Cornelis Vreeswijk zingt even accentloos
Zweeds als de eeuwig zingende bossen
Vluchtelingengesprekken
van Bertolt Brecht
Hou het
scherm
in 't oog
TERUGBLIK
Sieto Hoving
met Tingel tang<
in Diligentia
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 13 SEPTEMBER 19
flHiiiiHniniitiHRiniiininniHiiiiiflniiniiuiinniiiiiiiiRiuiiniiiiiiiniiiiHiiiniiifninniniiiiBiiiiiininniiiiniiHnniBnininiminininiiiiLis
TELEVISIE
HEDEN
De dichter-zanger-troubadour Cornelis
Vreeswijk (35), in IJmuiden opgevoed, in
Zweden groot geworden, is op zijn minst
genomen een merkwaardige man, omdat al
les aan hem contrast is. Met zijn 240 pond
neergezakt in zijn stoel demonstreert hij
een buik waar je u tegen zegt, maar tege
lijkertijd fladderen daarboven twee veel
zeggende handen als vluchtige vlinders. En
dan dat opmerkelijke succes van deze
Zweedse Nederlander in die hoge noordelij
ke uithoek van Europa: acht gouden platen,
één diamanten en vier Edisons voor singels
en elpees met levensliedjes over oorlog en
liefde, nozem en non, Veronica, Felicia en
Hopeloos Blues.
Je zou toch denken, dat
ze daar in dat hoge
noorden waar eeuwig de
bossen zingen niet verle
gen zouden zitten om
nog een boom van een
man die zingt. En zeker
niet van een zwaar ge
schapen Falstaff die in
tegenstelling tot zijn po
tige postuur een flossige
flierefluiter ten tonele
voert. Misschien dat
men hem juist accep
teert vanwege dit effect.
Een land dat hecht aan
bodem-gebonden drama,
aan noodlotstragediën,
neergelegd in zo menige
triologie, ziet in Cornelis
een soort zonnige zuider
ling, die met een lichte
triller in zijn zware stem
dood en leven berijmt
alsof het een ballonnetje
is dat aan de hand
wordt meegevoerd. Zo
zwevend hebben die
zwaartillende Zweden
nog nooit tegen het le
ven aangekeken, zwaar
moedigheid in melodie
gevat.
Cornelis Vreeswijk:
Zo-iets als ik hadden ze
daar blijkbaar nog niet.
Ik moet erbij zeggen,
dat ik mijn eigen succes
daar niet kan verklaren.
Zing ik levensliedjes of
luisterliedjes? Ik weet
het niet. Geef het maar
een naam. Met mijn tek
sten zit ik een beetje in
de sfeer van jullie Jules
de Corte. Ik ben er nooit
op uit geweest ora als
zanger met eigen liedjes
ontdekt te worden. Vroe
ger heb ik journalist wil
len worden, omdat ik al
tijd versjes en gedicht
jes sohreef, zomaar voor
me zelf. Later heb ik er
een gitaar bijgenomen,
omdat je in je eigen
kring wel eens iet kwijt
wil van jezelf. Zo'n tien,
twaalf jaar geleden, toen
ik sociologie studeerde
in MalmS, had ik als or
ganisator van een stu
dentenfeestje een jonge
student gevraagd, die
als zanger al een plaatje
op de markt had. Die
avond kwam er ook een
impresario luisteren,
die de teksten van mijn
liedjes wilde kopen voor
andere zangers. Daar
voelde ik niets voor.
Maar kort daarna kreeg
ik een uitnodiging om
voor de radio een paar
liedjes te komen zingen.
Daar werd een plaatje
van gemaakt, die zo
goed verkocht, dat ik
binnen vier maanden
goud had".
Ingekapseld
Niemand en zeker Cor
nells Vreeswijk niet had
zulk een snelle Inkapse
ling van luchtig liedwerk
in Zweedse harten ver
wacht. Niets In Cornells'
verleden wees daar op.
Als jongen van twaalt
was hij met zijn ouders
mee-geëmlgreerd naar
Zweden, waar zijn va
der, taxichauffeur, een
eigen bedrijf wilde vesti
gen, wat op de lange
duur tegenviel, zodat hij
naar IJmuiden terug
keerde. Cornelis, ver
trouwd met de Zweedse
taal en het weedse on
derwijs, bleef toen liever
alleen in Zweden achter,
omdat hij juist zijn stu
die was begonnen.
En daar stuiten we op
een ander opvallend con
trast in het wezen van
deze geziene zanger. Als
socioloog leerde hij in
colleges om .e doen wat
alle sociologen doen, nl.
menselijke betrekkingen
uit te drukken in cijfer
tjes. In zijn vrije tijd
echter tast Cornelis die
per door in het menselij
ke zijn en laat hij een
nozem verliefd worden
op een non. zet hij de
oortog in Dans om de
bom tegenover het lichte
van de liefde en vraagt
hij zich af Waar gaan
wij naar toe na onze
dood? Liefde is voor
hem wandelen in de
wind met mijn neus in
jouw lange haar. Dit al
les in Zweeds op papier
gezet en vanwege het
succes bij de Zweedse
Phonogram door Corne
lis zelf vertaald en op
een Hollandse Phono-
gram-elpee geplaatst.
Phonogram-producer
Gerrit den Braber: „Je
moet rekenen, het Ne
derlands van Cornelis is
23 jaar oud, want hij is
al die tijd vrijwel niet
meer teruggeweest en
toch spreekt zijn taal
ons direct aan. Ik ben er
diep van onder de in
druk. Ik zou hem een
dromerige realist willen
noemen, die levensvra
gen oproept en beant
woordt in een zeer direc
te taal zonder veel
beeldspraak. Dood Is bij
hem dood en niet het
symbolisch einde van
het een of het ander.
Zon is bij hem zon en
niet een ander woord
voor vrolijkheid. Zijn
succes in Zweden is één
van die wonderen waar
elke artiest op wacht,
maar die te weinig ge
beuren".
Folkparke
Intussen heeft Cornells
Vreeswijk in Zweden
drukke verplichting en.
Door devakverenigingen
daar zijn tot culturele
verheffing van de arbei
dende stand Folkparke
ingericht, openbare in
stuiven, fancy lairs
waar van alles te bele
ven is van kermlslol tot
cultureel vertier. Grote
groepen artiesten zijn
hierbij ingeschakeld, die
constant op toernee zijn
van het ene Parke naar
het andere. Daar loopt
Cornelis al jaren in mee,
terwijl daarnaast zijn
platen tuimelend over de
toonbank gaan. Wat de
mensen in hem aan
trekt? Elk liedje van
hem bevat stof voor een
drama die terecht in een
turf van een roman on
dergebracht zou kunnen
worden. Hoogstens met
een klein tragisch onder
toontje in zijn stem be
zingt Cornelis deze din
gen, terwijl hij met zijn
zware hand verderlicht
de snaren beroert.
van hem. dat hij aan
slaat, omdat hij hele
maal zichzelf as; eigen
lijk geen mooie stem
heeft, maar de pijn van
het leven in een filosofi
sche vorm samenvat
met een rauw randje.
Cornelis gaat recht op
de mens af, al verbaast
het sommigen, dat hij de
liefde tussen de nozem
en de non zo ongelukkig
laat aflopen. Hoe kan
de politie daar een einde
aan maken als in de
vroege middeleeuwen
Beatrijs al een oplossing
wist zoals haar hart dat
haar ingaf? Cornelis
moet weten, dat ook in
onverdraagzame samen
levingen de liefde paden
weet te vinden, die an
deren niet kennen. Zoals
hij ook als Tevje be-
weest in de gelijknamige
hoofdrol van de wereld
bekende musical Anatev-
ka, waarin hij als vader
van veJe dochters de
juiste toon en tederheid
vond, dit alles in Mal-
mö, waar hij ook Brecht
speelde.
Cornelis Vreeswijk:
„Het bevreemdt sommi
gen, dat ik accentloos
Zweeds spreek, zodat ze
me daar ook voor to
neelstukken en musicals
willen hebben. Maar wat
wil je, van jongstaf zit
ik al in Zweden".
Cornelis zingt net zo ac
centloos Zweeds als de
eeuwig zingende bossen.
TON OLIEMULLER
Bertolt Brecht was een van de
vele Duitsers die na de Rijksdag
brand in 1933 verkozen Duitsland
te verlaten. Het werd een lange
jaren durende reis voor de au
teur. Via Praag. Wenen, ZUrich,
Parijs, Denemarken, Finland,
Moskou, Californië en Zwitserland
belandde hij in het begin van de
vijftiger jaren in Oost-Beriijn
waar hij bleef tot zijn dood in
1956. Zijn vluchtelingen-gesprek-
ken schreef hij in Finland in 1941.
Het zijn gesprekken tussen me
neer Ziffel, een natuurkundige, en
meneer Kalle, een arbeider. Ziffel
heeft zeer veel overeenkomsten
met Brecht zelf. In feite is Brecht
hier ook aan het woord. Hij zegt
o.m. van Hitier: „Nadat hij enige
jaren in een circus was opgetre
den won hij het vertrouwen van
de rij'kspresident, een generaal
die de Eerste Werld-oorlog verlo
ren had".
Ziffel, de lange, gespeeld door
Ton Lensink, heeft het facisme le
ren kennen als een beweging die
tegen Italië is gericht. De aanhan
gers droegen zwarte hemden. Kal
le, de kleine, gespeeld door Cor
van Rijn zegt dat dit allemaal op
een misverstand berust.
Ned. 11 20.21 uur
Van gewest
tot gewest
„Dordrecht eens synodestad, nu
een rode stad". Zo omschrijft
stadsarchivaris dr. Th. Jensma
Dordrecht in deze reportage. Dor
drecht is de oudste stad van Hol
land (752 jaar). Er zijn op het
ogenblik nrvm 100.000 Dordtena-
ren. Samen wonen zij in een ge
meente die de sporen van haar
hoge ouderdom in zekere zin als
een lest met zich meedraagt. De
zeventiende-achttiende eeuwse
stadskern van Dordrecht telt na
melijk niet minner dan 800 pan
den, die op de monumentenlijst
staan. Daarvan een moderne,
leefbare oity van te maken is een
zware taak. Dordrecht bezit ech
ter sedert vier jaar de jeugdige
ir. Honvmo Torikes (33) een direc
teur van Openbare Werken, die
zijn taak met grote energie en
voortvarendheid uitvoert. Natuur
lijk gaan hier en daar in Dor
drecht tot voorzichtigheid manen
de stemmen op, o.a. van de beel
dende kunstenaar Bouke IJlstra,
die eveneens de reportage over
zijn stad aan het woord komt.
Ned. 1 19.05 uur
Mensenkinderen
Schoolkinderen maken gebruik van
televisiecamera's en videotape om
hun visie te geven op actuele on
derwerpen als bewustwording van
de negerbevolking, druggebruik,
emigratie enz. Dat is, kort samen
gevat, de inhoud van de Ameri
kaanse bijdrage aan Mensenkin
deren, een televisieserie over de
jeugd in landen over d« gehele
wereld.
Ned. 1 20.31 uur.
Spel
zonder grenzen
1 Op de dag dat de voetbalwedstrijd
om Europacup I, II en III van
start gaat, wordt er een andere
soort Europacup uitgereikt. Het is
de Cup die de beloning zal zijn
voor de overwinnaars in Het Spel
zonder Grenzen. Wij hopen na
tuurlijk dat Venray de trofee naar
Nederland zal brengen. De grote
eindstrijd wordt in het Zwitserse
Lausanne gestreden. Tegenstan
der van de Limburgers zijn: Leu
ven (België), Westerland (Duitsl.)
Anglet (Frankr.), Salisburyc(GB).
Carpe di Castello (It) en La
Ohaud de Fonds (Zw.)
Ned. 1 21.05 uur.
Coronation Street
Alan heeft zijn baan in de garage
opgegeven. Elsie die net zelf weer
druk in de weer is kan hiervoor
nauwelijks begrip opbrengen.
Ned. 11 19.05 uur.
We hielden het gisteren uitslui
tend op Nederland II, en dat le
verde ons dank zij de VARA een
gevarieerd en kwalitatief res
pectabel programma op.
Dat begon met „De liftster", Brit
se serie van Francis (Paul
Vlaanderen) Durbridge. Die
lijkt goede gebruik-tv op te le
veren. Beter dan de halfwassen
tv-versie van Paul Vlaanderen
zelf.
Daar komen de schutters, andere
Britse aankoop, is in het genre
„goedkoop lachwerk" voor de
liefhebbers pettlge stof. Ver
bluffend goed in de serie vinden
we vooral het „Ingebouwde" ap
plaus.
Toen kwamen de eigen produk-
ties. De ombudsman, reportage
uit Australië, waar, volgens
Marcel van Dam, vijf tien
procent van de Nederlandse im
migranten niet slaagt. Zij heb
ben het moeilijk, want Australië
is wat de sociale voorzieningen
betreft allerminst het „aards
paradijs", dat de emigranten
verlieten.
De teneur van deze uitzending
vonden we een interessante uit
gangsstelling van de man wiens
taak het Is om weer een seizoen
lang aan te tonen dat ons socia
le bestel ondeugdelijk is.
Dat „Aards paradijs" werd overi
gens hevig aangevochten door
Jaap v. d. Merwe in „Het op
roer kraait". Het was een uit
zending over de dertiger jaren,
erg goed programma dat door
Jaap werd verpest met sikke
neurig commentaar. Jaap moest
beter weten
Beste programma was overigens
„Luisteren naar Jan do Har-
tog". Die Is een van de weinge
Nederlandse schrijvers van we
reldnaam. Nederlandse litera
tuurcritici bestempelen hem als
niet onbekwaam verteller.
We vonden deze uitzending onge
looflijk goed. Hier was een
man, die echt iets te vertellen
had. Hij werd ondervraagd door
Mies Bouwman, vrouw die haar
plaats kent en daardoor onze
enig-echte tv-persoonlijkheid
werd.
In dit programma hoefde Mies
Bouwman alleen voorzichtig aan
de kraan te peuteren om een
grandioos verteller zijn verhaal
te laten spuien. Regisseur Leen
(meneer Bouwman) Timp
maakte van dat grandioze ver
haal iets heel intiems. De au
teur sprak niet tot de massa,
maar tot mij persoonlijk. Als u
dat ook zo ervaren heeft, kun
nen we rustig zeggen dat u en
ik een tv-evenement hebben on
dergaan.
Vg.
NEDERLAND
VARA:
17.00 uur Hubert de hommel
wind in de wilgen
18.45 uur Brigadier Dog
18.55 uur Journaal
19.05 uur Van gewest tot ge i
19.05 uur Toeristische tips
20.00 uur Journaal
20.21 uur Zendtijd ARP
20.31 uur Mensenkinderen
21.05 uur Spel zonder grem
22.15 uur Stichting Socutera
22.30 uur Journaal
NEDERLAND II
18.45 uur Brigadier Dog
18.55 uur Journaal
VARA:
19.05 uur Coronation street
20.00 uur Journaal
20.21 uur Vluchtelingen
gesprekken (t<
21.30 uur Achter het nieuwi
22.10 uur Kenmerk
22.35 uur Journaal
22.40 uur Teleac
MORGEN
NEDERLAND I
11.10 uur School-tv
18.45 uur Brigadier dog
18.55 uur Journaal
TROS
19.05 uur Callmero
19.10 uur Op losse groeven
20.00 uur Journaal
20.21 uur The protectors
20.50 uur Liefde op z'n An+
rose.
Cor van Rijn, als de arbeider Kalle en Ton Lensink als de natuurkun
dige Ziffel in Brecht's vluchtelingengesprekken.
(Van onze showredactie)
DEN HAAG Voor het eerst sinds lange tijd zal het cabaret van
Sieto Hoving Den Haag aandoen met een aantal voorstellingen. Hij
doet dit samen met zijn vrouw Marijke Hoving en als naaste mede
werker Rob de Nijs. Het programma heet Waartoe waarheen en
komt o0 donderdag 21 september voor het eerst in Diligentia en
blijft daar dan drie avonden. Vervolgens is er nog een reeks van
drie voorstellingen van 28 t.e.m. 30 sept. Het programma heeft al
gedraaid in het eigen Amsterdamse theater Tingel tangel en bevat
geprezen nummers als de Boerencantate van Bach rond Biesheuvel
en andere politieke satire. Antoine Oomen zorgt voor de muziek.
Tingel tangel v.r.n.I. Sieto en Marijke Hoving en Rob de Ni/s
Uitprobeersel
Toon Hermans in
Scheveningen
(Van onze showredactie)
DEN HAAG Toon Hermans
brengt zijn allernieuwste show
pas op donderdag 16 november in
première uit In het Schevenlngse
Circustheater. Voordien geeft hij
op diverse plaatsen in het land
voorstellingen, waarin hij zijn
nieuwe programma uitprobeert.
Hij staat dan van 20 t/m 25 sep
tember in Scheveningen (uitgezon
derd de 24e).
Toon Hermans schrijft ons, dat
hij na een heftige knock-out weer
op de been is en het niet op prijs
zou stellen wanneer „het kritische
kranten-oog direct al gericht zou
worden op de gebruikelijk pro-
beer-voorstellingen, die aan elke
première vooraf gaan, temeer
omdat deze probeersels avond
aan avond veranderen en slechts
weinig overeenkomst vertonen
met de officiële première."
NEDERLAND II
huis te
Goeie
ciën vai
de bui
staat ei
karrevr,
stoere t
ge portt
teland i
een goe
zomaar
rode, 2
grootoui
gehaakt
de stoi
vertoonf
soorten
kelkjes
.Zoiets 2
een bi
heer K(
en Zn.,
r Popeye
r De weduwe van 1
Boekenlijst
r Journaal
r Drie getuigen vat
oorlog
r Dagboek van eenl
mermeisje (film)
r Journaal
RADIO
HEDEN
HILVERSUM
18.00 (S) Aperitief: licht muzlel
gramma. 18.30 Nieuws. 18.41
gevraagde gewijde muziek
19.00 De kerk vandaag-nleuwi
commentaar. NOS: 19.10 Prog
ma voor blinden en slechtzlr
19.20 Openbaar Kunstbezit. 19.!
Woensdagavond Muzlekmagi
22.25 Uitzending van de Bond
Naam. NOS: 22.30 Nieuws.
Den Haag vandaag. 22.60 Zin
Kunstuitingen bulten het Nedei
se taalgebied. 2S-20 (S) Hoi
moderne muziek (opr.).
Nieuws.
HILVERSUM II
Nieuws. 20.05 Promenade orkest
zangsollstenoperamuziek. 20.55
Fragmenten
Popsmuk: licht platenprogran
21.15 (S) Koloriet: een veelkl
muziekprogramma. 22.30 Internf
naai Bejaardenconcours. 22.55 51
delingen. 23.00 Nieuws. 23.10 Actl
(S) Radio Jazz Mal
i 'i
la MÉN
f-
Ier g.
23.55-24.00 Nieuws.
BBU8ST 324 r
18.00 N' uws. 18.05 Voor de
1S.15 Leken moraal en filos>
Sportinagazlne. 18.65 Taaiwen
rig Engels. 19.30 Voetbal.
Nieuws en De zeven kunsten.
Dansmuziek. 23.40-23.45 Nieuws.
verwei i
stuur i
wacht
MORGEN
UM I
NCRV: 7.00 Niet
7.02 Het levfl
_ord. 7.08 (S) Te Deum laudnifl
gewijde muziek (gr). 7.30 NleT
7.41 Hier en Nu. 7.55 (S) P1
dium: klassieke muziek (gr.)
Nieuws. 8.41 (S) Podium
vrouw 9.10 (Si Klassieke L
foonmuzlek. 10.00 Schoolradio. 1
Nieuws. 10.33 (S) Voor de zl
11.05 (S) Inspraak :verzoekprog
ma van seml-klassleke mi
(11.30-11.32 Hier en Nu). 11.65 J
dedellngen. 12.00 Los-Vast: C
rieerd programma. (12.20 Kuna
vliegwerk; 12 26 Mededelingen
12.41-12,50 Hier
Nu; 13.00-
drie). 13.30 Zingen
Cecilia: volksmuziek. 13.45
Amore: een serie van 9 poëzie
grnnima's over lle(de (7)
Schoolradio. 14.25 (S) Planored
moderne muziek. 15.00 Evangell
Lutherse kerkdienst; 15.30 Nlei
15.33 Lichte orgelklanken. 15 45
Kinderkoor met De Speelgroep.
(S) Poptater: jeugdprograro
17.00 (S) Elpee Pop In stereo.
Nieuws. 17.32 Hier en Nu.
AVRO: 7.00 Nleuv
nastlek. 7.20 (S)
je (gr.) (8.00 1
rieuws: 8.11 Ra
Morgenwijding.
Toppers van toen (gr.) 9.35 Wi
standen. 9.40 Schoolradio 10.00
Voor de kleuters, 10.10 Arbelds'
mlnen: populair verzoekplaten
gramma met om 11.00 Nieuws.
(S) Rondom twaalf: prograr
voor de vrouw met om 11.55 B«
berichten. 12.30 Modern plattel
12.35 (S) Sportresaie. 13.00 Nle;
13.11 Radiojournaal. 13.30 (S)
Nederlands Trio met zangsolli
moderne kamermuziek. 14.00
Tombola: Nederlandse artiesten ?iT\pKi
gen en spelen voor u. 15.00 (S)
let: programma voor de zie centrui
16.00 Nieuws; 16.03 (S) Aspe< staa(
-- ,ex w-biei;
be\« d,enst
17.55
dedellngen.
HILVERSUM III
TROS: 7.00 Nieuws. De Hugo
deren Show. (8.00
Nieuws. 9 03 Take
Nieuws. 10.03 Robbie Dali
nine. 117°'
le on Ri Va"
pers. EO: 11.00 Nleu'
fruitmand:
/erzoekph
luzlkal
program...c •---«
KRO: 12.00 Nieuws. 12.03 KRO bouw.
drie: Van twaalt tot twee: pa
programma met om 13.00 Nieuw
om 13.03 Raden maaro
Nieuws. 14.03-18.00^ Dlscjockeyl je- zc
- loorlij'
16.00 en 17.00 Nieuw
npi ssKL S21 i
rrlunds)
12.00 Nieuws, mededellgen
richten. 12.08 Lichte muziek.
Buitenlands persoverzicht.
Nieuws, weerbericht en tonee
da. 13.20 Lichte muziek. 13.65 1
berichten. 14.00 Nieuws. 14.03
scmentsmuzlek. 15.00 Nieuws.
Lichte vokale muziek. 16.00
en beursberichten. 16.10 Promi
muziek. 17.00 Nieuws en r
gen. 17.10 Voor oudere li
17.55 Weegschaal.
SOS lor
school,
onderu
Rek, i
is h
>Pig i
13 rtooli
