BANKROVER
KRIJGT
HET STEEDS
MOEILIJKER
F
ra
éÉÉél
mmmÊÊÊÊÊÊÊÊÊm
DOOR PIET SNOEREN
pEN HAAG 1972 zal op het nip
pertje niet het recordjaar van de
pankovervallen worden. Op 1 decem
ber waren er 80 geteld, en op dit
moment zal het getal zich in de
buurt van de 90 bevinden. Vorig jaar
Bloegen de rovers 92 maal hun slag.
De laatste maanden is het betrekke
lijk rustig geweest. „Afkloppen",
zegt de heer G. P. Kortenhorst, di
recteur onroerend goed van de Am-
ank en voorzitter van de nationale
nkbeveiligingscommissie. „Mis-
hien hebben de Italianen het hier
rat te koud gevonden en hun werk-
rrein naar aangenamer oorden ver-
ilaatst. Maar het staat voor mij vast
lat het een tijdelijk verschijnsel is.
at we ook doen aan de beveiliging -
t aantal roofovervallen zal blijven
loenemen. Het is gewoon een kwestie
an mentaliteitsverandering. Voor de
- laat ik maar zeggen - maatschappe
lijk lager gesitueerden is het een sta
tussymbool geworden om een schiet
wapen op zak te hebben en gemakke
lijker met het leven om te springen.
Je ziet dat niet alleen bij bankover
vallen, maar overal".
„In 1970 rijn er in totaal 39 gewapende
aanslagen gepleegd waarvan andere dan
geldinstituten en geldtransporten het slacht
offer werden - benzinestations, spoorweglo
ketten, winkeliers en boeren", aldus de
heer G. P. Kortenhorst. ,,Op 1 december
van dit jaar waren er al 114 geteld. Het is
een internationaal verschijnsel waaraan
ook Nederland niet ontkomt. De plotselinge
stijging van de criminaliteit valt bij ons al*
leen maar op omdat we bij de ontwikkeling
achter hebben gelopen. We kunnen het ver
schijnsel binnen de perken proberen te hou
den en dat doen we met onze veiligheids
maatregelen ook. Maar we kunnen het niet
tegenhouden".
Overigens loopt de gemiddelde buit van de
bankovervallen terug. Dit gemiddelde be
draagt op het ogenblik 23.500 gulden. In het
tweede halfjaar van 1972 zijn er slechts
drie geweest van boven de 40.000 gulden.
Het laag houden van de kas - een van de
door de bankbeveilingscommissie aanbevo
len maatregelen sorteert kennelijk wel
enig effect, al zijn er het afgelopen jaar
ook twee aanslagen geweest die respectie
13
velijk 128.000 en 120.000 gulden hebben op
geleverd." Dan nog is het overvallen van
banken de minst lucratieve van alle crimi
nele bezigheden, want het oplossingspercen
tage ligt bijzonder hoog en stijgt nog
steeds. In 1970 pakte de politie 60 percent
van de bankrovers, in 1971 was dat al ge
stegen tot 63 percent en momenteel zitten
we op 68 percent. Dat is een uitzonderlijk
resultaat waarvoor de politie een compli
ment verdient."
Desondanks was er tot en met het derde
kwartaal van dit jaar alweer 1.259.200 gul
den buitgemaakt (vorig jaar in totaal
1.427.000 gulden). Het zijn bedragen die tel
len - vooral wanneer men bedenkt dat de
banken weliswaar tegen overvallen verze
kerd zijn, maar een eigen risico dragen dat
varieert van anderhalve tot twee en een
halve ton zodat ze in praktisch alle geval
len zelf voor de schade opdraaien.
Wat doen de banken aan hun beveiliging?
De heer Kortenhorst: „Op de glasbeveili
ging hebben we een jaar moeten studeren.
We zaten met de vraag welk materiaal we
moesten gebruiken, glas of kunststof. TNO
heeft er samen met wapendeskundigen
proeven mee genomen en het resultaat is
geweest dat glas de voorkeur kreeg. Het
bezwaar was alleen dat het een dikte
moest hebben van 2.5 tot 3 centimeter. Het
woog zo zwaar dat het niet op de bestaan
de balies kon worden aangebracht. Ze
moesten verbouwd worden. Dat heeft pro
blemen opgeleverd en de zaak opgehouden.
Maar nu gaat het hard".
„Op 1 oktober 1970 hadden 1650 bankkanto
ren een beveiliging met glas of een stil
alarm of beide. In juli van dit jaar bedroeg
dat aantal al 2300, nu zitten we op 3000 en
eind 1973 zullen nagenoeg alle ruim 5000
bankkantoren beveiligd zijn. De vaart zit
er echt in. We werken met een tempo van
vijftig per week. Ook het stil alarm heeft
de nodige problemen opgeleverd. De hoofd
zaak is uiteraard dat het ergens terecht
komt - dat het door de politie ontvangen
wordt. In steden is dat geen punt, maar op
het platteland komt het veel voor dat een
politiebureau tijdelijk onbemand is. We
hebben daarom een systeem ontworpen
waarbij via het stil alarm een andere bank
gewaarschuwd wordt die op zijn beurt de
districtscommandant van de Rijkspolitie
kan inlichten en het opsporingsapparaat in
werking kan zetten. Helaas is de betrokken
apparatuur met een vertraging van een
jaar binnengekomen. Maar medio volgend
jaar is ook deze zaak helemaal rond. Je
kunt echt niet zeggen dat we niets doen. In
totaal steken de Nederlandse banken en de
PTT 200 miljoen gulden in hun beveili
gingsprogramma".
Het in Amerika veel toegepaste systeem
van de verborgen filmcamera ziet de heer
Kortenhorst voor Nederland niet zo zitten
al worden er momenteel in een twintigtal
bankkantoren proeven mee genomen. „Het
is een dure zaak, maar daar gaat het ons
niet om. We willen best geld uitgeven. De
kwestie is dat we een vraagteken zetten bij
de uitwerking ervan. Camera's bieden geen
bescherming aan het personeel. Ze zijn al
leen voor de politie een hulpmiddel bij de
opsporing en die kan er Blijkens het uitzon-
Het systeem van de verborgen camera in een bankgebouw is in Nederland vrij
onbekend. Slechts in ongeveer twintig Nederlandse banken wordt het systeem
momenteel uitgetest. Een camera in Washington en een in St. Louis maakten
deze opnamen van overvallers die een deel van de buit verliezen.
De Nederlandse banken hebben het geldvervoer nagenoeg waterdicht geregeld.
Ze durven wel voor hun vervoer uit te komen, maar een bankrover schiet er niet
veel mee op. Er zijn verschillende manieren om de rovers te slim af te zijn, zoals
bijvoorbeeld een bordje met „overval" boven op een wagen te laten verschijnen
op het kritieke moment.
Bij de bankoverval in München werden de kassier en een vrouwelijke bankem
ployé gegijzeld. Dit is de enige keer dat bij een bankoverval met voorbedachten
rade gijzelaars gemaakt werden. Terwijl de kassier met een tas in de hand naar
de wagen van de overvallers loopt, zit zijn vrouwelijke collega met een touw ge
boeid vast aan zijn broeksriem.
Voor hun geldtransporten hebben de ban
ken inmiddels een nagenoeg waterdicht vei
ligheidssysteem draaien en de onderwereld
is daar drommels goed van op de hoogte.
Op 1 december waren er in Nederland dit
jaar 19 overvallen op geldtransporten ge
teld; slechts drie daarvan betroffen trans
porten van banken en daar zit nog het
krankzinnige geval van de kruidendokter
bij dat de heer Kortenhorst weigert als een
echte overval op een geldtransport te zien
met als argument: „Ik vind het uiterst ver
dacht dat een failliet iemand 1,2 miljoen
thuisbezorgd krijgt".
Alle geldtransporten van de Nederlandse
banken lopen tegenwoordig via Van Gent
en Loos die er 55 gepantserde auto's voor
heeft aangeschaft. In die wagens zit het
geld bovendien in safeloketten opgeborgen
die je ook nog moet zien open te breken,
mocht je er al in slagen binnen te komen.
De twee mannen op de bok een chauffeur
en een bijrijder - hebben er namelijk geen
sleutels van en kunnen dus nooit gedwon
gen worden om de rovers te helpen. Voorts
staan de twee mannen voortdurend in ver
binding met een van de verschillende cen
trales van waaruit ze begeleid en be
schermd worden. Als ze menen dat een
auto hen hinderlijk volgt, is binnen enkele
minuten de politie ter plaatse om de ver
dachte wagen in de berm te drukken en
aan een onzerzoek te onderwerpen.
De heer Kortenhorst: „Op die manier heeft
de politie al eens een auto klemgereden die
inderaad vol bleek te zitten met inbrekers
werktuigen. Nu is dat op zich niet straf
baar, dus ze konden niets doen, maar het
werkt zonder twijfel preventief, want denk
erom dat die zware jongens het onder el
kaar doorgeven".
De chauffeur en zijn bijrijder zijn echter
met bewapend. „We blijven als gezamenlij
ke Nederlandse banken op het standpunt
staan dat mensenlevens belangrijker zijn
dan geld", zegt de heer Kortenhorst. „Van
daar de instructie aan al onze personeelsle
den dat ze zich niet tegen een overval mo
gen verzetten. We proberen wel de veilig
heidsmentaliteit van onze werknemers nog
te verbeteren. Een van onze volgende be
langrijke stappen is een opleidingssysteem
om het baliepersoneel mentaal tegen bank
rovers te wapenen, om ze meer gemoti
veerd te doen handelen. We hopen er dit
voorjaar mee te starten".
Het zal de bankrovers dus steeds moeilij
ker worden gemaakt om hun slag te slaan.
Maar als de stijgende criminaliteit een
vast gegeven is, zullen ze het blijven pro
beren. Ze zullen driester worden. In Duits
land heeft zich al het verschijnsel van de
gijzeling voorgedaan.
De heer Kortenhorst: „Ja, maar er is mij
niet meer dan één geval bekend waarbij
het om een gijzeling met voorbedachte
rade ging, namelijk die bankroof in Mün
chen. De overval in Keulen kort daarop
daarentegen was gewoon slecht gepland en
werd op een verkeerd tijdstip uitgevoerd.
Toen de rovers dat merkten, raakten z'e in
paniek. Die gijzeling daar was een paniek
reactie. Hetzelfde geldt voor de gijzeling
van de vrouw van die wapenhandelaar in
Trier. Die jongens wilden gewoon wat pisto
len roven en pas toen de zaak uit de
hand liep, gingen ze over tot gijzeling en
kwamen ze op de gedachte van het losgeld.
Maar zelfs al krijgen we het verschijnsel
hier ook - dan nog zie ik het verschil niet
tussen het onder schot houden van een heel
kuntoor of van één exployée. Het laatste
heeft wat meer dramatiek in de persoonlij
ke sfeer, maar in wezen is het hetzelfde.
Bovendien hebben overvallers die mensen
gijzelen weinig kans om te ontkomen. De
prakt jk he .-ft dat uitgewezen en ze weten
het. Je mag het niet vergelijken met vlieg-
tui^ap ngen".
„Kijk: zolang er landen zijn als Cuba of
Ai-, ers d e o t red-n n van poliï ck kapers
a:. cl geven, houd je mensen die in de ver
leiding komen. Maar iemand die een bank
roof voorbereidt, weet donders £o»d dat
hij in geval van gijzeling geen ^...Ijn van
kans heeft. Dat is gewoon gebleken".
