Veel winst
nemingen
Dr. Pluizer vraagt
uw aandacht
Schaken
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA 15
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
12,50 Marja Kortekaas,
Noordcinde 6, Roelof arendsveen
7,50 St. van der Aart, Rijns-
burgerweg 88, Rijnsburg.
ƒ5,00 Mej. A. v. d. Hulst,
Rijndijk 264, Leiden (post Voor
schoten).
DAMRAK VAN WEEK TOT WEEK
(Va- onze financiële medewerker)
l KM STERDAM Winstnemingen
kregen de overhand. De stijging
die wij vorige week over een
breed front van de aandel n-
markt hadden gezien, behoorde
deze week weer tot het verle
den. In belangrijke mate was
dit te wijten aan winstnemin-
gen. Wij kunnen alleen wel zeg
gen dat die redilijk go?d wer
den opgevangen, zodat er geen
diepe gaten in de koersen vie
len. Op zichzelf is dit al een
winstpunt.
Op de obligatiemarkt bleef de
stemming daarentegen wel
goed. De beleggers hebben ken-,
nelijk het gevoel dat d* rent(;
gaat dalen en vandaar dat zij
thans interesse voor obligaties
hebben, vooral voor obligaties
met een hoge rente.
Die belangstelling kwam ook dui
delijk tot uiting in de aanzienlij
ke overtekening van de 7 1/4
pet. lening van de Ned rlandse
Spoorwegen, hoewel die al tegen
100,5 was uitgegeven. De beurs
was daartoe niet zo gelukkig
mee maar emittenten hadden de
mogelijkheid goed aangevoeld.
Woensdag kwamen de stukken
officieel tegen .101 in de note
ring.
Geldvragers maken uiteraard van
deza marktverhouding gebruik.
Zo heeft het Hooghuys deze
week een lening met een rente
van 7 3/4 pet. aangekondigd, zij
het tegen de koers van 99. Voor
een ziekenhuislening tekent zich
hier een duidelijk dalend rende
ment af.
Hoelang dit zal voortduren, is een
vraag. Op wat langere termijn
gezien ligt eerder een aantrek
ken van de rente dan een dalen
in de lijn der verwachting. Het
uitgangspunt hierbij is dat het
buitenlandse aanbod krapper zal
worden. Anderzijds zal de over
heid vermoedelijk een groter
beroep op de kapitaalmarkt
gaan doen; de miljoenennota in
september zal hier overigens
wel uitsluitsel geven. En als de
conjunctuur verder mocht ver
beteren, zal ook het bedrijfsle
ven zijn investeringen kunnen
opvoeren en als kapitaalvrager
gaan optreden. Hoewoi verschil
lende faktoren nog onzeker zijn.
lijkt een weer aantrekken van
de rente verder in het jaar tot
de mogelijkheden te behoren.
De internationale fondsen hebben
zich deze week beter gehouden
dan de lokale fondsen. Duidelijk
zien wij dat aan de koersen.
Terwijl we bij de lokale fondsen
veel verliezen zien, konden de
internationale fondsen zich uit
stekend handhaven. Alleen
AKZO verloor 15 punten, maar
bij dit concern hebben vakbon
den dan ook internationaal acties
aangekondigd als de ENKA-be-
drijven zouden worden gesloten.
Bovendien heeft de topleiding
van AKZO gezegd, dat de ko
mende jaren zeer ongunstig
voor ENKA zouden zijn en dat
er over 1972 waarschijnlijk ver
lies zal worden geleden.
In de banksektor gingen de koer
sen of naar beneden of zij ble
ven ongewijzigd. Alleen Slaven
burg liet een stijging van 6 pun
ten tot 306 zien. Er kwam overi-
g ns w:l gunstig nieuws los
Mees en Hope zag haar wrnst in
h t eerste halfjaar goed 10 pet.
stijgen, terwijl bij de Neder
landse Middenstandsbank de
winst in diezelfde periode zelfs
16 pet. opliep. De Westland-U-
trecht Hypotheekbank had het
over een bevredigend hogere
winst voor 1972 en kon mis
schien hierdoor de koers iets op
trekken. Wat te zeggen echter
van en koersdaling van 60 pun
ten tot 835 op donderdag bij col
lega Friesch Groningsche Hypo
theekbank?
In de scheepvaarthoek was ook bij
na alles verlies wat de klok sloeg
De buitenlandse kooplust
vooral voor Scheepvaart Unie
was duidelijk getaand. Het be
richt dat de winst in de eerste
zes maanden lager was dan een
jaar ervoor, was er natuurlijk
niet vreemd aan. Alleen
K.N.S.M. wist zich goed te
handhaven. Overigens kwam de
overheid nog met de verheugen
de tijding dat er een wetsont
werp is ingediend waarbij o.a.
de investeringsaftrek wordt ver
hoogd, hetgeen uiteraard de
winst zal vergroten.
Bij de uitgeverijen stonden Klu-
wer, V.N.U. en de Telegraaf on
der druk. Dat de Nederlandse
Dagblad Unie van plan is het
dividend over 1972 te verhogen,
omdat de resultaten zijn verbe
terd, was donderdag bepaald
nog niet aan de koers te zien.
Overigens kon ook drukkerij De
Boer van een verbeterd be
drijfsresultaat spreken.
Er was nog meer gunstig bedrijfs
nieuws. Heijbro.k verwacht
over dit jaar ten hogere winst.
Twentse Kabel heeft een zeer
bevredigend eerste halfjaar ach
ter de rug. Schuppen Sajet zal
20 pet. dividend in plaats van 18
pet. uitkeren (de koers sprong
hier op 28 punt-n omhoogk tot
375). Bij A.M.E.S.V. zal de
winst over 1972 die over 1971
evenaren.
Het was echter niet alles goud
wat er blonk: Lindeteves kon
digde een lagere winst over 1972
aan. Machinefabriek Reineveld
heeft surseance van betaling
aangevraagd en bij Amalga
heeft de gieterijsector het erg
moeilijk.
De koerswinsten vormden deze
week een uitzondering. En het
is dan ook geen wonder dat en
kele bedrijven die zonder een
motief winst lieten zien, tot fu
siekandidaten werden gebom
bardeerd. Zo bijvoorbeeld Kloos
(+40 tot 320, donderdag echter
weer 305). Inventum: 18 18 tot
225 en Schokbeton: 16 tot 240.
Over fusie gesproken. Er was 'n
reëe voorbeeld deze week.
OGEM is van plan aannemings
bedrijf Nelis te kopen met wel
ke mededeling we tegelijkertijd
ons overzicht van deze week af
sluiten.
HORIZONTAAL:
1. feestmaaltijd
5. walm v. e. lamp
9. Europeaan.
II. vestibule
15. Arabisch hoofd
16. opbrengst
17. Russisch schiereiland
18. pl. in Limburg
20. aanvankelijk
22. schaakterm
24. kledingstuk
25. onbep. vnw.
26. nauwe opening
28. wereld
29. toegankelijk
31. insekt
33. pl. in Utrecht
36. viervoeter
38. deel v. e. boom
40. roeiwedstrijd
42. monnikskleed
43. vr. munt
46. godheid
48. pl. in Duitsland
50. teken
51. pl. in Friesland
52. kunsttaal
53. boom
54. vissersvaartuig
56. erkentelijkheid
57. honingdrank
58. Eng. drank
60. ik
61. ver (in samenstellin
gen)
62. vent
64. werelddeel
65. vr. munt
66. deel
67. scharnier
68. pl. in Limburg
70. bergplaats
71. af en toe
73. slaapplaats
74. lidwoord
75. veldvrucht
78. hetzelfde
79. eetgerei
81. droog
82. vol kieren
85. belemmering
87. gestold vleesnat
88. pad
89. te paard
91. deel v. effect
94. dwaas
96. koraaleiland
97. bete
98. deel v. d. hals
99. tijdelijk gebruik
101. hijswerktuig
104. riv. in België
106. militair
108. deel v. e. schip
109. vr. munt
III. smalle plank
112. afgesloten stand
113. onderwereld
114. schrijflijn
116. uitroep van vreugde
117. schoollokaal
120. voertuig
121. lichaamsdeel
122. Ind. eiland
124. familielid
126. getakt# horens v. e.
hert
128. vat
129. vlug
130. opgeld
132. reus
133. tijdelijke verdaging
135. bridgeterm
137. voegwoord
138. voorzetsel
139. voorzetsel
140. veldvrucht
141. pl. in Gelderland
143. vogel
144. huid
145. slim
146. pit
147. Europees land
149. honingdrank
151. wijnsoort
154. vluchtig
155. lastig, moeilijk
158. vrucht
161. drinkgerei
163. vis
165. gebak
167. graad
168. Chr. feest
169. kleine ronde pruime-
soort
171. klein vertrek
173. bedorven
174. Ned. rivier
176. aardappel
177. pl. in Limburg
178. bijb. figuur
179. boomvrucht
180. beginstreep
181. voorzetsel
182. hoge berg
183. Ind. hangmat
184. Europese taal.
VERTICAAL:
2. pl. in N.-Afrika
3. bedaard
4. balspel
5. Spaans gebergte
fi. sport v. e. ladder
7. windrichting
8. insekt.
9. boom
10. lichaamsdeel v. e.
dier
11. bende
12. Ind. plant
13. vernis
14. kleverige vloeistof
19. water in Utrecht
23. familielid
27. spinneweb
30. ijverig
32. wandversiering
33. oude vrouw
34. waardepapier
35. streep
37. hoofddeksel
39. riv. in Frankrijk
40. belemmering
41. Ned. eiland
42. zwarte, kleverige stof
44. lofspraak
45. houding
47. plotseling trekkende
beweging
49. water in Noord-Bra
bant
51. mestvocht
52. Europeaan
54. soort stof
55. opera van Puccini
56. telwoord
57. vogel
59. insekt
61. stapel
62. toiletartikel
63. schotschrift
66. kleurstift
67. uitspansel
69. troefkaart
71. pl. in Groningen
72. ogenblik
74. bestuurder van Vene
tië
76. wees gegroet
77. plezier
80. geneesmiddel
81. scherm wapen
83. Ezau
84. voorzetsel
86. pl. in Zuid-Holland
89. soort slede
90. pook
91. hoeveelheid
92. ontkenning
93. eenh. v. elektr. span
ning
95. waterdiepte
99. weekdier
100. schilderij
102. riv. in Duitsland
103. afscheiding
105. ontvangkamer
106. vogel
107. eerste vrouw
109. strijdmacht
110. weldoorvoed
112. hondehok
113. ligplaats v. schepen
114. onbehouwen
115. inhoudsmaat
118. biersoort
119. zonnescherm
121. schoolonderricht
123. sporeplant
125. water in Utrecht
126. etensketeltje
127. pl. in België
129. armzalige steeg
131. onbep. vnw.
134. klein vertrek
135. vis
136. gerief
140. paardje
141. pers. vnw.
142. bijb. plaat#
143. spelonk
145. vogel eigenschap
147. schicht
148. plant
149. laag
150. pausennaam
152. schouderbelegsel
153. keelaandoening
156. schouwspel
157. lichaam
159. vogel
160. richting
162. mann. dier
164. een weinig
168. houding
169. Ind. eiland
170. schaapkameel
172. riv. in Beieren
173. knaagdier
175. vogel
176. hoofddeksel.
Oplossingen dienen voor
woensdag 30 augustus
12 uur met vermel
ding „puzzel 53" te
zijn ingezonden aan
het buroau van or»#
blad.
Tijdens de Olympiade in Miami
werden vele honderden spellen
gespeeld waaronder vele interes
sante. U heeft er in deze rubrie
ken al enkele onder ogen gehad
en ook in de komende weken
zult u er nog mee worden gecon
fronteerd. Er wordt in zo'n we
reldkampioenschap nu eenmaal
zeer sterk bridge gespeeld en
dus moet het leerzame mate
riaal daar worden gezocht.
In onderstaand spel, uit de wed
strijd tussen Frankrijk en India,
komt een belangrijk onderdeel
van de tegenspeltechniek aan de
orde: het distributiesignaal. Dit
signaal heeft ten doel aan te ge
ven hoeveel kaarten men in een
bepaalde kleur heeft. Speelt men
eerst een lage en daarna een ho
gere kaart, dan wijst dit op een
oneven aantal; eerst hoog en
dan laag op een even. De bie
ding moet dan verder een taxa
tie van het juiste aantal moge
lijk maken. De Indiërs schoten
in dit geval te kort. zoals uit
het spelverloop zal blijken:
Met BourtchoffDelmouly als
NZ ging het: noord 2 harten
(zwak) zuid 4 harten en in de
andere kamen bereikten Sharma
Harischandra hetzelfde con
tract na een pas van noord, een
1 SA opening van zuid en een 4
hartenbod van noord.
Tegen de Fransen kwam oost
uit met schoppen 3. West kon dit
tlezen als ,,de vierde van bo-
Noord gever.
NZ kwetsbaar.
NOORD
A6
O V B 10 5 4 3
O V 5
986
OOST
10 5 4 3
7 4
O 10 7 6 2
AV7
O AH96
O B 8 3
H 10 3 2
ven" (niet te verwarren met het
eerder beschreven distributiesig
naal) en speelde zeer goed de 2
bij, wat een oneven aantal
schoppens aangaf. De leider
nam, speelde tweemaal troef in
casseerde de tweede schoppen
slag en vervolgde met een klei
ne klaveren naar de heer. Oost
nam direct het aas en vervolgde
met ruiten. West incasseerde
aas en heer. maar daarmee
kreeg de leider een parkeer
plaats voor de verliezende kla
veren in de vorm van ruiten-
boer, zodat hij tien slagen kon
maken. Het was niet zo eenvou
dig voor de verdedigers om te
zien dat het naspelen van klave
ren, de door de leider aangeval
len kleur, de winnende manoeu
vre was. Toch had het distribu
tiesignaal de oplossing moeten
brengen. Uit het bijspelen van
schoppen 2 moet oost afleiden
dat west met 5 schoppens is be
gonnen. Noord heeft bij zijn
zwakke 2 harten opening nor
maal geen vierkaart schoppen,
dus moet noord op 2—6 In de
hoge kleuren worden getaxeerd.
Toen oost klaveraas direct nam
(wat hij wellicht beter niet had
kunnen doen) en west de 4 bij-
speelde (oneven aantal klave
ren) had hij zich moeten realise
ren dat de leider een 2—64—1
of een 2—6—2—3 distributie hud.
In het eerste geval heeft hij ze
ker ruitenvrouw en verliest niet
meer dan twee ruitens en een
klaveren, zodat oost moet hopen
op de distributie die noord in dit
geval heeft. Het naspelen van
kloveren maukt de verdere ver
dediging voor west dan niet
moeilijk meer. Opgemerkt moet
worden dat noord ódk nog met
vier kleine klaveren kan zijn be
gonnen, en een singleton ruiten.
Met B 4 in klaveren gooit west
op het aas niet de boer bij (er
zijn grenzen aan de distributie
signalen), maar in dat geval
verliest de leider weer niet
meer dan twee klaverslagen en
een ruitenslag.
Steinitz, jarenlang wereldkam
pioen schaken, was gewoon een
zekere amateur een paard voor
te geven en hem desondanks te
kloppen zoals hij wilde. Op zeke
re dag speelde onze amateur
echter als een brok graniet.
Steinitz zocht naar de oorzaak
van deze ongewone vormverbe
tering en bemerkte iets onge
woons. Telkens als zijn tegen
stander in een valletje dreigde
te lopen of een slechte zet wilde
doen, bleef zijn hand als gehyp
notiseerd boven het bord han
gen. Een hernieuwd ondej-zoek
van de stelling leverde dan
steeds een betere zet op. Naast
het bord zat Jenkins, een sterk
speler, geïnteresseerd toe te kij
ken en Steinitz verdacht hem er
van een bepaald teken te bren
gen. De wereldkampioen besloot
zorgvuldig te kijken en te luiste
ren. En inderdaad, bij de vol
gende aarzeling van de amateur
hoorde Steinitz een zacht geluid
alsof Jenkins hem zachtjes
tegen de voet schopte. Het plan
van Steinitz op en onder het
bord was snel gemaakt. Hij
was nog steeds een paard ach
ter, stond vrijwel verloren. Val
letjes waren echter nog mogelijk
en dus deed Steinitz een subtiele
zet. Weliswaar kon de amateur
daarna door een paardoffer de
partij uitmaken, maar het was
nog de enige mogelijkheid. Onze
amateur zag het offer en voelde
er kennelijk wel voor. Zijn hand
hing reeds boven het paard
toen Steinitz hem zachtjes tegen
de voet trapte. De hand aarzel
de, trilde en ging toch weer
naar het paard! Opnieuw een
schop tegen de voet en ditmaal
legde Steinitz er meer kracht in.
POOR W. J. MUHRING
Zijn tegenstander, nu volkomen
zeker van de onjuistheid van het
offer deed een afwachtende
zet. „Ach, idioot! schreeuwde
Jenkins, die het niet langer kon
aanzien, „waarom offer je dat
paard niet, dan is het in één
klap afelopen!" „Het paard
offeren?" „Natuurlijk!" „En
waarom", stamelde onze verbij
sterde amateur, „gaf jij mij dan
tot tweemaal toe een trap toen
ik die zet wou doen?"
Schaakraadsels
Naast de strategie, dus het te
bepalen plan op grond van de
kenmerken speelt de taktiek,
d.w.z. de uitvoering bij het
schaakspel een uiterst belangrij
ke rol. De uitvoering kan louter
een technische aangelegenheid
zijn, maar ook kunnen combina-
toire finesses de taktiek behulp
zaam zijn. Bij de combinatie in
het algemeen worden wij gecon
fronteerd met toevallige combi
naties veelal een geniale in
val planmatige combinaties
en ook koningscombinaties en
veldcombinaties. Door veelvul
dig combinaties te bestuderen
krijgt men „feeling" voor dit fe
nomeen, dat het schaken zo bij
zonder boeiend maakt. Voor de
echte liefhebber heb ik met Dr.
Euwe een viertal boekjes ge
schreven, getiteld Schaken zon
der bord. Schaken in de wacht
kamer, Schaken in de strand
stoel en Schaken op reis, welke
verschenen zijn bij Van Goor
Zn. te Den Haag.
Onderstaand volgt een tweetal
combinaties, die ik hogelijk
waardeer.
Ogenschijnlijk staat wit verloren
omdat zijn paard ingesloten is.
Wit aan zet en speelt remise
Een wonderbaarlijke patkombi-
nntie dwingt echter remise af.
Men zie: 1. c5—c6ï! Kb7xa7 2
KI2gl! Kn7-a8 3. Kgl-hl Lb8
a7 en de witte koning staat
pat.
Op grandioze wijze kan de wit-
Wit aan zet en wint
speler in de bovenstaande posi
tie de winst behalen.
Men zie: 1. cöc7! (Op 1. nbö:?
volgt 1 Tb8: 2. bu7: Tbl of
2. Ka-: Kc6:) 1. Ktl6xc7 2.
a.r»xb6t Kc7xbK 3.b6b7!en
zwart kan opgeven.
Een partij die tot onze verba
zing nog in remise eindigde was
die tussen de Surinaamse kam
pioen Aldo Aliar en de Franse
titelhouder Michel Hisard, ge
speeld in het toernooi om het
wereldkampioenschap. In het
middenspel nam Aliar een door
braak naar de damlijn die hem
drie stukken kostte en raakte la
ter zelfs nog een vierde stuk
achter. Op een gegeven moment
kon Hisard de dam afnemen en
hield een ogenschijnlijk gemak
kelijk te winnen vier om drie
eindspel over. Maar dat viel
achter het bord wel erg tegen.
Aliar bleef tot het laatste strij
den en wist geheel tegen de ver
wachting in nog een puntenver
deling te bereiken. Hisard was
na afloop duidelijk teleurgesteld.
De positie in het eerste diagram
was ontstaan na: 35. 3328 14
19; Met zijn laatste zet heeft wit
zich in een lastige stand ge
speeld. 36. 37—31 17—21; Wit
Aliar
kan nu niet 31—27 wegens 24—29
27x16 29—33 38x29 24x43. Hij
heeft niets aan 4439 43x34
40x29 want dan speelt zwart 18
—23 29x18 13x33. Wel kan wit
31—26 maar hcudt dan na 21—27
32x21 23x34 40x20 9—14 20x9 3x14
een zwakke stand over. Op 39—
DOOR FREEK GORDIJN
33 kan zwart listig 24—30 en dan
21—27 spelen. Misschien is hier
42—37 nog wel heel goed speel
baar. De eerder aangegeven af
wikkeling door 21—27 lukt hier
niet omdat wit 31x22 kan slaan
en zwart kan dan niet ruilen
met 9—14 omdat het stuk op 18
ontbreekt. Vervolgt zwart met
2126 dan komt 3127 en geeft
de Coup-Royal dreiging weer
mogelijkheden. Speelt hij 11—16
dan mogen we door eveneens
3127 misschien nog een span
nend klassiek gevecht verwach
ten. Maar in dit alles zag wit
blijkbaar geen toekomst en be
sloot toch wel verrassend tot
een dure doorbraak. Of heeft wit
misschien gedacht hiermee
winstkansen te verkrijgen? 37.
32—27 21x34: 38. 40x20 23x32: 39.
20—15 9-14; 40. 42—37 32x41;
41. 36x47 1822; 42. 25-20 14x25
43. 15-10 11—16; 44. 31-26. wit
kon niet 104 of 105 wegens
22—27 12—18; 45. 10-4, op 10-5
was 7—12 gevolgd, 7—12; 46. 4
—15 12—17; dreigt 19—24. 47.
2621, deze zet haalt niets uit
en kost een stuk, 17x26; 48. 15—
33 22—27; 49. 33—29 19—23; 50.
29—33 26—31; 51. 44—40, en hier
wordt de witte dam gevangen,
23—29; 52. 33x2 3—8 53. 2x22
27x18; 54. 40—34, zie diagram.
spel in. 54. 16—21; 55.34—29
21—27; (op 25—30 kan volgen:
45—40 30—34, en nu verliest 29
—24 wegens 34x45 24—20 45—50
20—14 50—28 14—9 28—37! wint.
Maar inplauts van 2924 speelt
wit 40—35—30 en dan is zwart er
ook nog niet) 56. 29—24 18—23;
In plaats van 18—23 is met 25—30
de volgende interessante variant
mogelijk: 25-30 24x35 31—37
35—30; 27—31 30—24; 31—36 24—
20; 37—42 47x38; 36—41. op nu 20
—14 verliest wit door; 4147 3K—
32; 47—41 32—27; 41x10. Wit
heeft nu twee voortzettingen.
45—40 10—23; 40—35 23—19; 27
—21 18—22; 21-16 19-2; win.
De andere mogelijkheid: 27—21
18—22; 21—16 10—23; 16—11 22
—28; 11—6 23—1; wint. Speelt
wit geen 2014 maar 3832 dan
zien we geen winst. Het ging
verder: 57. 45—40 27—32; 58.
40—34 32—38; 59. 34—30 25x34;
60. 24—20 38—43; 61. 20—14 43—
48; 62. 14—9 31-36; 63. 9-3 34
—40; 64. 3-26, dreigt 47—42 48
—39; 65. 26—37 23—29; 66. 37—32
4045; en dit zou de fout kun
nen zijn. Wit gaat nu zijn schijf
actief laten optreden en dan
wordt het lastig voor zwart. Als
hij hier eerst 39—33 had gespeeld
en dan 404550 dan lijkt ons
dat gewonnen. 67. 4742 4550;
68. 42-37, wit wil zijn schijf
graag ruilen. 5045; 69. 32—14,
zwart kan het witte stuk met
49—38 niet verder drijven we
gens 14—20 39—43; 70. 14—19
45—30; op 4348 was gevolgd
19—32 en 32—38 enz. met remi
se. 71. 19—35 43—49: 72. 35-2
29—33; en toen was het niet
moeilijk meer: 73. 2—24 3330;
74 24—30 3944; 75. 30—35 remi
se. Het feit dat wit zijn schijf 47
in het spel kon brengen en deze
dreigde te ruilen hield zwart
van de winst af. Voor de liefheb
bers valt er in de stand In het
tweede diagram genoeg t« on
derzoeken!
