschikt om de kinderen van de
revolutie op te voeden". Ze weet
zich van die tijd weinig te herin
neren. Maar opeens veranderde
Moskou van koers. Onder de
druk van de wereldopinie kwa
men er uitreisvisa. Sima Ka
minski was een van de uitverko
renen. Ze verkocht have en goed
om de benodigde 3000 gulden
losgeld bijeen te krijgen. Haar
man met wie ze twee maal in
de week mocht corresponderen,
moedigde haar vanuit het straf
kamp Potma, 700 kilometer
voorbij Moskou, aan. „Ga,
Sima. Doe het voor de kinderen.
Met mij komt het wel in orde.
Ik heb moeder om voor me te
zorgen. En ik ben inmiddels be
vorderd tot kleermaker. Het is
niet zo erg meer als toen ik bHU
ten als stenensjouwer moest
werken".
Dis is Sima Kaminski gegaan.
Nu behoort ze tot de 3 miljoen
burgers die het 25-jarig bestaan
von Israël vieren. Haar sober
vertelde verhaal is or een uit
vele. Ze wil er ook niet tragisch
of heroïsch over doen. Haar stijl
van praten past bij haar kleurlo
ze mantelpakje, haar verzorgde,
maar saaie make-up. „Ik voel
me hier thuis", zegt ze. „Ik heb
na de vier maanden ln het op
vangkamp waar alle immigran
ten Hebreeuws moeten leren, een
baantje gekregen bij de radio.
Vanwege mijn talen. De kinde
ren studeren. Ik heb mijn vader
land gevonden. Of het goed of
slecht is, doet er niet toe. Nog
twee en een half jaar en dan zal
mijn man hopelijk ook hier zijn.
ik spaar voor zijn uitreisvisum.
Rusland mis ik niet. Alleen de
Hermitage... Als ik een kunst
werk zie, moet ik terugdenken
aan dat prachtige museum In Le
ningrad en krijg ik tranen in de
ogen.
En nu wilt u weten wat Israël
voor mij betekent? Ik heb er
nooi bij stilgestaan. Maar mis
schien is het dit: hier zegt nie
mand achter mijn rug; duar
gaat weer een Sarah. En hier
ben ik niet de vrouw van een
wetsovertreder. Hier ben ik vrij
een mens als alle anderen".
PIET SNOEREN.
t aankomst op het vliegveld Lod van Tel Aviv.
