Athentieke
Matthaus
Passion door
Res.-Orkest
Vaticaan kon bij
vervolging joden
slechts zwijgen
Beperking
bij 'politiek
avondgebed'
in Keulen
KERK
EN
WERELD
DINSDAG 10 APRIL 1973
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
De beschuldiging dat paus
Pius XII zich niet bekommerd
zou hebban om het lot van de
jodfln tijdens de tweede we
reldoorlog is volgens de jezuiet
Angelo Martini een unfair®
mythe".
Pater Martini heeft samen met
drie andere jezuieten de delen
zes en zeven samengsteld van
de documenten van de H. Stoel
met betrekking tot de tweede
wereldoorlog die 4 april in
Rome zijn verschenen.
Deze publikaties beslaan de
periode van november 1942 tot
december 1943 waarin onder
meer de inneming van Rome
door het Duitse leger valt.
Hierdoor is de vraag over het
„zwijgen" van de paus ten
aanzien van jodenvervolging
opnieuw actueel geworden.
Pater Martini stelt: „Wat zou
de paus bereikt hebben door
de nazi's te veroordelen door
hen met naam en toenaam te
noemen? Zou hij daarmee Hit-
Ier hebben tegengehouden, of
Himmler of Eiehmann? Dit
zou niets hebben uitgericht en
het zou de nazi's hebben aan
gezet tot vergeldingsmaatrege
len tegen het Vaticaan, dat
daardoor zijn humanitaire
werk volledig had moeten op
geven."
Deze uitspraak wordt beves
tigd door Kazimierz Papee. die
tijdens de oorlog Pools ambas
sadeur bij het Vaticaan was en
toen zeer sterk bij de paus had
aangedrongen de nazi's te ver
oordelen. Dezer dagen ver
klaarde hij dat hij nu begrijpt
waarom paus Pius XII niets
heeft gezegd: „Het Vaticaan
was een glazen huisje, door
gekken omsingeld."
De Amerikaanse jezuiet Ro
bert Graham, een van de sa
menstellers van de Vaticaanse
documenten, wees erop dat de
paus evenmin de wreedheden,
begaan tegen de Poolise katho
lieken, openlijk heeft veroor
deeld, ondanks het herhaalde
lijk aandringen van ambassa
deur Papee. Ook heeft hij
Roosevelt en Churchill nooit
genoemd, ondanks zijn verzet
tegen de politiek van de totale
oorlog, die de geallieerden
voerden. Evenmin vermeldde
hij Stalin, hoewel hij het Rus
sische systeem verafschuwde.
-Zoals ook nu waren toen de
wachtwoorden van het Vati
caan discretie en neutraliteit.
De politiek was: veroordeel de
m sdaad en !aa! de misdadiger
vervolgens zijn eigen conclu
sies trekken."
Voligens pater Graham was het
Vaticaan op de hoogte dat de
joden een vreselijk lot onder
gingen, zonder evenwel precies
de feiten te kennen, die we
vandaag weten.
In Den Haag is een "Hol
landse Aktiegroep Zuid Afri
ka" opgericht die ..de ware
stand van zaken in Zuid-Afrika
bekend wil maken", aldus
meldt het regeringsgezinde
blad "Die Oosterlig" in Preto
ria. De groep aldus het b'ad,
„zal de wanpraktijken van de
Wereldraad van Kerken", be
dreven onder de schuilmantel
van de godsdienst aan de kaak
stellen.
De Duitse bisschoppenconfe
rentie en de synode van de
Duitse bisdommen zullen in mei
hun secretariaten van MUn-
chen naar Bonn verplaatsen.
In het gebied Keulen-Bonn be
vinden zich namelijk de meeste
interdiocesane instellingen en
instituten van het Duitse katho
licisme: meer dan vijftig met
ruim driehonderd medewer
kers.
Eveneens in Bonn hebben
de franciscanen van de Bonds
republiek, Nederland, Oosten
rijk en Zuid Tirol een geza
menlijke missiecentrale opge-
richt voor 1.900 missionaris
sen uit de deelnemende landen.
Korte
metten
Voorzitter van het nieuwe bu
reau is pater P. Hoogenboom,
ov'erste van het klooster te Al
verna en oud-provinciaal in Ne
derland. Het missiebureau van
de franciscanen in Woerden zal
zich nu voortaan vooral beper
ken tot contacten met de drie
honderd Nederlandse francis
caanse missionarissen.
Op 4 mei wordt in de Hon
gaarse bisschopsstad Eszter-
gom het bekende Christelijke
Museum weer geopend. Het
museum heeft in zijn verzame
ling een van de belangrijkste
Na eeuwen van vijandschap
zijn de betrekkingen tussen de
drieëndertig miljoen katholie
ken en de veertigduizend pro
testanten van Spanje niet
krampachtig meer. Ondanks
alle psychologische remmingen
groeit er zelfs een zekere har
monie.
Aldus besluit het Spaanse blad
,,La Vanguardia Espanola"
een kritische analyse van de
situatie sinds het inwerking
treden in 1967 van de wet inza
ke de godsdienstvrijheid. De
katholieken zijn aldus het
blad vandaag bereid om het
protestantisme te aanvaarden
en te leren kennen. Zij schrij
ven in protestantse bladen, ter
wijl omgekeerd de protestan
ten een uitgebreid dossier over
hun kerken publiceerden in het
bekende priestertijdschrift
„Vida nueva".
De protestantse radio-uitzen
dingen, die aanvankelijk veel
weerstand opriepen, vormen
nu geen steen des aanstoots
meer. Dankzij de in bijna alle
bisdommen bestaande oecume-
Italiaanse collecties van mid
den Europa, alsmede talrijke
schilderijen en beeldhouwwer
ken van Nederlandse en Oos
tenrijkse meesters.
De partij- en fractievoor
zitter van de C.D.U. (de
Chrlstlich Demakratischen
Union) dr. Rainer Barzel heeft
zich uitgesproken voor het
handhaven van de "C" m de
par!? jn aam. De christelijke
zingeving aan het leven heeft
de C.D.U. bijeengebracht
blijft een verplichting voor
vandaag en morgen, aldus Bar
zel. De waairden die olis heilig
zlj'n, zijn bij degenen die
regering niet echt veilig, zei
Barzel, waarbij hij verwees
naar de herziening van de abor
tuswetgeving.
Meer begrip
in Spanje
tussen katho
lieken en
protestanten
nische commissies kunnen
niet-katholieke christenen op
katholieke kerkhoven begraven
worden. Een interkerkelijk co
mité bereidt de uitgave van
een oecumenische bijbel voor
en maakt studies over het con
cordaat, de doop en het pries
terschap.
Verschillende katholieke paro
chies en protestantse gemeen
ten bidden gezamenlijk. Tus
sen christenen van verscheide
ne kerken zijn diepgaande
vriendschappen gegroeid, die
vijftien jaar geleden in Spanje
nog volledig ondenkbaar wa
ren, zo constateert „La Van
guardia Espanola".
De kerkeraad van de Keulse
protestantse gemeente heeft
met kleine meerderheid beslo
ten dat de oecumenische werk
groep voor „Politiek avondge
bed" ook dit jaar gebruik mag
maken van de Antoniterkerk in
Keulen. De toestemming geldt
voorlopig voor vier bijeenkom
sten.
De kerkeraad was weinig ge
lukkig met de tot in het buiten
land aandacht trekkende acti
viteiten van de werkgroep, die
veranderingsgezinde politieke
meelevendheid en liturgisch
avondgebed tracht te vereni
gen
In februari had de kerkeraad,
anders dan vele malen voor
dien, de kerk niet ter beschik
king willen stellen van de
werkgroep, die toen een „poli
tiek avondgebed" wilde houden
over Vietnam. De kerkeraad
verklaarde zich niet tegen dat
thema, maar wilde theologi
sche en bijkomende vragen op
gelost zien.
Nu liel het kerkbestuur weten
bezorgd te zijn, dat de oor
spronkelijke oecumenische op
zet in gevaar komt door eenzij
dige politieke opvattingen bin
nen de werkgroep.
De kerkeraad gaat een groepje
waarnemers vormen en wil
dat gepoogd zal worden een
„christelijk-oecumenische
vorm van eredienst voor
avondgebed terug te vinden".
Voortaan zal de werkgroep
jaarlijks toestemming moeten
vragen de Antoniterkerk in
Keulen te mogen blijven ge
bruiken.
Delegatie van
Raad van Kerken
naar Rusland
In juli zal een delegatie van de Raad van Kerken een bezoek
brengen aan de Sovjet Unie. Daartoe was een uitnodiging ontvan
gen van het patriarchaat van Moskou van de Russisch-orthodoxe
kerk.
De delegatie zal bestaan uit dr. A. Kruyswijk, voorzitter van de
raad (geref.), dr. H. A. M. Fiolet, algemeen secretaris van de
raad (r.k.), aartsbisschop M. Kok (oud-kath.), dr. A. H. van den
Heuvel (hervormd), ds. H. Bremer (doopsgezind) en mej. dr. C.
Rozemond, die gespecialiseerd is in de geschiedenis van de Rus-
siscn-orthodoxe kerk.
Gevraagd is aan het patriarchaat de delegatie onder meer gele
genheid te geven tot kennismaking met plaatselijke gemeenten.
Ook is om een gesprek met regeringsfunctionarissen gevraagd.
AFLEVERING 90
Freda begreep dat ze 'n beetje te ver ging en
bracht het gesprek op Tony's vriendin Jen
ny. En toen Tony bekende dat hij haar
niet meer ontmoette, besefte hij, dat hij
daarmee alleen maar Freda's vraag: „Wat
is liefde?" benadrukte.
Ian Mackenzie koos dat moment voor een
bezoek.
„Wie is dat?", vroeg Tony, nadat Edwin de
bezoeker met Freda alleen in de huiska
mer had gelaten.
„Hij heeft hier jarenlang vlakbij gewoond, is
er opgegroeid. We hebben hem pas leren
kennen nadat Freda in de verpleging was
gegaan. Hij is dokter in het ziekenhuis
specialist, geloof ik. Heeft haar een paar
maal met zijn auto thuisgebracht. Ik zal
nooit vergeten wat hij voor ons heeft ge
daan toen Jean stierf. Hij was een steunpi
laar voor ons allemaal".
„Lijkt me een aardige vent, oom. Denkt u
dat het iets wordt? „Tussen hen?"
„Dat moet je mij niet vragen. Ik ben haar
vader maar".
Hij gaf haar het boek. „Anatomie. Heel
goed. Kan van nut zijn bij je studie".
Freda keek gepast dankbaar. „Wat aardig
van u, het te brengen. Dank u wel, meneer
Mackenzie". Ze bladerde erin, zonder er
feitelijk in te kijken.
Werd het geen tijd dat ze hem „Ian" ging
noemen? Ze maakten grappen over liet
„dokter-en-verpleegster"-cliché. Ze infor
meerden naar andere gemeenschappelijke
interessen. Muziek? Freda hield van het
vioolconcert van Bruch. Tennis? Hij had
haar voorbij hun hek zien gaan, op weg
naar de plaatselijke tennisclub. Er was
een tennisbaan achter hun huis. waarom
kwam ze daar niet spelen? Kom, hij mocht
haar niet langer ophouden.
Hij vond geen excuses meer om nog langer te
blijven. Freda bedankte hem nogmaals, en
zodra hij weg was, verschenen Edwin en
Tony in de hal. „Misschien doet de oorlog
toch nog iets goed»", zei Edwin lachend.
Freda negeerde hun geplaag. „Het heeft
absoluut niets te betekenen",zei ze.
Sheila was bezig rommel op te ruimen toen
Freda en Doris kwamen. Ze dachten even,
dat er een bom in de buurt was gevallen.
Maar er vielen toch gen bommen meer?
Sheila vertelde hun, dat een paar ontbre
kende dakpannen de schuld waren. Ze was
ervoor bij de huisbaas geweest, maar wat
kun je doen, zonder man in huis? De huis
baas wist dat ze alleen was, en dan werd
er zoiets als dankbaarheid van je ver
wacht.
,;Dankbaarheid?" vroeg Freda verbaasd,
terwijl zij en Doris een handje hielpen om
de zaak weer een beetje netjes te krijgen
als Sheila's opvatting van huiselijkheid
tenminste netjes kon worden genoemd.
„O, ik begrijp het al, dèt soort dankbaar
heid. Wat een vrijheid'.
Colin had al verscheidene karweitjes voor
Sheila opgeknapt, die haar man anders
deed, maar dakpannen waren wat teveel.
Ze zou het hem nooit durven vragen.
„Is het serieus tussen jou en Colin?" Als het
over mannen ging, draaide Doris er nooit
omheen.
„Colin zegt, dat hij met me wil trouwen.
Maar al dat gedoe met de scheiding. Dat
duurt jaren. Om nog niet over de kosten te
praten. Colin zegt dat hij wil wachten, en
dat hij het ook niet erg vindt om Peter en
Janet erbij te nemen. Maar een ogenblik
later praat hij weer over dat meisje in
Preston. Zij is niet getrouwd, en ik denk
dat hij met haar niet veel moeite zal heb
ben".
Freda zag aan Sheila's gezicht, dat ze een
en al twijfel was. Dachten ze hetzelfde?
Zou het zover zijn gekomen als David niet
in de RAF was gegaan? Als er geen oorlog
was geweest? Altijd weer dat „als".
Er was die nacht een zware luchtaanval.
Golven bommenwerpers passeerden bulde
rend de kust, met volle bommenruimen op
weg naar grote Duitse steden. Peter Bry-
nant de broer van Grace en Frankie
waren erbij; zodra ze boven vijandelijk ge
bied waren, kwam hun Wellington in
zwaar afweervuur. Peter liet het vliegtuig
zwenkende bewegingen maken, om de kan-
nonniers op de grond te misleiden. Maar
het was toch louter geluk als je erdoor
kwam; en weer thuis.
Als Grace Gould op dat moment al aan haar
broer Peter dacht, was het maar voor heel
kort. Kensington was een andere wereld.
De deur van haar flat werd opengemaakt
door de enige man die een sleutel had.
Charles Gould kwam met verlof thuis.
Grace was erg koel. Ze stak een sigaret op
en inhaleerde vóór ze zei: „Dit is niet de
geschiktste tijd om thuis tc komen. Char
les. Een vriend van me is hier'. Ze wees
naar de slaapkamer.
„Zo? Dan spijt het me dat ik niet eerst heb
opgebeld. Wat onzchtzaam van me".
Grace had het David verteld toen Peter hen
de eerste keer aan elkaar had voorgesteld.
Zij en Charles regelden hun zaken in
alle betekenissen van het woord zodanig,
dat ze elk hun eigen weg gingen. Maar nu
kwam Charles plotseling uit de lucht val
len. en zei dat hij Grace had gemist er
echt van haar hield. Grace vond dit op z'n
minst wat plotseling. En" niet volgens hun
regels. „Schat, ik hou ook van jou. Maar
laten we niet te serieus \yorden".
Den Haag - De Weense barok-spe-
cialist Nikolaus Harnoncourt
- komt naar Den Haag om met
het Residentie-Orkest een au-
i thentieke uitvoering van Bachs
Matthaus Passion voor te berei
den. De uitvoering valt op za-
t terdag 14 april, in het Kurhaus
te Scheveningen; daags tevoren
is de openbaro generale repeti-
i tie.
^arnoncourts benaderingswijze
k verschilt op vele punten van
t hetgeen tot nu toe gebruikelijk
was in ons land.
'Een in het oog lopend verschil is
de geheel gescheiden opstelling
van de beide korenorkesten, op
podia aan weerszijden van de
zaal. Een ander verschil is het
veel geringere aantal koorleden
(zangleerlingen van het Konink-
klijk on Amsterdams Conservato-
k rium); voorts zal ook het optre
den van counter-tenors (zeer
4 hoge mannenstemmen) in de
alt-partijen een heel andere
klankkleur teweeg brengen.
De orkestmusici spelen op hun
i norma'-:moderne instrumen-
ten; niettemin zal Harnoncourt
i trachten om door de speelwijze
de oude uitvoeringsstijl zoveel
zijn: de sopranen Helen Donath
en Sona Ghazarian; de counter
tenors James Bowman en Paul
Esswood Tenor Heinz Kru-
se zingt de evangelist-partij; de
tenor-aria's worden vertolkt
door Marius van Altena. Erik
Saeden zingt de Christus-rol, de
bas-aria's zijn voor Max van
Egmond en William Parker.
Verder verleent het Haags Kna
penkoor zijn medewerking. De
concertbussen 31 en 33 vertrek
ken om 18.20 en 18.25 uit resp.
Mariahoeve en Waldeck.
't Jaar rond
met raad van
Alkemade
ALKEMADE Voor de rest va
1973 zijn de openbare raadsver
gaderingen Alkemad'2 op de vol
gende data gepland:
De maandagen 7 mei. 25 juni: 27
augustus: 24 september (aanbie-
d'n" beqrot'ng); 26 november
en 17 december.
Voor 1 mei komt er nog een bui
tengewone openbare raadsver
gadering ter bespreking van een
bezwaarschrift tegen het streek
plan Plassengebied.
H:t Nederlandse pep-duo Greenfield ar.d Cock ontving gisteren in Hil
versum u t handen van Jcast den Drtieier (W "m ven Kooten) de
Zilveren Harp 1973. De prijs die uitgereikt werd tijdens de jaarlijk
se liedjesóeu.-s van de stichting Conamus gi.-g ccic naar de Antil
liaanse zanger Evson en de popgroep Earth and Fire. De z lveren
Harp is een aanmoedirgsprijs ter bekroning van jcngeien die
korte tijd sen vaste plaats in het muziekleven hebben verworven.
Beeld gevonden
van
Darius de Grote
Teheran (AFP) - Bij opgravingen
In de voormalige Perzische ko
ningsstad Susa, het tegenwoor
dige Al-Soes in zuidwest-Perzië
is een reusachtig beeld gevon
den van Darius de Grote die
leefde van 55Q tot 486 vóór
Christus.
Volgens Franse oudheidkundigen i
is de vondst van groot belang
voor de kennis van de kunst, de
architectuur, de geschiedenis en
de religieuze g^dachtenwereld
van die tijd.
Het beeld waarvan h"t hoo'd n g
ontbreekt, maakte deel uit van
de versiering van een van de
monumentale poorten van het I
paleis van Darius de eerste.
Hoewel de vorst in een Perzisch
kostuum is gestoken is da- hou
ding waarin hij is afgebeeld, ka
rakteristiek voor de Egyptische
kunst uit die dagen. Op het
voetstuk staan inscripties
spijkerschrift en in hiërogliefen
in vier talen - oud-Perzisch,
Elamitisch, Babylonisch
Egyptisch. Uit de tekst blijkt
dat het beeld gemaakt is nadat
Darius Egypte heeft veroverd.
Hij wordt genoemd „Meester
van de twee werelden. Koning
van Opper- en Neder-Egypte en
precies ev-inbeeld van de Vol
maakte God".
KUNST EN
KUNSTENAARS
D-» voorstelling van De Vosse-
jach", die het Amsterdams To
neel hedenavond in de Konink
lijke Schouwburg zou geven,
gaat wegens ziekte van een
hoofdrolspelers niet door.
Markten
Idem ChRrmeur 13.
een, Roiwttha 1G 24.
rlna. Dotu-hko 23 28. lm a
53, Belinda. Evergold, PromU
2.13 3.50. Nar. i <n
met blad 60 1.70. Idem zonder
blad 29 55. Tulpen Prominence,
Copland. Lustige Wltwc, Oxford.
Apeldoorn. Golden Eddy. Blng Cros
by. Gudo Shnlck, v.d. Eerden. Ko
ningin Ellhelmlna, Red Shlne, Won-
Prln- Beauty
ind, Sulphcr Cloud. Plee
White Sail, Canton.
1.75. Aladdin. Wei
547 500 stuks.
15.85—6.50 O kw.nl
wortlk' cic-n
3.21 3.25 11kv»n
kwal 1.1
geuzen 2,81---."„O.
3,05—3.15. Over/lch
handel en prijzen
groter-wlUlg-hoger,
vlot-hogor, enkel» prlmu'
I'. .bet-bar l.lt,
l.tk»; Tomaten A
M 23.50: T' -
25: Sla A 14—
ilachtrundcren 25: Peterselie 40; Raapstelen 12—21;
■ken* ruimer- Rndl]* 44—63; Selderij 15—2G; Prei
o- 1,02—1.17; Puprllu 1.10.
