Dr. Willem Drees sr:
neerslag van
een werkzaam leven
Service-centrum
levensvorming
stimuleert
jongerenpastoraat
KERK EN WERELD
Grieks-orthodoxe
kerk Alexandrië
uit Wereldraad
DONDERDAG 9 NOVEMBER 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA 10
(Van onze parlementaire redactie.)
DEN HAAG „De omstandigheden waaronder ik in Amsterdam
ben opgegroeid zijn voor een groot deel bepaald door het feit dat
mijn vader in 1891, 34 jaar oud, overleden Is. Ik was toen vijf
jaar. Mijn moeder, die nu alleen stond voor de zorg van mijn
belde zusters en mij, heeft het heel moeilijk gehad. Mijn vader
was werkzaam geweest bij de Twentsche Bank en had daar,
voor zover ik dat kan beoordelen, een goede positie gehad, maar
weduwenpensloen kende de bank niet. Mijn vader had gepoogd
een levensverzekering af te sluiten, maar was afgekeurd. Noe
menswaardige geldmiddelen liet hij niet na.
De directie van de Twentsche Bank had mijn moeder gezegd dat
ik, als ik de middelbare school had doorlopen, bij de bank ge
plaatst zou kunnen worden. Dat zou dan toch nog twaalf jaar
vergen. Zo lang ongeveer heeft het inderdaad geduurd voor mijn
zusters en ik wat gingen verdienen. Ik 25,- gulden per maand
bij de Twentsche Bank.
Hoe echter is mijn moeder de
tussentijd doorgekomen? Zij
ging kamers verhuren. Een
oom, de enige vermogende in
de familie, hielp door betaling
van schoolgeld en hiAir. Het
totale inkomen was echter zo
gering dat ik achteraf niet be
grijp hoe mijn moeder het
heeft klaargespeeld. Zij was
gelukkig van een opgewekte,
veerkrachtige natuur. Mijn
zusters en ik wisten wel dat
wij heel sober moesten leven,
maar hebben niet het gevoel
gehad tot de armen te beho
ren".
Zo begint het eerste hoofdstuk
van het boek: Drees, neerslag
van een werkzaam leven. Het
bij Van Gorcum Comp. N.V.
in Assen verschenen boek
24.50) bevat een keuze uit
geschriften, redevoeringen,
vraaggesprekken en brieven
uit de jaren 19021972, welke
de bejaarde staatsman zelf
van inleidingen en commen
taar heeft voorzien. Redactio
nele medewerking kreeg hij
van de journalist Paul van 't
Veer.
De nu 86-jarige „vader" Drees
zoon Willem is lijsttrekker
van DS'70, was een jaar minis
ter en had een briljante amb
telijke carrière achter zich
kwam niet uit een arbeiders
milieu, maar is zijn leven lang
socialist geweest. Hij ging niet
op een „armenschool", kreeg
een middelbare opleiding en
studeerde M.O. economie. Drie
jaar heeft hij bij de Twentsche
Bank gewerkt. Daarna werd
hij stenograaf, eerst bij de ge
meenteraad van Amsterdam,
daarna tot 1919 bij de Staten-
Generaal. Zijn leven lang is
dr. Drees een enthousiast ste
nograaf en verwoed aanhanger
van het systeem „Groote" ge
bleven. Dank zij de stenografie
zat hij al vroeg midden in het
poilitieke spel.
Drees kwam uit een hervormd
gezin. Zijn vader was anti-re-
volutionnair, zijn moeder zal
wel vele keren christelijk-histo-
risch hebben gestemd. Op 18-
jarige leeftijd werd Drees lid
van de SDAP. „Mij is wel
eens gezegd dat mijn morele
opvattingen nog steeds een cal
vinistisch stempel dragen. Nu
is het woord calvinistisch een
■te sterke uitdrukking voor de
gematigd orthodoxe sfeer
waarin ik ben opgegroeid,
maar dat die sfeer mij in som
mige opzichten blijvend heeft
beïnvloed is wel aannemelijk.
Ik ben zo vrij te menen niet in
ongunstige zin".
In de loop der jaren is zo veel
over de socialistische staats
man geschreven en heeft hij
zelf diverse boeken gepubliceerd
dat er weinig nieuwe feiten
over zijn leven zijn te vertel
len. In dit laatste boek vertelt
dr. Drees heel beknopt over
zijn diverse levensfasen. Bijna
dertig jaar was hij lid van de
Haagse gemeenteraad, waar
van veertien jaar wethouder.
In 1933 w,erd hij kamerlid,
vlak voor da. oorlog voorzitter
van de SDAP-fractie in de
Tweede Kamer. In de oorlog
werd hij in Buchenwald gegij
zeld en deed hij verzetswerk,
voornamelijk ook ter voorbe
reiding van het bestuur na de
oorlog. Van 1945 af was dr.
Drees dertien jaar minister,
eerst drie jaar minister van
Sociale Zakan, daarna tien
jaar minister-president. Toen
hij eind 1958 als premier af
trad, werd hij benoemd tot mi
nister van Staat, een erefunc-
tie.
Dr. Drees heeft vorig jaar be
dankt als lid van de Partij van
de Arbeid, van welke partij hij
in 1959 ere-bestuurslid voor het
leven was geworden. Hij kon
zich niet meer met de lijn van
zijn partij verenigen. In het
eerste hoofdstuk komt hij
daarop al terug, als hij be
schrijft, hoe hij met een vriend
een bureau voor het stenogra
feren van vergaderingen had
opgericht.
„Ik schrijf over deze gang van
zaken, omdat bij de reeds eer
der vermelde tegen mij ge
voerde campagne (toen hij als
PvdA-lid was uitgetreden, -
Red.) ook de voorstelling is ge
geven alsof ik zoveel voordelen
heb getrokken van mijn poli
tieke functies en zelfs alsof
mijn kinderen daardoor heb
ben kunnen studeren en wij
daarvoor zo dankbaar hadden
moeten zijn dat wij de partij
niet mochten verlaten. Dit
laatste is op zichzelf een dwa
ze gedachtengang, maar heel
de voorstelling is onjuist".
„Ik had in de genoemde fami
liezaak (van zijn oom, de ma
kelaar - Red.) de jaren door
een hoger inkomen gehad dan
bij de in die tijd zeer matig
gehonoreerde politieke func
ties. Wat financiële ruimte heb
ik pas gekregen toen ik in 1936
voor 1/14 ergenaam werd in de
nalatenschap van de weduwe
van meergenoemde oom. Ik
ben dankbaar voor het ver
trouwen dat ik heb genoten,
niet voor financiële voordelen".
Aan het slot van zijn boek
schrijft dr. Drees: „Ik ben op
het ogenblik geen lid van een
partij, al heeft DS'70 mijn
sympathie".
Niet minder dan 51 jaar heeft
dr. Drees de publieke zaak ge
diend, als volksvertegenwoordi
ger en bestuurder. Nadat hij
als minister-president in 1958
was afgetreden, heeft hij zich
nog in diverse functies ver
dienstelijk gemaakt en heeft
hij in artikelen, boeken en re
devoeringen zijn heldere, nuch
tere kijk gegeven op actuele
politieke zaken. Ook uit deze
periode zijn in het boek voor
beelden te vinden van de wijze
waarop dr. Drees zich altijd
heeft uitgedrukt: helder en za
kelijk, door en door fatsoen
lijk, zonder kwetsend of zelfs
maar iets persoonlijk te wor
den.
Zelf zegt hij daarover: „Een
enkel woord over mijn manier
van spreken. Die is van nature
zakelijk, zonder aanvallen op
personen, tenzij het debat kri
tiek op bepaalde personen on
vermijdelijk maakt". Hij was
geen geboren spreker voor
massavergaderingen. In de
Haagse gemeenteraad heeft hij
zich „meer thuis gevoeld"
dan in de Tweede Kamer,
„waar de fraties vooraf hun
standpunt hebben bepaald en
de woordvoerder van de fractie
slechts zelden zich nog laat
overtuigen, waar men vaak
meer getuigt dan discussieert".
Drees was een zeer zuinig
mens, zoon Willem heeft de
zuinigheid van niemand
vreemd. In ambtelijk Den
Haag deden ten tijde van
Drees' ministerschap over die
zuinigheid mooie verhalen de
rende. De „zuinigheid" gold
ook de sterke drank: Drees is
altijd geheelonthouder geweest.
„Mijn jeugdervaringen hebben
stellig ook gevolgen gehad
voor mijn neiging tot sober
heid, zowel in het particuliere
als in het openbare leven. Ik
ben mij er sterk bewust van
gebleven dat men met geld
zorgvuldig moet omgaan, ze
ker met het geld van ande
ren".
Het is wel begrijpelijk dat dr.
Drees tijdens zijn minister
schap in de eerste na-oorlógse
jaren zo'n grote populariteit
genoot. Was Luns populair om
zijn grappen en grollen, Drees
was het om de rust, de rede
lijkheid en onkreukbaarheid
die van hem af straalden.
Onthullingen moet men in deze
„Neerslag van een werkzaam
leven" niet verwachten. Wel
geeft het boek een ovrzlcht
van de verschillende levensfa
sen en de opstelling van de po
liticus in verschillende func
ties. Sosialisme en democratie
hebben het leven van de be
jaarde staatsman gekenmerkt.
Als een soort verantwoording
zegt hij daarover: „voor mij is
het socialisme onverbrekelijk
verbonden met de democratie,
niet enkel op staatkundig ge
bied, en als vanzelfsprekend
omvattend de geestelijke vrij
heid, die tegenwoordig in een
steeds groter deel van de we
reld wordt uitgeschakeld".
„Onderdrukking van de vrij
heid van meningsuiting is een
aantasting van de waardigheid
en van de vrije ontplooiing van
de mens, om wie het bij al ons
streven dient te gaan. Om ie
der de mogelijkheid te geven j
tot die ontplooiing te komen, j
waartoe karakter en aanleg I
hem de mogelijkheid geven, I
moeten voor allen materiële I 1
zowel als geestelijke voorwaar- 11
den vervuld zijn. Voor beide i I
heb ik mij in strijd en con
structieve arbeid naar de mate
van mijn krachten ingezet".
Het diocesane service-centrum
voor levensvorming, gevestigd
aan de Laan van Meerdervoort
in Den IIa?.g, dat in 19G3 door
de toenmalige bisschop van
Rotterdam, mgr. M. Jansen
werd opgericht, stelt zich ten
doel diensten te verlenen aan
het pastoraal vormingswerk
voor jeugdigen, jongeren en
jong-volwassenen. Dit vor
mingswerk geschiedt in sa
menwerking met en erkenning
van de verantwoordelijke in
stanties op pastoraal terrein.
In de orgelopen jaren stelde
het service-centrum verschil
lende mappen samen waarin
gespreksstof voor 18-jarige
groepen was opgenomen. In
september van dit Jaar ver
schenen drie gespreksmappen,
een met een aantal mogelijk
heden voor een gesprek over
„God en zijn Godvergeten Hol
landers". een over „mogelijk
heden voor een gesprek over
vredes en ontwikkelingsvraag
stukken" en een map met ge
spreksstof over liefde,
vriendschap en sexualiteit".
Op de komende vergadering
van de diocesane pastorale
raad, die maandag 13 novem
ber in Delft wordt gehouden,
zal zoals eerder gemeld, niet
alleen gesproken worden over
jeugd- en jongerenpastoraat,
maar ook over het service-cen
trum dat zich met pastoraal
vormingswerk voor jongeren
bezig houdt.
Aan de leden van diocesane
pastorale raad zal onder meer
worden gevraagd zich uit te
spreken over het instituut. De
staf van het centrum wil ver
nemen hoe men de gekozen
richting en werkwijze beoor
deelt en of men mogelijkheden
ziet om via dekenale raden of
andere groeperingen het werk
van het service-centrum meer
bekendheid te geven en te sti
muleren.
In een overzicht van het werk
van het diocesaan service-cen
trum, dat aan de leden van de
pastorale raad is aangeboden
maakt directeur pastoor R.
Kurvers melding van een trai
ning die door het centrum voor
jongerenpastores ls georgani
seerd in aansluiting op het ont
staan van pastoraatsgroepen,
actieve gespreksgroepen, litur
gische groepen en groepen die
zich bezig houden met tal van
samenlevingsproblemen.
Voor deze groeperingen stelde
het centrum op zijn beurt ge
sprekstof samen, gaf plaatse
lijk er.ige begeleiding en beleg
de enkele ontmoetingsdagen
voor verschillende jongeren-
pastoraatsgroepen. Daarnaast
belegde het regelmatig bijeen
komsten met jongerenpastores.
Als een van haar taken ziet
het service-centrum het bevor
deren van het jongerenpasto
raat in die dekenaten en re
gio's van het bisdom Rotter
dam. die daar tot nu toe van
verstoken rijn. Daarnaast zou
men willen bevorderen dat er
een duidelijke integratie komt
van allerlei organisaties en ac
tiegroepen. zoals Derde We
reldwinkel, Trefcentra, J. A.
C. e.d. en de jongerenpasto-
raatsgioepen.
Het Internationale congres over
het religieuze leven In een ver
anderde samenleving, dat de
zer dagen in Florence is ge
houden ls In Italië verdeeld
ontvangen. Paus Paulus zelf
stuurde het congres een tele
gram met zijn beste wensen,
maar de kardinaal van Floren
ce, mgr. Florlt, verbood de re
ligieuzen van zijn bisdom aan
het congres deel te nemen.
Op het congres, met ruim drie
honderd deelnemers, werden
geen wetenschappelijke uiteen
zettingen gehouden. Leden van
communiteiten en religieuze
wisselden aan el-
Internationale
belangstelling
Ned. religieuze
communes
kaar ervaringen uit. De Neder
landse religieuze groepen geno
ten een bijzondere belangstel
ling.
Uit Nederland zelf waren drie
vertegenwoordigers van reli
gieuze communes aanwezig.
Het viel hun op dat de Ita
liaanse religieuzen in soortge
lijke spanningen leven als in
Nederlandse orden en congre
gaties. „De koepel van de Sint
Pieter drukt zwaar op al onze
initiatieven", zo verklaarde
een zuster op het congres.
Kardinaal Florit wees het con
gres af, omdat er naar zijn me
ning te veel aandacht werd be
steed aan de nieuwe kleine
groepen van religieuzen. Zon
der de Nederlandse deelne
mers gehoord te hebben sprak
de kardinaal reeds voor het
congres het vooroordeel uit dat
er uit Nederland alleen maar
protestantse geluiden kwamen
die de katholieke kerk onder
graven.
Zeven Poolse bisschoppen
zijn op dit moment in Rome om
paus Paulus persoonlijk te be
danken voor het erkennen van
de na-oorlogse Poolse Oder-
Neisie-grens door de vorming
van diocesen in de in 1945 ge
annexeerde voormalige Duitse
gebieden. De delegatie staat
onder leiding van kardinaal
Stefan Wyszynski, de primaat
van Polen. Deze (zie foto)
kreeg bij zijn aankomst op het
station in Rome bloemen aan
geboden. èelangstellenden
wachtten de kardinoal ter be
groeting op.
Patriarch Nlkolaos VI heeft aangekondigd dat de Grieks-ortho
doxe kerk van Alexandrië zich terug zal trekken uit de Wereld
raad van Kerken.
Volgns het Franse katholieke dagblad La Crolx heeft de pa
triarch zich in een interview, waarin hij verklaarde, dat zijn
kerk zich uit de wereldraad moet terugtrekken, tevens scherp te
gen de oecumenische beweging afgezet.
De uitlatingen van de patriarch, geestelijk leider van de tweede
hoofdzetel van de orthodoxie, die bovendien het hele Afrikaanse
continent tot zijn rechtsgebied mag rekenen, hebben in kerkelijke
kringen verbazing en ontsteltenis opgeroepen.
Naar La Croix meldt, zou patriarch Nlkolaos gezegd hebben dat
het meest dringende probleem van zijn kerk het zonder dralen
terugtrekken van zijn kerk uit de Wereldraad zijn cn daarnaast
de duidelijke proclamatie van de othodoxie in de zogenaamde
dialoog der kerken.
„Ik veroordeel de oecumene", zo voegde de patriarch er aan toe,
„en ik zie het niet alleen als een eenvoudige ketterij, maar als
een vergaarbak van allerlei dwaalleren. De anti-christelijke krach
ten, die ze achter de coulissen In beweging zet, zijn overduide
lijk. De patriarch van Alexandrië heeft geen en wil ook geen
aandeel aan deze beweging hebben, omdat de oecumene zich te
gen de orthodoxie richt. Samen met de ongelovigen is de oecu
mene vandaag de dag het grootste gevaar van deze eeuw", aldus
de patriarch.
„Sittard" levert
eerste gedipl.
katecheten af
Een voormalig mijnbeambte,
die inmiddels al geruime tijd
als katecheet werkzaam is, be
hoort tot cursisten die vier
jaar geleden de cursus M.O.-A.
theologie ging volgen aan het
Theologisch Katechetisch Insti
tuut te Sittard. Dezer dagen
ontving hij met vijftien ande
ren als eerste het diploma.
Eigen fonds
gerefor
meerden ter
bestrijding
discriminatie
Op verzoek van de synode van de gereformeerde kerken gaan de
deputaten voor de algemene diakonale arbeid van de gerefor
meerde kerken een speciaal fonds vormen, waarin kerken en ge
meenteleden extra bijdragen kunnen storten ter bestrijding van
discriminatie In de wereld. Met het geld zullen instanties worden
gesteund, die langs een niet-gewlddadige weg tot opheffing van
politieke en sociale rechts-ongelijkheid en ontrechting willen ko-
men.
De synode van de gereformeerde kerken heeft besloten dit te
doen in overleg met de Wereldraad van Kerken, die al enige tijd
een speciaal programma ter bestrijding van het racisme heeft.
De gereformeerde kerken willen niet samenwerken met dit pro
gramma omdat ze bezwaren hebben tegen de huidige werkwijze
Uit het fonds van de gereformeerde kerken zal eerst een bijdra
ge beschikbaar worden gesteld voor onderwijsprojecten in Tanza
nia, voor vluchtelingen uit Mozambique en voor vervolgden in
RhodesiV.
Het Sittardse Instituut, dat
nauw verbonden is met de
Leergangen te Tilburg, werd
In 1968 opgericht met als voor
naamste doel de vorming van
katecheten.
Naast de oud-mijnbeambte zijn
er onder de gediplomeerde
cursisten leraren, mannen zo
wel als vrouwen, en religieu
zen van verschillenden orden
en congregaties.
In Freiburg is vandaag be
graven do op 68-jarige leeftijd
overleden prof. Jacques Mi-
chels O. P., Jarenlang doceer
de hij aan de universiteit van
Freiburg missiologie. Pater
Mlchels werd in 1904 in Zwolle
geboren. Na zijn intreding bij
de orde der Dominicanen werd
hij In 1930 priester gewijd. In
Wenen promoveerde hij in 1937
tot doctor in de filosofie en in
1941 In Nijmegen tot doctor In
de theologie.
Naast pater drs. C. Hooge-
doorn, voorzitter van de Ne
derlandse Missieraad, is Jos J.
Schoenmakers, nationaal direc
teur van de Pauselijke Missie
werken, namens het episcopaat
benoemd tot lid van het alge-
KORTE
METTEN
meen bëstuur van „Kom over
de brug" de interkerkelijke
inzamelingsactie, die In de
cember wordt gehouden. In
deze functie volgt hij mgr. J.
Poell op, die onlangs i« overle
den.
vember naar Argentinië terug
keren.
De generaal-overste van .de
Jezuieten, pater Pedro Arrupe
zal het Spaans-Latljns-Ameri-
kaanse Jezuletencongres voor
zitten, dat van 16 tot 26 no
vember in de Mexicaanse
hoofdstad zal worden gehou
den. Deze bijeenkomst dient
als voorbereiding op het we
reldcongres van da orde dat in
Rome zal worden gehouden.
Aanhangers van Juan Pe-
ron, de Argentijnse ex-presi
dent die In Spanje In balling
schap leeft, hebben aan aarts
bisschop Antonio Cagglano van
Buenos Aires het verzoek ge
richt te bemiddelen dat Peron
zich voor de komende presi-
denls-verkieilngen kandidaat
mag stellen. Hoewel Peron zijn
burgerrechten heeft terugge
kregen, heeft generaal Lanusse
verklaard dat personen, die
zich bulton het land bevinden,
niet aan de presidentsverkie
zingen mogen deelnemen.
Naar verluidt zal Peron 17 no-
