Vrouwen hebben nu
zelfs in Zwitserland
regeringsbroek aan
üttersee
In Spanje
de boot in mèt
appartement
HET LEVEN IS EVEN BAROK
ALS OUDE OPERETTES ROND
ZATERDAG 17 MAART 1973
Prangende vraag, die zich voordoet: als de vrouwen in Zwitserland politiek mondig worden verklaard, zullen de pleinen weldra te
klein worden. Weg traditie
De Landsgemeinden
vinden elk jaar plaats in
de lente. Op de laatste
zondag van april in Sar-
non (Obwalden), Stans
(Nidwalden), Appenzell
(Innerrhoden) en afwis
selend in Trogen en
Hundwil (Ausserrhoden),
alsmede op de eerste
zondag van mei in Cla-
rus, de hoofdplaats van
het gelijknamige kanton.
De beide eerstgenoemde
plaatsen en halfkantons
liggen in Centraal-Zwit-
serland de overige in
Noord-Oost-Zwitserland.
De eerste zondag van mei
1972 was voor de vrouwen
van het Zwitserse kanton
Glarus een dag met een le
vensgrote mijlpaal: voor de
eerste maal mochten zij toen
bij de Landsgemeinde het
jaarlijkse politieke gebeuren
op lokaal niveau samen
met hun mannen in de
„Ring". In Zwitserland, dat
zich er op beroemt de demo
cratie na Griekenland te heb
ben uitgevonden zijn nu
nog vijf halve en hele kan
tons, die de Landsgemeinde
nog kennen. Het volk maakt
In deze Gemeinde uit, wat er
in de komende maanden gaat
gebeuren en wat beslist op
de lange bergbaan wordt ge
schoven. In de praktijk
blijkt, dat het niet de snelste
wijze van regeren is, maar
het bierverbruik wordt er in
elk geval krachtig door gesti
muleerd.
De Landsgemeinde is in feite
de constitutionele vengade-
ring van stemgerechtigde
burgers in een bepaald kan
ton. De bijeenkomsten vinden
in de open luöht plaats en vor
men een welkome aanleiding
om meer dan de weidebloe-
men buitan te zetten. Tot
1972 waren het uitsluitend de
wijze mannen, die de Landa-
mann het hoofd de re
gering en de rechters van
hun dienbaar plakje grond
door hand opsteken kozen. In
dat jaar giing men er in Gla
rus schoorvoetend toe over
om an de vrouw de rechten
toe te kennen, die zij in feite
al lang had. De Ring wordt
in Glarus gevormd door de
Dai was het nieuwe beeld op de eerste zondag in 1972 op het marktplein van het Zwit
serse Glarus: vrouwen die hun hand opstaken.
samengedromde stemgerech
tigde mannen en vrouwen,
die zich bij een indertiaast
opgeslagen podium verdrin
gen. Op dat podium heeft
dan de kantonnale regering,
bestaande uit 7 mannen,
plaats genomen.
Appenzell
Goed voorbeeld doet overi
gens ook in Zwitserland goed
volgen. Na Glarus zijn dit
jaar de vrouwen van Oben
Nidwalden aan de beurt om
voor het eerst te gaan Ring
steken. In Appenzell eigen
zinnig sinds mensenheugenis
moet er eerst dit jaar nog
duchtig gepraat en gestemd
worden, voordat de vrouwen
daar hun politieke zegje mo
gen doen.
Inmiddels is de prangende
vraag gereeen, of men door
het toelaten van de vrouwen,
deze eeuwenoude, folkloristi
sche traditie niet de nek om
draait. AI was het alleen
maar door plaatsgebrek.
Want reken er op, dat de
Zwitserse vrouw met haar vi
tale maten haar mannetje
staat. Feit is in elk geval,
dat het grote plein in Glarus
nauwelijks plaats biedt aan
alle stemgerechtigde man-
Waarmee weer eens bewezen
is, dat politiek een immens
moeilijk vak is.
Twee Spaans-Nederlandse „Varuna's" (vijf meter lang, 1,90 meter breed, 12,7 vierkante me
ter zeil) glijden op een pittig windje over de Mar Menor. Op de achtergrond: eilandjes in de
binnenzee.
Wie op vakantie graag in het zuiden van Euro
pa (en dus onder ideale weersomstandigheden)
zeilt, maar het onderhand beu is de eigen boot
op een trailer of zelfs op het dak van de auto
een dikke duizend kilometer mee te slepen,
heeft met ingang van 15 april de gelegenheid
ïljn reisproblemen wat simpeler op te lossen. In
La Manga, aan de Spaanse Middellandse Zee
kust 100 km ten zuiden van Alicante, kan men
met ingang van dit seizoen met twee tot vijf
personen een appartement betrekken, waar een
zeilboot bij Is Inbegrepen. Voor de heen en terug
reis van U en Uw zeilplunje staan lijndienstma
chines van Iberia of KLM ter beschikking.
Voor zo'n sportieve, veertiendaagse vakantie lo
pen de arrangementsprijzen uiteen van 656 tot
863 gulden per persoon, afhankelijk van het
aantal deelnemers het type appartement.
Ieder flatappartement (drie etages) heeft een
volledig ingerichte keuken, een badkamer, een
of twee slaapkamers en een zitkamer met een
of twee slaapbanken.
De daarbij behorende zeilboot is voor de vader
landse liefhebber beslist geen onbekende: de
„Varuna 500" van de jachtwerf Zaadnoordijk
uit Heerenveen, die in het Spaanse Cambnls
een fabriek heeft laten bouwen. Het is een open
zeilboot van polyester, die niet kan zinken, zeer
stabiel is en een zeiloppervlak van bijna dertien
vierkante meter heeft. Deze veredelde BM heeft
een diepe kuip (handig als er kinderen aan
boord zijn). Een ideale toerboot.
La Manga ligt op een schiereiland tussen de zee
en een groot binnenmeer met wat eilandjes, zo
dat men met de „Varuna" desgewenst op de 22
km langs en 13 km brede Mar Menor kan zeilen
of het nog ruimere sop kan kiezen: de Middel
landse Zee.
Naast goed geoutilleerde jachthavens zijn er
voor wie van tijd tot tijd de vaste wal verkiest
ook tennis- en golfbannen en zwembaden, naast
mogelijkheden om excursie te maken (Murcia,
Cartagena, Alicante enz.). Wie de zeilkunst niet
onder de knie heeft kan een tiendaagse zeilcur-
sus volgen bij gediplomeerde Nederlandse in
structeurs, eveneens in „Varuna's", in groepjes
van twee tot vier personen (130 tot 260 gulden
p.p.) of privé (521 gulden). De gemiddelde wa
tertemperatuur aan Spanje's witte kust is 27
graden (acht zonuren per dag), maar een
meestal prima zeilwind zorgt voor de daardoor
dikwijls broodnodige verfrissing. De laatste reis
start dit seizoen op 16 september. Alle inlichtin
gen en boekingen uitsluitend bij: Iberia, Leidse-
straat 67-71, Amsterdam (020—24.58.81) en Cool-
singel 75, Rotterdam (01014.89.55).
De „Club Nautico de La Manga" stelt de Nederlandse gasten alle faciliteiten van de zeilcub
ter beschikking. Deelnemers aan de sportieve vakantie worden tijdelijk lid van de club.
Frau Anni Haller, de WV-di-
rectrice uit Attersee, zwaait
haar scepter over alle tien
toeristenplaatsen rondom het
gelijknamige meer, dat welis
waar de grootste, maar lang
niet de enige „See" van Oos
tenrijk is. Alleen die tien
plaatsen al (acht aan de kust
en twee iets meer landin
waarts) boeken jaarlijks 1,2
miljoen overnachtingen. Je
kunt moeilijk volhouden, dat
het Saizkammergut nog door
de toeristen ontdekt zou moe
ten worden.
Maar wie op de Attersee ge
varen of lm Weiszen Rössl
am Wolfgangssee „einge-
kehrt" is, moet niet menen,
dat hij daarmee dit beroem
de toeristengebied wel beke
ken heeft. „Am Minigolf" is
wel een typerende naam voor
een Gasthof aan de mondaine
oever, maar het Saizkam
mergut biedt oneindig veel
meer mogelijkheden dan dit
soort (overigens heel fraai
uitgevoerde) uithangborden
suggereert. Ook voor de fijn
proever. Slotconcerten door
musici van de Salzburger
Festsspiele, acht keer totaal
in juli en augustus, behoren
misschien nog tot de obligate
folderlectuur, maar Fau Anni
laat de muziek ook voor u
spelen in een boerenkeuken.
Wie aan mondain en duur
geen behoefte heeft, vindt
vier kilometer van het rumoe
rige strand rondom de dui
zendjarige linde van het be
devaartsoord Sankt Georgen
in ieder tweede huis een
Gasthof, waar de voerlieden,
die hier hun zout kwamen
overslaan, al lang hun bed
den vrijgemaakt hebben
voor de toeristen. Niet vlak
aan het meer en dus niet
duur. Wie dat wil, is zo van
de See weg in het brede heu
velland, waar niettemin een
dorpje als Strasz maar even
tjes zes zwembaden aan te
bieden heeft. Als er brand is,
haalt de Feuerwehr er wel
een beetje water uit! Daar in
de buurt rijdt nog zo'n antiek
trammetje, waarvan men
verte't, dat het verboden is
om jdens de rit bloemen te
plukken. Als je geluk hebt,
mag je het slot Walchen bin
nen, waar een oude adellijke
dame een unieke verzameling
achtcrglasschi'derijen en te
gelkachels (Kachelöfen) be
heert.
Vergeet niet om bij de koffie
in het Gasthof op de heuvel
top de Strudel eens af te wis
selen met een stuk Topfentor-
te, ook al lijkt het vooruit-
zich van gezoete kaas mis
schien niet zo aanlokkelijk.
Wat de boer niet kent, dat
eet hij niet, maar waarom
zouden we ons als boeren la
ten kennen?.
Romantiek
Voor mensen als de familie
Milchbauer is er trouwens
geen enkele reden om voor
hun boer-zijn niet uit te dur
ven komen. In keuken en
huiskamer viert de roman
tiek hoogtij op een manier,
waar elke Nederlandse va-
kantieboer de vingers bij af
zou likken. Romantiek in
hout en romantiek in muziek.
Vader, moeder, dochter en
zoon verwisselen regelmatig
de koeien voor een muziekin
strument. Het nationale
volksliederenarchief heeft
banden vol met de klanken
van dit familiekwartet en re
gelmatig zijn de Dantes (de
naam waaronder de burger
lijke stand hen kent en wat
voor een naam!) voor de ra
dio te beluisteren. Je kunt bij
Milchbauer logeren en er het
twee keer in de week zelf ge
bakken brood eten, terwijl
moeder de citer en haar
struise achttienjarige dochter
uit volle borst de volksliede
ren laat klinken. Koeien, mu
ziek, toeristen, het brengt al
lemaal geld in het laatje en
dan kun je best lustig sein,
zeker in zo'n heerlijk land
als het Saizkammergut.
Kammergut is ooit een be-
stuursdistrict geweest en dit
vas het centrum van de zout
winning. De zoutwinning gaat
tot in de prehistorie terug. In
Halstatt zijn ze er in brons,
en ijzertijd al rijk door ge
worden. Het pad naar de
mijn, waar je rondgeleid
wordt door zalen van zout,
voert langs het prehistorische
grafveld, waar de beroemde
vondsten gedaan zijn, die nu
nog bewijzen, welk een goed
leven het hier geweest moet
zijn in de La Tène-tljd en
vroeger zo'n 4500 jaar gele
den. In het prehistorisch mu
seum gaat die tijd voor je le
ven bij het zien van de schit
terende sieraden en de fraai
gemodelleerde vazen, die de
pottenbakker ter plaatse je
trouwens voor luttele schlllin-
ge al even fraai nagemaakt
kan meegeven. Veel mooier
dan de beroemde, beschilder
de. maar griezelige doods
koppen van het knekelhuis.
Met hetzelfde entreebewijs
kom je nu ook het nieuwe
museum voor geologie, volks
drachten en Krippenkunst
(kerstkribben) binnen.
Zout souvenir
Zout! Als een kostelijk souve
nir neem je er een paar rose
en witte stukjes van mee
naar huis. Als een kostbaar
handelsartikel ging het eer
tijds bij scheepsladingen vol
over Traunsee en Traun naar
de Donau en zo verder de
wereld in. Gmunden, een
stadje van 13000 inwoners,
De Attersee is het grootste meer van het Sal zkamemrgut en daarmee van heel Oostenrijk.
Met mondaine drukte aan zijn oevers, maar een paar kilometer verder is het niet moeilijk
om een rustig plekje te vinden.
dankt daar nu nog tal van
oude rijkdommen aan. Een
boerin weet niet hoeveel kip
pen zij bezit, de Gmunders
kennen niet het aantal van
hun kastelen, zo zeggen de
Oostenrijkers.
Uranium
Hier in Gmunden is wereld
geschiedenis gemaakt. Hier
stond en staat nog de Kam-
merhof, van waaruit het
Saizkammergut geregeerd
werd en waar keizers en ko
ningen te gast waren, veelal
om er over oorlog en vrede
te beslissen. Hongarije kwam
bij Oostenrijk op grond van
een in Gmunden gesloten
verbond!
Nu is Gmunden alleen nog
bekend als keramlekstad (de
mooie potterle ln menige
winkeletalage stamt uit vier
plaatselijke fabrieken), maar
zijn vroegere grootheid is te
danken aan een zo eenvoudig
artikel als zout, waarvoor
Gmunden overslag plaats
was. Zout ls ooit als delfstof
net zo belangrijk geweest als
tegenwoordig uranium!
Je moet lang zoeken om ln
de binnenstad nog een (ln
steen gehouwen) zoutschlp te
vinden. Gmunden maakt als
Kurstad minder reclame met
zijn geschiedenis dan met,
merkwaardigerwijs, zijn Kur-
tax, die namelijk zo laag is,
omdat Gmunden het eerste
Oostenrijkse Kurort was, dat
deze toeristenbelasting in
voerde. Als u er mocht willen
logeren in een van de 220D
hotel- of pensionbedden, dan
bent u bepaald niet de eerste
bezoeker. Zelfs Brahms en
Schubert gingen u hier voor!
Barok
Zo draait in Oostenrijk alles
steeds weer om de muziek.
Muziek, barokke beeldhouw
kunst en een bijna even ba-
roklandschap. Neem Sankt
Wolfgang, waar je kerk en
altaar niet zou'moeten over
slaan en waar het de moeite
loont om de souvenlrfacade
te doorbreken, die je (gelijk
Sljtje Boes op Marken) de
kennismaking met het echte
Weisses Rössl dreigt te belet
ten. Het geluk moge er niet
meer voor de deur staan (de
charmante eigenares Grethe
Peter is tweemaal weduwe(
eerst van de zoon, daarna
van diens vader!) het im
mense hotel cultiveert wel de
herinnering aan Benatzky's
operette met diorama's en
voorwerpen, namen en zelfs
in het nieuwe gebouw ver
werkte stukken van het
opde Saizkammergut, een
naam, die klinkt als keizerlij
ke operettemuziek. In werke
lijkheid is de keizer er geen
gast meer, maar is de gast
er wel koning.
