Olmeken bedachten
zonnekalender
Luchtschepen
weer aktueel
Leven
met de
jaren
Uit de lucht
gegrepen
GIDS VOOR
DE DERDE
LEVENSFASE
Er is een practisch handboek uitgekomen onder redactie van Harriet
Freezer met medewerking van 12 deskundigen, bedoeld om allen
die (moeten) rekening houden met de derde levensfase, bij te staan
met adviezen en wenken. Natuurlijk richt het zich tot bejaarden, de
groep waartoe 14% van ons volk behoort. Maar aangezien ieder zijn
toekomst moet voorbereiden, hoort ook de nog midden in het leven
staande te denken aan „later", aan die extra jaren die hij er pas in
deze moderne tijd heeft bijgekregen met het nog niet eerder onder
vonden goede: een hogere leeftijd in betere omstandigheden - en
het minder goede: de toenemende kans op vereenzaming. De derde
fase reikt van 55 tot 80 of 90 jaar. Daarom staat als titel op het
omslag van dit boek: LEVEN MET DE JAREN 50, 60, 70, 80, 90.
Twee uitgevers, J.H. Gottmer - Haarlem en H.J. Paris - Amster
dam, gaven opdracht tot de samenstelling en nemen zich voor er
met volgende uitgaven een reeks van te maken.
Nou ik es
Voorziet dit vademecum In een behoefte? Uit de ervaring van me
vrouw Freezer blijkt, wat niet iedereen zou verwachten: dat velen
die de leeftijd van „bejaarde" bereiken, in talloze situaties met
twee linkerhanden staan. Niet oud, maar onvoorbereid. Artsen, psy
chologen, financiële experts, architecten, hobbyisten en anderen
spreken over de derde levensfase in hoofdstukken die een opbouw te
zien geven vanaf de nog vitale, normaal handige mensen tot aan de
hoogbejaarden met afnemende kracht. In de uitgebreide (en voor
iedere volwassene leerzame) uiteenzetting over inkomen en uitgaven
beschrijft de deskundige A. Schortinghuis-Sprangers een oude moe
der die een loterijprijs won. Haar kinderen meenden al bij voorbaat
dat zij de som zou verdelen maar de oude dame sprak drie woor
den: „Nou ik es." Deze prachtkreet had best de titel yan het boek
kunnen worden, luchtiger en pittiger dan het wat zware leven met
de jaren! zo lijkend op leven met je handicap) terwijl het boek juist
wil aantonen dat bejaard zijn niet zwaar hoeft te wezen. Na je 60ste
of 65ste loont het nog best te zeggen; nou ik es
Niet meer dan 3% van de mensen boven 65 jaar is chronisch invali
de. Verouderingsverschijnselen zijn normaal, geen tekenen van slij
tage, en ze leiden niet tot invaliditeit. Lichamelijk, maar ook gees
telijk worden oudere mensen dikwijls te laag aangeslagen. .,De in
telligentie verandert niet bij ouder worden", zegt A. Diatlowicki-To-
bi in de bijdrage GEZONDHEID. Alleen het inprentingsvermogen
vermindert, men „leert" niet meer zo vlug. Maar, al wordt men op
zijn 65ste meestl niet rijker aan goederen, wèl komt er een rijk
dom aan tijd, mogelijkheden en vrijheid in de schoot vallen. Men
heeft dus alle tijd om te leren. Uit het boek valt dan te leren hoe te
werk te gaan om zijn geestelijke en lichamelijke gezondheid en zelf
standigheid tot op hoge leeftijd te behouden. Vooral door beweging,
recreatie, medemenselijk contact, door gezondheidsklachten niet te
negeren, ongelukken te voorkomen, met doelmatige voeding en een
goed uiterlijk. Voorts in de juiste woning, met evenwichtige inkom
sten en uitgaven, op de hoogte van erfrecht en testament.
Rust roest
Veel rust wordt hier afgekeurd: „het uitrusten na een actief leven
klink, aardig maar is ongeremd I. d. 0ngelukken ,n huis
naam „Avondrust" voor een tehuis, verschrikkelijk het middagdutje
niet verstandig.
Bij recreatie staat de actieve vorm voorop: sport (uiteraard in kalme
vorm), tuinieren, reizen, dieren houden, de hobby uitleven, stude-
Aan contactverlies en de energie die het kost contacten te houden, te
vernieuwen of te maken, worden ernstige woorden gewijd die men
al heel vroeg zou moeten lezen. Wie al zover is dat het er op aan
gaat komen, is meestal te eigenwijs of te vastgeroest om nog te Wij treffen 6 recepten
veranderen.
land 2300 dodelijke per jaar en 100 x zo
veel gewonden) overtreffen die in het verkeer en ook die in het be
drijfsleven. Op de pagina's die aan wonen zijn gewijd, doet de au
teur allerlei aan de hand om veiligheid te bevorderen. Bij verstan
dige voeding is de manier van het aan tafel gaan niet vergeten: de
gezelligheid doet er veel toe, ook en vooral voor een eenling.
Aandacht naar buiten
Zoek
Franse vrouwen lopen er in
Rodier, over de hele wereld en ook bij ons welbekend om verrukkelij
ke jersey en tricot kleren, heeft bemerkt dat vrouwen (althans de
vrouwen die Rodiers kunnen kopen) gemakkelijker een tentoonstelling
van industriële vormgeving binnen lopen dan een boutique met kle
ren. De firma heeft daarvoor een uniek bewijs. Op een expositie
van Franse ontwerpkunst stond o.a. een heel bijzonder ingerichte
boutique met Rodierspullen en niet minder dan 1200 bezoeksters
wipten er dagelijks binnen. De boutique, een proeve van moderne
vormgeving, werd na de tentoonstelling onmiddellijk geïnstalleerd
door Rodier in twee winkelbuurten, één in Parijs, één in Nice. Het
interieur is ontworpen om tot kopen te verleiden, met lichte, soepe
le, verplaatsbare meubels in wit en rood plastic die vloeiende circu
latie toestaan. De klant wordt niet aangeklampt, maar gaat alleen
op onderzoek uit. Alles is ruim te overzien. Pas als madame al
reeds bijna haar eigen keus bepaald heeft komt een verkoopster be
scheiden naderbij. Het resultaat? De goede verkoopster zette in de
traditionele boutique 150 tot 200 duizend franc om. In de boutique
nieuwe stijl maakt zij er 300 duizend van.
nooit tijd voor had.
2) Help anderen. Zoek contacten door brief, telefoon of bezoek.
3) Leer afstand te nemen en afstand te doen van aanzien, roem en
macht, van (eigen) kinderen die hun weg gaan, van vrienden en fa
milie.
4) Zoek anderen op als u daar behoefte aan voelt door groepswerk,
hobbies, reizen, sociëteiten.
5) En zoek een nieuwe levenspartner als u zich eenzaam voelt.
6) Blijf op de hoogte en bij de tijd.
Verhelderend tegen vooroordelen is de onthulling over sexuele activi
teiten van oudere mensen. Wijs en ook troostrijk (gedeelde smart
enz.) hetgeen te leren valt over de natuurlijke verwijdering tussen
ouders en kinderen. „Eigen interessen zoeken, de bakens verzetten,
afstand nemen is de enige manier om minder kwetsbaar te worden
voor verwaarlozing door kinderen".
Voor ouderen die willen gaan samenwonen of inwoning nemen, klinkt
in 12 regels een waarschuwing. „Wees verstandig, leg deze lijst op
tafel en zegt: „Zullen we het even doornemen?" luidt de goede
raad. Een reden om het boek aan te schaffen: het is veel gemakke
lijker de wederpartij die bladzijde voor te leggen.
Schoonheidsfoutjes
Tussen al dit behartenswaardigs komt het goede uiterlijk met huid-,
haarverzorging en kleding er mager af. De cosmetische en modisti-
sche raad is summier, vreemd en soms onjuist. Waar een hobbyist
aan het woord is wordt schilderen met olieverf zo gemakkelijk en
„schoon" voorgesteld (in tegenstelling tot aquarelleren) dat de
vraag rijst of hier de bejaarde niet als een kleuter met een kluitje
in het riet wordt gestuurd. Schilderen met olieverf geeft meer rom
mel en vlekken, en is kostbaarder dan aquarelleren terwijl de be
stendigheid van het werk pas na een eeuw belangrijk wordt! Bij
de naïeve en zondagsschilders die ten voorbeeld worden gehouden
vindt men geen academisch werk maar wel kennis van materialen
en vaak talent.
In een los bijgevoegde folder zijn adressen, telefoonnummers, bedra
gen en andere zaken die aan verandering onderhevig zijn, bijeenge
bracht met de bedoeling dit bijvoegsel op gezette tijden te vernieu
wen zodat LEVEN MET DE JAREN lang bij de tijd kan blijven.
De Amerikaan Michael Mooney bij de r
die zich in een mast boorde.
DEN HAAG Onlangs is in Cardington in de buurt van
Londen het luchtschip „Europa", eigendom van de Good
Year rubberfabrieken, van de ankerpaal geslagen en in
een tuin bij een boerderij neergestort. Op het ogenblik
dat het ongeluk gebeurde was er niemand aan boord. Ook
bij de boerderij, waar de dirigible tegen een boom vloog,
was niemand aanwezig. Het luchtschip werd zwaar be
schadigd. De Europa, die op 8 maart van dit jaar de eer
ste vlucht maakte heeft meer dan 10 miljoen gulden ge
kost, en zou onder andere gebruikt worden voor tv-uitzen-
dingen van de Olympische pelen, die in het najaar in
München worden gehuden. Voor dat doel had men de
eventuele uitrusting aan boord. De oorzaak van het onge
val was de stormachtige wind, die de kabels van de an
kerpaal lossloegen.
Als gevolg van een defect aan de top van de landingsmast, sloeg het
luchtschip los. De gondel bleef intact, maar het omhulsel liep zware
schade op. Later werd het schip naar de hangar bij Cardington
overgebracht, waar men op korte termijn zou beginnen aan het her
stel van de schade die op 1,7 miljoen gulden wordt geschat. Men
hoopt dat het luchtschip over één tot twee maanden weer bruikbaar
zal zijn.
Hopelijk schrikt het ongeval een aantal Duitse technici, die onlangs in
Stuttgart bijeenkwam om voor het eerst in dertig jaar de come
back van het luchtschip te bespreken, niet af. Door verscheidene
grote rampen kort voor de Tweede Wereldoorlog is de ontwikkeling
van de dirigibles ernstig gestremd. Nu blijkt dat bijvoorbeeld door
onbrandbaar gas, waarvan ook de „Europa" was voorzien, en zeer
lichte metaalconstructies, de grootste problemen opgelost zijn of
kunnen worden, als men de bouw van luchtschepen weer ter hand
wil nemen.
Nieuwe dirigibles werden na de oorlog nog wel gebouwd, onder ande
re door de Good Year fabrieken; maar veel had het niet meer om
'it lijf. In Europa bleef het een zeer zeldzame versohïjo'ing. In de Ver
enigde Staten daarentegen kan men vaak de „reuzesigaren" in de
lucht bewonderen.
Het luchtschip is na de ballon het oudste vervoermiddel door de
lucht. Het eerste met succes gebouwde schip werd in 1852 gecon
strueerd door de Franse ingenieur Henri Giffand. Een stoomma
chine van drie pk bracht een luchtschroef aan het draaiien waar
door het luchtschip een snelheid kreeg van ongeveer acht kilometer
per uur. De ontwikkeling van de dirigible vorderde bijzonder snel
dank zij beroemdheden als Albert Santos Dumomt en graaf Ferdi
nand von Zeppelin. In Frankrijk, Italië, Engeland en de Verenigde
Staten begon op grote schaal de bouw van bestuurbare luchtsche
pen. Sommige hadden een lengte van meer dan 240 meter en een
snelheid van 128 kilometer per uur.
De laatste jaren ileeft de aandacht voor luchtschepen weer op vooral
omdat behalve eerdergenoemde verbeteringen, de vervoersdeskundi-
gen weer mogelijkheden schijnen te zien voor het vervoer van
vracht over lange afstanden per luchtschip. Bovendien heeft men
voor luchtschepen geen start- of landingsbaan nodig; het maakt
weinig lawaai en verspreidt geen stank of rook.
In Amerika vliegen op het ogenblik drie luchtschepen, alle gebouwd
door Good Year, die sinds 1917 meer dan driehonderd „reuzesiga-
ren" vervaardigde. Daarnaast bouwde de maatschappij er ongeveer
vijfenvijftig voor eigen commerciële doeleinden. De „Europa" Een spectaculaire foto
was het vierde schip en speciaal ontworpen voor Europese belan- Lakehurst N.J.
gen. Heit schip had een lengte van 57 meter, eem breedte van 17,5
meter en een hoogte van 16 meter.
Een ingenieus en erg commercieel idee dat bij de „Europa" aanwe
zig was is het systeem dat bestaat uit 7560 gekleurde lampjes die
aan beide Zijden van het luchtschip Zijn aangebracht. Meer dan
100 meter kabel verbindt deze lampjes met een in de cabine opge
stelde computer, die zorgt voor het aan- en uitfMtsen, waa'ndoor alle
mogelijke beeld- en woordcombinaties gemaakt kunnen worden.
's Nachts is een dergelijk beeld over een afstand van meer dan dui
zend meter duidelijk te zi'en. Het systeem wordt in hoofdzaak ge
bruikt voor charitatieve akrtiies, mationnale collectes etc.
Hindenburg
Een heel ander hoofdstuk in de geschiedenis van het luchtschip wordt
gelicht in een onlangs verschenen boek van de Amerikaan Michael
M. Mooney getiteld „Hindenburg". De discussies rond het veronge
lukken van de Hindenburg herleefden in alle hevigheid. Het lucht
schip, de trots van de burgerluchtvaart der Nazi-Duitsers, werd
door een ontploffing op 6 mei 1937 op het legervliegveld te Lake
hurst in New Jersey totaal vernietigd. Tweeëntwintig van de 61 be
manningsleden stierven, evenals dertien van de 39 passagiers. Het
aantal deden steeg nog met één, toen een dodelijk gewonde man van
de grondploeg het leven liet. Als oorzaak van de ramp werd het St.
Elmus vuur genoemd, een grote uitbarsting van statische elektrici
teit. Een groep tegenstanders van deze stelling verklaarden echter
dat het ongeluk te wijten was aan sabotage.
In zijn boek zegt Mooney dat een jong bemanningslid, genaamd Erik
Spehl, een fosforbom dn het toestel plaatste met de bedoeling dit te
laten springen als iedereen het luchtschip verlaten had. Door slecht
weer en zware mist ontplofte de bom te vroeg. Bij de ramp werd
Spehil zelf zwaar gewond. Volgens Mooney was de vijfentwintig jari-
De trieste overblijfselen van de „Europa", nadat dit neer
stortte in een tuin in de buurt van Cardington, waar het schip
gebouwd was.
de ramp van de Duitse Hindenburg te
Transavia-directeur over prijzen
Transavia-direkteur J. N.
Block heeft onlangs zijn teleur
stelling uitgesproken over het
feit dat men in Nededand nog
steeds d 60%-regeling van de
IATA aanhangt. Deze regeling
bepaalt dat de prijs van een
vakantievlucht niet goedkoper
mag zijn dan 60% van ht gel
dende IATA-tarief voor lijndien
sten. Transavia daarentegen ziet
giaag dat men de prijs van de
populaire zonnevlugjes vrij laat,
wil men tot een behoorlijke va-
karliespreiding komen. „Als wij
in staat worden gesteld om in
het voor- en naseizoen extra
goedkope vluchten te maken,
trekken we de markt open en
brengen we het vliegen inder
daad binnen het bereik van de
massa," aldus de heer Block In
£e ons omringende landen
zijn de prijzen al vrij, waardoor
het ondenkbaar is dat men door
de 60% regeling de lijndiensten
zou beschermen. Voorts zegt de
heer Block dat door het verla
gen van de prijzen een thans
bestaand overschot aan vlieg
tuigcapaciteit kan worden weg
gewerkt.
Geen privévllegerlj boven Over-
schie De wethouder voor ver
keerszaken te Rotterdam, de
vliegscholen op de luchthaven
Zestienhoven gevraagd bij wijze
van proef met ingang van 1 april
j.l. zoveel mogelijk gebruik te
gaan maken van de verharde
baan 06-24 i.p.v. de gebruikelij
ke grasbaan. De sluiting van de
grasbaan, waarmee de vlieg
scholen akkoord gingen, heeft
tot gavolg dat het stadsdeel
Overschie, wa&rvan de bewo
ners in het verleden hinder on
dervonden van de pcivévliegers,
voor het grootste deel zal zijn
verlost van het vliegtuiglawaai.
Eerste TrlSüars afgeleverd De
Lockheèd vliegtuigfabriek heeft
de eerste TriStar aan de Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappij
Eastern Airlines afgeleverd. De
tweed TriStar staat op het
punt overgedragen te worden
aan Trans World Airlines. Bin
nenkort wordt het Bewijs van
Luchtvaardigheid voor het toe
stel uitgereikt.
HET AARDIGE VAN DE WETENSCHAP
Niet de Maya's, maar de eerste
bekende bewoners van Amerika,
de Olmeken, hebben de zonne
kalender uitgevonden. De
Maya's hebben het systeem
overgenomen, maar niet be
dacht. Dit blijkt uit een opzien
barende vondst van een stuk
zuil in Tres Zapotes in de Mexi
caanse staat Vera Cruz, waarop
in het van de Maya's bekende
systeem van punten (voor het
getal 1) en strepen (voor het
getal 5) een tijdsaanduiding
voor het jaar 31 v. C. is ont
dekt.
Het fundament van de zuil was
al in 1939 gevonden. Het boven
ste deel werd onlangs door een
boer opgegraven. De Maya's
bouwden weliswaar een schitte
rende wiskundige en architecto
nische cultuur op, maar hadden
de beroemde zonnekalender van
de Olmeken overgenomen. De
Olmeken zijn, evenals later de
Maya's omstreeks het begin van
onze jaartelling op raadselachti
ge wijze verdwenen, na onge
veer 1200 jaar aan de oostkust
van Mexico te hebben gewoond.
Ze lieten kolossale stenen beeld
houwwerken na.
Kolibrie
De kolibrie, het kleinste vogeltje
ter wereld, bezit een uitzonder
lijke gezichtsvermogen. Het
diertje is in staait de geringste en
met het menselijk oog niet
waarneembare kleurschakerin
gen te zien. Prof. Gottsberger
van de universiteit van' Nijme
gen merkte op, dat kolibries bij
hun bezoek aan de malva vis-
cusbloem onmiddellijk die
exemplaren uitkiezen, die ho
ning bevatten. Ze laten de jon-
I v
Met ingang van 15 april j.l. heeft de Amerikaanse luchtvaart
maatschappij Trans World Airlines in haar toestellen een
nieuwigheid onder de naam „Ambassador Express". Dit is een
service die de maatschappij geeft aan de zakenman en reiziger
die haast heeft. De luchtreiziger kan op het laatste ogenblik
bij de uitgang het reisbiljet in orde laten maken. De koffers
mogen in het vliegtuig worden meegenomen, zodat wachten er
niet meer bij is. Op de foto de speciaal daarvoor ingerichte
bagageruimte.
gere exemplaren, die nog geen
honing bevatten, links liggen.
De mens kan met de beste wil
van de wereld geen onderscheid
zien tussen de honingdragende en j
nog geen honingdragende bloe
men. Gottsberger, die vermoed
de dat de keuze gemaakt wordt
aan de hand van een zeer klein
kleurverschil, paste spectrosco
pische analyse toe. Het bleek
dat de bloemblaadjes voor de
men? niet zichtbare kleurveran
deringen ondergaan in het ge
bied rond de 5150A-golflengte,
Kosmische stralen
Kosmische stralen bestaan yjt
zeer energierijke deeltjes
zijn afkomstig van allerlei he
mellichamen. Met een enorme
kracht vliegen de deeltjes uit
hun bronnen de ruimte in. Het
ene deeltje is minder energie
rijk dan het andere. Dat houdt
met name in dat de doordrin
gingskracht van het ene deeltje
minder is dan van het andere.
De hoeveelheid energie is on
dermeer afhankelijk van massa
en snelheid en wordt doorgaans
uitgedrukt in electron volts of
eV. Prof. Suga van de universi
teit van Tokio en zijn medewer
kers hebben, langs indirecte
weg een super energierijk deel
tje ontdekt. Het bezit een ener
gie-inhoud van niet minder dan 4
x 10 21 eV (d.i. ongeveer vier
triljard eV). Dat is tien maal
meer dan de tot dusverre be
kende deeltjes. De maximum
energie die reusachtige aardse
deeltjesversnellers aan deeltjes
kunnen geven is „slechts" 7 x
10 10 eV
De oorspring van dit superdeeltji
is nog steeds een mysterie
maar men heeft redenen on
aan te nemen dat het afkomstig
is van twee hemellichamen, na
melijk de radiobron 3C409 en de
pulsar (pulserende ster)
AP2015.
ge Spehl ernstig teleurgesteld over het Hitler-regime, die katholieke
priesters en nonnen vervolgde. Maar het was vooral zijn anti-nazis-
tiische vriendin die hem tegen de „FUhrer" opzette. Volgens het boek
was de Duitser van plan om na de vernietiging van de Hindenburg
'in de Verenigde Staten te blijven. De heer Mooney beweert dat zo
wel de Amerikaanse en de Duitse inlichtingendienst dienden te zwij
gen omtrent het wel of niet waar zijn van sabotage „om een inter
nationaal schandaal te voorkomen". Het boek is geschreven na een
interview dat Mooney 'in Duitsland ihad met de vriendin van Spehl en
na uitgebreide naspeuringen in Duitse oorlogsarchieven.
JAN-PIETER VAN VREE
Het Good Year luchtschip
„Europa" toen het op 8 maart
de eerste vlucht maakte. Het
was voor het eerst in twintig
jaar dat er in Engeland een
dirigible het luchtruim koos.
Twee 6 cilinder motoren, die
aan de gondel bevestigd zijn,
stuwen het luchtschip voort.
Dit is het nieuwe interieur van de Boeing 707 van Transavia.
Door het verplaatsen van bagageruimten, tafels en raampanelen
en door het verlagen van het plafond heeft men een ruimer
interieur gecreëerd. De nieuwe inrichting kostte de maatschappij
de lieve som van 140.000 dollar.
vrouwelijke commandant
de Russische AN-22, iets wo|
in onze Westerse wereld
nauwelijks denkbaar is. Marino?
maakt met haar bemannino;
twee vluchten van respectieve,,
lijk 1000 en 2000 km met eei
vracht van 3ó tot 50 ton.
