Boterhuis
polder niet
gelukkigste
plaats voor
puin storten
„Olympisch" gerol
op Vijf Meiplein
Kwekerij v. Egmond
op rand Ju welen wijk
De Leidse hofjes (18)
Boerderij blijft woonruimte
JUWELEN
WIJK
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 7 SEPTEMBER 1972
Pieter
Loridans-
hofje
LEIDEN In grote lijnen mag
het grondplan van de Leidse
hofjes al vrijwel gelijk zijn,
de vormgeving ook van
fundaties uit eenzelfde stijl
periode loopt soms sterk
uiteen. En dat kan niet al
leen een gevolg geweest zijn
van de beschikking over rui
mere of minder ruime fond
sen. Het was op de eerste
plaats een kwestie van
grondbezit een „afgelei
de" van de financiële draag
kracht van de stichter. Want
wie let op de bebouwing, die
aan de „rijkere" hofjes
grenst, merkt dat die in vele
gevallen jonger is dan het
hofje zelf.
Aangenomen dat er voor het
optrekken van het hofje geen
oorspronkelijke bebouwing is
afgebroken, zou dat kunnen
betekenen dat het hofje ge
bouwd werd op een vrij stuk
grond. Men moet zich blijven
realiseren, dat Leiden in de
eerste decennia na zijn ont
zet werd overspoeld door we
vers, spinners, kammers,
ververs en tal van andere
hoog-gekwalificeerde hand
werklieden. Het merendeel
van hen kwam op een
schoen en een slof uit het
uitgemergelde en verwoeste
Vlaanderen en uit Frankrijk,
in de hoop, een boterham te
kunnen verdienen in de zich
sterk uitbreidende textielnij
verheid van Leiden.
Ook toen al bracht men hier
gastarbeiders onder in ver
timmerde huizen, schuurtjes
en opstallen op binnenterrei
nen, in verlaten kloosters en
kapellen. Zelfs in portieken
en poorten en onder bruggen
sliepen ze in Leiden in die
klatergouden zeventiende
eeuw.
Grondbezit was dus de eerste
rijkdom van een hofje. En
achteraf gezien ook voor
ons. Want de vrije ligging
van de grond bood de archi
tect wie de bouw werd opge
dragen, de kans, zich „uit te
leven" zonder rekening te
hoeven houden met de omge
ving. Bovendien was tijd
leerde. In die 16 jaar was
het Barokke tij nog niet ge
keerd. Waardoor dan zulke
grote verschillen?
Het antwoord is misschien, dat
de architect zich inleefde in
de geest van de opdrachtge
ver. (Als de man al overle
den was, zal de executeurtes-
tamentair voldoende roeren
de verhalen over hem ver
teld hebben). De geest van
Pieter Loridan moet er een
geweest zijn zonder veel
complexen: wellicht ver
klaarde zijn familie hem
voor gek, dat hij zijn duur-
verdiende geld in een hofje
stopte en was het daarom
dat hij bij testament op 4 au
gustus 1655 verklaarde
..clouc ende gesont van licha-
me" te zijn. Waarom hij „zo
toen nog geen geld en hoefde
geld nog niet te worden uit
gegeven omdat het nu een
maal voor handen was: zui
nigheid met vlijt bouwde
noodgedwongen huizen als
kastelen en vaklieden, gezien
hun aantal waarschijnlijk
blij met een opdracht, waren
nog in staat om in alle rust
maar toch snol iets moois te
maken, dat ook duurzaam
was. En dat, zonder er hun
opdrachtgever voor te over
vragen.
Tot zo'n overweging komt
men, wanneer men op een
tocht langs de Leidse hofjes
aan het vergelijken slaat:
het blijmoedige, levendige
Loridanshofje aan de Var-
kensmarkt zet tegenover het
zwaarwichtige, wat stugge
Brouchovenhofje. Het eerste
in 1656 door een Waalse la
kenverver, Pieter Loridan,
het laatste in 1640 door een
burgemeester en rechtsge-
gek" was, verklaart een
vers in de gevel van het
poortgebouw dat bekroond
wordt door een grappige ron
de schoorsteen met wind-
vaantje:
,.Die rijk is van geloof en eer
lijk van gemoed
en in zijn ouderdom schroomt
voor de arremoet
werd hier. al waer hij
vreemd, van dese zorgh ver
licht
Nu Pieter Loridan voor hem
dit hoffen sticht".
Iets dat geen ander hofje
heeft, is de houten zuilenga
lerij, die de simpele binnen
plaats een zeer bijzondere
toets geeft. Het hofje werd
kort geleden door de stich
ting Leidse Studentenhuisves
ting gerestaureerd en ver
licht sindsdien de zorgen van
een aantal studenten, die
schromen voor de arremoet
van het „witte" kamerleven
in de stad.
LEIDEN ,,De Boterhuispolder
is wat mij betreft niet de geluk
kigste om puin te storten. Als
het kan liever ergens anders",
aldus directeur F. van Overmei-
re, directeur van de Vuilver
branding te Leiden. Niettemin
liet hij onlangs, geruggesteund
door een commissie uit de Alge
mene Raad van de Vuilverbran
ding via voorlopige koopcontrac
ten de hand leggen op 35 ha (2
boerderijen) in de Boteriiuispol-
de om er eventueel een stort
plaats voor puin, aarde en bag
ger te kunnen inrichten.
,.We zijn in een noodsituatie geko
men doordat deze maand de
vergunning om te storten op
Roomburg afloopt. Van B. en W
hopen we nog een maand uitstel
te krijgen, maar dan moeten we
wel weten wat we precies gaan
doen". Het vastleggen van de
gronden dn de Boterhuispolder
is gebeurd, aldus de heer Van
Overmeire om grondspeculaties
uitsluiten. De provincie zal zich
niet verzetten tegen het storten
van puin in deze War-
monds/Leiderdorpse polder te
gen de Kaag, maar in het pro
vinciale vuilstortplan, dat zeer
binnenkort vrij komt wordt ook
andere plaatsen aangewezen.
„Betere plaatsen", aldus de
heer Van Overmeire, „maar ik
kan in dit stadium nog niet zeg
gen waar". Dat er spoedig dui
delijkheid en zekerheid komt
over de plaats waar de Leidse
regio (Leiden en een groot aan
tal omliggende gemeenten) hun
onverbrandbare vuil kunnen
storten is wel gewenst, want
volgens de Leidse reinigingsdi
recteur zal het zeker wel een
half jaar duren voor er ergens
gestort kan worden. „Er moe
ten grondonderzoeken gedaan
worden, voor de milieubescher
ming moeten vele maatregelen
genomen worden enz. „Onder
tussen moeten noodmaatregelen
genomen worden door het vuil
ergens heen af te voeren voorlo
pig op te slaan of iets anders.
In ieder geval moet wel wor
den voorkomen, dat slopersfir
ma's (want dat zijn de aanvoer
ders van het puin) gaan storten
op illegale plaatsen.
ZOETERWOUDE De leerlingen van de Sjaloom.school voor basisonderwijs in het Plan Westeinde
hebben deze dagen hun eigen Olympische Spelen gehad met een aantal boeiende onderdelen, zoals
estafettelopen, paardrijden (op steppen), hardlopen, worstelen (klassiek). Er was een echt Olympisch
vuur, een erepodium, gouden, zilveren en bronzen medailles (van hout en papier om de kosten te druk
ken)'en een heuse fanfare, die telkens de cérémonie protocolaire opluisterde. Derde klassertjes had
den een prachtige Olympische vlag in elkaar gezet Gisteren, toen het drama van München bekend werd
wapperde de vlag halfstok.
puinberg ergens anders opge
worpen kan worden dan in de
Boterhuispolder. Men mag dan
het vooruitzicht hebben, dat de
berg over een aantal jaren een
begroeide heuvel in een recrea
tiepark zal zijn, uit oogpunt van
milieubehoud willen velen toch
maar liever niet aan een twintig
meter hoge berg in het vlakke
polderlandschap bij de Kager-
plassen. Drs. Udo de Haes, lid
van de werkgroep Milieubeheer
van de Leidse Universiteit kon
na globale kennisneming van
het Boterhuisplan direct als
voorlopig commentaar geven,
dat de landschappelijke bezwa
ren tegen een puinberg in de
polder groot zullen zijn. Boven
dien gelooft hij niet zo erg in
het zgn. selectieve storten van
alleen puin en grond. „Dat zou
men ook op Roomburg doen,
maar als je er gaat kijken zie
je dat dat niet zo erg lukt en
dat er veel huisvuil met papier
tussen zit".
Loco-burgemeester mr. Groenen
dijk van Warmondegemeente
waarin de Boterhuispolder ligt -
toonde zich zeer verrast over
onze publicatie van gisteren.
„Ik dacht dat dit allemaal diep
geheim is. Nu het dn de open
baarheid is gekomen zullen we
er ook wel op gaan reageren. In
de komende raadsvergadering
vermoedelijk al want ook hier
zien we vele landschappelijke
bezwaren".
„HAIR"
jubileert
in Leiden
LEIDEN „Hair" jubileert la
Leiden. De voorstelling var
zaterdagavond in de Stadsge
hoorzaal blijkt de zeshon
derdste te zijn die in Neder
land van deze musical wordt
gegeven.
Een jubileum, dat enige luister
zal worden bijgezet. In welke
vorm is nog niet bekend,
Overigens komt de kaartver
koop voor Hair - ook vrijdag
avond in de Stadsgehoorzaal
te zien en te beluisteren
maar matigjes op gang.
Leidse club
organiseert
Jongdierendag
in Voorhout
LEIDEN/VOORHOUT De Leid
se pluimvee- en Konijnensporj
vereniging organiseert zaterdaj
en zondag aanstaande een Jonj
dierententoonstelling van konij
nen, cavia's en sierduiven ii
het Voorhoutse Parochiehuis. I
Wegens de pseudo-vogelpest wol
den er geen hoenders, fazante
en watervogels tentoongesteld
Zaterdag is de expositie gt
opend van 20 tot 22 uur en zoo
dag van 10 tot 18 uur.
LErDEN - Helemaal in de ban
van de jacht op goud, zilver en
brons, hebben ongeveer honderd
kinderen van zes tot dertien
jaar gisteren op het Vijf Mei
plein hun krachten gemeten op
de rolschaats.
De kinderen werden in de stem
ming gepraat en aangevuurd
door Cees Verkerk. Dat kostte
niet veel moeite want niet al
leen is Cees „vakman", hij is
bovendien goed van de tongriem
gesneden. Daar kwam nog bij
dat het echte wedstrijd-vuur al
was voorverwarmd door een
warm nazomerzonnetje.
De wedstrijd werd georganiseerd
door Esmy-rolschaatsen, het
speelgoedmagazijn Snaathorst
en Seven Up.
In de leeftijdsgroep meisjes 6-9
jaar won Emmy Peters de gou
den plak; Monique Heblie won
het zilver en Yvonne Peters
kreeg de bronzen medaille.
Van de meisjes van 10-13 jaar
won Rineke I^arends (tweemaal
Nederlands en nu driemaal
Leids rolschaatskampioen) het
goud; zilver ging naar Jolinde
Kok en brons naar Marja Zi-
gers.
Jongens van 6-9; goud; Ben van
Geest: zilver; Robert Vonk en
brons: Arno Voerman, Jongens
van 10-13 jaar: goud ging naar
Rico Jong a Tai; zilver naar
Erik Peters en brons naar Coen
Hoogbruin.
Bovendien ontvingen alle deelne-
mertjes een echte Waldi-teckel,
mascotte van de Nederlandse
ploeg bij de Olympische Spelen.
VOORSCHOTEN Het landelijke entree van Voorschoten uit de richting L-ttëm ti-ljft zoveel mageUtft g
handhaajd. Dit entree wordt gevormd door o.a. de mooie boerderij Leidseweg 553. Een tiental jan
geleden heeft de gemeente Voorschoten deze boerderij met de achterliggende landerijen aangekocl
voor het bestemmingsplan Noord-HoflandGrote gedeelten van het voormalige weiland zijn tharj
reeds bebouwd, de boerderij behoeft niet afgebroken te worden en past volkomen in het landelijlt
beeld van dit stuk Leidseweg. De gemeente heeft een koper gevonden in de heren A. en B. A. Blok ui
Leiden, die voor f 200.000,— eigenaar zijn geworden met de bepaling dat de boerderij uitsluitend voe
woon- en andere daarmee direct verband houdende doeleinden gebruikt mag worden. Uitdrukkelij
werd gesteld dat onder geen enkele voorwaarde, op straffe van een fikse boete, een bedrijf mag worde,
uitgeoefend. Burgemeester en wethouders zijn voor de gemeenteraad gemachtigl
stappen te ondernemen tegen de huidige bewoner, die reeds jaren lang gratis land en vvo
ning gebruikt. De gemeente heeft met opzet geen nieuw pachtcontract afgesloten en bij de aankooi
van de woning tien jaar geleden werd de pacht reeds afgekocht. De bewoner tracht echter nogmaah
een financiële vergoeding te verkrijgen. De burgemeester deelde tijdens het debat in de raad mee, dd
Voorschoten volledig in haar recht staat en dat nimmer meer een afkoop van pacht uitbetaald zo|
worden indien het gekochte niet vrij opgeleverd wordt.
Zoeklicht op:
LEIDEN Precies op de grens
van het oude (de Hoge Mors-
weg) en het nieuwe (de Juwe-
lenwijk) ligt de kwekerij van
Van Egmond tn Zn. Het bedrijf
is al vanaf 1722 aan de Hoge
Morsweg gevestigd. De huidige
eigenaar A. van Egmond, kan
zich nog van alles herinneren
uit de tijd dat de Juwelenwijk
er nog niet was.
i,Toen keek je vanaf de kwekerij
helemaal naar het centrum van
Leiden Je kon de torens van de
drie kerken en het stadhuis van
hieraf zien. Meer naar het wes
ten, waren bij helder weer ge
makkelijk de duinen te zien".
Maar deze t'jd had voor de
Hoge Morsbewoners ook zijn na
delen. „Wij moesten we' elke
zondag tweemaal drie kwartier
heen en terug lopen naar de Hooi
gracht om naar de kerk te
gaan". Sinds een half jaar is
daar verandering in gekomen.
Mede door toedoen van wijkver-
eniging „De Juwelen" hebben
de bewoners van het oude ge
deelte een regelmatige verbin
ding met de stad gekregen om
dat de buslijn 15 is doorgetrok
ken.
Niet dat de bewoners van de
Hoge Morsweg daar nou spe
ciaal om hepen te springen.
„We waren gewend om afgele
gen te wonen. Ik geloof zelfs
dat de meeste mensen er moei
te meè hebben, nu bij een gro
ter geheel te horen".
Vroeger ging het er gemoedelijk
aan toe bij de bewoners van het
oude weggetje. „Meestal was
het zo dat de mensen er gebo
ren werden en dan vaak er ble
ven wonen". Nu is het nog zo
dat de bewoners van de Hoge
Morsweg over het algemeen oud
zijn. „Ze trouwen, krijgen kin
deren. Die kinderen trekken
weg, maar hun ouders blijven
zitten". Dit niet in de laatste
plaats omdat de Hoge Mcrsweg
nog steeds min of meer een
dorpje op zich is. „Maar ik ge
loof dat de verhouding tusser.
oude en nieuwe bewoneres
steeds beter wordt".
Daar heeft de wijkvereniging „De
Juwelen" dan ook veel moeite
voor gedaan. Het bestuur van
de vereniging zag al heel spoe
dig dat het moeilijk was voor
de Hoge Morswegbewoners zich
aan te passen, aangezien zij ja
renlang geïsoleerd hebben ge
leefd van hun dorp Oegstgcest,
dat drie kilometer verder lag.
Met een glimlach kan de heer
Van Egmond terugdenken aan
de tijd dat hij opgroeide aan het
weggetje dat toen nog begroeid
was met knotwilgen, langs de
sloot, die aan de zijkant liep.
De Hoge Morsweg was nog niet
eens bestraat. „Eens por jaar
werd er grint gestrooid. Voor
ons was dat de dag van het
jaar, want dan kon je lekker
met die steentjes gooien of er in
glijden".
Ook vond de jeugd van toen ge
noeg vertier in de lage bosjes in
het gebied, waar nu langzamer
hand kleine industrieën (een
scheepswerf, waar men al aan
de bouw begonnen is) zullen
verrijzen.
De jeugd van de Juwelenwijk
hoeft allang niet meer op ver
kenning uit te gaan. Er is een af
gebakend terrein waar zij mag
spelen, de speelterreinen. Geen
wonder dat de jeugd wel eens
op verkenning gaat in de kwe-
Bewoners
Hoge Morsweg
moeten wennen
aan de
verst
uit
i Egmond tussen zijn planten
daar geen bezwaar tegen
„Maar ik moet er nog altijd wel
even bijzijn"
kerij van Van Egmond. In prin- Begrijpelijk is het wel. De kweke-
cipe heeft de heer Van Egmond rij van Van Egmond is het eni
ge agrarische bedrijf dat zich
nog staande heeft weten te hou
den aan de Hoge Morsweg. In
gedachte rekent kweker Van Eg
mond op zeven bedrijven, die in
de loop van de tijd van de Hoge Als grootste argument om met
Morsweg zijn verdwenen. „Daar- zijn kwekerij te blijven neeft de
van zijn er maar twee met hun heer Van Egmond aangevoerd
bedrijf naar een andere plaats dat zijn bedrijf een gratis plant-
verhuisd. soen zou zijn tussen het woonge
deelte (Kristal- en Saffierstraa
en de kleine industrie,
heeft ook de firma Van Egmon
iets moeten toegeven aa
bestemmingsplan, dat uitgeg
ven werd toen de Hoge Mor
weg Leids grondgebied wer
Een deel van de kwekerij wei
onteigend. „Voor de onteigend
grond kregen we 3,50 per
kante meter. Nu gaat het voc
24.- weg". Bovendien moest
kwekerij een achtste slag g
draaid worden, waardoor
paadjes en bedden verleg
moesten worden. „Om uit de hog
kosten van deze verbouwing
komen moesten we wat dichte
opeen gaan planten".
Ondanks dat heeft de heer Va
Egmond altijd in goede
standhouding met de gemeen!
geleefd.- „Ik geloof trouwer
niet dat de verwisseling van Rf
meente de bewoners moeilijl
valt, maar meer omdat zij al
tijd gewend waren in de vlakt
te kijken en nu moeten wennei
aan de verstedelijking."
