Leidse Courant | 1972 | 27 december 1972 | pagina 11

WEGWIJS Onder redaktie van Guido Halleen

FIAT 132 PITTIGE
GEZINSWAGEN

GS STATIONCAR OPVALLEND
GOEDE WEGLIGGING

HOOFDSTEUN
KAN VEILIGHEID
BEVORDEREN

Het aardige van de wetenschap

VISSEN KUNNEN
„MELK" GEVEN

ZELF DOEN

WOENSDAG 27 DECEMBER 1972

LEIDSE COURANT

PAGINA 11

„Het succes van de Fiat 132 zal mede bepaald worden door de
prijs", schreven wij in mei van dit jaar bij de introductie van
dit nieuwe model. De prijs is inmiddels bekend geworden:
11.343 gulden voor de goedkoopste versie en 13.551 gulden voor
de duurdere. In hoeverre deze bedragen kopers lokken of af
schrikken 'kan (nog) niet worden gezegd, eenvoudig omdat de
132 daarvoor te kort in ons land te koop is. Binnenkort hoopt
men in ons land de duizendste 132 te verkopen.

De 132 wordt voorlopig geleverd in drie uitvoeringen: 1600, 1600
Speciaal en 1800 Speciaal. Beide eerstgenoemde typen hebben
een 1592 cc motor welke 98 DIN-pk levert, in de 1800 Speciaal
ligt een 1756 cc krachtbron goed voor een vermogen van 105
DIN-pk. Qua vermogen zijn de verschillen niet zo groot. Ook
niet wat de prestaties betreft, 165 km en 170 km per uur. Wij
hadden een 1800 Speciaal ter beschikking.

De carrosserie van de 132 is geenszins revolutionair. Minder ro
buust dan die van zijn voorganger, de 125. Gewoon sierlijker.
Vier ruim bemeten deuren. Op ieder portier een reflector, een
accessoire dat nog te veel auto's missen. Geen extra opsmuk ;o
de vorm van sierlijsten e.d.

Vóór twee uiterst comfortabele stoelen met verstelbare rugleu
ningen en wat het 1800 S model betreft voorzien van hoofdsteu
nen. Achterin een zeer ruime bank waarop plaats is voor twee,
drie volwassenen. De stoffen bekleding geeft het interieur een
voorname snit.

Aan de hand van allerlei de laatste jaren zeer intensief uitge
voerde studies is veel aandacht besteed aan de veiligheid van
de passagiers. Zo heeft de 132 een versterkte passagierskooi,
kreukelzones voor en achter, speciale deursloten (kindersloten
ontbreken echter op de achterportieren), versterkingen in de
deuren ter bescherming bij aanrijdingen van opzij en een drie
delige stuurkolom.

De benzinetank is rechts in de kofferruimte gesitueerd. Volgens
de fabriek de beste plaats, hoewel daardoor wel een ,,hap kof
fer" verloren gaat. Er blijft echter nog voldoende over om heel
wat spullen mee te kunnen nemen.

Het dashboard van de 1800 S ziet er zeer aantrekkelijk uit. Er
zit bovendien nogal wat „extra" in verwerkt zoals een toeren-
teller, klokje en oliedrukmeter. Aan weerszijden van het dash
board roosters voor het inlaten van frisse lucht. Merkwaardig
is dat de 132 geen electrische ruitensproeier heeft. Dat moet
nog met een voetpompje gebeuren. Wel prettig is dat achterin
twee leeslampjes zijn gemonteerd plus dan nog een plafonnière
midden in de wagen. De stoelen zijn over een flinke lengte ver
stelbaar. De leuningen eveneens en men kan desgewenst in de
132 slapen.

Aan de stuurkolom, het tweespakige stuur ligt ondanks de niet
bescheiden afmetingen prettig in de hand, zitten drie handles.
Met een ervan kan men het licht regelen al dient men dan wel
eerst een knopje op het dashboard om te draaien. Enigszins
omslachtig.

Model voor de krachtbron van de 132 stond de motor uit de in
middels uit produktie genomen 125. In ons land is de 125 S nog
leverbaar. De importeur betrekt deze wagens uit Polen. Pit kan
men de motor bepaald niet ontzeggen. In 12 sec. van 0-100 km/u,
De motor met twee bovenliggende nokkenassen, en een hoger
koppel dan bij de 125 S het geval i6, levert zijn beste prestaties
in de hogere toerentallen.

Veel schakelen verhoogt het rijgenot en bovendien de levens
duur van de bepaald niet rumoerige machine. In de lage(re)
toerentallen laat de trekkracht te wensen over, hoewel de vier
de versnelling in de stad wel is te gebruiken. De vijfde versnel
ling, de synchronisatie is opvallend goed, is bijzonder prettig op
de grote weg. In de vijf reduceert men zowel het geluidsniveau
als het brandstofverbruik, dat gemiddeld bij ons kwam op 1 op
8,9.

De achteruit is enigszins moeilijk te vinden. Via de vrij naar
rechts achter. Het kan in het begin wat moeilijkheden opleve
ren. De wegligging van de 132 kan de toets der kritiek ruim
schoots doorstaan. In snel genomen bochten helt de carrosserie
iets over maar lastig is dit toch niet. Van zijwind hebben wij in
de 132, de wagen wordt op de achterwielen aangedreven, weinig
hinder ondervonden. De besturing is vrij licht. Niet te indirect.
Zij die van een 125 overgaan op een 132 zullen waarschijnlijk
even aan de vering moeten wennen. Die is in de 132 aanzienlijk
minder stug dan in de 125. De 132 heeft een starre achteras
met schroefveren in plaats van bladveren zoals in de 125. De
(vier) schijfremmen doen hun werk feilloos. Ook op natte weg
gedeelten. De 132 toonde zich een zeer vlotte starter.

Rest nog iets te zeggen over de prijs. Die is nogal gecompli
ceerd opgebouwd. De wagen kost all-in 13.551 gulden. De kale
prijs van de 1800 S is 12.336 gulden. Voor Nederland worden de
wagens echter afgeleverd met een vijfbak, oliedrukmeter, toe-
renteller, achterruitverwarming en hoofdsteunen. AI met al
komt men dan op 13.551 gulden. Men kan goedkoper. De 132
met 1600 cc motor kost 11.343 gulden en de 1600 Speciaal 12.850
gulden.

Conclusie: De 132 is een zeer ruime comfortabele gezinsauto.
Wegligging, acceleratie en afwerking goed tot zeer goed. Be
langrijkste concurrenten: Audi 100, Peugeot 504, Renault 16 TS,
Volkswagen K 70, Toyota Corona Mark II 2000 en Datsun 180o!

Nu bijna twee jaar gele- systeem. Bovendien viel koos met de GS een be- werd de GS uitgeroepen
den, baarde de Citroën GS de GS op door zijn ge- wust andere lijn dan die tot Auto van het jaar. Na
nogal opzien. Het was de waagde vormgeving. Ove- welke de laatste tijd op- de GS Sedan kwam de GS
eerste middenklasser met rigens is dit altijd een geld doet (lange neus, kor- Convertiseur, een uitvoe-
het toen reeds befaamde zeer sterk punt van Ci- te achtersteven). Nog in ring met een half-automa-
hydropneumatische veer- troën geweest. Citroën het jaar van „geboorte" tisohe versnellingsbak. En

nog weer later de station
car-versie, waarvoor Ci
troën zelf een aantal na
men heeft bedacht. Meer
versies zijn er beschik
baar, te weten de GS com
fort, club, break comfort
en break club.

In technisch opzicht is er geen
verschil tussen de GS station
car en de GS sedan. Beiden
hebben dezelfde 1015 cc sterke
motor, voor een 900 kg zware
wagen nog altijd een te lichte
krachtbron. Veel schakelen Is
hierdoor noodzakelijk. Opmer
kelijk In de stationcar-versie
was dat de fabriek er in is ge
slaagd het hinderlijke gefluit,
dat zich in de eerste Sedan-mo
dellen voordeed, weg te wer
ken.

De GS stationcar scoort de
hoogste punten op het punt
van de wegligging. Die is wer
kelijk voortreffelijk. De wagen
ligt heel rustig op de weg. Of
die nu recht of bochtig is.
Verder blinkt de GS stationcar
uit door zijn grote te benutten
ruimte. Via de omhoog schar-

Via de omhoog scharnierende achterklep kan er heel wat bagage worden weggestouwd. Die ruim- nierende achterdeur is bij i

LADA
STATION
CAR

NOG DIT
JAAR
TE KOOP

Nog deze maand zal In ons
land een Lada 1200 stationcar
te koop zijn. De Lada 1200 is
de Russische versie van de
Fiat 124, die wordt geïmpor
teerd door NV Gremi in Gro
ningen.

De Lada 1200 stationcar heeft
dezelfde eigenschappen als de
Lada 1200 Sedan. Een 1197 cc
met een vermogen van 62 DIN
pk bij 5600 toeren per minuut,
gesloten koelsysteem, gesloten

Losse hoofdsteunen voor auto's kunnen een niet te verwaarlo
zen beveiliging geven. Dit konkluderen de ANWB en de Con
sumentenbond na een gezamenlijk onderzoek.

Een hoofdsteun kan voorkomen dat bij een aanrijding letsel
aan de halswervels ontstaan als gevolg van een te ver achter
over buigen van het hoofd. Van belang is echter wel, dat de
hoofdsteunen goed (kunnen) worden afgesteld. Ze moeten
dusdanig afstelbaar zijn dat ze het hoofd steunen. Negen losse
hoofdsteunen, die op praktisch elke autostoel kunnen worden
gemonteerd en een herkenbaar merk voerden, werden bij bots-
proèven getest. Daarbij kwam men tot de conclusie dat drie
hoofdsteunen goed aan de gestelde eisen voldeden: de De-
mury Secura Matic 49,50), de Almotex SKV 22 35) en de
Kamei 1-5315 48,50), waarvan de eerste bij stoelen met
lage rugleuning de voorkeur verdient. De speciaal voor de
Volkswagen Kever ontwikkelde hoofdsteun kwam voor dit
type als beste uit de bus.

Bij de botsproeven bleek, dat er aan de bevestiging van de leu
ning-zitting of stoel-auto nogal eens wat mankeert. De auto
stoelen, die bij het onderzoek werden gebruikt, doorstonden de
botsproef bij 30 km/u niet zonder extra verankerd of ge
steund te zijn.

Ook kwam naar voren dat bij het gebruiken van een hoofdsteun
het dragen van autogordels noodzakelijk Is.

Bij het kopen van een hoofdsteun dient men erop te letten, dat
de vertikale verstelbaarheid dusdanig is dat men het hoofd
ter hoogte van de ogen kan steunen. Voorts dient de steun
goed aan de autostoel bevestigd te kunnen worden.

carterventilatie, startmotor en naar voren klappen van de
extra grote accu berekend op achterzitdng en het neerklap-
strenge vorst. pen van de rugleuning ontstaat
De stationcaruitvoering heeft een forse laadruimte. De wa
vier zijdeuren en ean opklap- gen kost tot 1 januari 8415 gul-
bare achterdeur. Door het den (de Sedan 7800 gulden).

te wordt nog groter als de achterbank wordt opgeklapt.

onopgeklapte achterbank een

bagageruimte beschikbaar van
710 liter. Klapt men de achter
bank op, dan is die ruimte
zelfs tweemaal zo groot. Via
de vlakke vloer, er is geen
hoog opstaande rand, ligt dan
een ruimte, open van 1500 liter.
Waarom Citroën deze station
car-versie niet een wat zwaar
dere motor gaf, is ons niet dui
delijk. Het zou de wagen nog
prettiger maken. Waarom
koopt men immers een station
car. Om er meer mensen, goe
deren mee te kunnen vervoe
ren dan in een sedan. Meer
mensen, meer goederen, bete
kent automatisch meer ge
wicht. En dat meer gewicht
kan beter met een zwaardere
motor, dan met een lichtere
worden voortgetrokken.
Overigens als men maar vol
doende schakelt is eruit de
viercilinder Iuchtgekoelde
boxermotor nog wel zoveel
„energie" te halen, dat er een
topsnelheid van rond de 145
km/u mee kan worden bereikt.
In hoeverre dit steeds moeten
„boksen" van de motor de le

vensduur ten goede komt we
ten wij niet, maar wij zouden
er toch wel een vraagteken
achter willen plaatsen.
De besturing is ondanks de
voorwielaandrijving niet

zwaar. Dank zij het veersy-
steem trekt de stationcar zich
niets aan van oneffenheden in
het wegdek. En van zijwind
heeft men ook geen last.
Het koetswerk is in verhouding
tot zijn afmetingen opvallend
ruim. Vier volwassenen kun
nen er uitstekend in zitten. En
voor de kinderen is er dan
achterin, achter de bank dus,
ook nog wel een plaatsje.
Het interieur ziet er zonder
meer verzorgd uit. Op het van
een goedkope plasticsoort ge
maakte a-symetrische dash
board kunnen kleine voorwer
pen praktisch geen plaats vin-'
den. Het dashboardkastje is
klein, de ruimte daaronder
zeer beperkt.

Een zeer betrouwbare indruk
maakten de vier schijfrem
men. Bovendien nóg een ge
scheiden remclrcuit en rembe-

krachtiglng.

Moeilijkheden ondervonden wij
met het starten van de wagen.
Het ging af en toe zeer moei
lijk. ondanks het feit dat de
temperatuur voor Nederlandse
begrippen eerder aan de hoge
dan aan de lage kant was. De
handbediende choke bracht
geen uitkomst. Geduldig wach
ten was de enige remedie.
Maar niet altijd heeft men
veel geduld. Het verbruik is al
leszins redelijk 1:12. Superben-
zine is vereist.

Conclusie: De GS stationcar Is
In zijn klasse een zeer opval
lende aanbieding. Rij-eigcn
schappen, vormgeving, algehe
le uitrusting staan op een zeer
hoog peil. Bezwaren: hst ge
ringe vermogen van de motor
en do geringe trekkracht bij
lage toerentallen. Veel schake
len is noodzakelijk. Starten
kan moeilijkheden opleveren.
Prijzen: Citroën GS comfort
8995, club 9715, break com
fort 9470 en break club
10.140.

Tegenwoordig kan men melk
uit vis fabriceren. Omdat melk
Chili zo duur is (ontoerei
kende veestapel, dure import)
zocht men naar vervangings
middelen. Zo'n vervanging is
„melk" uit vis. Na lang zoe
ken en experimenteren heeft
men in Chili eindelijk behoor
lijk melk kunnen maken uit
een snoekachtige vissoort, die
in grote hoeveelheden in de
Chileense kustwateren voor
komt. Men heeft berekend dat
uit het eiwit van 20.000 ton vis
een hoeveelheid surrogaatmelk
voldoende is te vervaardigen
voor 700.000 kinderen.

Men kan nog meer produce
ren, maar genoemde hoeveel
heid is reeds voldoende om de
import van melk overbodig te
maken. Bij de winning van de

melk wordt het visvlees eerst
met water grondig gewassen
om de vissmaak, suiker, kleur
stoffen en visenzyben weg te
spoelen. Het vlees wordt dan
scheikundig vloeibaar ge
maakt. Door toevoeging van
een vetachtige verbinding wor
den voorts de resterende vaste
bestanddelen gestabiliseerd.
Het eindprodukt droogt men
tenslotte in. Dit bevat 65-80
procent eiwit. Volgens deskun
digen zou melk- uit - vis heel
veel gelijken op koemelk.

Rabies

Hondsdolheid of rabiës is een
gevreesde ziekte, die men nog
niet geheel onder controle
heeft. Steeds duikt dat dclle
spook op. Zolang er nog over

brengers van de ziekte bestaan
(vossen) mag men niet rusten
naar betere middelen te zoe
ken. Nu bestaat er grote kans
dat men eerstdaags over een
doeltreffender middel dan het
conventionele, kan beschikken.

De universiteit van Tubingen
is bezig met de ontwikkeling
van een nieuwe honvlsdolheid-
entstof, die men uit weefsel
culturen wint.

Dierproeven hebben al aan het
licht gebracht dat het gewon
nen vaccin buitengewoon
krachtige afweerkrachten ont
wikkelt. Aan de andere kant
evenwel moet men nog heel
wat experimenteren voor de
entstof ook op de mens toege
past kan worden.

Een vis in zwaar water is intelligenter

Zwaar wafer ,t0'en twee a,omo" wa,"sl°f-

4-WUUi wu/Cf Zwaar water is „variëteit" er-
Zwaar water is 'n „variëteit" er- van- 'n z'Jn moleculen is het

het maken van atoombommen) waterstofatoom vervangen

schijnt het geheugen te ver- d°°r een rwaarwaterslof- of

eterken. Wat ie ewaar water? deuteriumatoom.

Eén molecuul gewoon water is Experimenten verricht door

opgebouwd uit een atoom zuur- geleerden van het Max

Planck-instituut voor hersenon
derzoek, hebben aangetoond
dat vissen, gehouden in zwaar-
water, een beter geheugen aan
de dag leggen en de dressuur-
proeven sneller en gemakkelij
ker met succes uitvoerden.
Aangezien sinds lang bekend is

dat organische moleculen
aanmerkelijk stabieler zijn als
ze i.p.v. de gebruikelijke wa
terstofatomen deurteriumato-
men bevatten, vermoeden on
derzoekers dat dit effect ook
aan de „knappe" vissen ten
grondslag ligt. Vast staat dat
de lichaamsvloeistoffen van de
vissen na enige tijd met dcute-
riumatomen doortrokken is.
Dat de zwaarwatermoleculen
ook dan voor de nieuwvorming
van stabielere geheugenmole
culen (bijzonder grote or
ganische verbindingen die
het geheugen in gecodeerde
vorm dragen) worden gebruikt
en voor een groter vermogen
indrukken op te slaan bij de
vis.

Meubelpanelen

Hoewel hout het meest ver
bruikte dhz-materiaal is, zien
veel mensen die toch wel veel
zelf doen, er tegenop zelf meu
bilair te bouwen. De industrie
maakt het ons tegenwoordig
echter ook in dit opzicht een
stuk gemakkelijker. In deze
dhz-winkels kan men zoge
naamde „meubelpanelen" ko
pen, gefineerde of geplastifi
ceerde „planken" (van spaan
plaat) die niet alleen aan de
beide vlakke zijden, maar ook
aan de lange zijkanten afge
werkt zijn. De hele lengten
zijn 250 cm, maar ook in afge
korte lengten zijn ze te koop.

Wandrek

Op het gebied van wand-
meubelsystemen is zowel kant
en klaar als voor de zelfbou
wer heel wat te koop. Stalen
wandrails, die tegen de muur
worden geschroefd, en dragers
die daarin worden vastge
haakt, maken het de amateur
wel het eenvoudigst. Bedenk
alvorens dit materiaal te ko
pen, wat men voor een soort
wandrek op het oog heeft. Ze
zijn er in aluminium (in diverse
kleuren) en in staal. Als de t.v.
erop moet, plus stapels boeken
en dat soort zware dingen, dan
is een stalen systeem natuur
lijk veiliger. Licht niet de hand
bij het vastschroeven: in elk
gat een schroef, geen enkele
overslaan. De schroeven moe
ten stevig in do muur zitten.
Zo nodig pluggen.

Lade

Een lade maken is voor de
dhz-meubelbouwer wel een van
de moeilijkste dingen. Er zijn
echter zg. ladeprofielen te
koop, waarmee men in minder
dan geen tijd een laatje in el
kaar zet. Alleen de bodem
moet men zelf maken. Die
past in een daarvoor in de pro
fielen aanwezige groef.

Stoelen spulten

Vinylbeklcding van meube
len kon men sinds kort een an
der kleurtje geven. Er is een
preparaat in spuitbus (één bus
voldoende voor 4 stoelen)
waarmee men het vinyl be
spuit. De hechting is enorm,
want het spul verbindt zich
chemisch met het bekledings
materiaal.

„Riolering" meubelen

Zelf meubels bouwen hoeft
niet zo conventioneel. Het gaat
ook van dikke plastic pijp. Het
best bruikbaar is rioleringsbuis
van 40 cm. doorsnee. Kleine i
siermeubeltjes en bijv. een
grappig tuinstel is vrij gemak
kelijk uit dit materiaal te ma
ken. Het laat zich met een
fijngetande, scherpe zaag goed
zagen. Na goed opschurcn
(watervast schuurpapier, nat
gemaakt met terpentine) kan
men pvc-buis goed schilderen.
Rond uitgezaagde houten zit
tingen enz. kunnen worden in-
gelijmd door blokken pljpmate-
riaal als steunpunt te gebrui
ken. Vastlijmen met lijm voor
hard pvc.

Scheidingswand

Een scheidingswand maken
In een kamer kan op een heel
simpele manier. De eerder ge
noemde meubelpanelen zijn er
voor te gebruiken, maar wat
ook heel aantrekkelijk mate
riaal voor dit doel is: glazen
profielen van zo'n 25 cm breed.
Men kan ze enkel of dubbel
uitvoeren, eventueel In combi
naties met andere materialen
zoals hout. Het aanbrengen
kan erg eenvoudig: op de
vloer en tegen het plafond
twee hardhouten latten, waar
de glazen profielen precies tus
sen passen. Daarna tussen bei
de latten in: korte stukjes lat
om de profielen precies op hun
plaats te houden.

Lichtkoot

Een stukje verlichting dat
de kamer een heel andere
sfeer geeft, kan worden be
reikt door in een wandrek een
lichtkoot te maken, b.v. zo'n
halve meter onder het plafond.
De koof kan bestaan uit een op
enige afstand van de muur be
vestigde strook hout (meubel
paneel is hiervoor Ideaal) aan
de achterkant waarvan een
aantal tl-buizen worden gemon
teerd.

Lijm

Lijmverblndingen in meu
bels die ook na herhaalde re
paratiepogingen loslaten, moe
ten op afdoende wijze aange
pakt worden. Haal zo goed mo
gelijk alle oude lljmresten weg
en herstel de verbinding dan
met expoxylijm (twee compo
nentenlijm) die ook vaak me
taallij m wordt genoemd. Dan is
alle ellende voorgoed voorbij.

Jaloeziedeuren

In veel dhz-zaken en In wa
renhuizen kan men losse jaloe-
zlcdeuren kopen, meestal van
hout. In Amerika zijn die din
gen razend populair. Men moet
een beetje handigheid hebben
in het aanbrengen van schar
nieren, om ze zelf te kunnen
inbouwen, maar wie dat kan,
heeft aan deze voor ons land
nieuwe soort deuren leuk ma
teriaal. Een kastenwand ln een
slaapkamer doet het met al
die dwarse latjes erg goed.
Men kan ze gemakkelijk met
transparante lak een hippe
kleur geven.

I