ONDERWATERSPORTERS BEUKEN
TEGEN BASTION DELTA-PLAN
Annette v. d. Meij verrast
In de strijd
tegen milieu-
bedervende dam
Tennistalent uit Lisse favoriete
OOK
Wat
u
moet
weten
PAGINA 6
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 9 JUNI lïrrr
VR
DEN HAAG Als je met een wdordenvloed het getij zou
kunnen keren, hoefde er in '78 helemaal geen dam in de
Oosterschelde te worden gelegd. Tegen die tijd zou het
gevoelige zeegat al gedempt zijn met onvoorstelbare hoe
veelheden welles en nietes die zich rond de Oosterschelde
ophopen. Het blijven woelige baren. Er is niemand, die
olie op de golven giet. Biologen en natuurvrienden beuken
vooralsnog tevergefs tgen het bastion van de Delta-wet. De
afdammers van Rijkswaterstaat houden voor het meren
deel het hoofd koel, al wankelt hier en daar een stukje
standpunt. De geënquêteerde Zeeuwen hebben een boter-
mals oordeel geveld: 70 procent is voor openhouden, 22
procent staat achter de dam en de rest had over het be
schermingsaspect geen mening. Misschien zal minister
Drees, die laconiek heeft gesteld, dat de Oosterschelde ge
woon volgens plan dicht gaat, straks toch rekening moe
ten hoden met de activiteiten van de dam-busters. Ook is
het pleit nog niet gewonnen in Provinciale Staten van Zee
land, die toch in hun geleaeren de meest fanatieke tegen
standers van het openhouden (waterschappen en dijkgra
ven) hebben.
In het koor van „openhouders"
zingt de vice-voorzitter van de
Nederlandse Onderwatersport-
bond (3000 leden in 64 vereni
gingen, waarvan er ruim 40 re
gelmatig in de Oosterschelde dui
ken), de heer H.A. van Vlimme
ren, een belangrijke partij mee.
Hij ziet nog steeds de zon in het
water schijnen: „Ik ben vrij op
timistisch over de afloop.
Rijkswaterstaat heeft zich de
laatste tijd bereid getoond, naar
discussies te komen. Dat is van
de ivoren toren al een stapje
naar beneden. In Zeeland is nu
de hoop gevestigd, op septem
ber, wanneer de kwestie Ooster
schelde bij Provinciale Staten in
behandeling komt. Nu al Is uit
gelekt, dat sommige gedeputeer
den een ander standpunt inne
men dan vorig jaar, toen ze
zich nog onomwonden achter af
sluiting hadden gesteld De hele
zaak zou op politiek vlak gunsti
ger zijn komen te liggen".
Een paar jaar geleden zagen
groepjes onderwaterduikers als
eersten, dat het zo niet moest,
met die afsluiting van de Oos
terschelde. Er was toen al een
profeet in de biologische hoek,
drs. A.C. Drinkwaard, die bij
Wemeldinge met oesteronder-
zoek bezig was en verontrust
raakte over de zekere gevolgen
van het aanleggen van een
dam. Hij bond de kat de bel aan
en kreeg een spreekverbod aan
zijn broek. Drs. Drinkwaard zit
nu op Texel, waar hij als be
kwaam bioloog zich bezig houdt
met mosselonderzoek. De strijd
was ontbrand in het begin der
zestiger jaren en het keerpunt
kwam met het Oosterschelde-
ccngres in april '67.
De heer Van Vlimmeren ziet het
standpunt van de Deltadienst
van Rijkswaterstaat als volgt:
er is een wet, het Deltaplan, die
voorziet in een dam; we voeren
die wet uit. Punt. We willen wel
luisteren naar anderen, maar
als jullie met een nader plan
komen, beroepen we ons toch
op die wet, aldus Rijkswater
staat volgens de duikersvoor
man.
Hoe dan ook: de meest fanatieke
openhouders van de Oosterschel
de wonen langs de door dijk- en
oevervallen bedreigde gronden.
Zij zijn bij veiligheid gebaat.
,,Wij willen geeD 1953 meer, we
vragen alleen meer bescher
ming, zeggen deze goedronde
Zeeuwen. „Het mag voor een
buitenstaande Hollander vreemd
klinken, maar de Zeeuw is erg
gezagsbewusi. Hij mag tegen
een milieubedervende dam zijn,
als een provinciale autoriteit of
het geestelijk gezag zegt dat het
ding er moet komen, dan houdt
ie verder zijn mond en is blin
delings volgzaam. Zo was er op
Zuid-Beveland een dominee, die
ronduit beweerde geen enkele
„openhouder" te kennen, of
schoon zijn gemeente bijna drie
kwart tegen de dam was Kun
je nagaan", zegt de heer Van
Vlimmeren wat verongelijkt.
staande dijken onderhouden zul
len moeten worden.
Wat de heer Van Vlimmeren te
gen staat is, dat men zich in
Den Haag verschuilt achter een
notie van de Zeeuwse Prov. Sta
ten van vorig jaar die pleitte
vóór de dam, „maar pas na een
grondig onderzoek". Dit is
staatkundig volstrekt onjuist om
je als landsbestuur te verberger
achter een niet goed geïnterpre
teerde uitspraak van een onder
geschikt bestuursorgaan", is het
verwijt van de heer Van
Vlimmeren: „men is te bang om
de zaak aan te pakken".
De Oosterschelde, nog open en vrij, is de inzet van het gevecht tussen milieubesef en heilige koe
Verbazing
De Nederlandse onderwatersport
ging 20 jaar geleden voor het
eerst de diepte in, verrukt over
de nieuwe wereld die betreden
werd. Men dook in de blauwe
Middenlandse zee tot iemand op
het idee kwam, eens in de Oos
terschelde kopje onder te gaan.
De verbazing daarop was groot.
De rijkdom onder de oppervlakte
bleek de stérkste duikersverha-
len te overtreffen. De eerste
tocht werd een adembenemende
belevenis in een mysterieuze
groenachtige omgeving, met slik-
anemonen, vele soorten wie
ren, strijdlustige strandkrabben,
krioelende garnaaltjes en een
rijkgevarieerde zeeanjelieren-
tuin: de kinderkamer van de
Noordzee, bakermat van plat
vis, tongen en schollen en palin
gen, tunnels vol. Om maar niet
te epreker. van de haarkwal met
meteriange dunne tentakels.
„Langs praktische alle dijken is
het leven even rijk", getuigt in-
derwater vice-president Van
Vlimmeren. „Met de Grevelin-
gen is het afgelopen sinds de af
sluiting. Onze waarnemingen na
het leggen van de dam daar
waren huiveringwekkend. Grote
spcnsoppervlakten zijn geheel
verloren gegaan, tussen de ste
nen is alles afgestorven door de
stagnatie in de zuurstofvoorzie
ning: krabben gingen er bij
tientallen dood, die bezaaien
met de grote hoeveelheden pa
ling en platvis thans de bodem
van de Grevelingen. rottend, in
groten getale. We waren echt
niet verbaasd te horen, dat er
Salmonella-infectie was gecon
stateerd bij mensen die in de
Grevelingen hadden gezwom
men".
Grote slag
Deze sterke milieuverarming bete
kent niet alleen een gcote slag
voor de honderden onderwater
sporters: mét de Grevelingen
ging ook een unrek natuurgebied
verloren, een Hot dat ook de
Oosterschelde bedreigt. Nóg
houdt de Volkerakdam 't smeri
ge rivierwater tegen, maar als
die riool eenmaal opengaat (als
de Oosterschelde dicht mocht
gaan; is het duidelijk dat dui
zenden mensen uit de Randstad
een kans op gezonde recreatie
verliezen temidden van een on
gekend brok onderzees natuur
schoon. De heer Van Vlimmeren
heeft er al eens in eerdere pu
blicaties op gewezen: „In zeer
veel beschaafde landen maakt
men tegenwoordig van degelijke
gebieden natuurreservaten. Ne
derland weet het geen betere
bestemming te geven dan een
zinkput voor de Westeuropese
industrie. Dat hoeft echt niet.
Als die dam er nu zo nodig
moet komen, maak er dan enke
le zeer grote stormvloedkerin
gen in. leg kleine dammen tus
sen Zuid-Beveland en Tholen en
tussen Schouwen-Duiveland en
Tholen. Laat de Volkeraksluizen
dicht en we houden een levende
en veilige Ooste'-schelde."
Kerkhof
Duikers zoals Van Vlimmeren
kennen elk stukje dijk onder wa
ter. Ze weten als geen ander
hpe rijk het boven en tussen het
slik is. „Op vele plaatsen ter
wereld hebben we gedoken, we
hebben recht tot oordelen: wat
je hier aantreft vindt zijns gelij
ke in Europa niet. Dat heeft
twintig jaar duikerservaring ons
geleerd We weten ook, dat de
Grevelingen een kerkhof is ge
worden. Zelfs de paling, door
gaans niet kapot te krijgen, is er
ten cnder gegaan: 90 procent
van het leven is er verdwenen".
Niets doen aan de Oosterschelde
kan natuurlijk niet. Een waters
noodramp mag nooit meer
plaatsvinden. ..Je hoort wei
eens, dat in 1953 de dijken ern
stig waren verwaarloosd door
do waterschapppen, maar zég
dat niet. anders ben je een gro
te beef", weet Van Vlimmeren.
Er zijn alternatieven: een dam,
met daarachter een stilstaand
zcutreservoir, een compartiment
voer de scheepvaart en een
zoetwatergedeelte. Weinig aan
trekkelijk voor biologen .Prof.
Korringa. directeur van het
Rijksinstituut vcor Visserij On
derzoek en thans monddood ge
maakt door „Den Haag", ka
rakteriseerde deze verdeling
met „het lijk in drie stukken
Verhoging dijken
De heer Van Vlimmeren en vele
anderen noemen dat „een ge
zonde oplossing" en uitgerekend
aanzienlijk goedkoper, omdat
het honderen miljoenen scheelt.
Rijkswaterstaat wimpelde de
gedachte af met „dat is niks,
het scheelt maar 40 miljoen".
De dam is een fractie veiliger,
maar een overstromingsramp
bij verhoogde dijken is uitgeslo
ten. De enige schade die bij dijk
verhoging optreedt is binnen
dijks in het natuurgebied, waar
wel wat gammele oude huisjes
zullen moeten verdwijnen. Voor
het derde alternatief zorgde on
langs een werkgroep van Delft-
se, Utrechtse en Wageringse
studenten, die met hun plan
„Zeeuws Meer?" kwamen. De
Delta-wet zou volgens hen nage
noeg gered zijn als het grootste
gedeelte van de Oosterschelde
open werd gehouden door het
bouwen van een stormvloedke
ring. In noodgevallen slechts
zou die dan dicht te hoeven
klappen. Van Vlimmeren zegt:
dat kost drie en een half miljard
meer dan afsluiting zonder
meer; ir. Ferguson van Rijks
waterstaat schat de meerkos
ten op een half miljard. Rijks
waterstaat heeft weinig zin, op
dit laatste plan het hoofd te bre
ken: „een aardig afstudeerplan,
maar méér ook niet", vindt
Onderwatervorser Van Vlimme
ren, die de eventueel toekomsti
ge dam een geweldig kwaad hart
toedraagt en zich al een paar
jaar lang in woord en geschrift
ertegen verzet (o.a. met een ei
gen enquête, een materie die
hem als marketingman in 't da
gelijks leven goed ligt), acht on
der de huidige economische om
standigheden verhoging van de
dijken het verstandigst: „tien
jaar lang zou een arsenaal van
arbeidskrachten hiervoor nodig
zijn".
„Wij, duikers in de strijd, zijn
sterk verdacht. Die verdedigen
hun duikwatertje. denkt men al
gauw. Dat is onwaar. De mees-
te zijn al of worden grote na
tuurvrienden en daarom nemen
duikers vaak initiatieven tot
bescherming van natuurreserva
ten onder water. De natuur
moet worden behouden. Heel
gewoon. In de zomeravonden
zitten wij vaak elk weekeinde
met zc'n 600 man rond het Oos-
terscheldebekken. Rond Pinkste
ren waren het er ruim 1000.
Echt niet allemaal dure jon
gens: de arts duikt met de
lagere kantoorbediende. Er
geldt maar één rang: dat is je
brevet, le, 2« of 3e. Dt weet je
wat je aan zo'n vent hebt en de
rest doet er niet toe".
De heer Van Vlimmeren richtte
jaren geleden de biologische
werkgroep binnen zijn bond op
die nog steeds werkzaam is.
Men pleegde een kwalitatief en
kwantitatief onderzoek in de
Grevelingen vóór de afsluiting.
De Onderwatersportbond, waar
van de Haagse club 380 leden
telt (de grootste duikersconcen
tratie in Europa) heeft minister
Dreeg, uitgenodigd in de Greve
lingen en Oosterschelde een
(duik)kijkje te komen nemen
De bewindsman had daar geen
tijd voor: de afsluiting ging
tóch door. Minister Stuyt van
Volksgezondheid toonde zich be
reidwilliger en binnenkort komt
zij zich terplaatse op de hoogte
stellen van de feiten. Ook hier
akkorderen Verkeer en Volksge
zondheid niet optimaal.
Als de Oosterschelde dicht gaat
en zoet wordt blijven eer hooguit
een paar forelletjes over. Een
hele rijkdom verdwijnt, volgens
de tengenstanders van de kunst
matige doodmaker. Wat resteert
zijn een beperkte fauna en flora
en veel rottingsverschijnselen.
Daarom prefereren waterlief
hebbers en vissers „levend" ge
tijwater boven het stilstaand
bruine water van een Zeeuws
Meer. „Op het moment hebben
wij de wind mee en dat is het
groeiend milieubesef als bond
genoot van natuur en volksge
zondheid. Wat we tegen heb
ben", beseffen Van Vlimmeren
c.s., ,is de tijd. Het is een race
tussen dat milieubesef van
Rijkswaterstaat met zijn presti-
gezaak. zijn spectaculaire werk.
Het milieu is een nieuwe proble
matiek, de Delta-wet een onver
zettelijke heilige koe. Erg onbe
grijpelijk, voor een hoop men
sen".
TON PIETERS
Examens
■Vassenaar Aan het Rijnlands Ly
ceum zijn geslaagd voor het diplo
ma mms: Lyda Bier. Carol Boen
der. Brlgltta Boot. Lla Bruljn.
Hielkje ten Cate, Barbara Delters.
Trudle van Dingstee. Annelien van
Duinen. Monica Kromm. HcMène-An-
ne Germ. Marlice Hymans. Karlna
van de Polder. Els van Schalk, Jac
queline Smid, Saskla Bernlcke. Lin
da Brouwers, Minnie Dubourcq, An
neke Kloosterboer. Helen Muller,
Evelien Oonk. Coby Parlevllet.
Franclen Posthumus Mey.les, Méla-
nle Qulntus, Elisabeth van Schelle.
Willemijn Slotboom, Elisabeth van
der Ven. Lornine Verkalk, Ursula
Wolterbeek, Anita van Wordragen.
loosdoeners
•e waterschappen zijn in zijn
ogen nogal boosdoeners, trou
wens de dijkgraven ook wel. Als
eenmaal de dam er ligt zijn
deze instanties van de verant
woordelijkheid af. Dat is goed
koper. Ze willen liever niet be
koper. Ze willen liever niet be-
kilometer verstevigde dijken.
Mogelijk vergeten ze daarbij,
dat ook bij afsluiting de be
LEIDEN Hetgeen elke wed
strijdleiding het meest vreest,
gebeurde woensdag want er kon
wegens de regen geen enkele
partij doorgang vinden. Gisteren
was het weer gelukkig beter,
hoewel er veel wind stond. Bij
de sterkste dames viel er een
verrassing te noteren. Eigenlijk
was het misschien toch ook
weer niet zo'n grote verrassing,
omdat vele „insiders" wel we
ten dat Annette v. d. Meij zeer
sterk speelt. Het jeugdige ten-
nis-talenten uit Lisse won maar
liefst met 6—1; 6—1 van Amie
lies Koole.
Voorts won Milou Penseel geheel
volgens verwachting met twee
meal 63 van mevr. E. Huur
man. De beide geplaatste spelers
uit Noordwijk. Koggink en
Blommendaal, hebben hard
moeten stijden om hun plaat
sing waar te maken. Kogging
speeide zich tegen Ton Creigh-
ton moeizaam met 6—2; 11—9
in de kwartfinale. Blommendaal
had het in de eerste set zeker
niet makke.;jk tegen de met een
veel betere backhand dan vroe
ger opererende Har Meijer. In
le tweede set pas kon Blom
mendaal zijn slag slaan en Har
Meijer voldoende onder druk
zetten, waardoor het nu snel be
keken was: 12—10; 61. De
derde Noordwijker, die aan bot
kwam was G. Pasma. Hij won
in 'n regelmatige gespeelde par
tij met 64, 7—5 van Ad v. d.
Berg. Jan Theunissen versloeg
in één van beide kanten niet
vlekke'oos gespee 'e partij Har
Mulder met 6—3: 62. De laat
ste heren B partij was die waar
in Hens Keiirer met 62; 62
over Rob Bockweg zegev;erde.
olanda Wassink zorgde gisteren
\oor twee verrassingen door in
haar single de geplaatste mevr.
Heeze te kloppen en in het, dub
bel samen met Sandra
Royaards de als tweede ge
plaatste combinatie Josien
Tee uw en Caty Brooshoofd met
64: 60 te verslaan. In het
HE C beven ai'e geplaatste
spelers in zicht. Paul Theunis
sen won met iets meer moeite
dan hij verwacht had van L.
Christoffels met 63; 63 Har
ry Vtrdegaa! verslikte zich bij
na m Jos Gerrese, maar kon
nog net op tijd de bakens ver
zetten en won met 2—6; 63;
6—3. Vierde geplaatste Aad de
Wit repte zich snel naar de vol
gende ronde via een zege met
63: 62 op Leon Haase. Bub
v. d. Zee meest meer moeite
doen om zich te handhaven. Hij
won met 61; 5—7; 6^—4 van
Ploos van Amstel. De speler
met de gekste service van het
toernooi, Leon Backman, pakte
in korte tijd J. Rodenburg met
6—3, 6—1. Riny Maas en Erry
Sanders, de mannen van de
wedstrijdleiding, gaven de he
ren v. Aelst en Nuis in de eer
ste set nog hoop op de overwin
ning, maar gingen naar gelang
de partij vorderde steeds beter
spelen en wonnen verdiend met
26; 6—2; 6—1.
In het damesenkel C speelde Ine
ke v. d. Meer een uitstekende
wedstrijd tegen mej. G. v. Gijn.
Geheel volgens verwachting be
haalde de als tweede geplaatste
speelster een plaats in de vol
gende ronde met de cijfers 6
2; 64. Lisselot v. d. Bijl uit
Voorschoten kon weer snel van
de ban afstappen, want mej. A.
Snellenburg was geen partij
voor haar: 61; 61. De oudste
van de drie zusjes Mulder,
Maya Mulder, won na een lichte I
inzinking in de tweede set met J
6—2; 16; 6—4 van Marjoltjn
Vanavond worden o.a. drie partij
en ir. het herener-kel B ge- 1
speeld. Rond 18.00 uur moeter.
de heren Madera, Koggink en
Pasma op het grasveld verschij
nen om te spelen tegen resp.
Kallenberg, Rob Keijzer en
Hans Keijzer.
r
HOCGMADE Het bestuur
van MMO heeft vrijwilligers
opgeroepen om aanstaande
zaterdag werkjes op te knap
pen op de terreinen en mee
te helpen aan de sloop van
de huidige kleed- en kantine-
ruimte, in verband met het
verkrijgen van de vergun
ning voor de nieuwbouw.
HOOGMADE De oud-pa
pieractie van MMO heeft een
aardig succes tot nu toe. Al
enkele duizenden guldens
zijn ten goede gekomen aan
het jeugdwerk van de voet
balclub. Men heeft echter
nog problemen met het ver
voer bij de inzameling. In
verband daarmee zal men
niet meer elke veertien da
gen, maar voortaan een
maal per maand op de eer
ste zaterdag het oud papier
komen ophalen. De verwach
ting is dat iedereen hieraan
zal meewerken. De inzame
ling voor juni zal morgen
plaats hebben.
HOOGMADE In de week
van 12 tot en met 19 augus
tus houdt het zonnebloemco
mité een huis-aan-huis-collec-
te. De opbrengst is voor de
vacantie- en ontspanningsda-
gen, boottochten e.d. van
chronisch zieken en gehandi-
LEIDEN Morgen zullen
de Cord's Folks een eucha
ristieviering ter gelegenheid
van een 25-jarig huwelijks
feest verzorgen in de Jozef
kerk aan de Herensingel,
aanvang 19 uur. Als thema
is gekozen: „Lief en leed ge
deeld". Celebrant is pater C.
Fischer.
ROELOFARENDSVEEN
Tijdens de laatste seizoenbij
eenkomst van de Ned. Bond
van Plattelandsvrouwen, afd.
Alkemade, sprak mej. H. A.
Boersma uit Leiden (Stich
ting huishoudelijke voorlich
ting ten plattelande) over
champignons, paprika's en
aubergines. Aan de hand van
dia's kon men zien hoe ze
geteeld worden. Verder
kreeg men een aantal aardi
ge receptenideeën opgediend.
Aan het slot van de avond
werden enkele prijsjes ver
loot.
O NOORDWIJK De heer
M. P. Passchier slaagde te
Amsterdam voor het docto
raal examen sociale geogra
fie met de aantekening „cum
laude" (met lof).
NOORDWIJK Het optre
den van het Amerikaanse
Highschoolkoor uit Daven
port aanstaande zaterdag
gaat niet door. Het koor
blijkt niet tijdig genoeg aan
wezig te kunnen zijn. Op 24
juni wordt de komst ver
wacht van het Huntington
High School Choir, eveneens
een studentenkoor uit Ameri
ka. Dit koor zal, als het komt,
optreden in de oude kapel
aan de Hoofdstraat, aanvang
20 uur.
NOORDWIJK Volgende
week houdt de EHBO-briga-
de Noordwijk een huis-aan-
huis-collecte. De brigade ver
richt veel goed werk in stilte
en geheel gratis. De op
brengst is ondermeer be
stemd voor de uitbreiding
van het aantal verbandpos-
ten in de gemeente, waarvan
er reeds twaalf zijn.
ZOETER WOUD E De uit
slag van de KPJ-viswedstrijd
in de Zuidbuurtsevaart was
als volgt: 1. Greet van der
Salm; 2. Siaak de Jong: 3.
José van Velsen. De vangst
was matig, want de 40 deel
nemers brachten in totaal
slechts 348 cm vis op het
ZOETERWOUDE De
hervormde jeugdraad hield
een fietstocht over 70 km.
met Bodegraven als begin-
en eindpunt. De route, die
door de familie Minnaard
was uitgestippeld, bracht de
deelnemers onder meer door
het Reewijkse plassengebied.
De uitslag van de fietstocht
was: 1. Mevr. Leune - mevr.
Van de Berg -Vonk; 2. Frans
Hulsbos - Aad Kramers; 3.
heer en mevr. Hulsbos-Van
Kampen.
ZOETERWOUDE Zon
dagmiddag bestaat tussen 3
en 4 de gelegenheid de nieu
we openbare basis- en kleu
terschool aan de Westeindse-
weg te bezichtigen.
ZOETERWOUDE De
heer J. Hulsbos, ambtenaar
ter secretarie, slaagde in
Den Haag voor de acte G.A.
1.
LEIDSCHENDAM Meer
dan 200 minder-validen heb
ben gisteren een heerlijke
boottocht gemaakt naar de
Braassemermeer in twee
Avifauna boten. De zusters
van het Wit-Gele en Groene
Kruis en dames van de col-
lonne-leden zorgden voor de
bootreizigers. Toen ze weer
aan de Delftsekade aanmeer
den stonden automobilisten
klaar om ze naar huis te rij-
LEIDSCHENDAM Maan
dag vaart v.a. Leiden de
Henry Durant" uit voor
een tocht van een week. Aan
boord bevinden zich dan vijf
Leidschendammers. In juli
en augustus gaan nog 18
minder-validen uit Leid-
schendam mee voor een
tocht op de Henry Dunant".
Eventuele giften zijn welkom
op giro 372.153 van het Rode
Kruis Leidschendam.
