Noodtoestand
als voorzorg
in Engeland
Bombarderen dijken in
Vietnam „per ongeluk"
Kerk
en Wereld
Dagboek Bremer onthult
pogingen moord op Nixon
Rijksuniversiteit
1500 gulden per
student duurder
Raadsman Nixon contra dr. Blake
Herdenking
sterfdag
Edith
Stein
Ds. Wuister: bijbel
in oud-Hebreeuws
spreekt klare taal
RAND-
KRANT
VRIJDAG A AUGUSTUS 1972
LEIDSE COURANT
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Als gevolg van de nationale havenstaking, die
ai een week onopgelost blijft, is gisteren in Groot-Brittan-
nië de tweede noodtoestand van het jaar geproclameerd.
Hij zal 28 dagen van kracht zijn. Tijdens die periode zul
len premier Heath en zijn ministers automatisch beschik
ken over bepaalde volmachten om essentiële bevoorradin
gen te verzekeren, de prijzen te regelen, s-*nmige goede
ren in beslag te nemen en desnoods troepen in te zetten.
UPPER MARLBORO
(Rtr) In het proces
tegen Arthur Bremer,
die wordt beschuldigd
van het neerschieten
van gouverneur Walla
ce van Alabama, is
gisteren het dagboek
van Bremer voorgele-
e ene bladzijde na de
andere bleek gevuld
met spijt over zijn
mislukte pogingen,
president Nixon te ver
moorden. Er staat dat
de beste gelegenheid
zich voordeed toen hij
Nixon eerder dit jaar
naar Ottawa had ge
volgd. Hij wachtte on-
gever een uur in de
koude regen tot de
stoet voorbij zou ko
men. Bremer stond
achter een politieman
en wilde over diens
schouder heen schie
ten. De auto van de
president flitste echter
als een donkere scha
duw voorbij voordat
hij er erg in had.
Later ging hij naar een
theater waar Nixon
een concert bijwoonde.
Hij vond echter dat hij
Nixon niet kon ver
moorden ,,in een be-
In sommige delen van
het dagboek is het
tijdsverloop niet duide
lijk. Bremer schrijft
naar Washington ge
reisd te zijn om een
nieuwe moordaanslag
op Nixon te wagen.
Hij zag de president
niet, maar de dag
daarop, toen hij Wash
ington, verliet. zag
hij een persfoto waar
op de president voor
het Witte Huis iemand
een hand gaf.
„Man, ik was daar net -
zo dichtbij. Ik heb de
foto aan stukken ge
scheurd".
Na zijn reis naar Cana
da keerde Bremer
naar Milwaukee terug
en ging naar een bios
coop. Tijdens de film
zat hij voortdurend te
denken aan 'n moord
aanslag op Wallace.
In andere delen vun het
dagboek zegt Bremer,
overwogen te hebben
de democratische pre
sidentskandidaat
McGovern te doden.
Woensdag had een psy
chiater voor de recht
bank verklaard dat
Bremer aan Shizofre-
nie lijdt en tot de
moordaanslagen had
besloten nadat zijn 15-
jorige vriendin hem
had verlaten.
Afgelopen winter was i'n Groot-
Brittannië een noodtóestand van
kracht wegens de mijnstaking
en daaruit voortvloeiende elec-
fticiteitscrisis. Noodtoestanden
Izijn een vaak voorkomend ver-
Schijnsel in het Britse leven, dat
gebukt gaat onder slepende in-
ISustriële conflicten.
Hat Lagerhuis zal begin volgende
week debatteren over de nood
maatregelen, die de regering
Heath wenst te nemen. In de
belangrijkste havens van
groot-Brittannië zullen zoge
naamde noodcomité's de plaat
selijke situatie onderzoeken en
gedaan moet
clusie gekomen, dat noodmaat
regelen noodzakelijk worden we
gens het dreigende gevaar van
een ernstig gebrek aan veevoe
der. De toestand wordt bemoei
lijkt door een late oogst, die pas
over twee tot drie weken bin
nengehaald zal kunnen worden.
Tegen die tijd zullen de voorra
den van de veevoerfabrikanten
zeer verminderd zijn, wat grote
problemen zou kunnen scheppen
voor varkens- en kippentelers.
Voor het rundvee is er om deze
tijd van het jaar voldoende
gras, maar het wordt wel moge
lijk geacht, dat de melkproduk-
tie zal dalen.
De Britse minister van Binnenland
se Zaken, Robert Carr, arriveer
de gistermiddag op de Londense
luchthaven nadat hij een bezoek
had gebracht aan het jacht
koningin Elizabeth. Zij tekende
de proclamatie, waarmee sinds
vannacht 12 uur de noodtoestand
geldt voor het Britse koninkrijk,
dat door stakingen wordt geteis
terd.
gist voor brood, maar geen gist
voor brouwerijen., veevoeder,
gas en zuurstof voor ziekenhui
zen gas voor de vuurtorens en
lichtboeien rond de eilanden en
levensmiddelen, zoals vlees, bo
ter, eieren en vis.
'orden om de dringendste pro- Er heerst voorlopig nog geen ge-
w.
blemen op te lossen.
Waarnemers achten het onwaar
schijnlijk, dat het leger op
dracht zal krijgen bederfelijke
fbdingen te lossen. De noodtoe
stand is kennelijk in de eerste
plaats een veiligheidsmaatregel,
die de regering schier onbeperk
te volmachten geeft in het voor-
brek aan essentiele levensmid
delen. Fruit en groenten uit het
buitenland worden echter voort
durend schaarser. De havensta
king heeft ook bijzonder onpret
tige gevolgen voor de kanaalei
landen Guernsey en Jersey, die
voor een groot deel leven van
tomatenexport naar Engeland.
«itzicht van de mogelijkheid. De dokwerkers verklaarden zich
dat de nationale havenstaking echter wel bereid om essentiële
aog voortduurt als de parlemen- cargo's te laden voor Guernsey
tariërs woensdag met vakantie en Jersey,
jfijn gegaan. De havenarbeiders beslissen zelf
De regering is tot de- con wat essentieel is en wat niet:
Connally benoemd
in adviescollege
WASHINGTON (DPA) De
voormalige Amerikaanse minis
ter van financiën John Connally
is door president Richard Nixon
benoemd tot lid van een advies
college inzake de geheime
dienst. Dit is een van de func
ties die Nixon voor de demo
craat Connally in petto had na
dat hij als minister was afgetre
den.
(Van onze parlementaire redaktie)
DEN HAAG Rijksuniversiteiten zijn per student gemiddeld 1500
gulden per jaar duurder dan nlet-rijksinstellingen voor wetenschap
pelijk onderwijs. De totale exploitatiekosten per student bedroegen
in 1968 aan de openbare instellingen (rijksuniversiteiten plus ge
meentelijke universiteit Amsterdam) 12.250 gulden, die aan de nlet-
overheidsinstellingen 10.750 gulden.
Het verschil van 1500 gulden verklaart Van Veen als volgt:
300 gulden huisvestingslasten: de overheidsinstellingen hebben vaak
oude en gespreid liggende gebouwen.
450 gulden hoge aanloopkosten van nieuwe faculteiten; deze zijn meer
aan de overheidsinstellingen dan aan de particuliere universiteiten
gebouwd.
500 gulden academische ziekenhuizen: hier lopen de exploitatiecijfers
zeer sterk uiteen.
350 gulden faculteit diergeneeskunde; deze dure faculteit - er is er in
Nederland maar een - is deel van de rijksuniversiteit Utrecht.
Arthur Herman Bremer. die terecht staat voor de aanslag op gouver
neur Wallace van Alabama. Gisteren werd voor de rechtbank het
opzienbarende dagboek van Bremer voorgelezen.
:In een interview met het Ame-
rikaanse katholieke persbu
reau NC News Service heeft
de raadsman van president
Nixon, de Jezuiet, pater John
McLaughlin de beschuldiging
van de secretaris-generaal
van de Wereldraad van Ker
ken, dr. Eugen Carson Bla-
ke, dat de Verenigde Staten
m met opzet Noordvietnamese
dijken bombardeert, als on-
waar van de hand gewezen.
^Volgens McLaughlin heeft de
m Amerikaanse president geen
enkel doel vrijgegeven voor
m bombardementen, waar ook
maar enigszins gevaar voor
mensenlevens zou bestaan.
Men moet er volgens de
raadsman van Nixon van uit
gaan dat de bommen die op
of bij de dijken zijn geval
len, daar per ongeluk terecht
gekomen zijn.
De vrees van dr. Blake. dat
door de bombardementen
van de dijken het leven van
de Noord-Vietnamezen ge
vaar loopt. is volgens
McLaughlin ongegrond. ,,De
hoofddammen zijn zo gigan
tisch en massief dat er lang
durige bombardementen voor
nodig zijn, om een werkelijk
gevaarlijke situatie te laten
ontstaan. De schade, die tot
nu toe is ontstaan, was in
een paar uur te herstellen",
aldus de raadsman van
Nixon.
In het interview herinnerde
McLaughlin aan de rede van
de burgemeester van Hanoi
die er op heeft gewezen dat
een groot aantal dijken
wordt bedreigd door een ter-
mietenplaag, een plaag die
een grotere bedreiging vormt
dan de bombardementen.
„Dat is iets", aldus de Je
zuiet", dat dr. Blake niet
heeft willen zien, toen hij de
Amerikaanse oorlogsvoering
hekelde".
Dr. Blake op zijn beurt hand
haaft de beschuldiging dat
de dijken niet gebombar
deerd hadden mogen worden.
In de televisie-rubriek Ken
merk zei hij dezer dagen:
„De president is kennelijk de
mening toegedaan, dat men
sen, die zijn beleid bekritise
ren naïef of stom zijn en
daarom luistert hij niet naar
ons". In de brief, die dr.
Blake aan de president heeft
geschreven, zegt hij de be
doeling van de bommen-
gooiers niet te kennen. „Ik
wist genoeg om te weten dat
ze de dijken bombardeerden.
In Nederland weet men dat
dat van belang is, of men nu
opzettelijk gooit of niet", al
dus dr. Blake in Kenmerk.
Dr. Blake wees ook op de vele
protesten die van de kant
van de kerk in Amerika te
gen de oorlog in Vietnam
naar voren zijn gebracht.
„Vooral van protestantse zij
de, maar ook van katholieke,
al komen die wat achteraan,
aldus dr. Blake.
De oecumenische commissie
van de Engelse bisschoppen
conferentie wil met een bro
chure de reserve, die de ka
tholieke geestelijken van
Groot-Brittannië aan de dag
leggen ten opzichte van de
oecumene, wegnemen. In de
brochure, die aan alle gees
telijken wordt toegezonden,
wordt er aan herinnerd dat
het Vaticaanse concilie met
het oog op de „gescheiden
broeders" niet meer sprak
van bekering maar van ver
zoening.
In Schwarzenberg bij Lu-
zern wordt van 28 augustus
tot 1 september een tweede
Europese conferentie gehou
den over de vorming van
volwassenen. Tijdens de con-
KORTE
METTEN
ferentie zal aandacht worden
besteed aan op het heden ge
richte omgang met bijbeltek
sten. aan geloof en ervaring,
aan interconfessionele sa
menwerking en aan de sa
menwerking van theologen
en niet theologen. Het geheel
wordt afgerond met een kri
tische samenvatting.
Over medische macht en
ethiek en de begeleiding van
stervenden worden in het ko
mende seizoen 8n het vor
mingscentrum Den Alerdinck
te Laag-Zuthem bij Zwolle
b\\
•Op 9 augustus is het dertig
jaar geleden, dat Edith Stein
(zuster Teresia Benedicta a
Cruce) in het concentratie
kamp Auschwitz om het le-
Vto werd gebracht. Kardi
naal Höffner zal op woens
dag 9 augustus ter nagedach
tenis aan deze bekende Duit
se filosofe en kloosterlinge
voorgaan in eon eucharistie
viering in de kloosterkerk
van Maria der Vrede in Keu-
Ion.
.Het Edith Stein Archief in
Keulen vermoedt, dat kardi
naal Höffner deze gedenkdag
zal aangrijpen, om de afslui
ting van het diocesane pro
ces ter voorbereiding van de
zaligverklaring van Edith
Stein aan te kondigen. Velen
hopen daarenboven dat de
gezamenlijke Duitse bis
schoppen aan de H. Stoel
een verzoekschrift zullen
richten om het proces tot za
ligverklaring te bespoedigen.
Edith Stein werd op 12 oktober
1891 in Breslau geboren uit
orthodox-joodse ouders. Tot
haar eenentwintigse jaar
noemde zij zich atheïste. Het
lezen van het levensverhaal
van de H. Theresia bracht in
haar leven echter een grote
ommekeer en in 1922 werd
zij katholiek. In 1934 trad zij
in bij de Carmelitessen in
Keulen, maar om haar me
dezusters niet in gevaar te
brengen week zij uit naar
het klooster van de Carmeli
tessen in Echt in Limburg.
Daar werd zij op 2 augustus
1942 door de Gestapo gevan
gen genomen, naar aanlei
ding van de brief van de Ne
derlandse bisschoppen over
de Jodenvervolging. Een
week later werd zij in het
kamp Auschwitz om het le
ven gebracht.
Edith Stein werd vooral na
haar dcod bekend door de
publikatie van haar werken
op filosofisch en theologisch
gebied. Eén van de bekend
ste daarvan is „het eindige
en eeuwige zijn", dat in 1950
werd gepubliceerd.
„Ik merkte dat de theologie in
«•n crisis verkeerde. Wat
kun je dan beter doen dan
teruggaan tot de bronnen",
aldus de 43-jarige dominee
uit Den Hulst, Jan Wulster.
Reeds jaron geleden legde
deze oud-leerling van prof.
F. Weinreb, die in oktober
zijn Friese standplaats zal
verwisselen met Schevenin-
gen, zich toe op de studie
van het oer-Hebreeuws. Vol
gens de hervormde dominee
Wuister onthult deze oude
taal een systeem van boven
menselijk oernuft.
„Wordt de bijbel gelezen met
kennis van deze eeuwenlang
voor ons verborgen systema
tiek. dan openen er zich
nieuwe dimensies. Ieder
woord, ja iedere letter blijkt
dan ik de bijbel zijn specifie
ke betekenis te hebben en
verbonden te zijn met hon
derden plaatsen in het oude
en nieuwe testament, waar
van de oorspronkelijke bete
kenis lang geleden verloren
is gegaan".
Dominee Wuister voert de
christelijke leer terug tot de
Joodse oerbron. Hij doet dat
voorzichtig, gedoceerd in zijn
zondagpreken. Maar vooral
doet hij dat in cursussen in
Den Hulst, Zwolle en Am
sterdam. Onder zijn cursis
ten bevinden zich mensen,
die inzicht komen zoeken, ui'
allerlei richtingen: van de
kraanmachinist tot de hoog
leraar en van de huisvrouw
tot de huisschilder.
De oude chassidische vertellin
gen, die het steeds verminde
ren van het geestelijk inzicht
schilderen, vormen de ach
tergrond van de levensfiloso
fie van dominee Wuister.
Dominee Wuister: „Het ver
rassende is dat bij aanslui
ting aan de Joodse traditie
ook het nieuwe testament
veel intenser gaat leven. De
moderne theologen bekijken
de bijbel als het ware door
het filter van het natuurwe
tenschappelijk denken. Dat
is niet meer objectief luiste
ren. Bijna alle theologen die
idealistisch zijn, worden
marxistisch. Ze worden niet
meer geïnspireerd vanuit een
geestelijk iets. Dat is een
groot gevaar. Het ervaren
van het oude Hebreeuws is
wel geestelijk inspirerend.
Het nieuwe testament raakt
DS. J. WUISTER
terug naar bron
daardoor in een andere
sfeer".
Een van de slagzinnen van do
minee Wuister is: „De theo
logische constructies zijn
vooroordelen. Zij verhinde
ren het wezenlijke te zien".
De heilige oertaal, waarin
God zelf zich verstaanbaar
maakte, het oude hebreeuws
is voor dominee Wuister de
taal die de herovering van
de verloren gegane wijsheid
weer mogelijk maakt.
Amerikaans
voorstel tot
benoeming
bisschoppen
De Amerikaanse vereniging
van katholieke kerkelijke
rechters heeft een model uit
gewerkt voor de democrati
sering van de bisschopsbe
noemingen. Men gaat er van
uit, dat alle katholieken in
het betreffende diocees een
of andere vorm van inspraak
moeten krijgen. Absoluut
noodzakelijk arht men de in
spraak van de officiële dio
cesane commissies, de pasto
rale raad en priesterraden,
alsook van de pastoors. Uit
een uiteindelijke lijst van
tien kandidaten zou de paus
een bisschop moeten kiezen.
tweedaagse oriëntatiecursus
sen georganiseerd. De dagen
staan open voor verpleegkun
digen, pastores, maatschap
pelijke werkers en werksters
in dc bejaardenzorg. De eer
ste cursus begint op 30 no
vember. Opgave voor deelna
me bij het vormingscen
trum, tel- 05290-284.
De Evangelisch® kerk in
Duitsland heeft uit de kerke
lijke inkomsten een bedrag
van bijna dertien miljoen
gulden bestemd voor ontwik
kelingsprojecten. Daarmee
komt het totaal van gelden
voor ontwikkelingswerk van
de protestantse regionale
kerken in de Duitse Bondsre
publiek in het lopende jaar
op 56 miljoen gulden.
Basis
groepen in
Latijns
Amerika
oorzaak
spanningen
In een Interview met Radio
Vaticaan heeft de voorzitter
van de lekencommlssle van
de Latijns-Amerikaanse bis
schoppenconferentie (CE-
LAM) en voorzitter van de
bisschoppenconferentie van
Paraquuy, aartsbisschop Ra
mon Bogarin Argana, gewe-
zen op de belangrijke plaats
die katholieke lekenbewegin
gen en basisgroepen in lan
den van het Latijns-Ameri
kaanse continent, innemen.
„In de afgelopen jaren zijn
vanuit lekenbewegingen ver
schillende groeperingen ont
staan, die, geïnspireerd door
het geloof, ialrijke activitei
ten. ook in de sociale sector,
hebben ondernomen", aldus
de bisschop. „Juist de werk
zaamheid van deze groepen
is de oorzaak geworden van
veel spanningen, enerzijds
met de hiërarchie van de ka
tholieke kerk, anderzijds met
de politieke leiders. Deze
laatsten vonden bepaalde
s'^llmgnamen in de sociaal-
politieke sector bij voorbaat
verdacht, omdat zij veron
derstelden dat de kerk zich
met bepaalde politieke stro
mingen ging bezighouden.
Deze gedachte", aldus aarts
bisschop Bogarin. stamt nog
uit een voor-concillalre kerk
opvatting".
.De bestaande spanningen kun
nen volgens mgr. Bogarin al
ken muar door een dialoog
overwonnen worden, een dia
loog, die tussen bisschoppen
en leken overigens reeds in
voile gang is. Tot een soort
gelijk gesprek zijn tot nu toe
slechts enkele regeringen be
leid. „Andere regeringen ac
cepteren de dialoog in begin
sel niet omdat zij niets be-
gnjpen van de kerk na hel
concilie en na de vergade
ring in Medellm", aldus de
bisschop.
Van mijn rug af
Een mahoet (een vaste berij
der van olifanten) kan zich
heel wat veroorloven met
zijn dier. Maar ook met dat
dier alleen. Dat ondervond
een zekere Darmadasa na
een bijeenkomst op het bin
nenplein van de historische
tempel te Dondra in Zuid-
Cevlon. Hi) beklom een oli
fant. denkend dat het de zij
ne was. Maar dat was niet
zo. Het dier greep hem on
middellijk met zijn slurf en
slingerde de ongelukkige ver
van zich af. Darmadasa
werd levensgevaarlijk ge-
wind.
Gemoedsrust
Een hof van appel in New Del
hi heeft hel besluit van een
lagar hof herroepan en ver
klaard het eens te zijn met
een huiseigenaar, dat een be
paalde huurder de huurwet
had overtreden. Deze man
had in zijn woning omgang
gehad me! ongehuwde dames
on dit had de buren gehin
derd en geergerd" en zij wa
ren erover gaan klagen.
„Als iemand in een huurhuis
woont", aldus rechter K. Pa-
til. ..is hij gehouden zich zo
danig te gedragen dat hij de
gemoedsrust zijner buren
naar hij redelijkerwijs kan
vermoeden, niet verstoort".
Kan iemand dat rederlijker-
wijs vermoeden bij een ui
terst gezellig samenzijn.'
„Wis en waarachtig", vond de
rechter in zijn wijsheid, en
hij deeldo een boete uit.
Wonder-machine
Een jonge onderzoeker in Le
ningrad heojt een soort
„wonderschrij/machine" uit
gevonden. Naar het in de
Engelse laai verschijnend
maandblad „Sowjet leven"
meldt, kan ieder met de
nieuwe machine spelenderwi)s
400 lettci s per minuut
„schrijven". En nog wel met
Cén vinger. Na een korte oe
fening zou het zelfs mogelijk
zijn met twee vingers 800
aanslagen per minuut te ha
len. De machine hee/t
slechts drie toetsen, die voor
de afzonderlijke letters in
verschillende richting ge
bruikt moeten worden en zo
elekfrische impulsen veroor
zaken.
Gevangenisfeest
Een gevangenisbewaker in het
Mexicaanse vakantie-oord
Acapulco is beschuldigd van
h.\ organiseren van schan
delijke feesten" binnen de
gevangenis, waaraan vrou-
weh/kc gevangenen werden
gedwongen deel te nemen.
Gevangenisdirecteur Fierro
vertelde, dat hij de burge
meester van Acapulco een
volledig rapport heeft ge
stuurd. waarin hij het ont
slag aanbeveelt van de ci
pier die altijd 's nachts
dienst had. De directeur zei,
dat de nachtwaker feesten
organiseerde, de gevangenen
toestemming gaj sterke
drank te gebruiken en de
vrouwelijke gevangenen
dwong met de mannen te
dansen. Zelf was hij 's
nachts een keer naar de ge
vangenis gegaan en trof
daar de meute aan, swin
gend op de klanken van een
compleet orkest. De feesten
eindigden altijd diep in de
nacht; na afloop waren veel
gevangenen dronken.
Kannibaal
Gcbzen in Hervormd Neder
land. gezrgd door een kanni-
balenhoojdman van Borneo:
..Als het niet Gods bedoeling
Is geweest dat mensen wor
den opgegeten, waarom hee/t
Hij ze dan van vlees ge
maakt?
Ontdekking Amerika
De ontdekking van Amerika
zon thans met dezelfde mate
rialen. twee stel zeilen voor
elk schip en volmaakt be
voorrade rchepon bijna twee
miljoen gulden kosten, zegt
Christopher Columbus, een
rechtstreekse afstammeling
van de zeeman die Amerika
ontdekte. De hedendaagse
Columbus is beheerder van
dc familiearchieven. Hij ver
klaarde dal de kosten voor
de beroemde reis ten dele in
de vorm van goederen en
diensten werden bestreden.
Verder werd er geld voor be
schikbaar gesteld. ..Toen had
het misschien wel goedkoper
gekund, aangezien de werven
met hout werkten en aange
zien mijn raming is geba
seerd op hedendaagse tech
nieken. Fn bi) die twee mil
joen gulden is ervan uitge
gaan. dat de bemanning al
leen om het avontuur mee
ging", aldus Columbus.
Dansen
De r.'wvcrrevr-generaal van de
Koninklijke Militaire Acade
mie In Breda heeft In een
toespraak gepleit voor een
nl'onderlijkv wettelijke rege
ling voor het wetenschappe-
li/k onder.vijs voor de krijgs
macht. Nog steeds is formeel
de wel tot regeling van het
militair onderwijs bij de
landmacht van 1890 van
kracht. Er. hierin komen in
fanterie. excercitie en dan
sen nog als vakken voor.
