Aantal verzuim-ongevallen laag
in verhouding
tot andere landen.
Maar goed uitkijken is natuurlijk steeds de boodschap.
DEZE AFDELING WERKT
KEG1 DAGEN
ZONDER ^^TUIMONGEVALU
HELP'^k J U BEWUST MJ
DIT TE VERJ
OVER MENSEN EN HUN WERK
BIJ HOOGOVENS(4)
Een continu-bedrijf. Intensief transport. Zwaar materiaal. Op
sommige plaatsen werken in de nabijheid van vuur. Dat maakt
veilig werken bij Hoogovens niet zomaar tot een vanzelfsprekende
zaak. Goed uitkijken is natuurlijk steeds de boodschap. Maar
dat alleen is nog niet voldoende. Om nog betere resultaten te
kunnen bereiken is er een dienst van specialisten - de Veilig
heidsdienst - die let op alles wat zelfs maar de kans op ongeval
len kan verkleinen. Deze aanvulling op de grote zorg voor de
veiligheid van het personeel van hoog tot laag maakt het duide
lijk, dat het geen toeval is dat er op dit gebied bij Hoogovens
opmerkelijk weinig misgaat.
Als je leeft, dan loop je risico's. Als je
werkt, dan neem je risico's. Ongelukken
kunnen nu eenmaal overal gebeuren.
Je kunt er niet van uitgaan dat je ze met
een veiligheidsdienst uit de wereld
helpt. Zo'n dienst moet samenwerken
met alle anderen, kan hen helpen in het
veiligheidswerk. En als je dan een lager
percentage ongevallen hebt dan soort
gelijke bedrijven in het buitenland, mag
je zeggen dat al je werk niet nutteloos
is geweest.
Veiligheidsdienst
helpt veilig werken
Een man van de productie weet dat er
1000 ton geraamd is en hij weet precies
wanneer hij die 1000 ton heeft gemaakt.
Dat is iets positiefs dat men kan meten.
De resultaten, de inspanningen in ons
veiligheidswerk kunnen alleen maar
worden gemeten aan iets negatiefs, na
melijk aan het aantal ongevallen. Hoe
minder hoe beter! Het positieve, het
aantal ongevallen dat werd voorkomen,
is onbekend en niet meetbaar.
Overtuigen
zonder betuttelen
Het is wel 'ns moeilijk een man die zijn
vak kent ervan te overtuigen dat hij in
een bepaalde situatie niet helemaal
veilig bezig is. Hij voelt dit al heel gauw
als een gebrek aan waardering en als
twijfel aan zijn vakkennis en ervaring.
Wanneer een schilder op een wiebelende
ladder staat te manoeuvreren dan ziet
hij daar geen groot gevaar in. Anders
zou hy al lang naar beneden zijn ge
komen om die ladder te verplaatsen.
Nu komen wij en zeggen: 'Hó man,
wat je daarboven doet is gevaarlijk'.
Daar is hij niet ogenblikkelijk van over
tuigd. Hij doet dat iedere dag zo en wy
zijn in zijn ogen maar leken die toe
vallig 'ns langskomen.
Er werken zo'n 23.000 man bij Hoog
ovens. Buitenstaanders schatten dit aan
tal soms veel hoger maar meestal aan-
■zienlijk lager. Ook over wat er zoal
gebeurt bij Hoogovens verschilt men van
opvatting.
Als het gaat om de werkomstandigheden
lopen de gedachten eveneens sterk uiteen.
Ze variëren van warm tot koud, van
schoon tot vuil, van gevaarlijk tot veilig.
Wie heeft gelijk Hoe was het vroeger
en hoe is het nu bij Hoogovens?
Zulke en andere vragen hebben we voor
gelegd aan mannen die het bedrijf door
en door kennen. Zij vertellen om de beurt
hoe het toegaat in hun afdeling.
Vandaag is het woord aan
Ir. L.P.A. van Pol,
chef Veiligheidsdienst.
Het komt er dan vooral op aan de man
in een rustig gesprek van het gevaar te
overtuigen. Zonder betuttelend te doen.
Ik heb in mijn loopbaan eigenlijk maar
eenmaal een geval meegemaakt dat een
man achteraf de veiligheidsdienst is ko
men bedanken! Hij werkte zonder gor
del 20 meter hoog op een dikke leiding.
De veiligheidsfunctionaris kwam voor
bij en vroeg hem naar beneden te ko
men. Dat gebeurde onder veel protesten.
Dc man gaat toch maar zijn gordel
halen, klimt weer naar boven, haakt
zich vast en gaat weer door met zijn
werk. Een tijdje later schiet zijn ge
reedschap uit, hij verliest zijn even
wicht en valtGelukkig blijft hij hangen
aan zijn gordel. Daar dankt hij nu nog
zijn bestaan aan.
Wie werkt
neemt risico's
Ik wil niet de indruk wekken, dat wy
absoluut veilig zouden kunnen zijn.
Wel kunnen wij veilig werken. Ik maak
namelijk onderscheid tussen veilig wer
ken en veilig zijn.
Wie werkt neemt risico's. Het is onze
bedoeling de risico's tot het aanvaard
bare terug te brengen. Niet om alle risi
co's te vermijden, want dat is volkomen
tegennatuurlijk en ook niet haalbaar.
Hoogovens zou een
'veiligheids-cup'
kunnen verdienen
Zoals gezegd is het resultaat van onze
gezamenlijke inspanning helaas alleen
maar meetbaar aan de keren dat wij ge
faald hebben. Dus het aantal malen dat
er zich een ongeval voordoet. Dat is ook
Het land dat ons het dichtst benadert is
Frankrijk met 77. Duitsland zit rond
de 96, Italië op 103, België op 105 en
Luxemburg rond 109.
Wanneer we deze cijfers vergelijken dan
zou Hoogovens zeker in aanmerking
komen voor een Europese 'veiligheids
cup' als die werd uitgeloofd l
Waar bleven uw
driewegstekkers?
'Maar ook als we letten op het aantal
huishoudelijke ongevallen - over ver
keersongevallen spreken we hier maar
'niet - is het in huis eigenlijk veel ge
vaarlijker. We moeten daarbij natuur
lijk niet vergeten dat wc thuis ook met
ongetrainde mensen zitten. Mensen van
0 tot 100 jaar. Mensen zonder veilig
heidsdienst die dagelijks mee oplet en
adviseert, mensen die vaak ook over
onvoldoende middelen beschikken of ze
er niet voor over hebben om de nood
zakelijke veiligheidsmaatregelen te tref-
Een van de vele aktieborden in lit
het enige dat ik kan vergelijken met
andere bedrijven, met andere staal
bedrijven.
Wij hebben in Nederland een overzicht
van de zware metaalindustrie waar aan
het gemiddeld aantal ongevallen een
bepaald cijfer wordt gegeven.
Onder ongevallen verstaat men dan
zogenaamde 'verzuim-ongevallen', dat
zijn ongevallen die tot gevolg hebben
dat iemand zijn werk voor minstens
1 dienst (=8 uur) moet verzuimen.
Het veiligheidsinstituut te Amsterdam
verzamelt dc gegevens van deze bedrijfs
ongevallen met verzuim per bedrijfs
groep. Zo is Hoogovens met 55 andere
bedrijven opgenomen in de groep
'Zware Metaalindustrie*. Het onge-
vallcncijfer betreft nu het aantal ver
zuim-ongevallen per J0O man per jaar
in een bepaalde groep. In 1970 bedroeg
dat cijfer voor de zware metaalindustrie
zónder Hoogovens 7,3 en voor Hoog
ovens alleen 4,6. Wij liggen dus ruim
1/3 lager, wij liggen zelfs belangrijk
onder het gemiddelde van de hele
Nederlandse metaalindustrie. Nu kunt
u zeggen dat wij de enige grote staal
industrie in Nederland zijn. Daarom is
het interessant ook ccn vergelijking te
maken met buitenlandse staalindus
trieën, bijvoorbeeld in de EGKS-landen.
Daarvoor gebruikt men weer andere
vergclijkingsgctallen, namelijk het aan
tal verzuim-ongevallen die betrekking
hebben op 1 miljoen gewerkte uren.
Over de jaren 1960 tot cn met 1969 be
draagt dat cijfer gemiddeld 89 voor de
totale EGKS en voor Hoogovens alléén
rond 52. Dat is ruim 40% minder.
Een simpel voorbeeld. Wie nu een
winkel binnenstapt om een drieweg-
stekker te kopen die krijgt hem niet
meer. Maar wie van ons, mijzelf niet
uitgezonderd, heeft vanaf het moment
dat de driewegstekker in de oude vorm
voor de verkoop werd verboden alle
driewegstekkers in zijn huis opgeruimd
en ze door nieuwe vervangen? Geld
weggooien, noemen wij dat! Maar als
wij bij Hoogovens op een gegeven mo
ment zeggen dat er iets niet goed is dan
gaat het er onherroepelijk meteen uit.
Dan komt er nieuw voor in de plaats.
Niet vaag doen
over gevaren
'Wees voorzichtig' is een te algemeen
advies. Het is veel efficiënter als uw
vrouw op het moment dat u 's morgens
weggaat zou zeggen: 'Kijk goed uit bij
de overweg'. Dan heb je de concrete
opdracht om op een gevaarlijk punt
goed op te letten. We moeten duidelijk
zeggen om welk gevaar het gaat en wat
je er tegen moet doen. In het bedrijf
moeten we proberen om dat zoveel mo
gelijk in de werkinstructie verweven te
krijgen. Dat wil zeggen een man direct
te leren op welke manier hy zyn werk
moet doen om een goed resultaat te be
halen zonder ongevallen. Dat is veel
effectiever dan hem eerst te leren hoe
hij het werk moet doen en hem er dan
nog 17 veiligheidsvoorschriften bij te
geven. Waar hij ook allemaal aan zou
moeten denken en vooral aan wat hij
allemaal niet moet doen. Het is veel
eenvoudiger om hem één veilige manier
te leren dan hem 20 manieren te vertel
len waarop hij het niet moet doen.
Wantje vergeet dan dc 21ste die hij net
op zijn werk tegenkomt of die hij zelf
uitvindt.
Veiligheid is eigenlijk een op ervaring
gebaseerd vak. Een heleboel ervaring
en een heleboel naar jezelf kijken en van
jezelf uit redeneren.
Begrip en
vertrouwen zijn
nodig om
aanwijzingen
op te volgen
Je zou kunnen volstaan met te zeggen:
'Hier zijn enkele voorschriften, die zijn
goed uitgedokterd. Volg die nu maar
op dan gaat het wel goed'.
Dat is een benadering die helemaal niet
meer past in onze tijd. Wij streven er in
het algemeen naar om bij iemand het be
grip aan te kweken voor het risico dat
hij door een bepaalde handelwijze kan
lopen.
Hoe groter dat begrip des te meer is hij
bereid de voorschriften op te volgen.
Ieder mens heeft al een min of meer
ontwikkeldveiligheidsgcvocI.Daarmoet
je iets aan toevoegen. En die toevoeging
geef je in een veiligheids-instructie.
Zo'n instructie schrijft niet alleen voor
dat je iets zus of zo moet doen, maar
moet ook een begrijpelijke uitleg geven
waaróm je iets zus of zo moet doen.
Ik noem een instructie pas goed wan
neer iemand die er een keer van gaat
afwijken zich er ook van bewust is dat
hij anders handelt dan in zijn instructie
staat.
Naast het begrip voor veiligheidsmaat
regelen moet er natuurlijk ook een stuk
vertrouwen zijn in wat een veiligheids
dienst adviseert. Vertrouwen in het
oordeel, de kennis en de ervaring van
een specialist. Zo dragen wc dan alle
maal samen by aan het veilig werken.
En daarmee hebben we al heel wat
bereikt. Maar nooit genoeg zolang we
nog te maken hebben met de narigheid
die één enkel ongeval al kan veroorza
ken. Daarom zal een goede veiligheids
dienst nooit klaar en zelden tevreden
zijn.
V
HOOGOVENS
