999
SPELEN VAN DE LEEGTE
SPORT OVERVLEUGELD
DOOR POLITIEK
Avery Brundage vallen
de schellen van de ogen
saterdag 26 augustus 1972 leidse courant
Het Olympisch stadion
in München biedt plaats
aan 80.000 toeschou
wers. Vandaag wordt
daar de opening ver
richt van het evene
ment, dat weer grootser
MÜNCHEN Fanfares,
vlaggen, de feestelijke in
tocht van het Olympisch
vuur, dat zal oprijzen uit
de schaal hoog op de tri
bunes van het volgepakte
middelpunt van de ope
ningsplechtigheid. het sta
dion met het dak, dat in
de verte een circus doet
vermoeden, en alle andere
vreugdebetonen zullen
verschrompelen tot een
bijkomstigheid als van
middag de twintigste Spe
len worden geopend. Het
draaiboek is minutieus in
elkaar gezet, er is einde
loos gerepeteerd om alles
vlekkeloos te laten verlo
pen, maar de regisseur
zal een open plek moeten
verdoezelen. Op de plaats,
waar achter het schild
met Rhodesië 48 sportlie
den hadden moeten staan,
moet een leegte worden
opgevuld, die symbolisch
is voor deze spelen van
München, die de Spelen
van de Leegte" genoemd
kunnen worden.
Deze twintigste -editie in
de reeks van de moderne
Spelen heeft zijn inhoud
grotendeels verloren, om
dat niet meer wordt vol
daan aan ook maar de ge
ringste voorwaarden, die
de stichter, Pierre Baron
De Coubertin, heeft ge
steld. Krampachtig is vele
jaren getracht daaraan te
voldoen, maar sinds de
22e augustus 1972 is met
één vernietigende klap het
fundament onder de Spe
len weggeslagen.
Niemand van de gezags
dragers in het opperste
college dat de Spelen on
der zijn beheer heeft, on
derkende wat gaande was.
Zelfs de afgelopen week
toch, werd heftig gesugge
reerd, dat de oppositie
een ballonnetje opliet,
maar niet tot daden zou
overgaan. Avery Brunda
ge. die ten onrechte ervan
overtuigd bleef, dat „zijn
Spelen niet politiek kon
den worden beïnvloed",
zijn op de laatste dag van
zijn heerschappij over een
sportimperium de schellen
van de ogen gevallen. Hij
moest met schaamte er-
De
muren
zijn
al
geblakerd
kennen dat de sport was
overvleugeld door de poli
tiek. Een ontwikkeling,
die het voortbestaan van
de Spelen, waaraan door
sommigen toch reeds lang
werd getwijfeld, maar die
altijd weer doorgang von
den, ernstig kan aantas
ten. En het IOC is ziende
blind geweest, van het
ontstaan van de moderne
Spelen af. Sinds die eerste
Spelen in 1896 in Athene,
heeft de politiek op de loer
gelegen om zich meester
te maken van 's werelds
grootste sportevenement,
dat een blikvanger zonder
weerga is, voor het gehele
mensdom.
Aantasting
Tot München is het IOC
erin geslaagd elke aantas
ting van de baarden van
de Spelen te beteugelen.
Ditmaal werd een verplet
terende nederlaag geleden
en moest worden erkend,
dat het weren van de poli
tieke aspecten in de inter
nationale sportwereld een
fata morgana is geweest.
Avery Brundage heeft de
Olympische sportwereld
altijd voorgesteld als een
verzameling vredelievende
lieden, die niets liever wil
den dan verbroederen, el-
kaars standpunten eerbie
digen, elkanders menin
gen respecteren.
De Spelen immers waren
het symbool van de een
heid van de wereld, en
twee gruwelijke wereld
oorlogen konden die een
heid zelfs niet voorgoed
verscheuren. Weer kwam
men bijeen, weer schaar
de men zich als één man
onder de Olympische
hymne en de vlag, die
van land tot land ging.
Maar het IOC was reeds
gewaarschuwd in 1896.
toen de Spelen begonnen
onder een slecht gestern
te. De Griekse regering
wenste geen Spelen in
Athene: ze gingen toch
door. In 1900 had de
Olympiade te lijden van
de politieke moeilijkheden,
waarmee de wereldten
toonstelling tot stand was
gekomen en vier jaar la
ter moest president Roose
velt persoonlijk ingrij
pen, toen twee Ameri
kaanse steden, in een bin
nenlandse politieke strijd,
om de gunst van de orga
nisatie duelleerden.
De lijst is verre van volle
dig met de incidenten in
1912 toen het Russische en
Habsburgse hof elkaar in
de haren zaten over het
wel of niet hijsen van de
vlaggen van Finland, Hon
garije en Bohemen.
Toen al werden politieke
kwesties, zij het zonder
ernstige gevolgen, uitge
vochten over de Spelen
heen. Berlijn 1936 was één
politieke stunt en dan
mag het IOC erop wijzen
dat het toch maar is ge
lukt om in 1956 Neder
land liet het toen afweten
in verband met de Hon
gaarse opstand, die bloe
dig de kop werd ingedrukt
de beide Duitslanden
weer onder de ene Olym
pische vlag te sdiaren,
het was nauwelijks een
overwinning. want de
scheiding werd slechts
voor .twee weken opgehe
ven voor een uiterst be
perkt deel van het ge
scheurde land. Inderdaad
nam in 1956. 1960 en 1964
één Duitsland deel. Maar
het effect ging weer verlo
ren. Brutaler, uitdagender
dan ooit tevoren, waren
de Spelen van Mexico,
toen de Black Power-be-
weging tot op het erepo
dium politieke propaganda
maakte. Nog hield Brun
dage halsstarrig staande,
dat het IOC nooit zou toe
staan, dat ,,zijn" evene
ment zou worden gebruikt
voor politieke doeleinden.
En de schare, die hij ach
ter zich had verzameld,
knikte gehoorzaam, maar
was eveneens ziende
blind.
Ontknoping
De ontknoping, die het ge
volg was van deze kort
zichtigheid, werd Irf Mün
chen openbaar. Zonder
pardon werd, op politieke
gronden, de uitsluiting
geëist van een land, dat
Van een onzer
verslaggevers
in München
HERMAN
VAN BERGEM
met algemene stemmen
gelaten. Toen stemden ook
de IOC-leden voor. die
deze week het ene dreige
ment na het andere uit
ten. En weer stonden de
zelfden die in Mexico de
Spelen hadden gebruikt
om hun denkbeelden we
reldkundig te maken,
veoraan in de rij van de
oppositie.
Nog meenden Brundage
en zijn aanhang de breuk
te kunnen lijmen. Maar
het voorheen als een
hecht blok optredende In
ternationaal Olympisch
Comité was al verscheurd.
Er hadden landen hun in
trede gedaan, die andere
denkbeelden hebben dan
de stoffige meerderheid
voorheen. Zij vormden
een eenheid, maar niet de
eenheid, die Brundage zijn
leven lang heeft gepredikt.
Zij verdeelden het IOC in
twee kampen, die de oude
en de nieuwe wereld ge
noemd kunnen worden. De
invloed van die nieuwe
wereld zal niet verslappen
en met de overwinning op
het als onaantastbaar te
boek staande gezelschap
hoogwaardigheidsbekle
ders is een nieuw element
in het IOC geslopen. Door
de gebeurtenissen van
deze week is elke groep,
die meent in de oppositie
te moeten gaan, het wa
pen in handen gegeven
om tot succes te komen.
Want er staan meer Spe
len op het programma.
Ook in andere wereld- of
continentomvattende sport
evenementen kan eenzelf
de gedragslijn worden ge
volgd. die in München
openlijk werd gedemon
streerd en waarmee het
succes werd behaald, dat
men zo vele jaren trachtte
tegen te houden. Er is on
omstotelijk bewezen, dat
de politiek niet slechts vat
heeft gekregen op de Spe
len. maar het evenement
kan gebruiken als een in
strument om zijn ideeën
te verwerkelijken en de
aandacht te vestigen op
toestanden, waarmee men
het niet eens is, terecht of
ten onrechte.
Toekomst
De gevolgen zijn nog niet
te overzien. De toekomst
zal leren welke deze zijn.
Maar zoals de Afrikaanse
landen, ook gesteund door
naties daarbuiten, hun wil
hebben opgelegd aan het
Instituut dat eenheid, ver
broedering, vriendschap
en vredelievendheid als
hoogste waarden verkon
digt, zo kan in de toe
komst elke groepering
tenminste trachten invloed
op het verloop van de
Spelen uit te oefenen.
I r kan. met op de achter
grond maar duidelijk
zichtbaar de politiek, uit
sluiting van een of ander
land worden afgedwongen.
Er zijn immers meer lan
den dan alleen Rhodesië.
waar de meerderheid
wordt geregeerd door een
minderheid. München 1972
heeft de rechte koers,
waarop het IOC nog
meende te varen, gewij
zigd. De rechte weg is
gesplitst in tweeën, die
verder van elkaar kunnen
worden getrokken dan
wenselijk is voor een on
bekommerd bestaan van
de Olympische Spelen,
waarvan de Olympische
gedachte de geweld aan
gedane grondslag vormt.
Langzaam, maar onaf
wendbaar, groeiden de
Spelen van een verzamel
plaats voor de sportjeugd
van de wereld tot een
prestige-object van de or
ganiserende naties. Het
IOC heeft getracht ook dit
uit te bannen, maar is er
niet in geslaagd. De ge
volgen worden getoond in
München, waar een koele,
zakelijke sfeer heerst, die
niets gomeen heeft met de
„vrolijke, ongedwongen
sportmeeting", die de Spe
len beogen te zijn.
Zo groot, zo monstrueus
zelfs, zijn de Spelen uitge
dijd, dat de geringste spo
ren van intimiteit eruit
zijn verdwenen. Natuur
lijk worden er vriend
schapsbanden gekweekt,
natüurlijk zal de wereld
sportieve prestaties kun
nen aanschouwen, maar
van de intenties van De
Coubertin is bitter weinig
overgebleven. Weer zal de
strijd ontbranden met als
eindpunt de overwinning
van een land, dat tot de
beste totaalprestatie is ge
komen.
Die zege zelfs heeft al
De Olympische gedach
te heeft in München de
grootste nederlaag tot
nogtoe geleden. Maar
„show must go on", op
de foto: een Wcstduitse
turnster maakte al vast
een gracieuze hand
stand voor het Olym
pisch dorp.
vele jaren een politieke
achtergrond. Via commu
nicatiemiddelen, die onbe
kend waren toen De Cou
bertin zijn Spelen tot le
ven wekte, zullen de eer
en glorie van de zegevie
rende landen over de hele
wereld in woord en beeld
worden gebracht. En de
tweestrijd tussen de groot
machten zal met intense
belangstelling worden ge
volgd. Allerwegen wordt
in woord en geschrift ver
kondigd, dat dc Spelen, in
dien de in München ge
trokken lijn zou worden
voortgezet, tot ondergang
zijn gedoemd. De afbrok
keling is al een proces
van jaren. Commercie en
prestige zijn gevolgd door
politiek en zoals vergeefs
is getracht een barricade
op te werpen tegen het za
kelijke element in de Spe
len speciaal de winter
spelen waarover Avery
Brundage de banvloek
heeft uitgesproken
zoals vergeefs werd gewe
zen op de uitwas die de
Spelen zouden worden in
dien de prestigeslag (nog
groter, nog pompeuzer,
nog geldverslindender)
zou voortduren, zo moet
gevreesd worden dat
zeker in een tijdperk
waarin de wereld op het
tv-scherm kan zien boe
men zijn ideeën uitdraagt
ook de politiek een nog
vastere greep zal krijgen
op een gebeuren, dat In
wezen zo enorm veel goe
de denkbeelden kun ver
wezenlijken, maar dat
langzaam is uitgehold tot
de kwalificatie „Spelen
van de Leegte", de Spelen
van München 1972, die het
kruispunt zijn voor Spe
len, waarvoor de juiste
weg moet worden ingesla
gen. Een opgave, waar
voor de nieuwe president
van het IOC zich gesteld
ziet. En waarbij hij met
beleid, overleg en diplo
matiek vernuft te werk
zal moeten gaan om te
voorkomen dat door een
verdere afbrokkeling de
Spelen in elkaar zullen
storten. De muren zijn al
geblakerd.
Afbrokkeling
reeds
proces
van
jaren
