"Man of
IsWancha"
LUID ZINGENDE DON QUICHOTE OP ITALIAANSE SCHAPENFARM
FILMPLOEG NA MAANDEN „GEVANGENIS" EINDELIJK VRIJ
PETER 0'TOOLE
DonQuichatte.de broodmagere held van de Spaanse schrij
ver Cervantes, en diens trouwe dienaar Sancho Panza
stapten eeuwen geleden de wereldliteratuur binnen en ble
ven in de verbeelding voortleven. De edele ridder, die
windmolens vooi boosaardige reuzen aanzag, werd enkele
jaren geleden ook de held van de succesvolle musical ,,De
man van La Mancha". ,,Love-story-regisseur Arthur Hil-
ler kreeg de opdracht dit muzikale schouwspel op de film
band vast te leggen. Na maanden in de studio in Rome te
hebben gewerkt trok de filmploeg een dezer dagen naar
buiten om het gevecht met de windmolen te realiseren.
Een onzer filmredacteuren was ter plaatse aanwezig en
had tussen de bedrijven door gesprekken met Peter
O'Toole, die zowel de rol van Don Quichotte als die van
diens schepper vervult, met de zwaargewicht James Coco,
die in de huid van cte dienaar is gekropen en met de Cana
dese regisseur Arthur Hiller, die als een toonbeeld van ge
duld de hele operatie leidt.
CIVITAVECCHIA Zo'n kleine honderd kilometer ten
noord-oosten van Rome in een dor, gloeiend landschap
staat een Spaanse windmolen. Tenminste een Spaanse
windmolen naar het idee van Luciano Damiani, decor- en
kostuumontwerper van de verfilming van de succes-musi
cal ,,De man van La Mancha", die na ruim vijftien weken
verblijf in de studio zich nog eens helemaal kon uitleven
in de buitenopnamen op een van iedere vorm van bescha
ving verstoken schapenfarm.
Rond de molen heeft een heel woonwagenkamp van druk gesticule»!
rende Italianen het zich zo comfortabel mogelijk gemaakt. Het ge
vecht van Don Quichote met deze molen-met-afstandsbediening,
straks misschien maar enkele minuten op het scherm, is echt niet
in een paar uur tot volle tevredenheid van regisseur Arthur Hiller
voor de camera's gerealiseerd.
Hiller. na het succes van ,,Love Story" als een komeet omhoog ge
schoten in de film-business is echter een opgeruimd mens. Hij ligt
mderhalve dag vóór op het tijdschema en zelfs het feit. dat het
door hem uitgedachte storme/fect maar niet wil lukken de kraan
wagen met het wapperende zeildoek gaat onverrichter zake naar
huis kan hem niet uit zijn zonnig humeur brengen. Dan maar
ronder storm, de wieken draaien er trouwens te langzaam voor. Als
een opgewekt grijnzende gnoom, geeft deze kleine Canadees, met
rijn al wat grijzende volle baard, de laatste aanwijzingen.apn Fran
co Beltrame. de rijzige stand-in en stuntman, die het 5/aarste werk
moet verrichten in Peter O'Toole's gevecht met de Tljzig voort-
draaiende windmolen. Als alles duidelijk is, hijst Franco zich in zijn
veiligheidsgordel en draait zijn eerste rondje op de wieken van de
molen mee onder het toeziend oog van Peter OvToole, die in een
zwarte kamerjas, kettingrokend uit een lange sigarettenpijp, wat
knorrig zit toe te kijken, hoe Franco telkens weer in zijn wiek wordt
geschoten.
Humeurig
Peter O'Toole heeft als acteur een reputatie opgebouwd nogal hu
meurig en ontoeschietelijk te zijn, gauw verveeld als de opnamen
teveel tijd in beslag nemen.
Jimmy Coco, die de rol van zijn trouwe metgezel Sancho Panza ver
vult, is het daar echter helemaal niet mee eens. Deze kogelronde
Amerikaan uit de Bronx, die na twintig jaar ploeteren op het twee
de plan, plotseling een veelgevraagd acteur werd, zegt van O'Toole:
„Ze hadden me verteld dat hij een lastige, dronken Ier was zonder
enige discipline. Niets is minder waar. Hij was in het begin net zo
onzeker als ik, maar hij dwong me dat dikke boek van Cervantés te
lezen en overhoort me nog steeds of ik de inhoud wel helemaal ken.
Wij zijn net zo onafscheidelijk als op de film".
Over Sophia Loren, op dait moment niet aanwezig, zegt Coco, die
men de woorden beslist niet uit de mond behoeft te trekken: ..Ook
daarin hfb ik me deerlijk vergist. Ik dacht, ach zo'n Italiaanse sex-
bom. Maar ze is een geweldig actrice en een dame. Toen we met
z'n drieën een week geleden de slotscène van Don Quichotte opna
men waren we er alle drie zo kapot van dat we volkomen waren
uitgeteld". Dat bevestigt Peter O'Toole, die er nu ook is bijgeko
men. ,,In de studio ging het nog wel, maar nu zijn we doodop".
Wat lijn zingen in de film betreft zegt hij: ,,Wij hebben het geluid
van tevoren opgenomen, maar mijn stem zal waarschijnlijk toch
wel worden nagesynchroniseerd". En hij voegt er gelalen aan toe:
„Ik heb mijn best gedaan, maar of dat voldoende is...".
Inmiddels is «rturrtman Franco Bertrame na een paar «rondjes door de
lucht zo klem komen te ritten in één van de wieken, dat zijn roest
kleurige bordpapieren harnas is gescheurd. Behulpzame, bont-gekle
de Italiaantjes snellen toe om met een tang de schade zo goed mo
gelijk te herstellen. Reden voor regisseur Hiller om nu eens zijn
ster in te zetten. „Ik moet weer geld verdienen", zegt O'Toole ter
wijl hij gedwee haast zijn slaperige Rossinant op de grond gaat lig
gen om bij de kreet „Silenzi, camera run" als een bezetene over
eind te krabbelen, zijn zwaard te grijpen en ermee uit alle macht
op de voorbijzwaaiende wieken te kleunen. Hij is nog niet met enige
moeite op de laatste wiek gesprongen of regisseur Hiller roept
„Cut".
Grimmig
Moeizaam wordt een nu duidelijk ontevreden OToofe uit zijn benar-
de positie bevrijd, hij zet zijn helm af en geeft er zo'n harde schop
tegen, dat het roestkleurige bordpapier alle kanten opvliegt. Grim
mig valt hij neer in zijn stoel en is voorlopig voor niemand meer te
spreken.
„Zoiets gebeurt bijna dagelijks", verzekert een insider. Dat zal wel,
want Arthur Hiller laat er zich niet door uit het veld slaan en gaat
blijmoedig door met een volgende camera-instelling.
Onder rijn grijze masker rs niet te zien wat er in O'Toole omgaat.
Hij zuigt verbeten aan een verse sigaret en zijn helblauwe ogen sta
ren expressieloos voor zich uit. Na verloop van tijd trekt hij weer
bij, maakt weer grapjes met de eeuwig opgewekte Jimmy Coco en
zegt bijna verontschuldigend „Dit rs een zware rol. „Lawrence of
Arabia" was dat ook, maar daar deed je twee jaar over. Alleen de
make-up al. Anderhalf uur 's ochtends en op een „moeilijke" dag
wel eens drie uur. En dan nog eens een uur om het er allemaal
weer af te krijgen". Charlie Parker, die sinds „Lawrence" en hij
wordt voor vrijwel elke grote Europese produktie gevraagd
O'Toole's vaste grimeur is, kan dat beamen. Een bewerkelijk mas
ker.
Peter O'Toole, hoewel nu weer wat spraakzamer, is toch in een ver
re van vriendelijke stemming en gaat graag tijdens een gesprek m
de aanval. „Het kan me niet schelen wat ze voor schandalen of rod
delpraatjes over me schrijven. Ze doen maar. Alleen de stijl waarin
dat gebeurd is erbarmelijk. Vooral de Amerikanen hebben een ver
schrikkelijk slecht taalgebruik".
Of hij zijn eigen films allemaal gezien heeft? „Beslist niet. Lawren
ce één keer. Dit „Mrs. Chips" ben ik na een paar actes weggelopen.
Ik ergerde me aan het publiek. Het verwachtte een olieverf in
plaats van een gouache. Niet dat de film goed was, dat merkte je al
tijdens de opnamen. Teveel requisieten en poespas. De oude „Good
bye Mr. Chips" heb ik als jongen gezien en ik heb er tranen met
tuiten bij gehuild. Nee, ik zie beslist niet al mijn films".
Coco probeert de situatie wat op te vrolijken door te zeggen „Zelfs
mijn films ziet-ie niet, dan stuurt ie zijn vrouw", maar er kan bij
O'Toole geen lachje meer af.
„David Lean is mijn grote leermeester. Van die regisseur heb ik al
les geleerd wat ik ken. En dan voegt hij eraan toe: „Maar het is
een schoft".
Agressief
Op de vraag of het gedrag van de vorsten in „Becket" en „Lion in
Winter" nu wel zo koninklijk was, antwoordt Peter O'Toole agres
sief „Wat is koninklijk? Geef me er eens een definitie bij van een
middeleeuwse prins? Ze peuterden in hun neus en gingen met vrou
wen naar bed net als leder ander".
Het wordt duidelijk dat meneer O'Toole niet erg te spreken is. Jim
my Coco daarentegen had nog niets van zijn spraakwater geloosd.
„Geweldig om zo'n Sancho Panza te mogen spelen. Hij is de nuchte
re toeschouwer in het gebeuren. Ik vat de rol heel serieus op. Ze
hebben me wel eens een komiek genoemd en toen ben ik erg kwaad
geworden. Een komiek is voor mij iemand die opkomt en moppen
gaat vertellen. In welke komedie ik ook stond, ik vatte mijn taak
steeds ernstig op. Zelfs als je twee jaar staat ik tel het aantal
voorstellingen niet eens in een stuk als „The last of the red hot
'lovers". Een half jaar is mooi. maar twee jaar is te veel. Je loopt
het risico een machine te worden en dat hebben die arme huisvrou
wen, die van heinde en ver komen en soms een jaar van tevoren al
een plaatsje hebben besproken, toch niet verdiend".
Over Sophia Loren raakt hij niet uitgeprakt „Wat een pracht
vrouw. Ze is groot en fors, maar na de opnamen van de aanranding
kwam zij iedere dag bont en blauw van de set. Maar ze gaf geen
kik. Alleen dat kaarten van haar. Ze is dot op kaartspelen, muor
de slechtste verliezer die ik ooit ontmoet heb. Helemaal uit haar hu
meur. Ze is ook de slechtse winnares, die ik ooit gezien heb. Ze
straalt gewoon als ze je heeft ingemaakt".
Omar Sharif destijds met zijn bridgecircUR in Nederland had
ons dat al eens verteld na de opnamen van „More than a miracle",
maar Jimmy Coco voegt er nog aan toe: „Bovendien speelt ze vals.
Peter heeft op de set een Iers spel, „Bullit" geïntroduceerd, een
spel met vijf kaarten waarbij veel gechicaneerd wordt. Nou. dat
kan ze als de beste. Ik ben er voor honderden dollars ingestonken".
Inmiddels heeft de cameraploeg de strijd met de windmolens maar
opgegeven en zijn biezen gepakt. Morgen is cr weer een dag. Een
dag van veel stof eten onder de brandende zon. Toch Is dat minder
deprimerend dan de 52 dagen In het grauwe gevangenis-décor in de
studio, zo is de algemene opvatting. Resten nog de beginscènes,
waarin Cervantes O'Toole door de Inquisitie wordt gearresteerd ln
een Spaans stadje.
De steeds glimlachende Arthur Hiller, evenals collega Norman
„Anatevka" Jewison afkomstig van de Canadese t.v. en in Holly
wood via luchtige komedies naar het grotere werk opgeklommen,
licht dat nog even toe. „We zijn weinig van het origineel afgeweken.
Alleen in het begin en als Cervantes in de gevangenis zijn Don Qui-
chore-verhaal speelt met de spve^uedpeardon. Dan verplaats ik de
handeling onder het zingen van „Man of la Mancha" (I* Don Qui
chote) naar buiten. Een voorproefje daarvan krijgen wij nog te
zien. Terwijl de geluidsband schettert door de luidsprekers komen
O'Toole en Coco op hun dierlijk vervoer over een landweg aansuk
kelen. De eerste keer gaut het fout doordat Sancho's muilezel buiten
het beeld loopt. Het d.er mag Coco niet, omdat hij veel te veel kilo's
weegt. De genegenheid is wederzijds. Coco lóópt liever terug naar
het startpunt om daar weer met een trapje zijn vervoor middel te
bestijgen, dan dat hij een minuut langer dan nodig is op dit koppige
beest blijft zitten. Ook de tweede keer mislukt. Ditmaal is het
O'Toole's rossinant dat van de camera schrikt en „in de fout" gaat.
Arthur Hiller ziet het met engelengeduld aan. „Prirvl that", zegt hij
nis de derde keer beide rijdieren zich correct voor de cumcra ge
dragen.
Onverstoorbaar
Toch heeft de'schijnbaar onverstoorbare Hüler zijn twijfes. „We
heb ik tot nog toe bij iedere film gehad. Je probeert iets te maken,
dat het publiek accepteert, maar in feite Weet je het noott. Een film
kan zo gemakkelijk ui-t de hand lopen, en dan komt er iets heel an
ders uit de bus dan de opzet was. Dit is mijn eerste musical en ik
heb me er op toegelegd het verhaal zo goed mogelijk tc vertellen.
Zo ver ik weet zitten alle songs op één na cr allemaal in,
maar ik heb als assistent-producent de drievoudige Oscar-winnaar
Saul Chaplin, die speciaal op het muzikale gedeelte let. Regisseur
zijn vind .k voldoende, maar het is ideaal om ook zoals nu pro
ducent te zijn. Je hebt meer zorgen aan je hoofd, maar ook ccn gro
tere garantie dat je werk overkomt zoals in Je bedoeling lag".
„HUIer" zegt Jimmy Coco, „heeft weer een heel ander tempera
ment dan bijvoorbeeld Otto Preminger. Toch heb ik met allebei
enorm prettig gewerkt. De enige regisseurs waar Ik bang voor ben,
zijn diegenen die mij „droog" mijn tekst laten zeggen. Dut kan Ik
gewoon niet. Ik moet me In mijn rol kunnen Inleven".
Magerste man
Tom Carlisle, pers-axlnjjnator op de set, komt ons nu vertellen dat
het echt do hoogste tijd),)* om op tc breken. De langste en magerste
mail op de sot bij slaiW|Pet'or O'Toole met centimeters, loopt nu al
maanden met deze proattkO»„meo en zal dut onverstoorbaar als
altijd nog tot de premièredatum, "P december 1972 blijven doen.
Aan hem de ta-ik deze rond elf miljoen dollar kostende film (waar
van alleen al 4% aan auteursrechten en voorbereiding) op een zo
goed mogelijke wijze in de pubhduii te brengen. Vaak geen sinecu
re, omdat gespannen Q) mm uke rijk ei de mannen met de giftige pen
netjes elkaar nog wdLèens in «l<-wren willen /Jttwi. De lange Tom,
sedert George. Stevens .Giant" (James Dean was een onmogelijke
jongen) bij vele super-prlukties als „El Cid" en de James Bond
films betrokken, heeft echter wel voor hetere vuren gestaan dan dit
prettig-verwArtfiende pitje van Arthur Hiller.
Het wachten is alteeiiflRog op het moment dat hij Sophia Loren
„produceert".
OTTO MILO
Tijdens hun verblijf in de gevongenis creëren Cervantes (Peter O'Toolo) en zijn kn~-»w (Jomes Co- Sophia Loren heeft het moeilijk in „De man von La Mancha".
co) de figuren van Don Quichote en Sancho Pan zo, inclusief neppaarden, met de song „I am the Ze speelt de lichtzinnige barmeid Aldonza die zich moet veran-
man of La Mancha". 'n de maagdelijke Dulcinea
Don Quichote (Peter O'Toole) knielt neer in een Spaant achtertuintje wanneer hij tot ridder van dh
„Droevige figuur" wordt geslagen. Zijn metgezellen Sancho Panzo (Jomes Coco) en de barmeid
Aldonza (Sophia Loren) kijken met gemengde gevoelens toe.
