Meer zorg voor
individuele kijker
De mythe
van
Mariene
Dietrich
en haar
ontdekker
Cabaretalbum
met Willy
Corsari
TERUGBLIK
Hou het
scherm
in 't oog
RADIO MORGEN
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE MORGEN
RADIO VANAVOND
LE1DSE COURANT DINSDAG 7 NOVEMBER 1972
Een ster arriveert in Londen. In maart van het jaar 1931 na haar successen in „Morocco" en Dishonor- Mariene Dietrich als tsarina van Rusland in Von Sternberg's „The scarlet empress"
ed" was Mariene ook voor het Engelstalige publiek geen onbekende meer.
Verleden week vrijdagavond
mocht gelden als een zwarte
avond voor tv-kijkers die tevens
minnaars van muziek zijn. Om
tien uur gaf Ned. I Messa da Re
quiem van Verdi door het Radio
Philh. Orkest en het Groot Om
roepkoor. Vrijwel gelijktijdig ging
op het andere net l'Horame armé
van Davies, de ontwerper van een
nieuw soort muziektheater.
Eerder op de avond hadden de
liefhebbers van een licht pro
gramma het moeilijk. Toen ston
den naast elkaar Citroentje met
Suiker en Op losse groeven. Voor
hen hield de tv-avond om tien uur
op.
In het verleden speelden Feijen-
oord en Ajax eens gelijktijdig.
Men kreeg toen niet op elk net
een beeldverslag, maar één gehele
wedstrijd en een samenvatting na
dien van de andere. In Hilversum
begreep men. dat men voetballief
hebbers niet voor de pijnlijke
keus mag zetten en bovendien
moest er op het andere net ook
iets overblijven voor niet-voetbal-
liefhebbers.
In het geval van muziekliefheb
bers schijnt dit in Hilversum niet
te gelden. Daar zet men deze kij
kers wel voor de pijnlijke keus,
een keus bovendien die tekort
doet aan de betekenis van beide
programma's, allebei muzieken
op niveau.
We praten dan nog maar niet
over het samenvallen op de dins
dagavond van de Onedin-Line
van de VARA en Het meisje met
de blauwe hoed van de NCRV.
Deze laatste serie startte onlangs
op vrijdagavond, maar kwam na
dien op de dinsdag, een stap die
werd genomen om tijdig gereed te
zijn voor de geplande uitzendin
gen van de nieuwe serie Bartje.
Ook hier een moeilijke keus voor
wie de eerste afleveringen van
beide series heeft gezien.
Aan dit opvallend tekort aan coör
dinatie is vooralsnog weinig te
doen. Als stelregel geldt en
daar stemmen de omroepen mee
in dat programma's met gelijk
soortige inhoud niet op hetzelfde
tijdstip uitgezonden mogen wor
den. En omdat de Messa van Ver
di volgens Hilversumse normen
„iets heel anders" is dan l'Hom-
me armé van Davies. daarom
mochten beide samenvallen. Dat
beide muzieken thuis horen onder
de noemer „klassieke muziek" is
een begrip, dat Hilversum blijk
baar niet kent. Men maakt daar
wel verschil tussen het spelpa-
troon van Ajax en dat van Feyen-
oord, maar zodra er goede mu
ziek aan de orde is zien ze dat
niet zo zitten.
Nieuwe regel
Mr. H. J. Reinink, kroonlid en
voorzitter van de programmacoör
dinatiecommissie tv: „In de coör
dinatiecommissie hebben we altijd
gewerkt met de stelregel, dat pro
gramma's alleen mogen samen
vallen als ze verschillend van in
houd zijn. Aan de hand hiervan
hebben we heel wat meer kunnen
coördineren dan het grote kijkers
publiek vaak denkt. Maar hier
mee komen we er niet helemaal
uit. Dit blijkt nu uit het samen
vallen van de Messa en de l'Hom-
me armé. Als kroonlid zou ik kun
nen ingrijpen, maar het is beter
de autonomie van de omroepen
niet aan te tasten. In onze com
missie breekt echter het inzicht
door, dat het niet alleen gaat om
programma's met verschillende
inhouden, maar om programma's
die kennelijk dezelfde groep kij
kers boeien. Deze zouden niet
meer samen mogen vallen. Op dit
punt zijn we momenteel bezig de
coördinatie verder uit te bouwen.
We gaan ons meer op het stand
punt stellen van de individuele
kijker.
In de toekomst zullen dus ook
programma's van verschillende
inhoud, maar bestemd voor ken
nelijk dezelfde geïnteresseerde
kijkers niet meer op hetzelfde
tijdstip mogen worden uitgezon
den. De series blijven echter een
heel moeilijk punt. ook al omdat
hierin voor de omroepen het ele
ment van klantenbinding mee
speelt."
In de coördinatiecommissie waar
veel wordt gepraat en weinig
wordt ingegrepen, gaat het er de
mocratisch aan toe. En daarom
krijgt men bepaalde omroepen
niet van hun stokpaardjes af. Het
sterkste voorbeeld daarvan levert
momenteel de AVRO. die ondanks
verplichtingen jegens de KRO op
grond van vroegere afspraken
Peyton Place in het hart van de
avond blijft plaatsen en daarmee
de filmkijkers min of meer frus
treert.
TON OLIEMULLER
Speciale gast in de eerste afleve
ring van Wim lbo en Rob Toubers
kleinkunstprogramma Van wie is
die tekst, is Willy Corsari. Deze
Nederlandse schrijfster oogstte
veel succes met haar detectivero
mans. Vanavond treedt zij echter
voor het voetlicht als autrice van
chansonteksten.
Thérèse Steinmetz zingt vanavond
een liedje van Willy Corsari. Het
is overigens een druk tv-weekje
voor Willy Corsari. Late- in de
week zal zij ook te zien zijn'bij de
NCRV. als panellid bij Jan de
Waart's spelletje Waar of niet
Ned. I. 21.45 uur.
Onedin-lijn
James Onedin laat zijn vrouw
Anne achter in Engeland. Zij
moet er maar op toe zien dat de
voorbereidingen voor Elizabeth's
huwelijk met Daniel Fogarty op
de juiste manier worden getrof
fen. Hij zelf vaart naar Lissabon
en treft er een radeloze Braganza
aan. Zijn wijnstokken zijn door de
meeldauw, die ook de rest van
Europa's wijngaarden heeft ge
teisterd, vernield. James weet er
wel iets op. Hij haalt Brajanza
erto over The Pampero, een gro
te klipper, te kopen.
Ned. I. 20.21 uur.
Welkom in Saigon
Een programma over het Ameri
kaan-zijn in Vietnam aan de hand
van uitspraken en gedichten.
Ned. I, 22.25 uur.
Achtergronden
van de bijbel
Zelfs in Israël is het moeilijk een
authentieke heilige plaats te vin
den. Waar ligt Jezus' graf, waar
het Berseba van Abraham? Ook
de plaatsen uit de Koningstijd, die
deze uitzending in beeld brengt,
zijn daarom aangewezen op de re
sultaten van het onderzoek van de j
archeologen.
Ned. II, 19.30 uur.
Hendrik VII
Hendrik VII ziet zich
geplaatst voor het probleem dat
hij zijn leger heeft weggestuurd
naar Schotland, terwijl een groep
rebellen optrekt naar Londen. In
Schotland wordt de (valse) pre
tendent Perkin Warbeck als enig
echte koning van Engeland er
kend. Hendrik stuurt zijn leger
onder Daubenay erop af, maar te
gelijkertijd begint het in Cornwall
te rommelen.
Ned. II. 21.15 uur.
De koude oorlog die AVRO en
KRO op de maandagavond tegen
elkaar uitvechten (over de rug
gen van de kijkers overigens) be
gint lekker op temperatuur te
komen. Tegen de oude speelfilm
(KRO) met Marlène Dietrich
stonden de AVRO-speelfilms Pey
ton Place en Salto Mortaie.
Maar de KRO had een nieuw
wapen gisteren, tegenover
AVRO's Televizier een soort
KRO's Televizier met reportages
over achtergronden van Joego
slavische gastarbeiders, een erg
aardig uitgevallen kenschets van
hoe het staat met de „image" van
lijsttrekkers Den Uyl, Jongeling
en Andriessen. benevens een in
teressante aankoop over Ameri
kaanse agrariërs die atoomra
ketten als buren hebben.
De AVRO vond een passend ant
woord door eigen Televizier te
beginnen met een reportage die
„roomser was dan de KRO", t.w.
Gestelse woelingen rond de op
heffing van de St .Lambertus-
parochie.
We kunnen hier uit afleiden dat
er van het coördinatiefront in
elk geval nieuws is: AVRO en
KRO zijn bereid te vechten tot de
laatste kijker toe.
Omdat we allergisch zijn voor
Peyton Place hebben we een stuk
van de Dietrich-film „Marokko"
gezien: 42 jaar oud en behept met
alle kwalen die een hoge leeftijd
met zich kunnen brengen.
In Televizier (de AVRO-versie)
zat behalve de levendige repor
tage van het Gestelse conflict een
schrijnende aanpak van Fons van
Westerloo uit Wenen van het lot
dat de Aziatische Oegandezen
treft.
Voorts nuttige informatie over
afgestudeerden van de Rijks
luchtvaartschool die niet direct,
maar wèl op termijn, plaatsings
mogelijkheid bij de KLM hebben
en uiteraard de heugelijke mede
deling dat de voetbalwedstrijd
BelgiëNederland op 19 novem
ber vrijwel zeker op de t.v. komt.
Klapstuk van AVRO's Televizier
had de door Jaap van Meekren
geleide discussie kunnen zijn tus
sen Arie Groeneveld en VVD-se-
nator Van Riel.
Het werd geen klapstuk omdat
Van Riel doodgewoon te vriende
lijk is om in zo'n discussie een
vechters-mentaliteit op te bren
gen. Jammer voor linkse en
rechtse kijkers die een gesprek
verwachtten waar het politieke
vuur hoog zou oplaaien.
Vg-
Cupvoetbal samenvattingen
op radio - op het scherm
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM De NOS-televisie
zal morgen geen rechtstreekse te
levisiereportages uitzenden van de
wedstrijden, die Ajax, Feyenoord
en óe F.C. Twente in de verschil
lende Europacuptoernooien spe
len. Wel zullen via de radio recht
streekse verslagen te ho-en zijn
op Hilversum 2 en 3.
t£' horen van de tweede helft
van OFK BeogradFeyenoord en
vanaf 16.55 uur van de wedstrijd
CSKA Sofia—Ajax. in de rust on
derbroken door de radionieuws-
d:enst en „Hier en Nu."
Van de wedstrijd FC Twente
Frem Kopenhagen worden tussen
20.00 en 21.45 uur via Hilversum 3
flitsen uitgezonden.
Mogelijk geeft Studio Sport 's
avonds samenvattingen van deze
wedstrijden.
gevarieerd pro
gramma met om 9.15 Koning Klant;
9.35 Waterstanden: 9.40 Schoolradio;
10.45 Voor de kleuters en om 11.00
Nieuws. 12.00 Franeker Centraal:
gesprekken. 13.00 Nieuws. 13.11 Din-
(S.00 Nieuws. 8.02-8.05 Radiojour
naal». 9.00 Nieuws. 9.03 De negen
uur-show. 10.00 Nieuws. 10.03 Ar
beidsvitaminen: populair vcrzoekpla-
tenprogramma. (11.00 Nieuws). 12 00
Nieuws. 12.03 Radiojournaal. 12.06
Zet m op. (13.00 Nieuws; 13.03-13.06
NEDERLAND I
18.45 uur Ti-ta t
18.55 uur Journaal
VARA:
19.05 uur De stratemaker
op zee show
19.25 uur Daar komen
de schutters
20.00 uur Journaal
20.21 uur De Onedin-lijn
21.10 uur Simon Carmiggelt leest
voor uit eigen werk
21.15 uur De Ombudsman
21.45 uur Van wie is die tekst?
22.25 uur Welkom in zonnig
Saigon
22.50 uur Journaal
22.55 uur Teleac
NEDERLAND II
i' 18,45 uur Ti-ta tovenaar
18.55 uur Journaal
NCRV:
19.05 uur Tweekamp
19.30 uur Achtergronden
van de bijbel
uur Journaal
uur Mensen mensen
mensen
uur Hendrik VII
uur Hier en nu
uur Frisia cantat (muziek)
uur Den Haag vandaag
uur Journaal
uur Amerikaanse
presidentsverkiezingen
14.00 u
jr School-t.v.
18.00 u
ïr De Fabeltjeskrant
18.05 u
ir Skippy
18.30 u
ar Tienerklanken
19.05 u
ir Gastprogramma
19.35 u
ar Hier spreekt
men Nederlands
19.43 u
ar Mededelingen
19.45 u
ar Journaal
20.10 u
ar Uit de dierenwereld
20.35 u
ar De kinderen van
Valparaiso (speelfilm)
22.10 u
ar Journaal
22.15 u
ar Amerikaanse
presidentsverkiezingen
NEDERLAND I
iur Nabeschouwing Ameri
kaanse presidentsver
kiezingen
uur Schooltelevisie
uur De wind in de wilgen
uur Ti-Ta Tovenaar
uur Journaal
uur Van gewest tot gewest
uur Stichting Socutera
uur Journaal
uur Zendtijd BP
uur The whole truth (film)
uur E 72 (dokumentaire)
uur Studio Sport
uur Den Haag vandaag
uur Journaal
BELGIËNEDERLANDS
7.00 uur Amerikaanse verkie
zingen
Jevanjong
De Fabeltjeskrant
Keurig Frans
Politieke tribune
r Mededelingen en de
NEDERLAND II
18.45 uur Ti-Ta Tovenaar
18.55 uur Journaal
VARA
19.05 uur Dagje ouder
Mariene Dietrich liet zich vaak vereeuwigen in een huiselijke pose met haar Mariene Dietrich in rokkostuum en met hoge hoed, zelfs in 1959 nog haar
„ontdekker" Josef von Sternberg. geliefkoosde dracht om op te vallen.
Het schrijven van roddelrubrieken is in Hollywood
altijd een dankbaar werk en een lucratieve bezig
heid geweest. Maar geen ster stond in zijn of haar
glorietijd zo vaak in het nieuws als de Europese
ontdekking Mariene Dietrich, die het dan mis
schien niet in ondoorgrondelijkheid won van haar
collega Greta Garbo, maar wier relatie tot haar
ontdekker Josef von Stemberg heel wat meer stof
tot speculaties bood dan de verhouding van de
„goddelijke" Garbo tot haar mentor Mauritz Stil
ler.
Nu de KRO-televisie na gisteravond nog vijf films
van het tweetal uitzendt - „Der blaue Engel" is
volgens de KRO-persdienst niet meer in Nederland
te krijgen, terwijl er nog een gloednieuwe kopie bij
Fugetive-cinema in Amsterdam ligt - is het wel aar
dig om de samenwerking tussen de regisseur en
zijn „ontdekking" nog eens nader onder de loupe
Gisteravond werd dus Marlene's Hollywood-debuut
„Marocco" uitgezonden. Volgens Von Stemberg
was de keuze van het onderwerp destijds beslist
geen toeval, maar kwam voort uit een zachte wenk
van zijn ster nog vóór zij besloten had het fraaie
contract, dat Paramount haar aanbood na het zien
van „Der blaue Engel", te accepteren.
„Frau Dietrich was in enkele weken veranderd
van een actricetje dat eigenlijk niet in haar eigen
kunnen geloofde tot een ster volledig bewust van
haar handelswaarde", weet Von Sternberg zich te
herinneren. „Dat ergerde mij. Toen ik haar open
lijk vroeg of zij met mij mee ging naar Hollywood
om nóg een film met mij te maken, zei ze me in
mijn gezicht dat de voorwaarden in het Para
mount-contract gewoon belachelijk waren. Maar de
volgende dag kwam zij met een afscheidscadeau
tje, een romannetje van Benni Vigny over het
vreemdelingenlegioen „Amy Jolly". Ik keerde te
rug naar Amerika en verwachtte haar nooit meer
te zien. Wie schetst mijn verbazing toen ik even la
ter hoorde, dat zij tóch maar voor Paramount had
getekend en naar Hollywood kwam. Ze informeer
de ook naar het gegeven van haar eerstvolgende
film en toen ik „Amy Jolly" suggereerde, ant
woordde ze verontwaardigd dat het „schwache Li
monade" was. Vanaf het schip zond zij een tele
gram om te vragen wie haar tegenspeler zou zijn.
Ik antwoordde Gary Cooper, maar had een paar
andere krachttermen in mijn gedachten".
Inmiddels was Von Sternberg's „nieuwe Garbo" al
het gesprek van Hollywood. Het stilzwijgen van de
regisseur over zijn Duitse ontdekking bewaarde
maakte dat men hem met Svengali vergeleek, die
straks een nieuwe Trilby uit z'n hoge hoed zou to
veren. Mariene Dietrich zou later zeggen, dat zij
zichzelf meer zag als een Eliza Doolittle van Von
Sternberg's professor Higgins.
Rokkostuum
Al deze publiciteit was de niet geheel van ijdelheid
gespeende regisseur overigens niet onwelgevallig.
Hij zocht naar een passende introductie van zijn
ster in Hollywood en vond die in een kort promotie-
filmpje waarin Mariene in rokkostuum een lied in
het Frans zong, een taal die zij aanzienlijk beter
beheerste dan het Engels. Von Sternberg wilde
daarmee aantonen, dat zijn protégée écht niet haar
mooie benen nodig had om indruk te maken, maar
het ongeluk wilde, dat dit rokkostuum nog jaren
lang als een soort etiket aan Mariene zou blijven
hangen.
Ondanks een desastreuze eerste opnamedag, waar
bleek dat de nieuwe ster een afschuwelijk Duits ac
cent had, dat nog jaren later door revuekomieken
zou worden gebruikt om de zaal krom van het
lachen te laten liggen, was „Marocco" een groot
commercieel succes. Een ster was geboren in Hol
lywood en Mariene werd haastig in een volgend
project gestopt, dit keer een spionageverhaal van
Von Sternberg zelf over een Weens meisje van
lichte zeden dat dood en verderf zaait in officiers
kringen. Tegen de zin van de regisseur, die er op
wees, dat zijn spionne niet werd onteerd maar
doodgeschoten bracht Paramount de film uit onder
de titel „Dishonored". Heel handig wuifde Mariene
alle lof. die haar werd toegeschoven van zich af en
gaf Von Sternberg de eer, daarmee de mythe
waarin Hollywood zo graag wilde geloven een nieu
we voedingsbodem gevend. Maar Von Sternberg
zelf had het spelletje door. „Door haar bescheiden
heid kreeg juist zij alle aandacht en had niemand
oog voor de geraffineerde visuele effecten, die ik
om haar heenbouwde" verzuchtte hij in zijn auto
biografie.
Na „Dishonored" ging Mariene terug naar Duits
land om van een welverdiende rust te genieten,
terwijl Von Sternberg Theodore Dreiser's „An
American tragedy" verfilmde voor Paramount toen
Sergei Eisenstein niet bij machte bleek in de Hol-
lywood-molen mee te lopen.
Maar in 1932 stond Mariene weer vóór met Von
Sternberg achter de camera in „Shanghai ex
press" en „Blonde Venus", twee films, die evenzo-
vele felle vóór- als tegenstanders kregen. In Neder
land leidden de verhitte discussies zelfs tot een cri
sis in de oude filmliga. Dietrich was groots, maar
Von Sternberg niet meer dan een handelaar in
kitsch. Toch zou de regisseur nog twee films met
zijn Trilby maken. „The scarlet empress", waarin
Dietrich Catherina van Rusland speelde en „The
devil is a woman", een film waartegen de Spaanse
Guardia Civil meteen krachtig protesteerde en die
dan ook prompt uit roulatie werd genomen om vele
jaren later - in minder rumoerige tijden - opnieuw
te worden verfilmd, ditmaal met Brigitte Bardot in
de hoofdrol.
Het lot van „The devil is a woman" was beslissend
voor het partnership Dietrich - Von Sternberg. Ie
der ging daarna zijn eigen weg. Voor Mariene zou
den nog vele triomfen zijn weggelegd, de regisseur
duikelde echter als een verbitterd man van de ene
mislukking in de andere, culminerend in het deba
cle van „I, Claudius" met Charles Laughton, een
productie die zelfs halverwege moest worden stop
gezet.
MILQ.
