over
de wadden
Korte metten
Dit tweede
lustrum moet
half miljoen
opbrengen
Dertig
miljoen
pistolen
in Y.S.
Bee* van de
To5"2jy!310.-
„OPEN KERK"
INVENTARISEERT
EN ORGANISEERT
Zolang de voorraad strekt
(daarna 18.90)
Handboek voor zielzorg
onder toeristen
VRIJDAG 2 JUNI 1972
LEIDSE COURANT
Zonnebloem-actieleider Gonimans
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Gerrit L. W. Gonimans (44), directeur van de Venlose
R. K. Gezinszorg, is geen stilzitter. Telefoongerinkel klinkt hem als
muziek in de oren. Hij heeft een uitgesproken voorkeur voor verga
deringen, waarop drieste plannen ter tafel mogen komen In het
vrije debat, en het meest gelukkig is hij imet een volgepropte af
spraken-agenda. Deze combinatie van eigenschappen zorgt ervoor,
dat manager Gerrit Gommans naast zijn omvangrijke taak als ge
zinszorgdirecteur óók nog de functie van landelijk actie, en propa
gandaleider van de Nationale Vereniging ,,De Zonnebloem" (ter be
hartiging van het welzijn der zieken van alle gezindten) schijnbaar
moeiteloos weet waar te nemen. Zijn geliefde herinnering in dit ver
band is: „In 1962 werd ik gevraagd, of ik voor een blauwe maan
dag bestuurslid van ,,De Zonnebloem" wilde worden". De gevolgen
van het toen gegeven ja-woord zijn dus blijkbaar een beetje uit de
hand gelopen.
GERRIT GOMMANS
normale plicht van iedereen
Een gesprek met hem had overi
gens slechts zijdelings met zijn
10-jarig „dienstverband te ma
ken. De actuele aanleiding was
het feit, dat de landelijke actie
„Harten Vijf", waarmee „De
Zonnebloem" jaarlijks een ap
pèl doet op het vakantiebudget
van gezond Nederland, eveneens
her tweede lustrum heeft ge
haald. De man, die al jaren met
vee! fantasie en energie de va
derlandse gemoederen voor ac
tie ..Harten Vijf" (zijn rake
slagzin: „geef vijf piek van Uw
vakantiegeld voor 'n piekfijne
vakantie van chronisch bedlege-
rige zieken) wist ,,op te war
men", was toevallig Gerrit L.
1 W. Gommans. De verklaring
voor zijn enthousiast volgehou
den inzet: „Het is een sociale
onrechtvaardigheid, dat zieken
geen vakantiegeld krijgen. Door
deze discriminatie worden zij
nog eens extra gestraft, omdat
ze ziek zijn".
Gommans werkte enkele jaren bij
regionale dagbladen. In 1962
nestelde hij zich in het hoofdbe
stuur van De Zonnebloem en
kreeg de job van actie- en pro
pagandaleider op zijn in Blerick
geharde schouders. Nationale
vereniging „De Zonnebloem"
had behoefte aan een stevig le
denbestand. Gommans lanceer»
de zijn eerste actie („Weinig
kan al zoveel zijn"), waarmee
hij gesteund door de KRO
m één klap 32000 donateurs
3,50 binnenhaalde. Intussen is
het ledental de 90.000 ai voorbij.
Gommans: „Het Zonnebloem-
werk werd in die jaren uitslui-
ïer.d gezien als een verlengstuk
van het programma Radio-zie
kenbezoek" van de KRO. Er
moest dus snel een duidelijk, ei
gen gezicht komen. Bovendien
bestonden er in een aantal
plaatsen comité's, die nauwe
lijks uit de grondverf waren ge
komen". Nu heeft de vereniging
plm. 800 afdelingen, die zich be
zighouden met welfarewerk, zie
kenbezoek enz. „Ziekenbezoek
moet niet iets zijn van vrouwen,
die nodig aan charitas willen
doen; het is een normale maat
schappelijke plicht van ieder
een".
Klein begin
Dat is in feite ook de definitie
voor actie „Harten Vijf" die in
1963 heel klein begon. In het
voorafgaande jaar had „De
Zonnebloem" namelijk een soort
proefvakantie meegemaakt in
België, waaraan vier chronisch
bedlegerige zieken onder medi
sche leiding deelnamen. Het ex
periment bleek zodanig te sla
gen en de behoefte aan dergelij
ke vakantiekampen was op dat
moment in Nederland zo groot,
dat de vereniging besloot om tot
actie over te gaan. Van de eer
ste opbrengsten werd de techni
sche equipment aangeschaft: 2
vakartiesets (rolstoelen en rij
dende terreinbrancards, uitge
rust met o.a. picknicktafel, zon
nescherm, wasautomaat, zelfs
zuurstofapparatuur) raison
van ƒ40.000 elk. Naderhand
werd de derde en de vierde set
bekostigd uit afzonderlijke re
gionale acties. Dit materiaal
doet tevens dienst bij de plm.
170 «eendagsboottochten en 30
kijk-' en koopdagen in grootwin
kelbedrijven, die jaarlijks voor
zieken georganiseerd worden.
Actie „Harten Vijf" haalde,
dank zij vooral de inventiviteit
van actieleider Gommans, jaar
lijks stijgende opbrengsten. Vo
rig jaar kwam men aan een
bruto-som van 150.000. Is dat
genoeg? „Je kunt nooit van ge
noeg spreken", zegt G. G., „zo
lang je meer dan de helft van
alle aanvragen moet afwijzen."
Voor de 22 vakantiekampen, die
in 1972 overal in Nederland ge
houden worden hebben zich
ruim 1200 bedlegerige gehandi
capten aangemeld. Maximaal
kunnen echter slechts 500 men-
leeftijd of aard van de ziekte al
tijd wel afvallen", aldus actie
leider Gommans. In principe
streeft men ernaar, iedereen om
het andere jaar één vakantie
week te bezorgen. Vereniging
„De Zonnebloem" laat alle aan
meldingen op medische en so
ciale indicaties selecteren door
de arts A. v. Gestel, directeur
geneesheer van het Revalidatie
centrum Eindhoven, die d^t
werk ook al 10 jaar doet. Wer
kelijke financiële bezwaren kun
nen deelneming nooit in de weg
staan. Per „gast" kost één va
kantieweek ruim 500. Gom
mans: dat bedrag kun je een
voudig aan niemand vragen,
want een bedlegerige zieke
heeft veel extra uitgaven". De
eigen inbreng is daarom gesteld
op 175.
Wanneer dat teveel is (soms is
zelfs een appèl op de Bijstands
wet nog vergeefs!), wordt ook
een geringere, of zelfs helemaal
géén bijdrage nog geaccepteerd.
Deze tekorten worden bijgepast
uit de actieopbrengst, die er he
lemaal aan opgaat. Daarbij
moet dan bedacht worden, dat
de gehele verzorgende staf
(plm. 400 verpleegsters, ver
pleeghulpen, artsen, geestelij
ken, brancardiers enz.) volledig
onbetaald meewerkt, in hun ei
gen vakantietijd. Uitsluitend
dank zij deze onbaatzuchtige in
zet is het mogelijk dat „De Zon
nebloem" zich als enige organi
satie in Nederland met het va
kantiewerk voor een moeilijke
categorie van zieken bezighoudt.
Gezicht
Gommans noemde het reeds een
sociaal onrecht, dat zieken in
onze welvaarts- en próduktie-
maatschappij geen vakantie-uit
kering krijgen. Maar hij voegt
er nu aan toe: „De overheid
kan nooit organiseren, dat ik 's
zondags met een zieke een eind
je kan gaan rijden of voor een-
hele groep zieken vakantiekam
pen opzet. j
Een actie als „Harten /Vijf" vind
■ik maatschappelijk n^g altijd op
zijn plaats, omdat het christen
dom daarin zijn eigen, fijne ge
zicht kan laten zien".' Voor het
welslagen daarvan heteft propa
gandaleider G. G. nimmer een
beroep gedaan op de sentimen
tele \olksinstincten. „Als ik zie,
dat tienduizenden autobezitters
zich aanmelden als er zieken
Vervoerd moeten worden, ter
wijl overal het kerkbezoek af
neemt, dan leeft er nog genoeg
realistische, christelijke geest
om óók in de acties genoegen te
j kunnen nemen met de simpele
feiten. Waarom moet het een
1 monopolie van de gezonde mens
zijn, dat hij 's zondags naar de
I kroeg kan of naar het voetbal-
len? En zou een zieke dan niet
één keer per jaar eens de deur
uitmogen?" Geconfronteerd met
zulke waarheden heeft gezond,
vakortievierend Nederland zich
al 9 jaar voor actie „Harten
Vijf" laten winnen. Gommans:
„H?t gaat bovendien niet alleen
maar om die vijfhonderd bedle
gerige mensen, het gaat óók om
honderden huisgezinnen, die
weer op adem kunnen komen
omdat de patiënt een tijdje door
ons wordt overgenomen. Daar
om is het effect van zo'n vakan
tie-actie een veelvoud van het
aanlal deelnemers".
Half miljoen
Waarop rekent hij bij deze tiende
inzameling? Een eerlijk ant
woord: „Er moet gewoon een
half miljoen inzitten. Vooral
ook, omdat de KRO ons een di
recte uitzending via de televisie
op 2 juni aanbiedt onder de titel
„Harten Vijf Gala" met Aart
Staartjes als presentator. En we
hebben ditmaal niets nagelaten
om een intensieve publiciteit en
propaganda op touw te zetten".
Actieleider Gerrit L. W, Gom
mans heeft er maanden vrije
tijd ingestopt. Er zijn tiendui
zenden stuks correspondentie de
deur uitgegaan. Zijn hele gezin
heeft meegeholpen, want hij be
schouwt dit tweede lustrum toch
wel zo'n beetje als een prestige-
zaak. In de komende dagen
kunnen honderden relaties nog
een persoonlijke benadering
verwachten om hun steentje
aan „Harten Vijf" bij te dra
gen. Hij zegt verduidelijkend:
..Ik wil iedereen gewoon de
kans geven om eraan mee te
doen".
(en .edereen kan dat doen door
vijf gulden of meer van zijn of
haar vakantiegeld over te mq
ken op giro 1155555, twee maal
één, vijf maal vijf, ten name
van Vakantiefonds, Breda).
JAN DERIX
WASHINGTON Ondanks de
20.000 Amerikanen die leder
jaar worden doodgeschoten, on
danks dringende aanbevelingen
door drie commissies van het
Witte Huis, heeft het congres
tien jaar na de moord op presi
dent Kennedy nog steeds geen
doelmatige wapenwet aangeno
men. In de meeste staten van
Amerika, zoals Maryland, waar
Wallace werd neergeschoten,
heb je slechts een rijbewijs no
dig om een vuurwapen te ko
pen. In Milwaukee, Wisconsin,
waar de verdachte van de aan
slag, Arthur Bremer, zijn revol
ver kocht, Is het nauwelijks
moeilijker.
Pistolen zijn in de meeste staten
zo gemakkelijk en goedkoop te
krijgen dat de totale pistolen-
voorraad in de V.S. nu wordt
geschat op 30 miljoen een
derde van alle soorten wapens
In Amerika bij elkaar. Bazoo
ka's. machinegeweren en frag-
mentatiegranaten zijn niet zo
gemakkelijk te krijgen, maar
een ieder die boven de 21 is,
tien dollar op zak heeft en in
staat is om een blik erwten te
kopen zal er weinig moeite mee
hebben om legaal een moordwa
pen te verwerven.
De president van de Arms Corpo
ration of America, die jaarlijks
30.000 goedkope pistolen produ
ceert, legde onlangs zijn poten
tiële markt uit: „Ik merk dat
de meeste mensen pistolen ko
pen voor hun echtgenotes, voor
op hun nachtkastje. Niet om mee
te schieten, allen maar om hun
vrouw gerust te stellen om
haar het gevoel te geven dat ze
beschermd wordt. Het Ameri
kaanse volk heeft recht op deze
markt. Als je een arbeider bent
die per uur 1 dollar 60 verdient
en je vrouw bang Is en je je
geen colt van 95 dollar kunt
veroorloven, dan wil je mis
schien de onze van 16 dollar 95.
Je vrouw zal hem nooit gebrui
ken. Hoeveel vrouwen worden
er verkracht?".
Er is geen eenvoudige verklaring
voor het feit dat men deze si
tuatie laat voortbestaan. Het
ene opinieonderzoek na het an
dere wijst uit dat de meerder
heid der Amerikanen voor strik
tere wapenwetten is, en toch
doet het congres niets. De juri
dische commissie van het Huis
van Afgevaardigden zit met 160
wapcnwetsvoorstellen. maar de
kans dat die in de beide huizen
van het congres verschijnen,
laat staan worden aangenomen,
(ADVERTENTIE)
Het nieuwe Bock van de Maand brengt u
naar verscholen plekjes waar u
kwetterende vogelkolonies kunt bespieden.
Voert u naar stille duinpannen waar de
zeldzaamste planten en kruiden floreren.
En toont u het leven op en onder de
zeespiegel, in dén van de rijkste natuur
gebieden van ons land: de Wadden.
Een stuk natuur waarmee we heel zuinig
moeten omspringen, wil het nog behouden
blijven.
Jaap Kramer en Wim dc Bruijn laten
daar geen twijfel over bestaan in het Bock
van de Maand: „Zwervend over de
Wadden". Met 58 foto's (veelal in kleur)
en 6 overzichtelijke kaarten.
Het is nu te koop.Voor het ronde bedrag
van een tientje.
is klein, gezien de algemene In
activiteit van de Nixon-regering
en de politieke pressies in dit
verkiezingsjaar.
De hoofdreden waarmee de Ame
rikanen dit politiek verschijnsel
verklaren, is de invloed van de
nationale schuttersvereniging.
Functionarissen van deze orga
nisatie pochen erop dat ze het
congres binnen 72 uur kunnen
laten overstromen met een half
miljoen brieven van leden. De
politieke spierkracht van de
vereniging is zodanig dat weinig
wetgevers er kennis mee wen
sen te maken. Zij die dat wel
deden, zoals voormalig senator
Tyding van Maryland en se
nator Dodd van Connecticut,
zijn er niet beter op geworden
en doorgaans verslagen bij ver
kiezingen.
De politieke kracht van de vereni
ging rust echter niet slechts op
de schouders van haar leden
maar ook op een aantal typisch
Amerikaanse eigenschappen. De
erfenis van het wilde westen
(„het westen is niet met geregi
streerde pistolen veroverd")
blijft Amerika bekoren. Veel
Amerikanen zien in hun vuur
wapens een verband met de ge
schiedenis van hun natie. Veel
conservatievan in plattelandsge
bieden zien In een eventuele
aantasting van hun recht op
wapens een aanval op de wette
lijke verklaring dat „het recht
van het volk om wapens te be
zitten en te dragen niet mag
worden geschonden".
Toen de presidentiële commissie
voor misdaad in 1967 adviseerde
om wapenvergunningen in te
voeren, vroeg de toenmalige
president van de geweervereni
ging achterdochtig: „Wat zal de
volgende stap zijn? Herinnert u
zich de junta In Griekenland?
Herinnert u zich de eerste stap
toen het leger de macht over
nam? Het eerste wat ze deden
was alle vuurwapens ln beslug
nemen.
In het voorjaar van 1973 zal een handboek voor
de toeristenzieizorg verschijnen. Leden van de
katholieke werkgemeenschap van vakantieziel
zorgers ln Duitsland hebben daartoe, in aan
wezigheid van gasten uit Nederland, Italië en
Oostenrijk, op een onlangs in Stuttgart gehou
den studiebijeenkomst voorstellen aangeno-
De werkgemeenschap heeft zich voorgenomen
om bij alles wat men in de toekomst op het
gebied van de toeristenzielzorg gaat onderne
men contact op te nemen met de andere kerk.
Op volgende bijeenkomsten zal dan ook steeds
een vertegenwoordiger van andere groeperin
gen worden uitgenodigd.
De werkgemeenschap, die sinds 1968 bestaat
ziet het als haar voornaamste taak om de er
varingen uit de vakantiezielfdrg waar moge
lijk ten nutte te maken vari de verschillende
diocesen. 'f
Naast de toeristenzielzorg in eigen land, wordt
er dit jaar ook aandacht besteed aan de va
kantiegangers, die in andere landen op vakan
tie gaan. Het diocees Graz in Oostenrijk heeft
priesters uit het hele Duitstalige gebied uitge
nodigd om de vakantie door te brengen in een
van de vijftig Joegoslavische toeristencentra,
waar men vanuit Oostenrijk met de Joegosla
vische bisdommen samenwerkt in de toeris
tenzieizorg. De priesters zouden op zon- en
feestdagen in de Duitse taal voor kunnen
gaan in liturgische vieringen.
Nederland stelt
zich te zelf
standig op"
De verschillende crisissituaties
in de Nederlandse kerk zijn
volgens prof. dr. Joseph Rat-
zinger, hoogleraar in de dog
matiek te Regensburg, te
wijten aan het feit dat men
de eenheid met de wereld
kerk heeft verwaarloosd.
De hoogleraar schrijft dat in
de laatste uitgave van het
schop dr. Rudolf Graber.
naar aanleiding van het tien
jarig ambtsjubileum van bis-
bisdomblad van Regensburg
In dat artikel noemt Ratzinger
de levendige eenheid met het
geheel, die gestalte krijgt in
heidsband is wordt vooral
van de kerk.
Hoe zinvol een dergelijke een-
de eenheid van de ambtsdra
gers een wezenlijk element
duidelijk in tijden van poli
tieke en geestelijke crisissi
tuaties. „Veel gebeurtenissen
zouden de kerk in Nederland
bespaard zijn gebleven", zo
is prof. Ratzinger van me
ning. „als men zich meer be
wust was geweest van het
feit, dat men zich als een on
derdeel van het geheel geen
eigen, zelfgenoegzame maat
staven kan permitteren.
De Madonna del Carmine
(rechts) en de Madonna di
Loreto. Dat zijn wel te
verstaan de namen van
de kerken op de achter
grond. De namen van de
meisjes op de voorgrond
zijn onbekend gebleven
voor de fotograaf, die wan
delend over de Piazza Ve-
nezia in Rome dit plaatje
schoot, zonder te beseffen
wellicht, hoe hij aan het be
gin van het vakantieseizoen
bij menig inwoner van hef
koude kille Holland intense
verlangens zal oproepen
naar lekker luieren in het
zonnige zuiden.
Meer dan vijfduizend jongeren
uit veertig landen hebben tij
dens de Pinksterdagen de
communauteit van Taizé be
zocht. Ook de generaal van
de jezuieten Pedro Arrupe
was aanwezig. Met Pasen
waren er zestienduizend Jon
geren uit tachtig landen. Bij
die gelegenheid heeft prior
Roger Schutz bekendge
maakt, dat het bekende jon-
gerenconcilie in de loop van
de zomer van 1974 zal begin
nen.
missiegebied gesticht. Het
ligt halverwege de oostkust
in de bondsstaat Andhra.
Voor de eerste keer in de ge
schiedenis van de congrega
tie van het Goddelijk Woord
zijn het alleen inheemse
priesters, die de post begin
nen. In India werken op het
ogenblik 198 missionarissen
S.V.D.
De speciale afgezant van
paus Paulus naar Bocroendi
(Centraal Afrika), waar ee
bloedige stammenoorlog tien
duizenden slachtoffers heeft
gemaakt, is mgr. Ludwig
Kada, verbonden aan Cor
I num. Hij heeft inmiddels
besprekingen gevoerd om
zich op de hoogte te stellen
van de situatie en mogelijk
heden tot hulp te onderzoe
ken.
De aartsbisschop van Kampa
la, dr. Emanuel Nsubuga
heeft een commissie Inge
steld voor de vertaling van
de bijbel in het Luganda, de
taal van de Bagandastam.
Dit is de meest verbreide
taal in Oeganda. Het werk
moet in vijf jaar Ultt zijn.
De gezamenlijke pauselijke
missiewerken over heel de
wereld zullen zevenhonderd
duizend gulden schenken tot
herstel van do schade, die de
missie in Bangla-Dos) aan
kerken, scholen en Instellin
gen heeft geleden. Nederland
draagt 115.000 gulden bij.
Deze bijdrage van de missie
werken staat los van de In
ternationale Inzameling, die
hondcrdmlljocn heeft op
gebracht en er vooral op ge
richt is de tweehonderddui
zend dakloze vluchtelingen In
staat te stellen zich een nieu
we woning te bouwen.
Om de beweging Open Kerk, die begin van dit jaar in Limburg
is ontstaan naar aanleiding van een reeks verontrustende ge
beurtenissen in de Nederlandse kerkprovincie, op regionaal ni
veau zo goed mogelijk te laten functioneren is onlangs een
landelijke werkgroep ingesteld. In de werkgroep hebben twee
personen per bisdom zitting en een landelijk secretaris.
Tijdens een onlangs gehouden bijeenkomst van regionale contact
personen, waarop de .landelijke werkgroep is geformeerd, is
ook aangedrongen op het zo snel mogelijk installeren van een
wetenschappelijke adviesraad. Onder de sympathisanten van
Open Kerk bevindt zich een groot aantal deskundigen op ver
schillend terrein, die allen hun diensten hebben aangeboden.
Om het wetenschappelijk aanbod toch reeds te concretiseren is
nu onder een zestigtal deskundigen een eerste schriftelijk on
derzoek opgezet naar hun visies en suggesties. Op basis van de
uitslag zal de landelijke werkgroep verder gaan werken.
De landelijke werkgroep, die voorlopig is samengesteld, zal ook Polarisatie
voorstellen uitwerken voor do tweede landelijke ontmoetings
dag, waartoe op 25 maart van dit jaar In Noordwijkerhout is be
sloten. Het landelijk secretariaat Postbus 2. Heemstede zal ter
geregelde informatie van de regionale contactgroepen een ge
stencild en beknopt informatiebulletin opzetten.
ondergebracht. Om de enkele witte vlekken die dc landkaart
nog vertoont weg te werken zal door het landelijk secretariaat
en de gestarte regionale groepen in samenwerking getracht
worden nieuwe contact-punten te vinden.
Het bisdom Rotterdam is thans ln zes regio's onderverdeeld, te
weten Rotterdam, Den Haag en omgeving, Leiden. Bollen
streek, Alphen aan de Rijn. Gouda en Dordrecht. In Den Hang
en in Rotterdam zijn inmiddels al regionale bijeenkomsten be
legd.
Tijdens de bijeenkomst van dc regionale contactpersonen is ook
de doèlstelling van Open Kerk nog eens omschreven. Duidelijk
kwam naar voren, dat het voor ullos gaat om het behoud van
een goed pastoraal beleid in Nederland, op basis van Vatica-
num II, concreet nader op gang gekomen dank zij het Pastoraal
Concilie en hopelijk ook verder geholpen door de tockomsligo
Landelijke Pastorale Raad.
Contactgroepen
Open Kerk acht polarisatie een gevaarlijke zank, maar Is vnn
mening dat men de conflicten niet mug toedekken. In verschil
lende gevallen, zo meent men, kan polarisatie verhelderen en
conflicten vruchtbaar helpen maken.
Men heeft vastgesteld dat de vraag of Open Kerk zich overal als
duidelijke grocpring moet manifesteren of dat men via be
staande goede initiatieven mee moet werken aan serieuze kerk
vernieuwing, nog nader bestudeerd moet worden.
