GROOTSTE NEDERLANDSE NAJAARSBEURS
WIL 70.000 BEZOEKERS GAAN TREKKEN
Van
finale
diabolo tot vlieger:
op Groenoordterrein
PROEVEN, SNOEPEN EN DROMEN BIJ
RELIKWIEËN VAN DE EEUWWISSELING
Leidato "72 toont vandaag en die goeie ouwe
DONDERDAG 7 SEPTEMBER 1972
LEIDSE COURANT
LEIDEN Goeie Ouwe Tijd-hal
Joop Visser (van het duo Zie
gelaar en Visser, reclamebu
reau) ligt op zijn knieën met
een drukspuit imitatie-kinder
hoofdjes te kringelen op de
vloer van de bijhal van de Lei
dato, waarin „Die Goeie Ouwe
tijd" in al zijn ouderwetse, de
gelijke hoedanigheden gestalte
gaat 'krijgen. Op de „kinder
hoofdjes" komen pronkstukken
te staan van het Nationaal Au
tomobielmuseum te Leidschen-
dam. Joop Visser (58) heeft
slapeloze nachten doorgemaakt:
„U kent dat wel, je ligt maar te
piekeren omdat dit nog moet
worden gedaan of dat. In bed
ziè je het vaak, nietwaar? Dan
spring ik ineens op en mijn
vrouw schrikt zich dan een
hoedje: Joop, wat ds er nou
weer? Ik ben een erge doorzet
ter, wat er in mijn hoofd zit
moet gebeuren. Dikwijls wil ik
het té mooi maken en dan zegt
Ziegelaar weieens: „kalm aan,
man, denk aan de kosten".
Maar nu is het met die goeie
ouwe tijd op de Leidato bijna
gepiept, wat de voorbereidingen
betreft. De relikwieën van de
eeuwwisseling staan er bijna al
lemaal. Het doek gaat op. de
show kan beginnen.
Ziegelaar, Visser en de reclame
zijn begrippen geworden in Lei
den en daarbuiten. De 3 okto-
bers toeten, bloemencorso's uit
Rijnsburg en het vele stand-
werk voor de meeste grote be
drijven in de omgeving kunnen
daarvan meepraten. De NOS in
Hilversum trouwens eveneens:
„die daar hebben ons voor de
derde keer benaderd. Na 3 okto
ber gaan we voor de NOS wer
ken. Onze ruimte in Leiden zal
daardoor groter moeten worden.
Hulskamp, de ontwerper van
t.v.-decors heeft al contact met
ons opgenomen. Jullie leveren
prima werk, hebben ze bij de
NOS gezegd. Ik ben dan wel te
gen de 60, maar nog lang niet
uitgeleefd. Raffinement hebben
we alle twee. Ziegelaar en ik.
- i n de crisistijd hebben we el
kaar bij V D gevonden; Zie
gelaar was eerste etaleur, ik de
corateur. We zitten nu samen
zo'n kwart eeuw in dit keiharde
vak. Je moet niet denken, als je
zoontje kan tekenen dat-ie dan
ook een reclamebureau kan be
ginnen", wijst Visser elke sug
gestie in die richting resoluut
van de hand.
Is Joop Visser werkelijk de dolle,
impulsieve jongen die hij schijnt
te zijn? 'Hij stoeit in elk geval
met ideeën, is een lastige per
fectionist, een man van het gro
te gebaar en een artistieke
sprookjesbouwer, afkomstig uit
een slagersgezin met 14 kinde
ren. Als kind zat hij altijd te te
kenen, in het zonnetje dat door
het raam kwam. Toen zei vader
Visser: Joop moet artiest worr
den. Zo ging dat. Een slager zat
er nou eenmaal niet in hem,
hoewel hij nog zelf aan de koel
bak heeft gestaan om worst
klaar te maken. Decorbouwer
Joop Visser hakt niet graag, al
is-ie soms agressief. „Dat zijn
de meeste in dit vak. Fijngevoe
lig ook. We moeten erg tegen
kritiek kunnen, omdat we vat
baar zijn daarvoor'1, bekent hij
ruiterlijk. „Ons vak is dikwijls
opzij gedouwd. Ik ga niet meer
van krabbeltjes van een ander
iets opbouwen; dat doen we
voortaan helemaal zelf. Als men
met een goed ontwerp komt,
doen we het natuurlijk wèl".
De heer Visser is een type, dat
graag op de mensen speelt; op
de romantiek aanstuurt, op het
kinderlijke. „Zo ben ik zelf ook.
Ik ben in de wolkjes als men
zichtbaar van mijn werk staat
te genieten. Die Aqua-Hortus,
weet u wel?; mens, wat vonden
ze dat mooi. Wie het beter doet
dan ik, daar heb ik respect
voor, dat vind ik prachtig. Ie
dereen die iets moois maakt,
prijs ik".
„Wat we nu hier op deze Leidato
brengen vinden de mensen ge
weldig. Het is heel anders dan
een museum; je ziet de dingen
zoals ze werkelijk waren. Fijn
om die figuren zoals Bromsnor
weer even terug te brengen. We
konden met die goeie ouwe tijd
ook lekker uit de voeten met
een gezellige leuke ploeg. Je
wordt gewaardeerd. Ziegelaar
en ik zitten ook in het Leidato-
comité en we zijn er groots op
dat we voor Leiden iets opval
lends kunnen maken. In hoofd
lijnen is er na zoveel Leidato's
met de hele ploeg een band ont
staan die grote evenementen
kan smeden".
Ziegelaar en Visser en de hunnen
hebben in de bijhal van de Lei
dato een hoekje Leiden gemaakt
Ludieke
belichting
van groots
opgezet werk
zoals het eruSt zag toen zij er
zelf als grut rondliepen. Mèt de
winkeltjes, de oude machines,
tegen de achtergrond van een
stuk Aalmarkt anno 1870, gezien
vanaf de Hoogstraat en ver
vaardigd door de kunstschilde
res Leny Noyen-Pander, die bij
zonder raak met het penseel
weet om te gaan. In een pano
rama zien we de Waag, de oude
Vrouwekerk, de hele rust van
mensen die de tijd hebben. „Je
kunt nergens meer bij",' klaagt
Joop Visser een beetje: „Het
wordt allemaal te groot. Ik zou
het op prijs stellen als de jeugd
van vandaag dit eens zou zien,
hier met die goeie ouwe tijd. Ik
heb veel sociale ellende gezien,
maar laten we eens glimlachen
om de romantiek van toen".
Laten we het kijkspel even langs
lopen, globaal bezien en wat
sfeer snuiven, Fantasie en histo
risch speurwerk gaan hier hand
in hand. U ziet straks het huisje
aan de Waardgracht, waarin
een bijgevoegd weefgetouw een
verhaal apart vertelt. Het Le
germuseum liet een keukenwa
gen en een gereedschapskar
aanrukken, omdat het wel méér
heeft dan alleen oude kanonnen.
Men ziet een glimp van het be
drijvige oud-Katwijk,, het witte
kerkje met een echte zoutige
donkere nettenwagen ervoor.
Oud-Katwijks interieur ook, kle
ding en badfiguren die rond
1900 rustig aan het strand zaten
en nog niet rug aan rug, omdat
het baden (met kanten strookjes
aan bermuda en slaapachtige
muts) nog niet erg populair
Er worden op de expositie glazen
geblazen, er ligt een typisch
Leidse peurboot, zoals die des
tijds bij tientallen op de grach
ten te vinden waren. Erg spec
taculair wordt het distilleren.
Een oldtimer" uit de goeie ouwe tijd op de Leidato-expositie tegen de achtergrond van
van citroenschillen of de jene
verbes. De dienst Invoerrechten
en Accijnzen van de belastingen
heeft hiervoor speciale toestem
ming verleend, maar 's nachts
wordt het 100 jaar oude ketel
tje verzegeld. En wat kostte
vroeger een liter eerlijke jene
ver?: 90 cent. Er staat een
huisje met glas in lood een pro
cédé, dat ook ter plekke gede
monstreerd zal worden. De
glas-in-lood-m akers hebben nog
steeds volop werk, het is een
vak dat niet is uitgestorven en
waarop in toenemende mate een
beroep wordt gedaan. Het huisje
is ingericht met meubilair uit
De Lakenhal, zoals een bedstee,
kinderstoelen en olielampen.
Een straatje vertoont een rij win
keltjes om van te watertanden;
een snoepwinkeltje, waar oude
babbelaars (vers, maar volgens
een oud recept vervaardigd)
ulevellen en meer van dat heer
lijks te likken zal zijn. In kle
derdracht komt hier alles terug.
Net zoals in die oude melkwin-
kel, waar in Keulse potjes
roomboter wordt verkocht, en in
een slagerij - oude stijl, waar u
kunt proeven van slagerspro-
dukten. Een wat frivolere noot
levert een bejaarde slijterij,
waar oud-Hollandse likeuren uit
stenen potten met kraantjes met
de hand „geflest" en gecapsu-
leerd worden en waar ook origi
nele graanjenever uit het vat
getapt gaat worden. Alleen de
lucht al! We moeten er niet aan
denken. Dan is er nog de geuri
ge bakkerij met oven; in groot
moeders dagen wist men beter
dan thans wat men allemaal
met graan kan doen.
Natuurlijk is er nog veel meer om
even bij te dromen: oude rijtui
gen met opgetuigde paarden,
minstens even oude lantaarns,
een bakkerskar. Een smid gaat
er het oude handwerk beoefe-
Stille Rijn
nen. Het geheel wordt verleven
digd met 22 figuren die volgens
de kapothoedjesstijl door de
heer Hoppezak gekleed zullen
worden. Het wordt ongetwijfeld
waar wat het Leidato-comité als
zijn mening geeft: bekeken in
het licht van de verbeteringen
van sociale wantoestanden (nog
maar kort geleden), is de beko
ring van het goede groter ge
worden en is de expositie dan
ook een sfeervolle uitbeelding
van wat aan curieuze en hartver-
overende dingen eens te zien
Avond-mavo
Alplien
in
ALPHEN/BOSKOOP/GOUDA -
Er bestaat grote kans dat bin
nenkort gestart wordt met een
avond-mavo in Alphen. Dat zal
dan een filiaal worden van de
Stichting Avondschool voor
Voortgezet Onderwijs, die on
langs is opgericht in Gouda en
Boskoop.
In deze twee plaatsen worden he
denavond de eerste cursussen
gegeven. In Boskoop worden de
cursussen gegeven in de Ichtus-
school aan de Zijde. De eerste
cursus in Alphen zal maandag
worden gehouden in het gebouw
van de christelijke handelsa
vondschool. Deze eerste keer is
een proef. Wil men doorga-n
dan moeten eerst meer cursis
ten worden ingeschreven. Voor
inlichtingen kun men terecht bij
de centrale administratie van
de stichting, tel. 01820-14061.
LEIDEN De Elfde Leidato 1972 wordt helemaal eigen
tijds. Groots, super, groei en vooruitgang. Ook een mid-
Samenstelling:
TON PIETERS
Ouwe Tijd". In sociaal opzicht
zijn de dagen van rond 1900 niet
terug te wensen. Het is geen
nostalgie, die de Leidato 1972 in
baaien rokken heeft gestoken.
spelen, vooral ook omdat we
ditmaal een „trekker" hebben
denstands- najaarsbeurs komt niet onder de superlatieven D^® Goeit
uit. Als vrijdagmiddag burgemeester dr. A. J. Vis
van Leiden in een of ander klassiek benzinevoertuig
(het kan een Rolls Royce zijn, of een stijlvolle Bentley)
door het Leidato-comité wordt aangevoerd om in de Grote
Pers van het gemeentelijk museum De Lakenhal de offi
ciële opening te verrichten van de grootste najaarsbeurs
van Nederland, wordt een begin gemaakt met mijmeren.
De deelnemende detaillisten, die in bijna 300 stands hun
nering kunnen aanprijzen, mijmeren over omzetten- Wer
ken ook aan grote opzet van deze Leidse manifestatie.
Een betere communicatie tussen de consument en detail
list. De Leidato is uiteindelijk de kapstok, waaraan men
de contacten ophangt. Maar ook mag men mijmeren over
„die goeie ouwe tijd". Dat is het motto waaronder men
in deze bliksemsnelle dagen de toekomst aangenamer pro
beert te maken. De elfde Leidato draait onder het teken
van die goeie ouwe tijd, zoals de 3 oktoberoptochten hun
bestaan rekken; een milieu, dat ook kenschetsend is voor Toelooj
een bloemencorso. We grijpen graag terug om ons thuis
te voelen. Dat doet ook deze Leidato 1972 en daarom alleen
al veorspellen wij deze show een warm succes.
weer naar het station terug kan.
Verder wordt er weer een Lei-
dato-pestatieloop gehouden. Het
is de vierde van die naam. Par
cours: 5 km door het noordelijk
deel van de gemeente: een
prestatie die jong en oud kan
volbrengen op zaerdagmlddag 9
september.
Het Leidato-cimité heeft slecht, De Gemeente Leiden Is kenne!.|lc
de glimlach van die jaren te
voorschijn willen halen en wat
men straks in de bijhal aantreft
•js «n ludieke, prettige be'ich-
ting van Anno Danzumal. Het
wordt gezapige romantiek, ge
realiseerd door het reclamebu
reau Ziegelaar en Visser tegen
een achtergrond van een stuk
Aalmarkt en oud-Katwijk, met
daartussen ambachten die men
vandaag niet of «auwelijks
meer aantreft.
groot
De beurs van de middenstand is
gebaat bij zweepslagkreten:
Groot, Korft, Krachttig, ruim
13.000 vierkante meter Groen-
oodhal plus bijhal zonder één
enkele uitzicht- en ruimtebene-
mende pilaar: ruimte om van te
smullen. Huishoudshow zonder
ca. 1500 vierkante meter. Het
was een Leidse aangelegenheid.
Thans komt het aantal deelne
mers voor 65pct. van buiten. De
plaatselijke opze( is regionaal
geworden, vertelt voozitfer
Wolfslag, „we hopen dit jaar
70.000 bezoekers te trekken".
weerga, overal elders beneden Tot en met 17 september Is de
de Leidse maat. De Leidato wil
een landelijke ,,push" zijn om
Leiden in een nationaal brand
puntje te brengen. Gezien en ge
hoord de inspanningen van het
Leidato comité, aangevoerd
door voorzitter J. Wolfslag, zui
len deze doelstellingen behoor
lijk worden gehonoreerd, onge
twijfeld.
Elf jaar terug heeft tegenwoordig
in een tijd dat een jaar een
paar maanden lijkt, iets eer
biedwaardigs. Aan het begin van
de zest-iiger jaren begon de Lei
dato in de Stadsgehoorzaal met
een expositieopperviakte van
Groenoordhal met annexe tent
hal het grootste bestaande ge
combineerde warenhuis, ..een
open huis, dat alles en iedereen
ten dienste staat", aldus de
heer Wolfslag. „De handel is
harder geworden, ook de beurs
ontkomt niet aan deze mentali
teit. Daarom hebben we ons
moeten inspannen om deze Lei
dato tot een glanspuntje te ma
ken voor de mensen die er ko- Trein- of busreizigers kunnen
men. Ondanks ons voornenen,
met het budget binr.en de tenten
te blijven, is de zaak wat dit
betreft weer helemaal uit 'et
jasje gegroeid Maar we zijn vol
vertrouwen, dat we quite zul'en
Bestuurslid J. van Zijp vindt dat
organisatorisch gezien deze Lei
dato de gemakkelijkste beurs is.
Ondanks alle economische moei
lijkheden is de toeloop tot deel
nemen groot geweest. „Alles is
rond gekomen; er is geen plek
je meer open. Dat zal wel niet
meer /oor kom en, heb ik zo'n
udee". De show van dit jaar is
zo compleet mogelijk. F.r zijn
de laatste snufjes op huishoude-
lij gebied, in de mode en in de
hobbysector; de Hiswa he?ft
voor het eerst toestemming ge
geven tot het exposeren van bo
ten, die op de galerij geplaatst
zijn. Het is ook de eerste keer.
dat stands gebouwd zijn tegen
de blinde muren (met verlor
van de brandweercommandant),
waardoor het „randgebied" aan
gezelligheid heeft gewonnen.
genover het station bij de over
dekte Leidato-hal elke tien mi
nuten een speciale pendelbus
vinden die hen gratis naar de
Groenoordhal brengt en waar
mee men ook na het bezoek
trots op deze jaarlijks terugke
rende manifestatie. Zij heeft
alle medewerking verleend. Zo
zorgt de Plantsoenendienst
terecht veelgeroemd als nan-
kleedster van de Leidse dreven
voor een bijzonder fraai bui
tenplantsoen, dat tussen de
Groenoordhal en de bijhal komt
te liggen. De immense hal
krijgt nog meer decoratie: een
sterboog met lampjes als sier—il-
luminotic die tot ver in de
avondlijke omgeving aan da
stad een extra aanschijn zal ge
ven. Tenslotte komt er op net
terrein een gasflambouw, een
imitatie van het olympisch
vuur, dat juist deze week zo'n
triest accent heeft gekregen.
De „bekende artiesten van radio
en teevee" zullen deze Leidato
1972 niet aan doen. Maar zo op
het eerste gezicht lijkt de pre
sentatie van die goeie ouwe tijd
een gelukkige gooi, waarbij de
tienduizenden bezoekers ten
zeerste betrokken zullen zijn.
Voor de kinderen is ook wc-er
heel wat opgezet. Men kan hier
over elders op deze pagr.a
meer over vernemen. In elk ge
val zijn er kinderspelen in het
teken van het fin du siècle ge
plaatst. „Ome Joop" Vervoorn
heeft het weer niet kunnen la
ten: kinderspelen I'ggen hem
bijzonder na uan het hart "n
dank zij zijn inspanningen zul
len de kinderen al tollend vlie
gerend, "hoepelend, steltfopend
of manipulerend met de diabolo
hun eigen oompetitie kunnen
houden die uitmondt in een heu
se driedaagse finale in de
Groenoordhal.
Joop Visser met zijn .kinderhoofdjes'
LEIDEN-NOORD Ome Joop Vervoorn heeft zijn zaken nooit op z'n
elf en dertigst gedaan. Je ziet hem vaak, als een prins zo recht, zi-
tend achter het stuur van zijn vierkante bak op wielen („uw bladen
man. uw boekenman") van hot naar her rijden om van de ene ac
tiviteit in de andere te glijden. Je kunt deze activist van Plan
Noord niet het advies geven: ga nou 'ns een uurtje gezellig thuis
een boekje lezen. Doe je dat tóch, dan reageert hij met een afwezig
glimlachje, terwijl de sigaar tussen zijn lippen bengelt. Van de
week is hij helemaal een vliegende kraai die je nooit vangt. Hij is
constant op weg van de Groenoordhal naar een of ander club- of
buurthuis vice versa. Het werk dat er ditmaal voor hem aan de
winkel is betreft opnieuw de jeugd. Hij is de man vóór en achter de
schermen die aan de activiteiten van het Leidato-comité voor de
jongeren uit Noord gestalte gaat geven gedurende de 11de huishoud
beurs. Daartoe heeft hij, geheel in de geest van deze Leidato 1972,
de kinderspelen uit „Die Goeie Ouwe Tijd" ten tonele gevoerd,
daartoe volledig in staat gesteld door finahciële medewerking van
het Leidato-comité.
De hele schoolgaande jeugd van
het buurt- en clubhuiswerk uit
Noord is een edele competitie
begonnen op het gebied van tol
len (voor de kleinsten), hoepe
len, diabolo (wat zullen ze daar
moeite mee hebben), het onver
woestbare vliegeren en als vijf
de spel het steltlopen. Het zijn
goedvaderlandse spelen die voor
het merendeel nog niet geheel
vervlogen zijn. Joop Vervoorn,
die 25 jaar Toer de Frats-erva
ring heeft als het erop aan
komt de commercie met het
spelelement te verbinden, heeft
ook deze keer organisatorisch
krachtwerk geleverd; de jeugd
zal zijn ideeën verder moeten
uitvoeren.
Pieter Breughel
Die vijf „Leidato-spelen" zijn een
greepje uit de bijna 200. die op
het beroemde schilderij van
Pieter Breughel te vinden zijn.
Vervoorn schildert niet, maar
hij is een soort Jan Steen die
het spel gadeslaat en het daar
na tot uitdrukking brengt recht
streeks op straat, helemaal in
deze tijd en de jeugd erin be
trekkend.
Sociale functie
„Veel van die oud-Nederlandse
spelen hebben zich, steeds te
rugkerend in hun seizoenenloop,
tot nu toe gehandhaafd", vertelt
de heer Vervoorn, die het kin
derspel Kent als zijn broekzak.
„Dat komt door de sociale func
tie die het spel altijd heeft ge-
bad. Vroeger was het zondagse
vermaak geen sport, maar men
'peelde uit tijdverdrijf met el
kaar. Het materiaal was daarbij
doorslaggevend. Veelal waren
de speel voorwerpen van hout
gemaakt. houtsnijwerk. dat
vaak mooi versierd was. Die
versiering had eigenlijk geen
andere functie dan een manier
om het evenwicht in de diame
ter van het voorwerp te herstel
len; een sneedje links méér, een
kerfje rechts minder was al vol
doende om het zaakje in balans
te houden".
In de knel
Zo had je tollen in verschillende
vormen, de diabolo, de jojo ook,
die helemaal niet zo nieuw is
als men weieens meent. „Daar
bij kwam", aldus Joop Ver-
voorn, „dat de mensen die voor
werpen zelf hadden gemaakt en
daarom bleven ze zo lang in de
familie. Dan kon je tc horen
krijgen: dat heeft opa nog ge
maakt. Door de industriële re
volutie is veel later het oude
spel in de knel gekomen. Ook
het speelterrein van de jeugd is
door de opkomst van de aulo
duidelijk beperkt. In bijna alle
buurten begint men nu te ijve
ren voor een speelhoek voor de
kinderen, waar ze veilig zichzelf
kunnen zijn. Een vluchtmoge-
lijkheid, in feite. In het spel is
nu het plastic geslopen. We heb
ben dan wel rages meegemaakt
(hoelahoep, de plastic jojo, dia
bolo, tollen zelfs van plastic),
maar deze oprispingen blijven
een tijdelijk verschijnsel en ver
dwijnen weer".
Ontwikkeling;
gelegenheid voor de kinderen.
Volgens Joop Vervoorn i« dat
een gevecht om ze gezond bezig
te houden met spellen en spe
len. Met name het wijkcomité
van Plan Noord (dat de handen
al vol heeft aan b.v .de huur-
barmonisatic) stimuleert dit al
les ten zeerste. Vervoom hoopt,
dat ook de ouderen zich bij het
6pel van de jeugd betrokken
gaan voelen. Dat is een soort
van ontwikkeling: eerst kijken
de vaders naar het vliegeren
door hun zoons of dochters,
door hun zoons of dochters, ze
en al gauw komt het grote kind
in de vaders om de hoek kijken
en dan willen ze opeens zélf
gaan vliegeren. „Wat ik nou zo
graag zou willen ie, dat de ou
ders, de vaders vooral, ook wil
len meedoen met praten over de
jeugdbezigheden, of er mee lei-
Finale
In de buurt- en clubhuizen De Ze
vensprong en De Boei en bij de
speeltuinverenigingen Noorder
kwartier en Groenoord zijn de
jongens en meisjes volop bezig
met het hoepelen, steltlopen, tol
len. vliegeren en diabolo-jongle
ren. Het einde van dit spel-lied-
je is, dat cr viermaal drie fina
listen van elk 6pel komen, die
zaterdag en zondag en volgende
week woensdagmiddag op het
Groenoordhalterrein achter de
Leidato gaan strijden om de
ereplaatsen. Woensdag is er bij
voorbeeld de grote vliegerfinale.
Het zal een verheffend gezicht
zijn. Misschien dat ook al door
deze Leidato-kinderevenemervten
het straatspel opnieuw gestimu
leerd zal worden. Dat aou a!
een heel winstpunt zijn.
