MUSIUS
11
DIRECTEUR
GAB LISSE
JUBILEERT
Bouwrijpmaken
saneringsplan
Katwijk kost
twee miljoen
ANTIEKBEURS
OP DUINRELL
Discussieproject
Samen-over-leven
Vier eeuwen geleden stierf
op de „Blauwe steen"
Leidenaar
vlot in
bekennen
van schuld
Familie
reünie in
Boskoop
PAGINA 4
LEIDSE COURANT
DINSDAG 29 AUGUSTUS (DINSDA
C;>
C. Maria*.
LEIDEN' Dit jaar is het vierhonderd jaar geleden dat Cornelius Mu-
fius, prior van het St. Aachentenklooster te Delft, op bevel van de
geuzer.aanvoerder graaf van Lumey van der Marck in Leiden ter
dood werd gebracht. 1572 is het jaar dat de geuzenbeveihebbers hun
haat tegen Rome en Spanje op dikwijls sadistische wijze botvierden.
Het was als een bloedwraak voor de moorddadige vonnissen van
AIva en disns bloedraad of Raad van Beroerten, overigens met
evenveel haat en sadisme „onder het vaandel van Christus" geveld.
Hoewel de terechtstelling van de Gorcumse martelaren (9 juli 1572)
door hun aantal en ook wel door hun latere zalig- en heiligverkla
ring, meer bij de bevolking in de herinnering is blijven leven, werd
ook dt dood van Musius te Leiden op 10 december 1572 algemeen
erkend zowel door katholieke als protestantse historici als een
zinloze en sadistische misdaad. Ook in de z.g. Annalen van de Lei-
denaar Frans Dusseldorp, handelende over de jaren 1566-1616,
in 1894 door prof. Fruin uitgegeven bij Martinus Nijhoff te 's-Gra-
venhuge, wordt Musius' dood geschreven.
Na de inneming van Den Briel
werd de toestand voor hen. die
de Spaanse koning trouw wilden
blijven, er niet rooskleuriger op.
Vele Hollandse steden kozen de
zijde van Oranje. Ook Delft,
waar in juli 1572 Lumey hoogst
persoonlijk verscheen. Na de
gebeurtenissen in Den Briel en
Gorcum hielden de katholieken
en onder hen vooral de pries
ters en religieuzen het hart
vast. Velen verlieten de stad
maar niet de prior van het St.
Aachterkloo6ter. Cornelis Mu
sius. En uitgerekend naast het
klooster vestigde Lumey zijn
kwartier.
Buiten schot
Hoewel de soldaten van Lumey
het vooral op de priesters had
den gemunt, bleef Musius nog
enige tijd buiten schot, vooral
door de bescherming van de
toenmalige katholieke burge
meester van Delft, Huyg Jans-
zooti van Groenwegen, die zich
met gemakkelijk liet intimide
ren. Maar hoe Lumey kon huis
houden weTd al bevestigd in
Schoonhoven, dat hij liet plun
deren en priesters vermoorden.
Later begaf hij zioh weer naar
Delft, waar toen Prins Willem
van Oranje verbleef (uitgere
kend in het St. Aachtenklooster,
thans museum Het Prinsenhof)
om met deze te beraadslagen
over het behoud van Haarlem
voor de prins. Op 8 december
gaf de prins een gastmaal.
waar niet alleen Lumey werd
uitgenodigd, maar ook 's prin
sen gastheer, prior Musius. Op
z'n zachts gezegd: een weinig
kiese daad van de prins, die de
haat van Lumey tegen de pries
ter kende.
Vlucht
ruiter van de prins, herkend.
De ruiters achtervolgden de sle
de, waarin Musius zijn gezel
len de vlucht waagden en bij
het Zieken in Den Haag werden
ze aangehouden. In afwachting
van hetgeen de prins verder zou
bevelen werd Musius gedwon
gen zijn intrek te nemen in de
herberg van een vrouw, Truy
op 't Hoff, en daar in de kelder
opgesloten. Toen de Prins daar
van berióht kreeg gaf deze hem
echter een vrijgeleide voor de
terugkeer naar Delft. In die
stad zou hij echter niet meer
komen. Een deel van de ruiter
bende van Lumey, die langs de
Vliet naar Leiden reed, moest
zich op diens bevel weer van
hem meester maken en bij de
Hoornburg dwongen zij Musius
en diens vrijgeleide de richting
van Leiden in te slaan.
Gevangen
gezelschap van enkele beken
den, onder wie een adellijke re
ligieuze van het Delftse con
vent, Charlotte de Merwe de
Nassau naar Den Haag te
begeven. Het was een vlucht.
Bij de Delftse Haagpoort werd
hij echter door zijn neef, Corne
lis Engelbertsz. Maesland, een
In Leiden werd Musius eerst op
het Pieterskerkhof, voor het
huis der Lookhorsten, toen be
woond door Gysbert van Duy-
venvoorde (die eveneens de zij
de van de prins had gekozen)
tentoongesteld, alvorens in het
huis gevangen te worden gezet.
Er werd een soort van rechtbank
ingesteld, waarvoor twistge
sprekken worden gehouden tus
sen een hervormde predikant en
Musius. Misschien zou die dag
de terechtstelling van Musius
nog niet hebben plaatsgevonden,
wanneer niet juist het bericht
C. Manna.
was ontvangen dat Spaarndam,
een sterke voorpost van Haar
lem, door de Spaanse troepen
was genomen en de bezetting in
de pan gehakt. Dit bericht zal
voor Lumey de reden zijn ge
weest zich te haasten met de
door hem voorgenomen terecht
stelling van Musius.
Martelingen
We zullen geen opsomming geven
van de sadistische martelingen,
die Musius moest ondergaan
voordat hij stierf op de „Blauwe
Steen".
Uit het huis van Lookhorst werd
Musius overgebracht naar het
nabijgelegen huis van de Leidse
pensionaris Cornelis van Veen.
Deze was naar Brabant uitge
weken en zijn huis werd be
woond door notaris Willem van
Oudervliet. In de woning bevon
den zidh twee andere gevange
nen, twee Haarlemse magistra
ten Ohristoffel van Schagen en
Adrianus van Assendelft, in af
wachting van hun afvoering
naar Delft. Na veel martelin
gen, waarbij het Lumey vooral
te doen was om Musius -de
plaats te ontlokken waar de event,
schatten van het St. Aachten
klooster verborgen waren, werd
hij 's avonds omtrent 9 uur van
het besneeuwde Pieterskerk
plein via de Pieterskerkkoor-
steeg naar de galg gevoerd.
Deze galg stond bij het stadhuis
op de z.g.n. Blauwe Steen. Aan
deze galg stierf Musius, maar
zelfs het dode lichaam werd
door de beulen niet ontzien.,
zoals men verhaalt. Naar men
aanneemt werd zijn lichaam,
nadat het hoofd van de romp
was gescheiden, in een tenen
korf begraven voor de noordelij
ke deur van de Pieterskerk. Het
is echter nimmer teruggevon-
Steen
Wat de z.g. Blauwe steen betreft,
deze lag in de Breestraat tussen
de Maarmansteeg en de Pie-
terskerkkoorsteeg. Ze ligt daar
trouwens nu weer, midden in
het zebrapad tussen de twee ge
noemde stegen.
De steen was een aanduiding van
de plaats, die het middelpunt
ALKEMA
I deputee
het Str
tweetal
I meer i
word»
In verb;
j ren vij
H Oud Ad
ners va
vormde tussen de „vier vieren
delen", waarin de oude stad
was verdeeld (vgr. Simon van
Leeuwen: Korte beschrijving
van Leiden., ook verhaald door
Frans van Mieris en Crlers.
Volgens Pleyte: „Leiden voor
300 jaren en thans" wordt de
blauwe steen reeds in 1316 ge
noemd in het testament van
Pieter van Leyden, wiens huis
stond op de hoek van de kerk
steeg „by den blauwen steen"
zie ook: ir. Hugo van Oerle:
Verzoening
De gruwelen door Lumey begaan
en niet alleen aan Musius
werden op het laatste zelfs de
Staten van Holland te erg en zij
bewogen de prins om Lumey
gevangen te zetten. Dat ge
schiedde 5 jan. 1573 te Delft.
Wel werd hij in mei uit de ge
vangenis ontslagen, doch spoe
dig daarna weer gevangen g
zet, nu in Rotterdam. Van h
Rotterdamse stedelijk bestol
kreeg hij uiteindelijk ver(
naar elders te vertrekken. Ij
ging eerst naar Aken en lal)
naar Luik.
Gezegd wordt, dat hij zich vo^eidEN
het einde van zijn leven 1o
nog met de kerk, wier bediei
ren hij zo onbarmhartig hq Hollani
vervolgd, verzoend heeft.
WILLEM PRI1
smeltei
zulk e
elk va
drijven
incite!
grote
1 mcntet
LISSE De heer G. Maas, directeur van het Gewestelijk Arbeidsbu
reau in Lisse, is vrijdag aanstaande 40 jaar in overheidsdienst. Het
bedrijfsleven zal de heer Maas vrijdag in Treslong een receptie
aanbieden; aanvang 15.30 uur.
De heer Maas is sinds 1956 directeur van het GAB in Lisse, waaron
der ressorteren de gemeenten Hillegom, Lisse, Sassenheim. Voor
hout, Noordwijkerhout, Noordwijk, Katwijk, Rijnsburg en Valken
burg. Van de heer Maas is bekend dat hij een groot voorstander is
van industrievestiging in de conjunctuurgevoelige Bollenstreek. En
dan nog liefst in intergemeentelijke samenwerking teneinde de ar
beidsgelegenheid, vooral in de wintermaanden, te vergroten.
De heer Maas heeft meegewerkt aan de totstandkoming van de Werk
plaats voor minder validen in Sassenheim, hij is bestuurslid van de
lts in Hillegom en is een warm voorstander van beroepenvoorlichting
aan de jeugd. Onder zijn leiding werden rapporten samengesteld en
had doorlichting plaats van de horeca-sector en de bioembollenbe-
drijven in deze streek.
Prestatie
tocht over
1 kilometer
in Akkebad
ALKEMADE De Zwem- en
Poloclub „Alkemade" orga-
nlseeert ter afsluiting van
het openluchtseizoen zater
dagmiddag 16 september a.s.
te 14 uur in het Alkebad een
prestatiezwemtocht over 1000
meter.
Inschrijfgeld bedraagt 3,50
p.p. Toeschouwers zijn ook
van harte welkom. Entree
1,50. Voor deelname kan
men terecht bij de volgende
adressen: P. C. W. v. d.
Meer. Floraweg 63, A. Hoge-
toorn Anjerhof 7, G. J. T. v.
d. Zalm, Gerberastraat 5, B.
Dekker, Buitenweg 9, Rijp-
wetering, P. L. Siero, Free-
siastraat 39, mevr. Hoogen-
boom, Westeinde 43. Ook op
16 sept. vanaf 13.00 uur aan
de kassa van het zwembad.
Schoolhoofd 40
jaar in onderwijs
Leidschecdam Het hoofd van
de St. Janschool aan de Rozen-
laan in Leidschendam, de heer
Hoornweg, is deze week 40 jaar
aan het onderwijs verbonden.
Dit jubileum zal in de komende
weken worden gevierd met de
kinderen van de school, waar
aan hij bijna 1214 jaar verbon
den is.
Den Haag Lelden Een 51-ja-
rlge grondwerker uit Leiden
was bij de Haagse rechtbank zo
royaal met bekennen van
I schuld, dat de president van de
rechtbank hem zelfs een beetje
moest afremmen. „U moet niet
gaan bekennen om ons te ple
zieren", gaf hij te kennen, maar
de Leidenaar stemde zo onge
veer met alles in waarvan de
officier hem beschuldigde.
Hij had bij verschillende winke
liers gekocht zonder te betalen.
Hij had zo voor ongeveer 6000
gulden aan goederen in bezit
weten te krijgen. Hij werd ver
oordeeld tot vijf maanden ge
vangenisstraf waarvan een
maand verwaardelijk met 2
jaar proeftijd.
Een 23-jarige bouwvakker uit
Voorschoten werd veroordeeld
tot 150 gulden boete en voor
waardelijk twee weken gevange
nisstraf met een proeftijd van 2
jaar. Hij had autowrakken van
de straat gestolen.
LEIDEN Ongeveer vijftienhonderd eerstejaarsstudenten worden
deze week wegwijs gemaakt in de stad en in de universiteit. De
kennismakingsweek biedt een bont en veelzijdig programma dat
varieert van borrelsen diners tot lezingen en dansavonden. De
eerste introductiedag begon gistermorgen in de Pieterskerk, waar
het gezelschap welkom werd geheten door o.a. de rector magnificus
prof. dr. A. F. Cohen en burgemeester dr. A. J. Vis. Dit alles onder
het stilzwijgend protest van een spandoek met de tekst 1.000
NOOIT".
KATWIJK Binnenkort wordt in
Katwijk aan Zee begonnen met
het bouwrijpmaken van het sa-
nerlngsgebied Tramstraat. Het
gemeentebestuur heeft de raad
gevraagd daar een bedrag van
bijna 2 miljoen gulden voor uit
te trekken. Van dit bedrag zal
in de eerstkomende 15 maanden
ongeveer vier ton nodig zijn.
Dit bedrag zal ruimschoots wor
den gedekt door de opbrengsten
van de grondverkopen voor de
eerste 54 woningen. Hiervoor
hebben zich reeds meer dan 150
gegadigden aangemeld. Donder
dagavond aanstaande vergadert
de Katwijkse raad er over.
Ha
Koudeke
kader
ganise
Koude
dag ei
bouw
nenbui
de-Rij;
WASSENAAR Op Duinrell wordt vrijdag, zaterdag en zondag een
antiekbeurs gehouden. Sidney J. v.d. Bergh zal de beurs vrijdag
middag openen.
Aan de beurs doen een twintigtal antiquairs mee. Er zal onder meer
te zien en te koop zijn: diverse stijlen meubelen, glas en kristal, ko
per-, tin-, zilver-, en smeedijzerwerk, klokken, speelgoed, gravures
en schilderijen. De toegangsprijs bedraagt twee gulden, inclusief en
tree tot Duinrell.
LISSE In Lisse is er een discussieproject op touw gezet onder het
motto "Samen-over-leven".
De bedoeling is te komen tot een discussie over milieu-problemen, de
armoede in een groot deel van de wereld, de uitputting van grond
stoffen enz. Voor inlichting kan men terecht bij mevr. Scholten-
Brolsma, Vincent van Goghstraat 15 in Lisse, tel. 5585.
BOSKOOP De familie Van
Vliet in Boskoop heeft uitbundig
het 55-jarig huwelijksfeest ge
vierd van het echtpaar C. J.
van Vliet - M. van Vliet—De
Jong. Kinderen van het jubile
rend echtpaar waren daarvoor
uit Engeland, Amerika en Bri
tish Columbia overgekomen.
Het feest begon met een serenade
van de St. Jorisband, daarna
was er een plechtige eucharis
tieviering waaraan familieleden
met blokfluit en gitaar meewerk
ten. Met de hele familie werd
daarna een bezoek gebracht aan
de Floriade in Amsterdam. De
Artsenijhof had de volle belang
stelling van mevr. Van Vliet.
Zij kweekt zelf kruiden. Als
Boskoopse boomkweker genoot
de heer Van Vliet van alles wat
op de Floriade aan sierteeltge
wassen te zien was. De heer
Van Vliet is overigens een' be
kend man in Boskoop. Hij leid
de jarenlang de Amerikaanse
verkoping ten bate van de mis
sie en was een tijdlang corres
pondent van de Leidse Courant.
Hij deed ook aan parochieel
charitaswerk en kreeg hiervoor
een pauselijke onderscheiding.
Dan komt ook aan de orde I
verkoop van bouwgrond in pil
Molenblok-Zuid aan het Oegl
geestse bouwbedrijf De Larl
en van der Plas voor een I
drag van ruim 5 ton. Dit bedl
wil ter plaatse 33 eengezinsi
ningen en 11 garages bouwen
Het gemeentebestuur stelt
raad verder voor het p<
Voorstraat 81 voorlopig in
richten als expositie- en be
ruimte voor het genootschi
Oud Katwijk. Daarmee is e
bedrag gemoeid van 15 mille.
Quick Boys zal de komende jar«
voor het sportpark Nieuw-ZuK
13 mille huur aan de gemeen
moeten betalen. Na overleg m
de gemeente heeft Quick Bo;
de prijzen als volgt sameng
steld: overdekte zittribune 2j
onoverdekte zittribune 1.6|
staanplaatsen 1.50 en jongen-
plaatsen 0,50. De seizoenkaaL
ten gaan 40,-en 45,- kosten.! gnden
den vj
de or;
Universiteits- "racnkt[
raad wil
minister
bepraten
LEIDEN Met een meerderheil
van zeventien stemmen tege»
zeven onthoudii*gen —er warn
geen tegenstemmers heeft
Universiteitsraad van de Leid»
universiteit gisteravond eet
voorstel van de heer Dolmat
aanvaard om alsnog de ministej
van Onderwijs en Wetenschap
pen te verzoeken, zijn beslui
tot het instellen van een nume
rus fixus te herroepen.
De heer Dolman deed zijn voor
stel n.a.v. het feit dat slecht)
200 van de gesuggereerde 2S|
studenten medicijnen voor eet
studie hadden „in geloot." Hi|
wilde gebruik maken van de po
litieke situatie, die zich sedetl
de ministeriële beschikking ge
wijzigd heeft: in het nieuwt
academisch jaar is de ministe!
geen minister meer. En als hij
niet langer persoonlijk veranlj
woordelijk is, kan men hem ten
minste inet een verzoek tot hen
roeping benaderen.
De heer Bonarius wilde bovendiel
het standpunt van de medisch!
faculteit weten. Prof. Maas ons
ried de Universiteits raad, aai
te dringen op wijziging van d«
ministeriële beschikking. Maal
die opmerking werd kennelijlj
niet door de universiteitsraad
gedeeld. De heer Dolman herj
haalde dat hij „het buitenge!
woon slap" zou vinden als e:
niet tenminste schriftelijk ea
daarna misschien in een ge)
sprek met de minister —op de
zaak werd ingegaan, terwijl
überhaupt bekend is, dat df
Universiteitsraad van het begi»
af aan tegen een numerus fixui
gekant is geweest.
Perst
Mevr Gt
10 00 u
