VARENDE
„BOMMEN"
ZONDER
LOODS IN
NOORDZEE
KANAAL
Coördinatoren
coördineerden
niet in Roermond
Celibaat ook
in Frankrijk
bron onrust
Risico's
veel groter
dan men
denkt
KORTE METTEN
DRUKKNOPLITURGIE
LEIDSE COURANT
Loods Van de Kemp luidt de noodklok
DINSDAG 12 DECEMBER 1972
HEEMSKERK/IJMUIDEN —„Een keer per week
loopt er een schip de haven van IJmuiden binnen
met een zeer gevaarlijke lading, zonder dat er een
loods aan boord is. Het is verboden, maar toch ge
beurt het telkens weer".
De rillingen lopen zeeloods R. van de Kemp uit
Heemskerk over de rug als hij eraan denkt wat de
mensen in het dichtbevolkte Noordzeekanaalgebied
kan overkomen op het moment waarop schepen met
honderden tonnen chemicaliën een aanvaring krij
gen, op hun route tussen IJmuiden en Amsterdam
Dat gevaar is beslist niet denkbeeldig nu er steeds
meer boten onder goedkoper Liberiaanse en Griekse
vlag de haven aandoen. Van de Kemp: „Ze maken
al ongeveer een derde uit van de ongeveer acht
negenduizend schepen die de haven per jaar binnen?
komen. Als je dan weet dat het peil van het vak
manschap op deze boten meestal bedroevend laag
is, begrijp je wat er in noodgevallen kan gebeuren,
bijvoorbeeld als er een aanvaring plaatsvindt. De
Grieken raken onmiddellijk in paniek. Op zo'n mo
ment moet er gewoon een loods aan boord zijn,
want dan komt het helemaal op hem aan. Maar
soms loopt het aantal schepen dat niet door ons
geassisteerd wordt wel op tot een kwart. Gemiddeld
is het 16 procent".
,,Ik heb het meegemaakt", vertelt hij, dat het wel vijf
minuten duurde voordat het de bemanning lukte een
anker te laten vallen. Dat is in noodgevallen fa
taal". Als hij de situaties, die soms ontstaan, schetst
als „narrow escapes" en „hairrising situations"
komt dat niet alleen omdat hij gewend is veel met
buitenlanders om te gaan, maar ook omdat hij op
gezette tijden niet anders kan zeggen dan dat de be
volking weer aan een chemisch gevaar is ontsnapt.
Om een einde aan deze hachelijke toestand te maken
i pleit hij als voorzitter van de afdeling IJmuiden
van de vereniging De Nederlandse Loods voor
een controle op de lading van schepen. Die is er nu
I nauwelijks zegt hij, ondanks de bewering van de
voormalige staatssecretaris Van Es van Defensie
dat een Korps Controleurs Gevaarlijke Stoffen en de
Rijkspolitie te Water toezien op de naleving van de
meldingsplicht voor gevaarlijke stoffen.
Van de Kemp: „Die controle is er alleen bij het laden
en lossen, maar niet op de lange weg tussen IJmui
den en Amsterdam. Dan is gevaar het grootst voor
de bevolking. Ik heb nog nooit iemand van dat
Korps Controleurs gezien en heb toch in de tien jaar
dat ik loods ben al zo'n 1600 schepen naar Amster
dam gevaren. Wij zijn volledig afhankelijk van wat
een kapitein over de lading vertelt. Meestal weten
ze niet meer dan dat het „weer erg gevaarlijk" is.
j Er zijn ook lieden die het je gewoon niet willen zeg-
I gen. Wij hebben natuurlijk geen leugendetectors of
i zoiets om te kijken wat er van de bewering waar is.
Wel overkomt het mij wel eens dat ik pas in Am
sterdam hoor dat er een gevaarlijke lading aan
boord is. Dan komt er namelijk iemand kijken van
de havendienst".
Af en toe, als Van de Kemp nattigheid voelt, telefo
neert hij wel eens via de havenmeester om meer
gegevens over een lading met een moeilijke naam
te krijgen, maar daar wordt hij nooit veel wijzer
van. „Dan wordt er geloof ik met de brandweer ge
beld en ik heb gehoord dat de brandweer zegt alle
informatie van ons te krijgen. Dus dan weet je het
wel. De brandweer geeft zelf ook toe dat het een ho
peloze toestand is. Daar klagen ze er bijvoorbeeld
ook over dat er soms verouderde gegevens bekend
zijn over de produktie van bedrijven. Fabrieken die
eenmaal een hinderwetvergunning bemachtigd heb
ben geven het niet aan de brandweer door als er een
ander produkt gemaakt wordt. Dan breekt er bij zo'n
bedrijf brand uit en komt de brandweer met een
bestrijdingsmiddel dat helemaal niet geschikt is. Je
kunt ook moeilijk beweren dat de havenmeester kan
dienen als informatiecentrum, want hij vraagt ook
aan mij wat voor lading het schip heeft".
Voor hem en de 96 andere loodsen die IJmuiden en
Amsterdam bij elkaar tellen, is dit aanleiding om de
kat de bel aan te binden. Ze willen van nu af meer
inzicht krijgen in de vrachtjes, die ze dag-in-dag-uit
PAGINA 11
door het Noordzeekanaal loodsen. „Dan", zegt Van
de Kemp, „kunnen we er bijvoorbeeld onze stijl vafl
varen aan aanpassen. Stel dat twee schepen botsen
die trotyl aan boord hebben. Je eerste reactie is
dan, laat maar vollopen, als het spul maar onder wa
ter zit, maar met een carbid-lading moet je dat nu
juist niet doen. Als dat met water in aanraking
komt ontstaat er acetyleengas. Daarom willen we
een lijst met gevaarlijke stoffen en de wijze van be-
strijding er bij. Er kan immers van alles gebeuren.
Een schip kan stranden of een aanvaring krijgen,
ook als er een loods aan boord is. Als je soms ziet
wat kustvaarders uithalen, slaat de schrik om je-
hart, zo dicht varen ze voor je steven langs. Er kaïi
brand ontstaan of een explosie komen in de machi*
nekamer".
Dat het vooral voor buitenlandse schepen een gevaar
lijke zaak is om zonder loods te varen, is voor Van
de Kemp buiten twijfel: „Ze weten immers niet
waar ze terecht moeten als er iets gebeurt. Dan heb
je ook nog taalmoeilijkheden. De loods weet dat wel.
Bovendien is hij specialist op het gebied van ma
noeuvreren. Er gaat niet voor niets wel tien jaar
over heen, voordat je een allround loods bent. Het is
een zware opleiding. Bovendien weten wij als lood
sen van elkaar wat we doen. We houden ook contact
met elkaar. Dat is vaak niet mogelijk met scheperr
zonder loods, want die hebben het te druk met zich
zelf".
Wat de loodsen willen is een wetswijziging, waardoor
de loodsplicht wordt omgezet in een loodsdwang.
Van de Kemp: „In het buitenland is het zo, dat de
kapitein twee keer zoveel loodsgeld moet betalen als
hij geen loods neemt. Dat moet hier ook komen. Of
bijvoorbeeld een boete van duizend gulden. Dan laat
zo'n kapitein het verder wel uit zijn hoofd. Nu
maakt het voor het geld niet uit of een schip wel of
geen loods aan boord neemt".
Veel argumenten om de loodsen te negeren kan Van
de Kemp niet bedenken. Of het zou tijdverlies moe
ten zijn voor de schepen met 'n gevaarlijke lading.
Die moeten namelijk apart geschut worden en moe
ten daarom wel eens wachten. Dan is de verleiding
voor een gezagvoerder blijkbaar groot om de lading
.gevaarlijk spul gewoon niet te melden. Van de Kemp
vindt dat de loodsen daarom hun informatie niet
van de kapiteins, maar van onafhankelijke contro
leurs moeten kunnen krijgen.
Hij herinnert aan de ramp bij de Amsterdamse Mar-
bon vorig jaar waarbij negen mensen om het leven
kwamen bij het gebrek aan voldoende controle:
„Straks gebeurt er weer wat en dan zullen we weer
moeten zeggen: Als het kalf verdronken is, is de
koe bedroefd. Je kunt natuurlijk niet zeggen dat we
geen benzine meer naar Amsterdam moeten brengen.
We hebben het gewoon nodig.
Maar laten we dan niet ontkennen dat we met zeer
gevaarlijke stoffen werken. Kijk het is mooi dot er
in de bioscopen allemaal veiligheidsvoorschriften
zijn, maar deze zaak is veel urgenter. De meest
walgelijke dingen kunnen er gebeuren. En dat ter
wijl de havendienst zeker in Amsterdam wéét
dat er schepen zonder loods binnenkomen.
Van de Kemp waarschuwt: „De havenmeester is de
beheerder van het vaarwater. Als er wat gebeurt,
dan weten we hem te vinden. Wij laten ons als lood
sen in ieder geval geen oor aannaaien".
CEES VELTMAN.
Over het algemeen heerst er in
het bisdom Roermon teleur
stelling over de jongste beslis
singen van mgr. dr. J. Gijsen,
met name over het ontslag van
personeelschef dr. W. van
Kempen en zijn medewerker P.
Korsten. Deze laatsten zullen
worden opgevolgd door de, als
zeer behoudend bekend staan
de kapelaan P. Frantzen.
Men is vooral daarom zo te
leurgesteld, omdat ruim een
maand geleden goede hoop be
stond dat de coördinatiepoging
van pater dr. H. van der Meer
S. J. en pastoor A. Meertens
resultaat zou opleveren. Steeds
sterker groeide de verwachting
dat met name dr. Van der
Meer S. J. een brugfunctie zou
kunnen vervullen tussen de
bisschop en zijn pastorale ka
der. Maar de laatste weken
bleek dat het coördineren van
pater Van der Meer steeds
weer bestond in het aandrin
gen op een volledige gehoor
zaamheid aan de bisschop, zo
wel in dogmatische en theolo
gische zaken, als in de prakti
sche details van het pastoraal
beleid.
Over de benoeming van de
twee vicarissen en de perso
neelschef is het kapittel niet
geraadpleegd. Wel heeft mgr.
Gijsen aan de leden van het
kathedraal kapittel onlangs
een vertrouwelijke brief gezon
den, waarin hij hen vroeg zich
te scharen achter zijn „proeve
van visie" het pastorale
plan dat mgr. Gijsen vlak na
zijn benoeming heeft gepubli
ceerd en die in een brief
van 19 juli j.l. door de H. Stoel
werd bevestigd.
Wanneer het kapittel, dat
reeds over deze brief heeft ge
sproken, opnieuw bijeenkomt,
is nog niet bekend. Wel wordt
verwacht dat dit spoedig zal
gebeuren. Van de zijde van en
kele kapittelleden werd verze
kerd. dat zij zich verplicht
voelen het bisdom met hun ad
viezen te blijven dienen, zo
lang dit mogelijk is.
Geen van hen denkt eraan op
dit moment ontslag te nemen.
De grote zorg van vele kapit
telleden is momenteel dat er
na de jongste beslissingen ve
len hun pastorale funkties zul
len opgeven.
Zoals bekend heeft pater H.
Pot O.F.M.. hoofd van de
dienst liturgie van het bisdom
reeds vorige week ontslag ge
nomen en aanvaardden ook
drie stafleden van de diocesa
ne katechetische dienst reeds
een functie elders.
Aangemoedigd door de coördi
natoren heeft het kapittel ge-
probeert te bemiddelen tussen
dr. W. van Kempen en de bis
schop, maar na een aanvanke
lijke toenadering, kwam mgr.
Gijsen plotseling op zijn toe
zeggingen terug, omdat hij de
visie van dr. Van Kempen niet
kon delen en van mening is
De benoeming van dr. H. van
der Meer S. J. tot vicaris
episcopalis is gebeurt zonder
de uitgesproken instemming en
toestemming van de provin
ciaal van de Nederlandse Je-
zuieten, J. van Deenen. Wel
heeft de generaal van de je
zuïetenorde in Rome, pater
P. Arrupe, buiten de Neder
landse provinciaal om, in de
benoeming van dr. Van der
Meer toegestemd, nadat hierop
door zowel mgr. Gijsen als het
Vaticaan was aangedrongen.
Vorige week keerde dr. van
der Meer uit Rome terug,
waar hij op de hoogte werd ge
steld van zijn aanstaande be
noeming. De provinciaal van
de Nederlandse Jezuieten zou
dezer dagen een brief schrij
ven aan de leden van de orde
over de aanstelling van pater
van der Meer
De congregratie van de pa
ters van de H. Geest gaat in
Oost-Afrika een nieuwe provin
cie stichten. Begin januari van
het volgend jaar zullen de eer
ste negen novicen, die reeds
enkele jaren theologie in Tan
zania hebben gestudeerd, intre
den. De leiding van het novi
ciaat komt in handen van de
Ierse pater Patrick Ryan. Er
bestaat reeds een zelfstandige
provincie van de congregatie
in Nigeria.
„In de ban van het beeld",
zo heet het proefschrift waarop
dr. J. A. Hes dezer dagen aan
de Rijksuniversiteit Utrecht pro
moveerde tot doctor in de so
ciale wetenschappen. In zijn
proefschrift toont dr. Hes aan
wat de achtergronden zijn van
de huiver die er van kerkelijke
zijde is geweest en soms nog
is voor het filmbeeld. Volgens
dr. Hes is het overigens meer
de exponent van de andere we
reld, waarvan de film een af
spiegeling is, dan de film zelf,
die gemeden wordt.
De Italiaanse bisschoppen
conferentie gaat een nationaal
secretariaat voor de bevorde
ring van de dialoog met de
niet-gelovigen oprichten. De
bisschoppelijke commissie voor
oecumene en dialoog, die daar
toe het voorstel heeft gedaan
heeft tevens drie vaste
missies benoemd die zich
loog met de bestaande Vati
caanse secretariaten bezig zul
len gaan houden met de
heid der christenen, de dialoog
met de niet-christenen en de
niet-gelovigen.
Vertegenwoordigers van de
Australische Raad van Kerken
waarin dertien christelijke ker
ken vertegenwoordigd zijn,
hebben er bij de regering op
aangedrongen om minstens
drieduizend van de vijfenzeven
tigduizend uit Oeganda uitgewe
zen Aziaten in het land op te
nemen. De regering wil echter
niet meer dan vijfhonderd
Aziaten opnemen. Kerkelijke
kringen noemen het regerings
standpunt egoïstisch en niet
vrij van discriminatie.
De Spaanse bisschoppencon
ferentie Is ermee akkoord ge
gaan dat de nationale commis
sie voor rechtvaardigheid en
vrede een leek tot voorzitter
kan kiezen en daarmee onaf
hankelijk wordt van de kerke
lijke hiërarchie. De commissie
eist in haar statuten het recht
op- van vrije meningsuiting in
concrete politieke en maat
schappelijke vraagstukken.
De priester van de toekomst zich te verheffen. Dat gebeurt
heeft geen misdienaars meer door een luik in de grond
nodig Na een druk op de waarop de priester staat en
knop zal het missaal van de dat omhoog kan gaan.
rechter- naar de linkerzijde
het altaar of omgekeerd
worden geschoven. Een andere
impuls bewerkt dat uit kanne-
tjet wijn »«lcr in de mi,- ooltur Raymoni Pelle
kelk worde* gegoten. Een
Het geheel is ontworpen ten
behoeve van een film. die mo
menteel in Rome wordt opge-
Vandaar dat het de
gegoten.
knop voor het horen van gewij-
de muziek op de band
automatisch openen en
van de deuren van het taber
nakel levert ook geen proble
men op.
Al deze mogelijkheden worden,
naar het Italiaans blad „Car
rière della Sera" schrijft gebo
den door een automatisch"
ech-
altaar dat de Amerikaanse
genieur Luciano Byrd bij ker
kelijke instanties in Rome aan
prijst. Hij zegt dat het altaar
vooral geschikt is voor kleine
kapellen of noodkerkjes in bui
tenwijken.
Als ..clou" van de „elektroni
sche li'urgie" brengt hij de
mogelijkheid voor de priester.
Het verplichte priesterce
libaat is de afgelopen
week in Frankrijk weer
midden in de belangstel
ling komen te staan, onder
meer doordat de officiaal
van het bisdom Poitiers,
abbé Giraudeau het stuk
openbaar gemaakt heeft
dat hij in 1971 aan de bis
schoppensynode in Rome
had voorgelegd en waarin
hij pleitte voor de toela
ting van gehuwde pries
ters.
De publlkatie heeft de veront
waardiging gewekt van de bis
schop von Poitiers, mgr. H.
Vion, die het betreurt dat zijn
officiaal bij de publikatie to
taal geen rekening heeft ge
houden met het feit dat de bis
schoppensynode zich voor
handhaving van het verplichte
priestercelibaat heeft uitge
sproken.
(n zijn rapport aan de synode
had Giraudeau vermeld dat
geen van de vijfendertig pries
ters, van wie hij de terugkeer
tot dè lekenstand te behande
len kreeg, uit het ambt zou
zijn getreden, indien er een
mogelijkheid was geweest
priesterschap en huwelijk te
combineren.
Begin december hebben zes
priesters en een zuster in de
arbeidersparochie St. Francois
Xavier in Toulouse ontslag ge
nomen vanwege de maatrege
len van aartsbisschop mgr. J.
Guyot tegen een van hen, de
28-jarige priester Bernard Fo-
restier, die samenleeft met een
24-jarige sociaal werkster. De
priester wil niet met haar
trouwen, omdat dat zou bete
kenen dat hij zijn priester-
ichap op moet geven. Dat
wenst hij in geen geval.
De afgetreden pastores kunnen
niet aanvaarden dat een van
hen stilzwijgend wordt uitge
rangeerd door de kerkelijke
ixerheid. I?ï aartsbisschop
heeft nu een vertrouwensman,
de priester Louis C.eze, aange
steld om de parochie tot juli
1973 te leiden en om met alle
betrokkenen een pastoraal plan
op te stellen. De afgetreden
pastores hebben laten weten
dat ze priester van Jezus
Christus willen blijven in een
meer evangelische kerk en dat
zij trouw blijven aan hun ge
loof.
Poolse theologen niet naar Nederland
De conferentie van Nederland
se en Poolse academische
theologen over „continuïteit en
discontinuïteit in de heden
daagse theologie", die van 18
tot 22 december in Utrecht zou
plaats vinden, gaat niet door,
dit omdat de Poolse overheid
aan de meerderheid van de
vijftien deelnemers uit Polen,
zonder opgave van redenen,
een uitreisvisum heeft gewei
gerd.
In de universaire wereld in
Nederland is met teleurstelling
kennis genomen van het be
richt dat de conferentie geen
doorgang zal kunnen vinden.
De Poolse deelnemers zouden
op 15 december in Nederland
zijn aangekomen. De organisa
tie van deze conferentie lug in
handen van het „interuniversi
tair instituut voor missiologie
en oecumenika".
