Driemanschap gaf nieuw
boek over Leiden uit
Donderende
ovatie voor
Boskowsky
De Groeneveld-
stichting
i L.A.F.V. ziet Abraham:
Leidse foto-amateurs
I tonen mooiste platen
Onderste Boven
trekt politici
naar Leiden
Nieuw onder
komen voor de
Zoeterwoudse
jeugdbeweging
Leideneen Hollandse erfenis
Wat krijgen
we voor een
kabinet
j VRIJDAG 10 NOVEMBER 1972
LEIDSE COURANT
I ,9?
■4-
deLEIDEN Er zijn vele boeken
geschreven over Leiden. Maar
waarschijnlijk is er geen boek
dat meer Leids is dan .Leiden,
een Hollandse erfenis." Rond
een geraamte van foto's door de
bekende Leidse fotograaf Her
man Kleibrink, heeft Ruud
Spruit (o.a. secretaris van „De
Leidse Hofjes") een reeks van
teksten geschreven. Jan de
WOUBRUGGE P. Hooge-
boom heeft de veertien
daagse klaverjaswedstrijd in
de kantine van voetbalver
eniging Woubrugge gewon
nen. Op de tweede plaats
eindigde P. Lieverse en op
de derde G. van Luiing. De
volgende wedstrijd is op 21
november.
•WARMOND Bij de rijks
politie in Warmond zijn de
volgende voorwerpen als ver
loren opgegeven:
Een oranje boodschappentas
met boodschappen en broek-
pak, een portemonnaie met
daarin 150,-, een bankbiljet
van 25,-, een leesbril. Blau
we heren regenjas. Dames
horloge. Bruin lederen jack.
Gouden broche. GEVON
DEN: Blauwe regenjas.
Blauw jack. Biljet 10,-.
Twee sleutels aan ring. Een
jongenshorloge. Eeen step,
geel-zwart, plastic zak met
twee foto-albums. Blauwe
handschoen.
WEGGELOPEN: Een hondje,
mini colli, donker bruin.
AANKOMEN LOPEN: Witte
kat met zwart vlekje op kop.
(ADVERTENTIE)
MUSI CASSETTES
Kier, bekend boekverkoper op
de Nieuwe Rijn, gaf het uit in
een oplage van 3.000 exempla
ren. De samenstellers gaven
gistermiddag enig reliëf aan de
uitgave door de overhandiging
van het tweede exemplaar aan
burgemeester Vis; het eerste
boek van de oplage was met
een vriendelijk schrijven per
post verzonden aan H.M. de Ko
ningin.
Het behoeft geen betoog dat bur
gemeester Vis, historicus „van
den bloede", bijzonder ingeno
men was met de nieuwe uitgave
over de stad, waarvan hij het
dagelijks bestuur voorzit.
Natuurlijk kwam bij het aanbie
den ook het ontstaan van het
boek ter sprake.
Het was Herman Kleibrink ver
gaan zoals zovelen: Amster
dammer van geboorte, kwam
hij zo'n veertig jaar geleden
naar Leiden. En rondgaand
door de stad, kwam hij al gauw
in de ban van haar schoonheid
en van haar merkwaardigheden
als universiteits-, industrie- en
garnizoensstad. Hij deed, wat
de ras-fotograaf niet laten kan
en maakte de ene plaat na de
andere. Vaak een kwestie van
„kijken door een venster met
weglating van wat het oog niet
bekoort."
„Ik zou nog wel eens een fotoboek
over Leiden willen maken", zei
hij en toevallig zei dat dat te
gen Ruud Spruit, die al even
idolaat als hijzelf is van het ty-
pisch-Hollandse Leiden met
zijn rijke en bewogen verleden.
Het idee was er. En met mede
werking van de boekhandelaar
Jan de Kier „Ik ben geen
uitgever; ik geef alleen uit.
waar behoefte aan is" werd
het idee werkelijkheid.
„Leiden, een Hollandse erfenis"
is een merkwaardig boek ge
worden.
Het telt 102 afbeeldingen. Voor
het merendeel zeer kunstzinnige
foto's van Herman Kleibrink:
mensen, stadsbeelden, sfeertjes
en evenementen. Anderdeels
zijn het reproducties van oude
prenten en kaarten, o.a. afkom
stig uit de collectie van de heer
Jan de Koning: alweer zo ie
mand, die helemaal „wèg" is
van Leiden.
Losjes daaromheen, maar toch in
een zeker verband, staan de
teksten, veertien hoofdstukken.
Ze staan niet in chronologische
volgorde maar zijn gerangschikt
naar thema omdat in „Leiden,
een Hollandse erfenis" niet het
jaar centraal staat, waarin zich
gedenkwaardige feiten voorde
den, maar de mensen die ze be
leefden.
.Leiden, een Hollandse erfenis"
is niet een geschiedenisboek in
de geijkte betekenis: Het is ge
schreven voor de toekomst,
waarin ook wij zullen horen tot
de „mensen, die het beleefden".
Dat mag een geldig excuus zijn
voor het feit, dat de losse hoofd
stukken geen eenheid vormen.
Spruit's proza, is aanvankelijk
zo beeldend, dat men het niet
léést maar dat men er deelge
noot door wordt van een
boeiend schouwspel. Maar naar
mate hij dichter bij de 20e eeuw
komt, meldt hij uit de veelheid
van beschikbaar komende gege
vens een aantal feitjes die te
onvolledig zijn om voor anecdo
te te kunnen doorgaan in één
adem met gebeurtenissen van
nationale en internationale bete
kenis. Dat geeft de ogenschijn
lijke kleinsteedsheid van Leiden
een verrassend perspectief.
Het draagt bij tot de vorming van
historisch inzicht maar bemoei
lijkt het lezen voor degenen die
maar weinig van de jongste ge
schiedenis weten.
De hoofdstukken „Leven in Lei
den", „Leiden in Leven" en
„Haec Libertatis ergo" vormen
vooral voor „later" waardevolle
bijdragen omdat ze een geau
toriseerde weergave zijn van
de recente inzichten in het ge
meentelijk en universitair toe-
komstbeleid. In zoverre houden
ze op sommige punten ook een
waarschuwing in tegen verder
gaande aantasting van het his
torisch erfgoed in Leiden. Op de
Leidse hofjes is Spruit schrij
ver van het „Hofjesboek"
kennelijk leeggeschreven en pas
in zijn hoofdstuk over het stu
dentenleven hanteert hij weer
HERMAN KLEIBRINK
EI?
RUUD SPRUIT
zijn eigen, zwierige stijl.
Maar dan wordt het boek abrupt
tot 184 pagina's aangevuld met
een rondgang langs de beziens
waardigheden van de stad, lijs
ten van musea en hofjes en
met een samenvatting in de En-
se taa
Dat i
middels de belangstelling van
het ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft getrokken: het
nieuwe boek is een uitstekend
relatiegeschenk.
Burgemeester Vis krijgt van de heren Spruyt, Kleibrink en De Kier het eerste exemplaar aangeboden
LEIDEN Het formeren van een
kabinet is in Nederland steeds
weer een bijzonder moeizame
procedure, die goed is voor heel
wat gepraat. Van dat gepraat
kan men vrijdag, 17 november
a.s. in het Praethuys aan de
Vrouwenkerkkoorstraat een kor
reltje meepikken. Dan komen
daar de kamerleden J. van Lier
en F. v.d. Gun hun zienswijze
geven op de gemiste en opgeleg
de kansen. Van Lier is lid van
de P.v.d.A.-fraktie, F. v.d. Gun
maakt deel uit van de KVP-af-
vaardiging, welke twee partijen
door hun omvang de kern vor
men van de twee grote blokken,
die in het politieke bedrijf
steeds weer botsen. De vraag
die de beide sprekers zullen
beantwoorden luidt: „Wat voor
kabinet krijgen wij?" Wie
nieuwsgiering is, is vrijdag 17
november welkom. Want gewa
pend met de wetenschap, die
men in het Praethuys opdoet,
zal men groter vreugde beleven
aan de verrassing die het nieu
we kabinet zal zijn.
pi
REIDEN Om luister bij te zet
ten aan haar 50-jarig bestaan,
1 heeft de Leidse Amateur Fofo-
lanl grafeh Vereniging een tentoon-
het stelling ingericht in het stedelijk
I ti museum „De Lakenhal". Me-
vrouw N. A. den Haan- Groen,
■ecfc wethouder van CRM, heeft de
ligd expositie gisteravond geopend,
ga»
levrouw Den Haag gaf in 'n jubi-
ïlle) leumspeechje een overzicht van
d^het wel en wee van de Leidse
dint foto-amateurs, van wie er heel
wat lauweren oogstten op natio- In het kader van haar vijftigste
nale- en internationale fotowed
strijden. Van dat niveau getuigt
ook de jubileum-tentoonstelling.
L.A.F.V., die na een hoge
vlucht de laatste jaren een in
zinking moest doormaken - geen
vergaderruimte en daardoor een
dalend ledental - hoopt, dat deze
schouw van de beste zwart-wit
en kleurenprentjes van haar le- De tentoonstelling in de Lakenhal
den een stimulans zal zijn voor is tot 26 november a.s. op de
een heerlijke vorm van ontspan- gebruikelijke uren voor iedereen De voorzitter v
nen bezig-zijn. toeganklijk Haan, Groen
verjaardag organiseert L.A.F.V.
op donderdag, 23 november, in
de benedenzaal van gebouw
„Rehoboth" aan het Rapenburg
10 een dia-projectieavond waar
leden en niet-leden hun dia's
kunnen laten vertonen en beoor
delen.
LEIDEN De actie „Onderste Boven" blijkt, ook vóór de Kamer
verkiezingen al, ruime aandacht getrokken te hebben op de proble
matiek van Leiden. Kamerleden van vier grote partijen hebben tij
dens propagandabijeenkomsten de afgelopen weken, toegezegd dat
ze zich na de verkiezingen graag in Leiden op de moeilijkheden zul
len komen oriënteren.
Toezeggingen in deze zin kwamen van ARP, CHU. P.v.d.A. en VVD
(als eerste). De heer J. Werter, voorzitter van de KVP-afdeling Lei
den heeft toegezegd, alles in het werk te stellen om leden van de
KVP-fractie die zitting hebben in de vaste commissies voor Onder
wijs, Financiën, CRM en Volkshuisvesting naar Leiden te krijgen.
Het actiecomité stelt zich voor, nu eens niet de geijkte forum-verga
dering te houden waarbij de kamerleden achter de (groene) tafel
zitting nemen maar om hen in de gelegenheid te stellen vanuit de
zaal vragen te stellen aan deskundigen en representatieve bewoners
van de stress-wijken. Ook die procedure is geheel in de stijl van de
actie "Onderste Boven". Verheugend is ook. dat - mede onder in
vloed van deze ontwikkeling - de weerstand van bepaalde Leidse po
litici tegen de actie duidelijk afneemt.
ZOETERWOUDE Nadat het
jeugdhuis aan de Miening aan
zijn bestemming was onttrokken
krijgen de verkenners en de
gidsen weer een nieuwe behui
zing. Met financiële steun van
het kerkbestuur is achter het
gemeentehuis een grote houten
gebouw geplaatst met de afme
tingen van 24 meter bij 6"2 me
ter. Dit staat in de directe om
geving van de Weekender, het
onderkomen van de kabouters
en de welpen dat in het begin
van de zestiger jaren verrees.
Met de naam van dit gebouw wor
den de bouwers geëerd die hier
aan in het weekeinde vele uren
werkten. Ook bij de afwerking
van het nieuwe gebouw is in het
bijzonder na de zomerkampen
door stafleden en vrijwilligers
hard gewerkt om dit om te vor
men tot een ideale lokaliteit
voor gidsen en verkenners. Dit
alles geschiedde o.l.v. groepslei
der Gerard van Cromvoirt.
De verwarming baarde nogal wat
zorgen maar dit is thans door
de plaatsing van oliekachels ook
geklaard. De twee groepen heb
ben ieder hun eigen afdeling,
bovendien beschikt men nu ook
over een leiderskamer. Een
groot pluspunt bij dit alles is
dat de onderkomens van de
geüniformeerde jeugd nu op één
plaats geconcentreerd zijn.
Een officiële opening zal er niet
plaats hebben maar wel wordt
op zondag 19 november een
open dag gehouden. De deuren
zullen 's middags van 25 uur
uitnodigend openstaan. Omdat
de staf dit nieuwe jeugdhuis een
toepasselijke naam wil geven
wordt gevraagd een naam te
bedenken en deze op de open
dag in een daartoe bestemde
bus deponeren. De staf zal hier
uit een keus doen waarna dege
ne die de uitverkoren naam
heeft ingezonden een prijs zal
ontvangen.
Vrijmetselaars
loge gaal boom
planten op de
Steenschuur
LEIDEN Burgemeester Vis zal
a.s. dinsdag aanwezig zijn bij
de planting van een boom op de
Steenschuur. De boom wordt de
gemeente aangeboden door de
vrijmetselaarsloge „La Vertu"
ter gelegenheid van het 100-ja-
rig bestaan van het eigen ge
bouw aan de Steenschuur 4-6.
De eenvoudige gebeurtenis heeft
plaats om 15.00 uur. Na afloop
worden de aanwezigen ontvan
ger in het Logegebouw, waar
enige zeer oude en kostbare be
zittingen van de Loge tentoonge
steld zijn.
Aktie voor
Rien
van Nunrti
LEIDEN/NOORDWIJK Me
vrouw Beenhakker - Stringer
zamelt op het ogenblik geld
in. waarvan zij te zijnertijd
een St. Nicolaasgeschenk voor
de acteur Rien van Nunen
hoopt te kopen. De vertolker
van o.a. Stiefbeen en de bur
gemeester van Swiebertje
ligt, zoals bekend, in het
Noordwijkse ziekenhuis Solo-
mio.
„Hij trad altijd in program
ma's op zonder sex en zon
der bloot. Deze man bleef al
tijd fijn", motiveert ze haar
actie. Mevrouw Beenhakker
(Boskadc 4 in Leiden) zit
elke middag van 2 tot 5 uur
klaar om het geld van ande
re gulle gevers in ontvangst
te nemen.
tu| LEIDEN Een jaar geleden heeft een ander orkest met een an-
vaI dere dirigent een soortgelijk concert gegeven als donderdag-
US1 avond het Rotterdams Philharmonisch orkest. Toen heette het
een abonnementsconcert en het werd beluisterd door een audito-
v* rium. Nu weet men hier, dank zij dirigent Willy Boskowsky en
het Rotterdams Philharmonisch orkest wat een Promenadecon
cert is. Met zijn meeslepende charme bracht hij de zaal in een
soort „champagne-extase". Dit was muziek maken!
Willy Boskowsky is een groot dirigent. Zijn aandacht voor het de-
t- tail vooral geeft dat tintelende dat een programma als hier ge-
't speeld, verheft boven het gewone routinewerk. Maar hij heeft
a ook een fijne neus voor stijl en dat bewees hij in Schuberts 5e
DSymphonie in Bes gr.t. De vierdelige bouw (met Menuet) van
deze symphonie, maar ook de muziek zelf geeft een duidelijke
richting aan naar de klassieke voorgangers van de componist.
Willy Boskowsky ontdeed het werk van een te dik opgelegde ro-
mantiek, en plaatste het in een transparente (klassieke) visie,
J waardoor de onderlinge stemverhoudingen meer recht werd ge
daan.
En dan de drie Hongaarse dansen van Brahms, verrukkelijk en
meeslepend uitgevoerd! Knap werk van dit prachtige orkest. Na
de pauze werd er ge-Strauss-t, Johann jr. en Joseph, en Joseph
Johann jr., in respectievelijk de Kaiserwalzer, Ohne Sorgen-
#>lka, die Schwarzerin met Plappermaulchen, en Geschichten
aus dem Wienerwald. Met de Wiener BUrger wals van Ziehrer
en de Fatinitza mars van Franz von Suppé werd het allemaal zo
overweldigend, dat alle aanwezigen het grote Londense voor
beeld volgden en meeklapten, tot zichtbare vreugde van dirigent
en orkest. Na twee toegiften moest de dirigent er met grote be
slistheid een punt achter zetten. Zijn belofte, spoedig nog wel
eens terug te willen komen, werd met een donderende ovatie be
groet. Een ovatie, waarbij wij ons graag aansluiten.
B. Rijnders
LEIDEN Het laatste van de vijfendertig hofjes, die Leiden zijn
overgebleven, is de Groeneveldstichting Oude Vest 41. "O nee,
maar dit is geen hofje", vermaant mej. M. W, Vossers - portier
ster - "dit is een stichting".
Dat verschil blijkt maar heel subtiel.
De Groeneveldstichting werd in het leven geroepen bij testament van
ds. E. G. Groeneveld, hervormd predikant te Leiden. De dominé
werd gekweld door een spraakgebrek dat hem het voorgaart in de
dienst des woords vrijwel onmogelijk maakte.
Dat gebrek werd ruimschoots vergoed door het huwelijk met een zeer
vermogende vrouw. Daardoor kon het dominees-echtpaar zich vesti
gen in een van de rijke patriciërshuizen aan de Oude Vest - vlak
naast de Leidse Schouwburg - waar de eerwaarde heer Groeneveld
zich geheel kon wijden aan de studie en aan theologische publica
ties. Toen hij in 1879 overleed, liet hij het huis met de geweldige
tuin, die zich uitstrekt tot aan de Ceciliastraat benevens een ruim
legaat na. met de opdracht dat ze zouden dienen tot onderdak van
"min- of onvermogende predikantsweduwen of -dochters" van her
vormde huize. In zijn contact met collega's had hij ervaren dat aan
zo'n onderdak grote behoefte bestond omdat vele predikanten onder
houden werden door kleine en verre van rijke gemeenten. Vier jaar
later, in 1882, ging zijn laatste wens in vervulling: in de tuin ver
rees een rijtje van acht eenvoudige woningen, die tot op de dag van
vandaag bewoond worden door predikantsweduwen. Het grootste
deel van de tuin met zijn prachtige bomen bleef behouden. Welis
waar kijken de huisjes uit op de hoge zijmuur van de Schouwburg
maar, zegt mejuffrouw Vossers - bewoonster van de vroegere pas
torie - "die muur is prachtig begroeid en met een beetje fantasie
waan je je in een groot bos." Eigenlijk vindt ze het helemaal niet
leuk dat de Groeneveldstichting in de krant genoemd wordt in de rij
van Leidse hofjes want "We krijgen al zoveel belangstelling. De
mensen lopen hier in en uit. Dat is niet zo gezellig meer'. Minder
gezellig is, lijkt ons, dat er in het kader van de Schouwburg-reno
vatie, sprake is van de bouw van een 18 meter hoge toneeltoren
vlak naast de prachtige tuin en van de aanleg van een brandtrap
langs de "mooie" schouwburgmuur, waarlangs in geval van nood
de benarde schouwburgbezoekers zich in groten getale in veiligheid
zullen stellen. Wat noch voor de vluchtelingen, noch voor de be
woonsters "zo gezellig meer" is. Maar zelfs als er in de Schouw
burg nooit brand zou uitbreken, wordt de charme van het laatste
hofje toch deerlijk aangetast.
LEIDSE HOFJES (35)
