VOOR DE VROUW
VOOR DE VROUW
Giftig aardewerkniet te
vinden in gerenommeerde zaken
DE NIEUWE BRIEVENBUS
MEDISCHE RUBRIEK
RUIMTEVAARTDIEET
IN HET ZIEKENHUIS
LINGERIE EN
FOUNDATION
MET FUNKTIE
2A IERDAG 23 DECEMBER 1972
LEIDSE COURANT
Tot nu toe had de gewetensvolle huis
vrouw alle aandacht voor de kwaliteit
van wat zij haar dierbaren voorscho
telde. En wel met het oog op hun li
chamelijk welzijn. Maar de schotel
waarOP zij de happen serveerde en de
kopjes waarIN zij de dranken schonk,
hoefden alleen te voldoen aan haar es
thetische eisen of aan de mogelijkhe
den van het huishoudbudget. Dat het
servies invloed kon hebben op de ge
zondheid was niet bij haar opgekomen.
Dit blijkt een punt van overweging te
worden.
In het kader van een warenwet-
besluit, waarin eisen worden gesteld
aan verpakkingen voor levensmidde
len, maar ook aan eet- en drinkgerei
zal een norm gesteld worden tegen
vergiftig aardewerk.
De keuringsdienst van waren onder
zoekt al enige tijd nauwkeurig de
mate van „metaalafgifte" van aarde
werk dat voor levensmiddelen wordt
gebruikt. Er zijn zelfs partijen uit de
handel genomen. Een duidelijk om
schreven norm js in de maak, maar
het zal nog even duren alvorens een
regeling wettelijk van kracht wordt,
want de voorschriften zullen straks
gelden in EEG-verband.
Het gevaar bestaat voornamelijk uit
lood en cadmiumin het glazuur van
aardewerk. Wanneer de samenstelling
niet deugt, kan afgifte plaats vinden
en wel wanneer de glazuurlaag ernstig
slijt of beschadigd is. Niet alleen de
samenstelling maar ook de tempera
tuur tijdens het bakken van het gla
zuur is van invloed.
De grondstof van aardewerk, de klei
de AARDE is volmaakt onscha
delijk, maar ongeglazuurd aardewerk
komt in onze samenleving niet meer
voor, behalve in musea waar het uit
opgravingen is verzameld en bewaard!
Bij de thans gedane onderzoekingen is
komen vast te staan dat er aan het
aardewerk van fabrieken met goede
naam en faam niets schort. Er werden
door TNO slechts onvoldoende gege
vens aan twee categorieën die sterk uit
eenlopen: de zeer goedkope artikelen
van (ons) onbekende herkomst en
daarnaast aan het meestal kostbaar
der pottebakkerswerk van sommige
ateliers.
Het is sneu voor die goedbedoelde
beoefenaars van de eerlijke pottenbak
kerskunst dat hun glazuur soms scha
delijk kan zijn. Maar hun kunstwerken
waren oorspronkelijk veeleer bestemd
als sierstuk dan als dagelijks gebruiks
artikel. Zij maakten vazen, schalen,
potten, urnen, kortom ware .objets
d'art". Juist hun glazuur geeft een
boeiende glans of gloed aan de edele
vorm. Sedert echter het rustiek aan
doende pottenbakkerswerk ook zo graag
gezien wordt in gebruik aan tafel,
richtten kunstenaars het oog en de
hand op eet- en drinkserviezen.
De resultaten van de nu alreeds ver
richte onderzoekingen hebben de goed
willende pottenbakkers ongetwijfeld
alert gemaakt. Het moet een koud
kunstje voor ze zijn glazuur volgens de
aangewezen samenstelling te maken.
De fabrikant van het waardeloze tot
1 gevaarlijke aardewerk zal daarentegen
zijn partij zo niet vandaag, dan
toch morgen van de markt weg (moe
ten) houden.
Het decoreren van aardewerk ónder glazuur in de Wedgewood-fabriek
HANDIG
HUISHOUDEN
Sneeuwruimen is een moeizaam werk
als er alleen maar een bezem en schep
ter beschikking staan. Een sneeuw
schuiver is echter eenvoudig zelf te
maken: Op een flinke plank twee
klosjes spijkeren en daarop een lat
zoals op de tekening is aangegeven.
Als u in de aldus verkregen opening
een gewone schop steekt, is uw straat
je in een wip schoon.
Een koordje aan kinderwantjes tegen
verlies, is u zeker wel bekend. Maar
dikwijls hangen de wantjes los en den
ken de kinderen er niet aan ze weer
aan te trekken. Om dit te voorkomen
kunt u een dikke draad onderaan de
mouwen van jack of jasje zetten. Het
kind de wanten aantrekken en de dui
men zoals afgebeeld door de lussen
steken.
Als u een beetje citroensap of een
paar stukjes schil van de vrucht wilt
gebruiken is het nodig daaraan de hele
citroen te offeren. Voor een paar drup
pels sap prikt u met een vork een paar
gaatjes in de citroen en perst de beno
digde hoeveelheid er uit. Wilt u alleen
de schil gebruiken, dan kan u die af-
raspen en daarna de citroen uitpersen
en het sap in het diepvriesgedeelte
van de koelkast invriezen.
Waarmerk
In Frankrijk, waar prachtig aarde
werk wordt gemaakt, stellen enkele fa
brikanten reeds prijs op een garantie
bewijs. Zij hebben aan de onderkant
van hun serviesgoed een waarmerk
geïmpregneerd. Dit wil niet zeggen dat
andere producten zónder dit merk,
schadelijk zouden zijn.
In ons land mogen we voorlopig een
goede naam als garantiebewijs be
schouwen. Is eenmaal de exacte norm
voor de eisen aan aardewerk vastge
steld voor de hele EEG, dan treedt de
warenwet in werking. Er is hier alleen
sprake van AARDEWERK. PORSE
LEIN valt buiten dit bestek want in
porseleinglazuur komt geen lood of
cadmium voor terwijl de oventempera-
Hel vormen van de aarden pot op nen en een voor het volk) bestond het
een draaischijf. product al 6 eeuwen. Pas <50 janr ge-
leden aanschouwde Europa voor het
eerst (Chinees) porselein. Op Neder
landse bodem werd het z.g. „steen-
Ook kristal gosd" Pas !n de Mï ecuw rervaardigd
Overtoom te Amsterdam in 1756.
Glas is een uitvinding van de Egypte-
naren, 4000 jaar geleden gedaan. Het
werd gebruikt door de „klassieken"
rond de Middellandse Zee, in Byzan
tium's bloeitijd vooral daar gefabri
ceerd, maar na het verval van deze
glashoofdstad bij uitstek in Venetië.
Daar werd het glasblazersbedrijf we
gens brandgevaar verbannen. De indu
strie belandde in Duitsland en in Bohe-
men waar zij nog steeds roem oogst.
Wie straks met de feestdagen weer
eens de tafel traditioneel dekt, ge
bruikt daarvoor geen minderwaardig
aardewerk waarvan de glazuurlaag is
gesleten! Geen angst dus dat het spe
ciale menu en de dranken voor hoge
stemming zullen bedreigd of bedorven
worden door lood en cadmium.
Keramiek
van oude stam
In het jaar 2698 voor Christus vonden
de Chinezen het keramisch handwerk
uit. Nadien was de kunst ook in Baby-
Ion en Ninivé bekend, zoals uit opgra
vingen blijkt. De Griekse huisvrouw
was 1000 jaar voor oze jaartelling al
druk met aardewerk in de weer, maar
in de 4e eeuw v. C. Steeg het kera
misch handwerk in Griekenland tot
hoge kunst.
Porselein is van jonger datum. Toen
in 583 de Chinese porseleinfabrieken
een „keizerlijke" aangelegenheid wer
den (met drie aparte soorten: een
voor de keizer, een voor de mandarij-
De eerste serie buitenbrievenbussen is
op de markt, een primeur van metaal-
warenfabriek Egalite Van Elderen).
Ze zijn gemaakt om tante Pos op haar
wenken te bedienen en ons haar woede
te besparen.
Tante Pos is allang niet meer onze
suikertante. Integendeel, zij kost ons
geld. En haar geweldige hulpvaardig
heid is ook niet meer wat het geweest
is. Voor de komende tijd heeft zij al
weer nieuwe eisen gesteld, zodat we
haar een lastig oud mens kunnen gaan
vinden.
Thans dus de zorg voor nieuwe brie
venbussen. Wilt u een huis gaan bou
wen. vergeet niet u hiervan goed op
de hoogte te stellen. (Er is kort gele
den in een van onze provinciesteden
een gemeentelijk kantoor gebouwd, en
daar was de hele brievenbus bij verge
ten!
De nieuwe bus moet een gleuf hebben
van 265 x 32 mm en de stand behoort
horizontaal te zijn, zodat de besteller
niet zal hoeven te bukken, noch te rei
ken. Laagste toegestane hoogte 70 cm,
hoogste 170 cm, maar 110 cm wordt
ideaal genoemd. De kleur rood is ver
boden en evenmin toegestaan zijn de
opschriften Post of PTT. In nog aan te
vangen nieuwbouw moeten deze gleu
ven of de nieuwe buitenbrievenbussen
conform de normen van tante, bin
nen een jaar geplaatst zijn. Voor de
aanpassing van bestaande bussen in
bestaande huizen geeft zij ons drie
jaar de tijd. De buitenbus kunt u
natuurlijk niet aan een paal langs een
drukke straat zetten, maar wel langs
een stille buitenweg, waarop het laan
tje uitkomt dat naar uw boerderijtje
voert.
De nieuwe bussen kunnen ook beves
tigd worden aan het huis zelf en nu is
het de vraag welk model het beste
daarmee harmonieert. De kleuren zijn
bruin en geel gemoffeld in een kwali
teit die tegen weer en wind bestand is.
Ze zijn alle voorzien van een cilin-
derslot met twee sleutels. De verkoop
prijzen variëren van bijna 50 tot bij
na 90. Het gaat natuurlijk moeilijk
worden in nachtgewaad de bus te lich
ten. Misschien om voorbarig gemopper
daarover weg te lachen heeft de fa.
Van Elderen de bussen tierelierende
namen gegeven: ze heten Zwaluw,
Vink, Specht, Fazant en Pauw. Een
gestileerd vogeltje onder op het voor
aanzicht van de bus zal zelfs de komst
van de belastingaanslag opvrolijken.
Nu de Amerikanén hun laatste uitstap
je naar de maan in het kader van het
Apolloprogramma achter de rug heb
ben, lijkt het ons wel geschikt iets te
vertellen over een recente toepassing
van de ruimtevaart in aardse genees
kunde. Meer speciaal willen we het
hebben over de ruimtevoeding en zijn
gevolgen voor de spijsvertering.
Bij het begin van de bemande ruimte
vaart deed het probleem van de opti
male voeding van de astronauten zich
voor. Men zocht naar een voeding die.
gezien de geringe sanitaire installaties
van de ruimtecabines, zeer restarm
moest zvjn. Tevens moest deze voeding
het infectiegevaar beperken, en goede
houdbaarheid bezitten en tenslotte in
een klein volume een optimaal rende
ment geven.
Zo ontstond een chemisch ziuvere voe
ding, samengesteld uit glucose, essentië
le vetzuren, essentiële en niet essentië
le aminozuren, koolhydraten, alle vita
mines en de noodzakelijke elektroly
ten. Al deze ingrediënten waren in een
ideale hoeveelheid aanwezig en werden
gebruikt in poedervorm. die diende
aangelengd te worden met water.
Sedcr'dien is er heel wat tijd voorbij-
gega. en worden de astronauten ge
voed a,. verwende kinderen, die de
lekkerste iï. pjes voorgezet krijgen. In-
derdaad, onder impuls van de ruimte
vaart zijn er moderne droog- en be
waartechnieken ontwikkeld die zeker
in de toekomst weer een aardse toe
passing zullen krijgen.
Intussen is het oorspronkelijk ruimte-
vaartdieet of space-dieet, ook genoemd
elementaire voeding, blijven voortbe
staan wegens zijn medische toepassin
gen. Het is verkrijgbaar in zakjes poe
der van 80 gram die, vermengd met
250 ml water, een oplossing geven van
300 ml heldere vloeistof die 300 calo
rieën bevat. Een bepaald aantal opge
loste zakjes levert aldus, onder perfekt
uitgebalanceerde vorm, een voldoende
aantal calorieën, vocht en voedings
stoffen.
Deze voedingen werden eerst beproefd
bij dieren, die een normale groei en
een normaal leven hadden. Naderhand
werd alles nog eens uitgetest bij vrij
willigers die er overigens wel bij voe-
De eerste week deed er zich door
gaans een gewichtsdaling voor, vooral
bij de zwaarlijvigen. Nadien stabili
seerde zich het gewicht en zag men
eventueel een gewichtstoename. Wat
zeker zo interessant was is het feit dat
het dieet zo restarm was en dat men
toekwam met een stoelgang per week
van gemiddeld minder dan 350 gram.
Deze stoelgang, volkomen reukloos,
bestond daarenboven voor 90 95 pro
cent uit water en slechts voor 5 A 10
procent uit vaste afvalstoffen. Tevens
onderging de bakteriële darmflora een
duidelijke verandering. Het aantal
darmbakteriën nam af zowel in soort
als in aantal. Na zestien dagen is de
darm praktisch gesteriliseerd.
Kortom, het astronautendieet laat de
darm tot rust komen, hij wordt geste
riliseerd en grijpt een nagenoeg volle
dige resorptie plaats van het ingeno
men voedsel. Niet te verwonderen, dat
ook de mregdarm-specialisten sinds
enkele tijd belangstelling beginnen te
tonen voor dit ruimtevoedsel.
Vooral zware aandoeningen van het
maagdarmstelsel, waarbij het gewenst
is de belasting van de spijsvertering
tot een minJmum te herleiden, stonden
aan de kop van het lijstje dat voor een
eventuele toepassing in aanmerking
kwamen.
Patiënten lijdende aan colitis alcerosa,
een ernstige aantasting van de dikke
darm met slijmerige en bloederige
diarree, hebben doorgaans baat bij het
ruimtevaartdieet. Het gewicht stabili
seert zich of neemt toe en de subjec
tieve klachten nemen of. Hetzelfde kan
gezegd worden van de ziekte van
Crohn, een slepende aandoening, die
vooral de dunnen darm aantast. Ook
bij deze patiënten neemt de diarree
meestal af, het gewicht toe en de pa
tiënten hebben minder last van kram
pen.
Het ruimtevoedsel heeft ook reeds zijn
strepen verdiend bij sterke inkorting
van de darmen. Na zulke zware Ingre
pen heeft het lichaam een maanden
lange aanpassing nodig die gemakke
lijker kan overbrugd worden met een
weinig belastend voedsel.
Tenslotte wordt het ruimtevaartdieet
met goede resultaten aangewend bij
zware infectietoestanden van het
maagdarmstelsel met doorboring van
de darmwand. fistelvorming in de
slokdarm of de alvleesklier.
Ook in deze gevallen treedt er beter
schap op van de Infectie, de algemene
toestand wordt beter en de fistels slui
ten zich of nemen in omvang af.
De smaak is zeker een probleem bij
langdurig gebruik. De smaak in het
ruimtevoedsel is oorspronkelijk wee-
zoet, alhoewel het momenteel reeds in
zes verschillende smaken te verkrijgen
is. Maar er zijn ernstiger bezwaren.
Soms reageert het mnagdarmstelsel
met bloedingen en vertraagde maag
werking, diarree of een misselijkheids-
gevoel na gebruik.
Ook huiduitslag, hoewel zeldzaam, kan
voorkomen. Soms zag men een stijging
van het bloedsuikergehalte, terwijl an
dere patiënten reageerden met een
vochtopstapeling. Anderen hadden een
verhoogd waterverlies en namen af in
gewicht.
Tenslotte is er nog de kostprijs die
voorlopig nog aan de hoge kant ligt.
Deze kostprijs zal wellicht de kleinste
hinderpaal blijken te zijn van een rui
mere toepassing waarvan men nu de
mogelijkheden grondig aan het onder
zoeken is.
Maar nu reeds kan men zeggen dat de
ruimtevaart zó'n fantastische onderne
ming is, dat het scala van toepassin
gen nog niet te overzien is. ook niet
voor de geneeskunde.
DR. ICKX
Goed gedrapeerde lingerie
kan in een etalage de
sprookjesachtige werke
lijkheid benaderen, maar
een uitstalkast vol founda
tion geeft een verkeerd
beeld. Beha's, zelfs licht
als een niemandalletje,
stretch broekjes en stevi
ge corseletten kun je veel
eerlijker beoordelen op
een levend en bewegend li
chaam. Dat was weer
eens te zien op de show
die Triumph Internatio
naal in het A'damse con-
fectiecentrum gaf om foun
dation en lingerie voor
1973 te tonen. (Het aller
beste oordeel is natuurlijk
te geven, na zelf de mo
dellen aangepast te heb
ben).
Het knappe en slanke mc-
vrouwtje, heeft twee kindjes
zelf gevoed. Het gevolg daar- Bikini volgens één patroon
van is niet algemeen, maar me| de nieuwe (opschuifbare)
het komt nu eenmaal voor: op beha Triumph International,
de plaats waar vroeger haar
prille boezem welfde, heeft zij
uitgezakte puddinkjes. Ma»r dus een genereus decolleté toe
zij is zeer „eigentijds" en *ta®n-
zegt: „Beha's horen niet meer Al deze lichte modellen in mo-
in ons leven thuis, dit is het dieuze kleuren abrikoos, lila en
no-bra tijdperk". Daarmee 'ol geel zijn tot sets aan te
geeft zij een hippe uitspraak nullen met s ips, lichte stretch
ben beste, maar die klinkt uit broekje- -
de verkeerde mond.
Er zijn
en meisjes die er zander steun «rtwljrt'to een gei
even eardtg uitzie*i als mW. s|0«„ vuisl)
De mecsten weten dit lelt en gtretcj, broekjes houden de
daaraan Is het te wijten dat de vormen een beetje in bedwang,
verkoop van beha nog altijd |)el kMn, wn |ad rokje of
op de oude voes doorgaat. In „auwt pantaj0„ tfn goede
Frankrijk is uit 'n enquête ge- war.„rer er fofpcje ma„
bleken dat het gering percen- stevige body onder te raden
tage van de vrouwen dat dit van daartoe dienen nu die
kledingstukje voorgoed heeft stretches!
afgeschaft, bijna uitsluitend Hoogst functioneel zijn de
boven de zestig jaren telt. Wie sterk vormende beha's, gaines
geregeld Maigret in Franse en corseletten dio de modebe-
volksbuurlen ziet opereren, wuste vrouw absolute zeker-
weet dan ook welke gezellige heid en een goed figuur in
vormloze categorie de no-bra haar bovenkleding verschaffen,
mode aanhangt! H« is kunslstuk dat de
Om «ven op te sommen wet «r modellen 20 uitslckend corrige-
ean nieuwe Triumph modellen rcn- er lich en modieus uit
te wachten ligt om aangepast '-'en en gemakkelijk in het dra-
te worden: BUTTERFLY, de gen rijn. De vrouw vol voor.
voorgevormde, heel of halt oordelen die beweert: „in 20
elastische beha's voor ontlui- "'s kun je je met bewegen
kiende figuurtjes, eventueel van hel eenvoudig nooit ge
kant en in de kleuren wit, pou- F1?**"1 beweeg-
dra en racht rood Schouder- "ik"""11 v°n °°k naardere
bandjes lijn verstelbaar en mannequins niet gezien. Corse-
alle aandacht verdienen de "°rd™
halsterbandjes, wam ze sluiten larretelles gemaakt maar ook
om de nek zodat de grote tnge <°m het
voor het komend seizoen bo- d[»ee" v«" pnnty-nyions moge-
vonkleding met helster en diep f1,"1»"
mgdecolleté) hiermee schiUe- ";e, b""« ,e. kunnc.n
Jj stellen). Ook hier hetzelfde ad-
AnrW Moriotf 7onk Hi» TA1; v'es: °°rdeel niet zonder het
Ander eseries zoals de JAS-
MIN zijn bedoeld voor een B-Probeterd te hebben,
hoefijzerdecolleté. want de vrouwen van alle leeftijden to-
bandjes zijn zijwaarts geplaatst nen stijgende belangstelling
(of te verplaatsen). Voorts zijn Voor complete sets. Rond de
er hoogst modieuze modellen veertig jaar hebben zij meer
met voorsluiting, tegemoetko- plezier in vrolijke kleuren dan
mend aan de wens naar ge- tieners. Dit neemt niet weg dat
mak. Spelend met de Illusie de poëtische bloesemdessins
behaloos door het leven te (POESIE FEE en PRIMAVE-
gaan, kan het meisje zich een RA genoemd) het vooral op de
snoezig sp-'lletje aanschaffen: jonkies begrepen hebben. De
twee ijle driehoekjes waarvan verhoogde B.T.W. wordt bij
de basis op een band uiteenge- Triumph niet op de consument
schoven kunnen worden en al- verhaald.
De holsterschouderbandjes die komend seizoen s
oogsten (Triumph International).
