Éiï
handel, industrie
én scheepvaart
\xj
'A'avM3yn3
cxmmerkxan
TOP-
//.(Bil
oud
02158-3326
N31HOVHO Aa mm
w V- 1
Wij belasten ons met:
0 De uitvoering van de montage
alle capaciteiten koel-, vries-
air-conditioning-installaties met a
sluitende Inbedrijfstelling.
f~1 Levering van onderdelen ter c<
pletering enz.
Q Revisie - Onderhoud - Modernisering
Reparatie van alle merken.
0 Installaties werkend met NH 3, R 12,
R 22, R 502 enz. enz.
Levering van:
BKoel- en vriesinstallaties
Airconditionerings-installaties
Koeltechnisch bedrijf JANSEN
BENNEKELSTRAAT 66 EINDHOVEN TELEFOON 040-6 37 00 regio 1 t/m 12
OYi:itmil<.<.l\4.MIYI*OTllEKEI\
nieuw
RENTE VANAF 7,9 AANVULLENDE LENINGEN
FIN. KANTOOR KRIJGSMAN, UNGERPLEIN 2, ROTTERDAM
010-24 21 70 65 75 78 's avonds 01858 - 4847.
OOK PERSOONLIJKE LENINGEN Ie EN 2e HYPOTHEKEN.
JLJ
Vervoer van Sta- en Toercaravan»,
ook Schaftwagens, Directiekeien etc.
in binnen en buitenland.
Jhr. van Sypesteynfaan. 53
Nieuw Loosdrecht
Öfi'OZT-OZIfi 0 13X \l H33W 3d
pu»|japa\ (daqaS joop J3oaj3a
SU|J3A3| 3||3US
83|J3s ajoiS jooa jqo|JoSu|
8u|)q3|junindsqBi ua8|a
qj3A\f|usuooiqnfs
uoj ot ï°i )|J3A\dU2B)8
qj3A\SB[-«00 uo qasiatqaia
(qosHBiuojne) qjavijJOJijB
>(J3A\)BB|d
qj3.v\quBqa8B}uotu na -ajjonjisuoa
qjaA\a|)anj|saoa JBBMzjappiiu joj iqoji
:NVA 9NIÜ3A31301
efflclént transport
HANOMAG
HENSCHEL
Thons met een
vernieuwd en verder
uitgebreid
leveringsprogramma.
I MEER DAN 50 JARIGE ERVARING IN BEDRIJFSWAGENS
2000 m2 eervlce en ehowrulmte gerendeert u
•conomtsch en bedrlfleeek.r rijdenll
POLDERWEG98-100r.r*M4°sf ALBATROS
WIBAUTSTR. 80 - Tel. 92626S
ïSt"PIETER BASTSTR. 21 Tel. 738484
Automobielmij B.V. - Amsterdam
SETS, BIOKS EN GEBRUIKSDRUKWERK, in elke gewenste uitvoering. Snelle en accurate levering mogelijk door geautomatiseerde apparatuur en
complete eigen afwerking.
RECLAMEDRUKWERK, van hoge kwaliteit, niet alleen druk-technlsch, maar ook stijlvol, fleurig, origineel of wat u maar wilt. Daar zorgt onze
ontwerpafdeling wel voor.
HERDRUKKEN Mot bijlevering ven uw origineel zeer snelle levering mogelijk, waarbij de kwaliteit van onze afdtuk afhankelijk is van de kwaliteit
van uw origineel.
Drukkerij en Uitgeverij B.V. Postbut 50
Valkenlaan 4,
telefoon 01742-4240*
Boekdruk Offset Letterset Wateringen-2138.
Voor elk drukwerk zoeken wij het goedkoopste procédé met mogelijkheid van boekdruk, offset en letterset of een combinatie hiervan
44
Leo Kleyn
Wie niet avontuurlijk is ingesteld, kan er
beter niet aan beginnen. Toch zijn de
bewoners van het kolossale huis aan het
Predikherenkerkhof in Utrecht allerminst
avonturiers in de 'wilde' betekenis van
het woord (waarbij Van Dale met 'onge
oorloofde praktijken' komt aandragen)
Bewoner Frank (39) die zelf het woord
'avontuur' ('in de eigenlijke betekenis')
laat vallen, zegt ook dat zijn huisgenoten
en hij 'helemaal geen revolutionaire groep'
vormen. De groep aarzelt zelfs zichzelf te
bestempelen als een commune', een wat
belast begrip tenslotte, en spreekt liever
van een woongemeenschap'
Behalve Frank maken van die gemeen
schap nog negen andere volwassenen en
vijf minderjarigen deel uit. Frank heeft het
huis in 1971 voor 180.000 gulden gekocht,
daartoe in staat gesteld door. een geldle
ning van de andere groepsleden, die op
grond daarvan mede-eigenaars zijn. Juri
disch is de woongemeenschap een stich
ting. waarvan alle bewoners bestuurslid
zijn
Frank woont in het huis met zijn vrouw
Freke (36) en hun drie kinderen Michiel
(13). Rogier (10) en Govert (9). De ver
trekken worden verder bevolkt door Betty
(begin 40) en haar zoons Gerard (18) en
André (14). door Hans (40) en Annegie
(25). door Riep (30) en Dieneke (26). en
door de alleenstaanden Nel (begin 60).
Herma (midden 50) en Paul (51).
Dat van drie groepsleden niet de precie
ze leeftijd wordt vermeld, is niet te wijten
aan koketterie van de betrokkenen, maar
slechts aan onwetendheid van de deelne
mers aan het gesprek over het hoe en
waarom van de woongemeenschap. Frank.
Paul. Annegie en (korte tijd) Dieneke.
Het gesorek wordt gevoerd in een vertrek
op de benedenverdieping dat grenst aan
een ruimte die als 'studio' wordt aange
duid. Voordat die ruimte aanspraak kon
maken op die naam. is er heel wat werk
in gestoken Het resultaat is er dan ook
naar; het verraadt trouwens ook dat een
deel van de bewoners in een creatief
beroep werkzaam is.
Die studio, zegt Frank, is bedoeld als
'werkplaats' voor alle bewoners van het
huis. waarbij onder werken' ook 'spelen'
en 'dansen mag worden verstaan. Maar
tot nog toe heeft de studio voornamelijk
gefungeerd als ontmoetingsplaats; van
'werken' is nog weinig gekomen, dat wil
zeggen: gezamenlijke activiteiten hebben
er nog niet plaatsgevonden.
Die constatering is illustratief voor de
problematiek in deze woongemeenschap
je kunt wel met z'n vijftienen onder één
dak gaan zitten, maar dat betekent nog
niet dat je. ook na zo'n anderhalf jaar,
een hechte gemeenschap vormt. Overigens
moet daarbij wel een enkele kanttekening
worden gemaakt. Paul wijst erop dat aan
de verbouwing pas onlangs de laatste
hand is gelegd en dat de studio 'nog
niet eens officieel geopend' is; Frank
voegt eraan toe: 'Vanuit ons samenzijn
hebben we aan zo'n gemeenschappelijke
werkplaats geen prioriteit gegeven' Het
is. met andere woorden en om met Paul te
spreken, helemaal niet ondenkbaar dat de
'centrale werkplaats' over enige tijd wel
aan het doel zal beantwoorden.
Intussen mag wel worden vastgesteld dat
alle groepsleden elkaar, figuurlijk dan.
nog niet gevonden hebben. Binnen de
groep hebben zich. naar een term van
Frank, 'subgroepen' gevormd. Paul. die er
onmiddellijk aan toevoegt dat die er van
meet af aan al waren, zegt dat hij liever
spreekt van 'clusters', omdat het Engelse
woord beter weergeeft dat de onderlinge
samenhang niet zo hecht is: 'wie nu deel
uitmaakt van de ene 'ondergroep', kan over
een paar jaar bij de andere zitten.
Dat zich 'clusters' gevormd hebben en
vormen, wordt overigens beslist niet als
storend ervaren. Het is een sociologisch
verschijnsel dat zich In elke groep voor
doet. De leden van de Utrechtse woonge
meenschap zitten dan wel In één huis.
maar ze hebben niet allemaal hetzelfde
beroep, zijn niet allemaal getrouwd of
wonen niet allemaal samen, en hebben
niet allemaal kinderen. Degenen die in
een vergelijkbare situatie verkeren, vin
den eerder elkaar dan de aansluiting bij
het geheel. Soort zoekt soort, zou )e
kunnen zeggen
Over soorten gesproken: de bewoners
van het huis hebben ook niet allemaal
dezelfde instelling De een is 'doeneriger'
aangelegd dan de ander, of is meer
individualist. Dat zou tot conflicten kun
nen leiden, maar het hoeft niet. zoals in
Utrecht wordt bewezen.
'Sommige mensen in huis', zegt Paul. 'leg
gen meer de nadruk op hun individuele
kant. anderen op de gemeenschappelijke
Tot nog toe hebben we dat weten te
combineren Nel Gerard en ik zijn bij
voorbeeld meer eenzelvig Ingesteld dan
d" anderen, ieder op een heel verschil
lende manier Maar vanuit de groep wordt
dan toch gezegd- jullie brengen iets In
wat we niet zouden willen missen Aan de
andere kant is die groep ook voor mij
inspirerend. Je wordt met elkaar gecon
fronteerd en dat geeft een stuk verdie
ping aan je denken'.
De door Paul onder woorden gebrachte
gevoelens van ambivalentie (alleen en
toch niet alleen willen zijn) worden in
andere opzichten, ook door zijn medebe
woners ervaren Allen hebben steeds het
gevoel, zoals Anneg.e het uitdrukt, op
eer rand te lopen. Frank zegt; 'Onze
visie is niet zo duidelijk. Wij experimente
ren met een nieuwe vorm van samenleven
En omdat de weg niet bij voorbaat gewe
zen is, blijft het steeds de vraag welke
norm acceptabel is'.
Annegie wijst op de noodzaak van een
voortdurende gedragsverandering in een
situatie waarin je niet te maken hebt met
de gedragingen van een of twee. maar
van een betrekkelijk groot aantal ande
ren Dat vereist een grote lenigheid en
het zou best eens kunnen dat iemand die
op een gegeven ogenblik niet meer kan
opbrengen. 'Je ziet.' zegt Frank, 'grotere
vriendschappen, of reserves, ontstaan tus
sen bepaalde leden van de groep en je
gaat je afvragen wat daarvan de beteke
nis is. Net als in een gehucht ontstaan er
nauwe sociale controles. De vraag rijst
dan hoe ga je dat nou verwerken voor
jezelf? Je kunt je gaan afvragen pas ik
nog wel in dat geheel7 De makkelijkste
oplossing is dan natuurlijk een vlucht'.
Op de zgn. relationele vergaderingen die
om de twee maanden worden gehouden
kan het wel gebeuren dat iemand zegt ik
voel me er wat buiten staan. Vaak blijkt
dat dan een gevoel en geen werkelijk
heid Ie zijn. Een wellicht voorgenomen
vlucht kan In dat geval achterwege blij-
,.i. Tot nog .oe «s niemand afgevallen e-
Frank zegt: 'Op het ogenblik zie Ik ook
niemand uit de boot stappen'.
Da' het Utrechtse experiment ook van
belang is voor degenen die er niet direcl
b' betrokken zijn. blijkt uit de activiteiten
die een aantal bewoners in het buurtwerk
13
