Staten van Holland bijeen
op gedenkwaardige zitting
UNIEKE VERGADERING IN DORDRECHT
£eldóc0ouAani
Mgr. Jan
Olav
Smit
overleden
'OOK SCH
KAPING IS
ERNSTIG
MISDRIJF'
Vrouw beslist
niet alleen
over abortus
Weerbericht
LEIDSE COURANT
PAGINA
Dit jaar is het 400 jaar geleden dat in Dordrecht de eer
ste vrije statenvergadering werd gehouden. Een comité
onder leiding van de liberale senator mr. van Riel
heeft een aantal evenementen georganiseerd, om een
van de eerste aanzetten tot de opstand tegen Spanje te
herdenken. In de grote Kerk van Dordrecht wordt een
buitengewone zitting gehouden van de Staten van Zuid
en Noord-Holland, waarbij de Koningin aanwezig zal
zijn. De plechtigheid wordt op 28 juni gehouden.
mr. H. van Riel licht het verleden toe en de Amersfoort-
se burgemeester dr. m. Troostwijk houdt een inleiding
over de toekomst van de beide Hollanders.
Aan de hand van schilderijen, prenten, pamfletten, boe
ken en archiefstukken wordt in de Augustijnenkerk
verder een beel dgegeven van de ontwikkeling van
loyale oppositie tot gewapend verzet, zoals die zich
sinds 1559 heeft voltrokken.
De vergadering in Dordrecht was het keerpunt in deze
ontwikkeling. De spoorwegen verkopen tijdens de duur
van de tentoonstelling (tot half oktober) op ongeveer
honderd stations gecombineerde reisbiljetten die recht
geven op een gereduceerde toegangsprijs en een gratis
bezichtiging van het Hofcomplex, waarvan de Staten
zaal en de Augustijnenkerk deel uitmaken.
Op vrijdag 30 juni wordt er in de Statenzaal een sympo
sium gehouden met als onderwerp de problematiek
rond de opstand in 1572. Deelnemers en leden van het
Nederlands Historisch Genootschap, het Kerkhistorisch
gezelschap en de Christelijke Vereniging van Historici
in Nederland. De voordrachten die gehouden zullen
worden krijgen een plaats in het tijdschrift „Holland"
eind augustus. Dit is een uitgave van de historische
vereniging Zuid-Holland.
ywiww"" -. ï"iHTR
Louteringsproces in onze kerk
LJOOP doet leven; daarom leggen de Nederlandse bisschoppen ei
sterk de nadruk op dat het snel-verminderende aantal priesten
de hele kerkgemeenschap noopt de actieve rol van de leek in hel
leven van de Kerk en het uitdragen van het Evangelie beter te 'iv
derkenncn.
De bisschoppen hebben helemaal gelijk, maar ook zij bieden helaas
geen enkele zekerheid dat op die manier het proces van kerkelijk
verval in ons land kan worden gestuit. Vervolgens kan men dtn
weer de vurige hoop koesteren, dat de ont-kerkelijking het christ^i-
dom minder treffen zal dan altijd is beweerd. Want bij een eerlijk
geloven zou het Evangelie ook buiten de Kerk om in ons leven kun
nen integreren.
Dat kan; maar wie houdt staande, dat wat hier en daar mogelijk is
ook bij schaalvergroting perspectief blijft bieden?
70 fout als zichzelf bewezen heeft de veronderstelling dat een
hecht-georganiseerde katholieke gemeenschap met een domine
rende priester-stand de werkelijk door Christus bedoelde afspiege
ling van zijn aanschijn op aarde is, even labiel lijken losse aanbe
velingen welke aan de lopende band gedaan worden als richtingwij
zers naar een andere, betere christengemeenschap.
Minder straffe banden met Rome zullen wellicht conflictsituaties ver
mijden, opheffing van de celibaatsplicht zeker de leegloop uit da
priesterlijke zielzorg stuiten. Maar of de ontkerkelijking in Neder
land daardoor gestuit wordt?
IJOE langer de crisis duurt, waarin onze kerkgemeenschap leeft,
des te sterker wordt de overtuiging dat we te maken hebben
met een louteringsproces, waaraan oorzaken ten grondslug liggen
die veel talrijker -en veel gecompliceerder zijn dan die welke ge
noemd worden als verklaring van de symptomen.
In zekere zin zal er opnieuw begonnen moeten worden, omdat de es-
sentie van Kerk en christendom door eigen interpretaties onzicht-
Dordrecht, waar de b;iar en onverstaanbaar was gemaakt.
Oranje regelmatig ver- Priester en leek moeten beiden opnieuw hun taak in de Kerk en de
wereld ontdekken. Wat benauwend werkt, is het verschijnsel dat 7.0
velen doen alsof ze de waarheid die daarbij leidinggevend moét
zijn, al ontdekt hebben. Vervallen ze dan weer niet in de oude fout?
(Van een onzer
redacteuren)
DORDRECHT Als konin-
- gin Juliana volgende
week woensdag de voet
sporen drukt van haar
verre voorvader prins
Willem van Oranje door
de Dordtse Grote kerk
binnen te stappen, doet ze
dat niet met een bonzend
hart. Marnix van Sint Al-
degonde deed dat vier
eeuwen geleden wel toen
hij de naar Duitsland ge
vluchte Vader des Vader
lands moest vertegen
woordigen op een in
Spaanse ogen zeer ver
dachte vergadering van
twaalf Hollandse stadsbe
sturen. Op deze bijeen
komst werd namelijk een
fundament gemetseld voor
een onafhankelijke Neder
landse staat.
De Koningin woont woens
dag een unieke vergade
ring bij, want nooit eer
der gingen de Provinciale
Staten van Zuid- en
Noord-Holland samen om
de tafel zitten. Maar dit
weegt niet op tegen de
historische bijeenkomst in
1 het door monniken verla
ten Augustijner klooster.
Het liep destijds erg goed
af voor Oranje, want de
Staten erkenden hem on
danks zijn vlucht als
Stadhouder van Holland,
Zeeland en Utrecht. Een
duidelijk bewijs dat revo
luties niet alleen door de
barricades maar ook op
pluchen stoelen bevochten
kunnen worden was bo
vendien dat de bestuur
ders de hun door koning
Philips de Tweede opge
drongen landvoogd Alfa
verloochenden en met de
zelfde veeg de Spaans ge
zinde stadhouder Bossu
aan de kant schoven.
•Daar kwam nog bij dat zij
bij elkaar kwamen zonder
het wettige Spaanse ge
zag om toestemming ge
vraagd te hebben. Er was
een flinke dosis moed
voor nodig om de geuzen-
bevelhebber Lumey tot
Oranjes bewindhebber te
benoemen. Deze man was
het immers die op 1 april
Den Briel door zijn rauwe
volkje liet innemen. Dit
was militair gezien geen
heldenfeit, maar de gevol
gen van de verovering
van het door de Spanjaar
den verlaten stadje waren
toch groot, omdat veel
Hollandse steden de zijde
van de opstand tegen
Spanje kozen.
Willem de Zwijger zag zijn
kans schoon om de steden
te vragen de zaak eens
met elkaar te bepraten.
Een heet hangijzer was
hoe de opstand betaald
moest worden, maar de
afgevaardigden van
Hoorn, Enkhuizen. Me-
demblik, Alkmaar, Edam,
Monnickendam, Gorkum,
Oudewater, Dordrecht,
Haarlem, Leiden en Gou
da hielden krijgsraad met
een vertegenwoordiger
van de Hollandse ridder
schap en Lumey en beslo
ten een flinke berg geld
aan de prins toe te zeg
gen.
Hij kreeg een schuldbrief
van een half miljoen, op
te brengen in extra belas
tingen, en onmiddellijk
een bedrag van anderhal
ve ton dat op obligaties
geleend kon worden. Al in
augustus 1572 kwam Dor
drecht *met het geld aan
zetten, waarmee de voort
zetting van de oorlog ver
zekerd was. Voorzichtig
als de heren op het plu
che waren, wilden ze on
danks deze revolutionaire
besluiten voor de buiten
wereld niet weten dat er
tegen de Spaanse koning
gevochten werd. Zij na
men zogenaamd alleen de
wapens op tegen zijn
Landvoogd en Stadhou
der.
Het doel van dit alles was
ook nog niet volledige on
afhankelijkheid, maar de
erkenning dat de Lage
Landen recht hadden op
een eigen grondwet. Veel
kwaad bloed hadden Al
va's pogingen gezet het
vorstelijk gezag tot belas
tinggebied te versterken.
Invoering van de gods
dienstige inquisitie was
de druppel die de emmer
deed overlopen. Vandaar
dat de in hun beurs en in
hun vrijheid van geweten
bedreigde Hollanders al
lereerst Alva en Bossu wil
den bestrijden.
Philips de Tweede bleef
vooralsnog buiten schot.
Een anoniem dichter legt
Willem de Zwijger de
ROME KNP) In de ouderdom
van t'9 jaar Is in Rome overle
den mgr. dr. Jan Olav Smit, ka
nunnik van de Sint-Pieter.
Met mgr. Jan Olav Smit is een
Nederlander heengegaan met
een grote staat van kerkelijke
dienst en een bijna legendari
sche bekendheid, mede door de
wijze waarop hij duizenden Ne
derlanders in Rome tegemoet
trad als gids en gastheer.
Na zijn priesterwijding in 1906
ging dc uit Deventer afkomstige
Jan Smit voor studie naar
Rome. In de zeven jaar dat hij
daar was, behaalde hij drie doc
toraten oum laude.
i 1922 werd hij apostolisch vica
ris van Noorwegen, waar hij
zes jaar werkte. In die tijd wer-
den twee zeer bekende Noren
katholiek: Lars Eskeland en de
schrijfster Sigrid Undset. In
1928 werd hij naar Rome geroe
pen, waar hij behalve kanunnik
van de St.-Pie<er, adviseur werd
van verscheidene curie-congre-
gaties.
Paus Johannes benoemde hem bij
zijn veertigjarig bisschopsjubi
leum tot assistent bij de pause
lijke troon. Mgr. Olav Smi zou
op 29 juni zijn gouden bisschop-
pesjubileum vieren. Hij zal wor
den begraven op de begraaf
plaats Campo Teutonico in
Rome.
winkelsluiting
DEN HAAG (ANP) De SER
heelt gisteren staatssecretaris
Oostenbrink (Economische Za
ken) het advies gegeven de re
gels voor openstelling van win
kels op werkdagen te versoepe
len.
Het advies houdt in: de onder-
nemer moet zelf bepalen opi
welke tijden tussen vijf uur j
's morgens cn zes uur 's avonds
hij open wil zijn, mits hij de
open uren beperkt tot 55 per
week.
De ondernemer mag op een
avond per week maar nooit
op zaterdag zijn winkel open
houden tot tien uur. Hij mag
daarbij niet het maximum van
55 uur per week te boven gaan.
Straf Timothy
Davey mogelijk
verminderd
(Van onze correspondent)
ISTANBOEL Het hoger Ge
rechtshof in Ankara komt van
daag bijeen om zich te buigen
over de zaak van de vijftienjari
ge Britse schooljongen Timothy
Davey, die 26 kilo hasjiesj heeft
gekocht en die daarvoor door
een rechtbank in Istanboel tot 6
jaar gevangenisstraf is veroor
deeld.
De verdediger van Davey zal het
hof van nieuw bewijsmateriaal
voorzien, waaruit blijkt dat de
jongen de overtreding alleen be
ging cn niet in een complot was
gewikkeld.
Als het hoger Gerechtshof dit ar
gument aanneemt, en de beslis
sing van de rechtbank in Istan
boel verwerpt, kan Davey's
straf van zes jaar en drio
maanden met een derde ver
minderd worden. Zou hij zich in
de gevangenis goed gedragen,
dan zou hij slechts twee jaar en
negen maanden hoeven uit te
zitten.
De eerste vrije Statenvergadering te Dordrecht werd 400 ja ar geleden in het Augustijnerklooster gehouden
woorden in de mond: ,,de
koning van Hispanje heb
ik altijd geëerd". Wan
neer in 1575 in Leiden de
universiteit wordt ge
sticht nota bene om het
moedig verzet van deze
stad tegen de Spanjaar
den te belonen, gebeurt
dit bij een besluit op
naam van Philips de
Tweede. Ook in andere
gewesten ziet men deze
tweeslachtige houding te
genover het Spaanse ge
zag.
Noch de passificatie van
Gent 1576, noch die van
Utrecht (1579) richtte zich
tegen de koning zelf. In
1581 komt hier echter een
radicaal einde aan als de
Staten Generaal van de
Verenigde Nederlanden
verklaren dat Philips zijn
macht heeft misbruikt en
daarom geen ..prince",
maar een „tyran" is. Pas
dan wordt er een plak
kaat van verlatinge" op
gesteld, waarin de Spaan
se koning wordt afgezwo
ren. Dat wilde echter nog
niet zeggen dat de Staten
de soevereiniteit al op
zich wilden nemen. Deze
wordt aangeboden aan de
Engelse koningin Elisa
beth. Zij weigert maar
stuurt graaf Leicester die
de Hollanders zo tegen de
haren instrijkt dat hij in
1588 de aftocht moet bla
zen.
Op dat moment is de Ne
derlandse staat officieel
geboren. Betreurd werd
alleen nog dat Oranje, die
aan de wieg van de op
stand had gestaan, dat
historische ogenblik niet
meer kon meemaken.
(Van onze parlementaire redac
tie)
DEN HAAG Niet de vrouw be-
dist over abortus, maar de arts
die deze ingreep alleen mag uit
voeren na verplicht meerhoofdig
beraad met een of meer deskun
digen (het „team").
lat is de kern van het wetsont
werp: „Nieuwe regelen afbre-
ke:. zwangerschap", dat gister
avond door de ministers Stuyt
(volksgezondheid) en Van Agt
(justitie) bij de Tweede Kamer
is ingediend.
let wetsontwerp laat de uitvoe
ring van abortus provocatus be-
I halve in ziekenhuizen ook toe in
speciaal erkende inrichtingen.
De uitvoerende arts krijgt een
registratieplicht van de belang
rijkste gegevens terzake overleg
en besluitvorming van de abor
tusingreep. De anonimiteit van
de vrouw is hierbij volgens het
ontwerp „volkomen verzekerd".
Leidraad van het ontwerp is de
overtuiging dat ongeboren leven
vanaf het begin van de zwager
schap beschermvaardig is en
dat deze beschermvaardigheid
bij het voortschrijden van de
zwangerschap toeneemt.
De arts die geen overleg pleegt of
na overleg een abortus zonder
redelijke grond verricht, maakt
zich schuldig aan een misdrijf
strafbaar in het wetboek van
strafrecht. Een vervolging zal
Ter plaatse van een in 1970 afgebrande kantoorboekhandel aan het
Damrak te Amsterdam heeft de archeologische dienst in de inmid
dels gegraven bouwput bewoningssporen aangetroffen uit de dertien
de eeuw en daar bovenop een ophogingspakket van twee en een halve
meter. Dat duidt op het begin van de aanleg van een haven aan het
Damrak. Links op de foto de resten van een afvalput uit de zes
tiende eeuw en rechts de fundering van een koopmanspakhuis uit
de veertiende eeuw.
Pas eind
september
zekerheid
over EEG-top
DEN HAAG (ANP) - De minis
ters van Buitenlandse Zaken
der tien landen van de uitge
breide EEG, die maandag In
Luxemburg over de topconfe
rentie van 19 tot 21 oktober
in Parijs zullen spreken, zul
len waarschijnlijk besluiten de
voorbereiding van deze top
voort te zetten.
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIPHOL „Ook al is deze
kaping wellicht als onschuldige
geste bedoeld, de K.L.M. bc-
I schouwt het niettemin als een
hoogrt ernstig misdrijf. Het is
en blijf, een volstrekt onverant
woordelijke daad, die de vlieg
veiligheid kan verstoren en
daarmee de levens van mensen
in gevaar kan brengen".
Aldus het commentaar van de
K.L.M. op de actie van de Brit
se zeeman, die donderdagavond
met een (ongeladen) alarm
pistool de cockpit van een
K.L.M.-vliegtuig b.nnendrong.
De zeeman zal worden beschul
digd van het nog nieuwe artikel
385 bis van het wetboek van
strafrecht, luidende: hij die
door geweld, bedreiging met ge
weld of vreesaan jaging een
luchtvaartuig in zijn macht
brengt of van zijn koers doet af
wijken, kan worden gestraft
met ten hoogste 12 jaar gevan
genisstraf.
KLM-gezagvoerder G. van 't Veld
heeft tegenover de politie ver
klaard, zich wel degelijk be
dreigd te hebben gevoeld en in
de macht van de man. die met
het pistool achter hem stond.
Dat de zeeman schuldig is aan
bedreiging met geweld of al
thans vrceMMijaging acht de
politie zeker. Weliswaar be
schikte hij slechts over een on
gevaarlijk alarmpistool, het was
een voor I 'dreiging geschikt
voorwerp cn dut wordt gelijk
gesteld met een echt vuurwa
pen, aldus de politie.
DE BILT Gisteren bevond ons
land zich tussen twee fronten
systemen in. Een front lag bo
ven Oost-Polen cn veroorzaakte
daar op diverse plaatsen on
weer. Het andere front bevond
zich boven Ierland en bracht
daar op vele plaatsen regen.
T i;sen deze twee systnmen
stroomde onstabiele lucht naar
ons land waarin zich buien ont
wikkelden. Da hoeveelheid re
gen was echter niet groot, en op
de officiële waarnemingsposten
meldde alleen Ramspol twee
millimeter regen. De andere
stations hadden allen minder
dan 2 millimeter geregistreerd.
Inmiddels tlrckt het front van Ier
land naar het Oosten. Hierdoor
neemt de bewolking vandaag
weer toe maar het ziet er naar
uit dat de intensiteit van het
front sterk afneemt en de regen
van weinig betekenis zal zijn.
Vooruitzichten voor maandag.
Voornamelijk droog en enige stij
ging van temperatuur.
Weersvooruitzichten In cijfers
voor maandag.
Aantal uren zon: 2 tot 10
Min. temp: van ongeveer normaal
tot 3 graden boven normaal.
Max. famp: van oiqstrecks nor
maal.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 90 procent.
Kans op een geheel droog etmaal:
60 procent.
Zon 4.21 maan 20.31—2.42 Schev.
hoogw. 2.06—14.32 Laagw. 9.5/
22.22.
Het
echter pas tegen hem kunnen van de volksgezondheid,
worden ingesteld nadat hem Aan de ziekenfondsraad zal nog
eerder een schriftelijke waar- advies worden gevraagd 1
schuwing is gegeven door de be- het opnemen van legale abortus
trokken geneeskundig inspecteur in het ziekenfondspakket.
zeer goed mogelijk, dat pas
eind september een definitieve
beslissing voor het al dan niet
doorgaan van deze conferentie
op het hoogste niveau wordt ge
nomen. Maar niemand zal
graag het odium op zich willen
laden, uitstel te hebben voorge
steld.
Nog geen
beslissing
opvolger Beel
DEN HAAG (ANP) Premier
Biesheuvel heeft gisteravond na
afloop van de wekelijkse verga
dering van de ministerraad
meegedeeld, dat het beraad
over de nieuwe vice-voorzitter /)p orkaan ..Agnes" die de afgelopen dagen de oostkust van de Ver
van de Raad van State nog niet j enigde Staten teisterde, begint langzaam af te nemen. Drie en ze-
is afgerond. De beslissing zou ventig personen zijn tot nu toe om het leven gekomen. Het gevaar
niet lang meer op zich laten voor overstromingen blijft bestaan. Op de foto brandweerlieden die
wachten. een ogenblikje pauze nemen gedurende de reddingswerkzaamheden.'
