Cremeren ook in
de Leidse regio
in toenemende
belangstelling
Prijsuitreiking
Paaspuzzeltocht
in nieuwe aula
van Volkenkunde
Wat u ook
moet
weten
DONDERDAG 20 APRIL 1972
LEIDSE COURANT
LEIDEN Het vorig jaar werden in ons land bijna 18.000 crematies verricht. Dat was
16 procent van het totaal aantal overledenen in Nederland. Vijf jaar geleden was dit
percentage nog geen 8 en in 1960 kwam het aantal crematies net even boven de 3500 uit.
Er is een duidelijke ontwikkeling die steeds verder voortschrijdt. Al meer dan 54 pet.
van de Engelsen laat zich na hun overlijden cremeren; in Brittannië geldt het motto:
Save the land for the living, behoudt het land voor de levenden. In Nederland is men
nog lang zo ver niet, maar gaandeweg komen er meer stemmen op die zeggen, dat het
ook hier die kant uit moet. Een paar weken geleden vroeg men zich in de Leidse gemeen
teraad af, of ook niet in deze regio een crematoriumvoorziening gewenst zou zijn.
B. en W. reageerden in positieve zin. Binnenkort zou de uitslag van een behoeftepeiling
in Leiden en de omliggende gemeenten bekend worden. De grond om in te begraven
wordt bij het dichtgroeien van ons land met het jaar schaarser. Velen menen, dat de
mogelijkheden van beaarding en verassing met elkaar in evenwicht moeten worden
gebracht.
Piëteit staat centraal bij een crematieplechtigheid; er gaat veel rust en sfeer vanuit. Het tarief voor lijkverbranding is in februari j.l. op een
bedrag van rond 350 gulden gebracht, omvattend gebruik van aula en koffiekamerruimte, muziekinstallatie en eventuele tijdelijke bijzet
ting van de as in een urnengalerij (zie foto). Crematie kent geen klassen en is doorgaans financieel voordeliger dan begraven.
In het verleden hebben de christe
nen het argument, dat crematie
van „heidense" oorsprong is en
in strijd met de christelijke tra
ditie, nooit onder stoelen of ban
ken gestoken. Niettemin was er
in feite geen enkel theologisch-
dogmatisch bezwaar tegen ver
branden in te brengen. Ook een
andersoortig modern heidendom
heeft crematie sterk bevorderd:
Hitier propageerde de lijkver
branding als een oer-Germaanse
zeden voorzag elk concentra
tiekamp van een crematorium.
Niet weinige christenen, vooral
zij die zich actief tegen het na-
zibewind hadden gekeerd, kon
den zich gevoelsmatig niet los
maken van de gedachte, dat
crematisme en nazisme nauw
verwant waren. Het negatief ef
fect had een periode van 20 jaar
nodig om geleidelijk te verdwij
nen. Dat niet alles van heidense
oorsprong voor een christen
verwerpelijk is, is trouwens in
de eerste tijden van de Kerk
aangetoond door het „christiani
seren" van talrijke heidense
Romeinse gebruiken en gewoon-
Van reformatorische zijde koos
men steeds op bijbels traditione~
le gronden en uit gevoelsover
wegingen voor begraven; er
was evenwel geen verbod. Tot
1964 is dit in de Katholieke
Kerk anders geweest. Degenen
die wensten te worden gecre
meerd werden tot dan toe door
kerkelijke straffen getroffen.
Het pauselijke besluit tot ver
zachting in de toepassing van
die straffen kwam in feite neer
op een algehele dispensatie van
het crematieverbod. In 1967 ver-
scheen een Nederlandse liturgi
sche uitgave, waarin de volledi
ge erkenning van crematie door
katholieken een feit werd.
„Crematie? Geen problemen",
zegt thans pater J.D.M.
Sweerts, dekenaal assistent van
dr. L.G.A. van Noort, deken
van Leiden: „Er worden al heel
wat katholieken gecremeerd. Je
hoeft daar echt niet lang over
te praten. Of de meps nu uit het
stof der aarde of uit het stof
van de oven moet herrijzen is
geen punt. Crematie is ook wat
hygiënischer en kan een bijdra
ge leveren het bekampen van
het ruimtegebrek in een dicht
bevolkt land."
De Leidse Kath. Begravenisonder-
neming Ad Sanctos verzorgde in
1971 in totaal 15 crematies: v.a.
1 jan. tot 13 april j.l. waren het
er al 8. In nog sterkere mate
zet deze tendens zich voort bij
andere begrafenisondernemin
gen, zoals Van der Luit en Van
Ingen Schenau (Eenvoud), die
de ontwikkeling mede toeschrij-
graafplaats Rhijnhof, er is. Ik
heb het al zo vaak meege
maakt: van de plechtigheid
rond een crematie gaat een gro
te rust uit. Het is bepaald heel
stijlvol, je staat nooit in weer
en wind in de aula. Die rustge-
gelopen. Je lichaam hoeft je
niet onverschillig te laten. Voor
mij is het punt: verbranden, lie
ver dan de grond in. Overlijden
is nu wel uit de taboesfeer, je
moet er met je naasten over
kunnen spreken."
Ook
voor
katholieken
geen
probleem
ven aan de taak drastische ver
hoging van de grafrechten. In
Leiden gingen deze rechten mi
nimaal omhoog, maar Leider
dorp verhoogde de rechten van
200 naar 400 gulden.
In de Leidse gemeenteraad is
PvdA-fractievoorzitter M. van
Aken een van de lieden die cre
matie sterk voorstaan. Al jaren
houdt hij zich met dit probleem
bezig. „Wel ben ik van mening,
dat iedereen moet worden vrij
gelaten in de keuze tussen be
graven en cremeren. Aan de
andere kant is het mijn overtui
ging, dat de belangstelling voor
cremeren in Leiden en omstre
ken zal toenemen als de moge
lijkheid, bijvoorbeeld op de be-
Het crematorium in Velzen
vende sfeer is toch
bij een begrafenis
bij zo'n laatste gang van
mand die je na aan het hart
lag. Je zult mentaal moeten zijn
ingesteld op de aanvaarding dat
dit aardse leven eenmaal is af-
ts. dat je Bestuurlijk gezien is begraven
I hebben, ruimtelijk een groot probleem.
De katholieke begraafplaats
Zijlpoort is gesloten; er wordt
nu ruimte geschapen voor het
katholieke volksdeel op Rhijn
hof. „Maar ik weet niet of we
zo ongelimiteerd door kunnen
gaan," vindt Van Aken; „op
Rhijnhof komt er nu weer ruim
te bij voor 1392 (kath.) begra
vingen gedurende negen jaar.
Het staat vast, dat 'de jonge ge
neratie die zich in onze gemeen
ten vestigen veel meer crema-
tieminded is dan die welke
thans tegen de AOW aanloopt.
Crematiemogelijkheid is zonder
meer een gemeenschapsvoorzie
ning die in een pakket voor de
regio thuishoort. Daar valt niet
over te discussiëren. Een cre
matorium voor Leiden en omge
ving zou in de helft van de ze
ventiger jaren in de Leidse re
gio aanwezig moeten zijn." De
gang naar het crematorium (in
Den Haag of Velsen) noemt de
heer Van Aken een lange, tot
nog toe.
De Leidse begrafenisondernemers
zijn het er niet unaniem over
eens. dat de behoefte aan een
eigen crematorium in Leiden
wel zo groot zou zijn. „Den
Haag is zo dichtbij", meent
men bij Van der Luit, „hoewel,
het zou ons in tijd schelen." De
heer Van Ingen Schenau zegt:
„Een crematorium voor deze
streken is wel nod g, maar dan
beslist geen „eenvoudig" cre
matorium. zoals in de Leidse
raad is gesuggereerd, want dan
gaat toch iedereen naar Den
Haag. Ockenburgh bijvoorbeeld
is modern ingericht, een beetje
luxe zelfs. Ockenburgh zit dan
ook - om het zo maar eens te
zeggen - dik in het werk. Dat
kun je niet zeggen van het
Haagse Nieuw-Eykenduynen,
dat veel eenvoudiger van ODzet
is en veel minder te doen
heeft."
In Leiden werden in 1970 144
overledenen naar he»t cremato
rium gebracht; het eerste half
jaar van '71 waren het er al 90,
In deze laatste periode waren
de aantallen voor het Leidse
randgebied 12, de bollenstreek
16(2 2 in 1970). Rhiinstreek 9,
Katwijk 14 en noordelijke Veen-
streek 1.
De Vereniging voor Facultatieve
crematie bouwde de eerste Ne
derlandse C rematoria: in 1914
die te Velsen en in 1954 de
richting te Dieren. Voordien
was men voor lijkverbrandingen
aangewezen op het Duitse Go-
tha, waar in de vorige eeuw
al Nederlanders werden gecre-
derlandse Crematoria: in 1914
meerd, o.a. Multatuli. Op het
ogenblik zijn in ons land 13 cre
matoria in gebruik of in aanleg.
In Meppel wordt de bouw van
een gemeentelijk crematorium
voorbereid. Het wordt een z.g.
toegevoegd crematorium, een
type dat ook in Leiden aan
vaardbaar mag worden geacht.
In Meppel beschikt men name-
Toegevoegd
O c?
crematorium
is hier te
realiseren
lijk al over bestaande aula
en koffiekamer op de gem. be
graafplaats. Door toevoeging
van een relatief geringe investe
ring en met gebruikmaking van
aanwezig personeel kan reeds
met een gering aantal crema
ties rendabel geëxploiteerd wor
den. De aanleg van een derge
lijk toegevoegd crematorium
wordt begroot op ongeveer
550.000 gulden.
De bouw van dubbele crematoria
- de meeste van de thans be
staande behoren tot dit type, in
gericht met grote en kleine au
la's en koffiekamers en met etn
capaciteit van ca. 3400 crema
ties per jaar - is uiteraard veel
kostbaarder. Ook een z;|. enkel
voudig crematorium (één op
vangruimte, één aula, één con-
doleantieruimte) vergt een fors
bedrag: ruim 2,5 miljoen gul
den. Te verwachten valt. dat
het toegevoegd crematorium in
de toekomst op een zekere
schaal toepassing zal vinden.
De reeds bestaande outillage op
de begraafplaats, die dan zowel
voor begrafenissen als crema
ties gebruikt kan worden, kan
worden aangevuld met een oven
inrichting. De vaste lasten ver
delen zich dan over crematies
en begrafenissen en het perso
neel kar. voor beide vormen
werkzaam zijn. Toeneming \:in
het aantal crematies zal leiden
tot verlaging van het aantal be
grafenissen, zodat aan een min
of meer stabiele bezetting kan
worden gedacht.
De stichting Voorlichtingscentrum
Crematoriumbouw in Den Hang
is van mening, dat deze ontwik
keling niet als een ongunstige
dient te worden beschouwd, om
dat zij de spreiding van crema
toria kan bevorderen. Men kan
zich bij deze instantie voorstel
len, dat reeds bij enkele honder-
ien crematies per jaar (een si
tuatie die zich met name in Lei-
d'ir. voordoet) op deze «vi
verantwoorde exploitatie moge
lijk zou zijn. Overigens acht
men bij de totstandkoming van
nieuwe crematoria samenwer
king tussen gemeenten, en even
tueel provincies, geboden. In
hel kader van de te verwachten
gewestvorming is het mogelijk
binnen een regio doublures te
voorkomen. Wat dit betreft
heeft men in het gebied van
Den Haag een slecht voorbeeld
met Ockenburgh en Nieuw-Ey
kenduynen en een crematorium
te Rijswijk.
In de loop van de jaren is in Ne
derland een crematiepraktijk
opgebouwd met een traditie die
aan de allerhoogste eisen vun
piëteit en accommodatie voor
de deelnemers aun de plechtig
heden voldoet en zelfs onmis
kenbaar haar invloed op de
gang van zaken bij begrafenis
sen heeft gehad.
TON PIETERS.
Oud-Leidenaar
N. Laterveer
chef Voorlichting
Haagse politie
>EN HAAG/LEIDEN De heer
N. Laterveer is benoemd tot
hoofd van de afdeling Voorlich
ting bij de Haagse politie. Hij
volgt in die functie op hoofdin
specteur W. M. van Andel, die is
benoemd tot commissaris bij de
zeden- en kinderpolitie. De heer
Laterveer was tot vorig jaar
verbonden aan het Bureau
Voorlichting van de Leidse
Rijksuniversiteit.
LEIDEN De nieuwe aula van
het museum voor Volkenkunde
aan de Steenstraat is gisteren
middag feestelijk in gebruik ge
nomen, met de prijsuitreiking
van de Paas-puzzeltocht.
De heer Duivenman, wethouder
van onderwijs, hing de eerste
drrie prijswinnaars een resp.
gouden, zilveren en bronzen me
daille om. „Leiden is een rijke
gemeente", zei hij. „Rijk aan
ideeën, rijk aan musea en rijk
aan belangstellende jeugd".
I Niet alleen de Leidse jeugd had
echter voor een complete inva
sie in de elf musea en het
V.V.V.-kantoor gezorgd, maar
ook veel jongeren van buiten de
I stad, sommigen zelfs van ver
i weg. Dat bewezen al de eerste
en tweede prijswinnaressen:
Alice van der Heijden «Zoeter-
woude) en Monique Mathot
j (Hillegom). „Gelukkig maar,
I dat jij tenminste uit Leiden
I komt", zei de heer Duivenman
Wijziging
busdienst
zaterdag
EIDF.N In verbund met het
„Bollenccrso", dat op zaterdag,
22 april a.s, door de Bollcn-
sireck trekt, zal voor lijn 50 vun
de N7.H (de lijn Leiden-llaur-
lem v.v.) een gewijzigde dienst
regeling gelden.
Iet schema voor die dag luidt:
i/an Leiden: t/m 9.00 uur tot
Haarlem, l/m 10,45 uur tot Ben-
nebroek. t/m 13.30 uur tot Hille
gom: t/m 14.30 uur tot Lisse;
t/m 15.45 uur tot Sassenheim.
:/m 17.00 uur tot Warmond.
Vanaf 17.15 u. weer naar Huur-
Van Haarlem: t m 10.20 u. tot Lei
den. t/m 12.50 vervallen, t/m
15.20 uur tot Bennebroek. t/m
15.35 uur tot Hillegom. t/m 16.05
uur tot Lisse. Vanaf 16.20 uur
Er moet rekening gehouden wor
den met vertraging. Naar en
van de Keukenhof, worden in
dien nodig extra diensten on
derhouden.
n der Heyden en Attie de Goede
tegen de derde prijswinnares
Attie de Goede. Behalve een
medaille ontvingen alledrie nog
een waardebon en een bos tul
pen. Bovendien werd aan Alice
ook een grote doos postpapier
aangeboden. De overige 20 win
ti winnaressen mochten
i een waardebon en tul
pen komen halen bij de eretafel.
•Alle prijzen waren beschikbaar
gesteld door leden van het Leids
City Centrum. Na afloop van de
„plechtigheid" werd een inte
ressante kleurenfilm getoond
over Siam. De heer Coppers
van Alberts Corner, die de puz-
zel-tocht-drukte vanuit zijn res
taurant zo eens had gade gesla
gen. verraste eerst de medewer
kenden van de V.V.V. met een
Gymlokaal voor
Dr. Ariënsschool
NIEUWKOOP - Op de hoek van
de Lindelaan - iepenstraat in
Nieuwkoop komt een gvmniistiek-
lokaallokaal voor de Dr. Ariëns-
school, althans wunneer de ge
meenteraad volgende week don
derdag met een desbetreffend
voorstel akkoord gaat. Met de
bouw van het lokaal is een be
drag gemoeid van 570.000 gul-
grote taart en koffie en bood
gisteren alle aanwezigen (ook
ouders en vrienden) een con- In de raad van volgende weck
sumptie aun in Alberts Corner. I komt ook aan de orde de stlch-
De volledige lijst van gelukki- ting van een tweeklassige r.k.
gen is reeds in de L.C.-editie kleuterschool in het bestem-
van 14 april gepubliceerd. mingsplan „Bouwlust".
LEIDEN —Maandag viert de
Ned. Slagerspatroonverenl-
ging van Leiden en omstre
ken haar 45-jarig bestaan i
het Motel in Sassenheim.
LEIDEN Zondag zal in
de Bijkerk-Leiden-Noord
(aula van de Alphons Ariëns-
school aan de Timorstraat)
een thematische jongen
dienst worden gehouden ov
„Eenzaam maar niet
leen", aanvang 11 uur. I
dienst zal worden verzorgd
door het Gereformeerde Pe
tra-jeugdkoor. Voorganger en
predikant is Pater de Ponti.
Het thema is geïnspireerd op
krantenberichten met als kop:
„Reeds tien dagen dood".
LEIDEN Vrijdagavond
zal op jazz-zolder Hot House
het kwintet Enno Spaander
man/Martin Verlinden optre
den. aanvang 22 uur. Op 28
april zal Peter Grimston, de
bekende Amerikaanse zanger
naar Hot House komen met
het kwartet Rein de Graaf.
LEIDEN Op 28 april zal
de heer J. de Zwart foeste-
liik gehuldigd worden omdat
hij reeds vijfentwintig Ja;
werkt bij het bouw- en aa
nemersbedrijf J. Bekooy at
de Oude Singel. De receptie
wordt gehouden van 16
17.30 uur in het Ontmoetings
centrum. Boshuizerlnnn 38b
LEIDEN De Unie v
Vrouwelijke Vrijwilligers
de Nederlandse Vereniging
van Huisvrouwen organise
ren op 25 en 26 april een
merkledingbeurs in het Loge-
gebouw, Steenschuur 6. Op
dinsdag worden de goederen
ingenomen van 14 tot 16
van 19.30 tot 21.30 ut
Woensdag is de verkoop v,
9.30 tot 15 uur. (Volgnum
mers vanaf 9 uur: uitbeta
ling tussen 16 en 17.30 uur).
Men wordt verzocht vooral
kinderkleding aan te bieden.
LEIDEN De Leidse Poli
tie SDortverenigine organi
seert in samenwerking met
de Oranje-strnndloopcomiT
sie een trimwandeling op 29
april. De start is om 14
vanaf het strand van
wijk aan de Zuid-Boulevard.
De afstanden zijn 5 of 10
km, voor de jeugd 3 km.
Deelnemerskaarten zijn
krijgbaar aan het Bureau
vun Politie. Zonnevcldstruat.
•OEGSTGEEST In het
Rijnlands Lyceum le Oegst-
geest zullen van 24—30 april
1972, tijdens de aktie-week
„Onderwijs voor Botswana",
tekeningen te zien zijn van
Ali ikansr kuuli-ini. Deze te
keningen vormen 'n onderdeel
van een tentoonstelling die
tot ert met morcen ui het
Congresgebouw ri ^>-1 Haaiz
i/orJi g-.D« werk
stukjes werden verkregen uit
een schoolwedstrijd in
Afrikaanse landen welke
werd uitgeschreven door de
wereldfederatie tot bescher
ming van dieren, sectie „Hu
man Education" met uls the
ma: „Een I'- daad
mens en dier". De kunst
werkjes zijn tijdens de ten
toonstelling te koop, een deel
van de opbrengst is bestemd
voor „Onderwijs in Bot:
•OEGSTGEEST Tijdens
de gisterenavond in „Het
Witle Huis" gehouden ulge-
mene ledenvergadering
de Dierenbescherming nfd.
Oegstgeest werd de wens
gesproken dut vele hondenbe
zitters hun huisdier nog wal
beter opvoeden zodat stri
en lanen niet worden be
vuild. Uit een verslag
secretaris Teunissen bleek
dal de afdeling rond 700 le
den telt waarvan Sussen-
heim, welke plaats deel i
maakt van de Oegstgecster
afd.. een zestigtal leden voo
haar rekening neemt. Bchoi
dens de goedkeuring va
Ged. Staten zal de gi-meente
Oegstgeest haar subsidie aan
de vereniging verhogen i
400 gulden. Uitvoerig werd
van gedachten gewisseld
over het dierenpension
de Ilnarlemmertrekvuarl,
afdeling draagt hieraan 6000
gulden per jaar bij. De heer
H. van der Luit werd als be
stuurslid herkozen terwijl de
heer H. Beumer als ni
bestuurslid zijn entree mi
te. Penningmeester Gayke-
ma zag zijn plaats ga;
ingenomen door een jonge
kracht.
OEGSTGEEST Heden
avond te 19.30 uur vcrgudei
de gemeenteraad. De agenda
vermeldt o.m. grondruil
Zoutkeetluan, houwrijpma
ken en uitgifte van grond In
het plan tan westen van dl
Rhijngeesterstraalweg, ii
trekking subsidiëring huis
houdelijke en gezinsvoorlich
ting en bijzonder onderhoud
en verbouw raadhuis
VOORHOUT De Voorhoutse
toneelvereniging Cultuur
Verheft voert dinsdag
staande in het Dorpshuis
blijspel „Zeeman, pas op"
van Philip King en Cn.y
Falkland; aanvung 20.00 uur
De baten komen ton
de aan de uitgaansdag
de bejaarden. Dinsdagmiddag
wordt er ook een gratis uit
voering gegeven voor de be
jaarden: aanvang 14.30 uur.
Zaterdag worden er in heel
Voorhout loten verkocht ten
bate van de toneelvereni
ging. Toegangsbewijzen
1,50, loten per stuk 0,25.
WARMOND —Maandag verga
dert de Vereniging tot Vie
ring van Warmondse Feestei
in hotel De Zon aan d>
Dorpsstraat; aanvang 20.00
