Nachtconcert
Steve Miller
Mislukte oproep
tot revolutie in
poëtische tv-film
van v. d. Keuken
Hou het scherm in 't oog THE/TEVEfïllLLERBRflD
Inzamelingsactie voor
stichting ombudsman
TERUGBLIK
PAGINA 2
LEIDSE COUüANT
DONDERDAG 9 MAART 1972
De filmer Johan van der
Keuken, toch niet de eerste
de beste op zijn gebied,
heeft hi opdracht van de
VPRO zijn eerste avond
vullende film vervaardigd.
Deze handelt onder de titel
Dagboek over ontwikke
lingshulp en is van begin
tot eind in de goede bedoe
lingen blijven steken. Men
behoeft de visie van deze
recensent niet te delen,
maar laat men wel de
moeite nemen om van
avond om 20.50 uur af te
stemmen op Ned. I. Men
krijgt dan het werkstuk te
zien van een man, die met
de camera weet om te
gaan, maar met een knip
oog naar en een homma
ge aan Joris Ivens teveel
wil bewijzen en derhalve
niets bewijst, zelfs büna
het tegendeel van het
beoogde effect sorteert.
Bepalen we ons allereerst tot het
procédé. Van der Keuken heeft
de beelden willen laten spreken
en verleent ze een documentair
karakter. In de afwisseling tus
sen opnamen van hoog ontwik
kelde landen, zoals het onze, en
onderontwikkelde gebieden in
Kameroen en Marokko, "zoekt
hij tegenstellingen. Veel van
zijn beelden uit die Afrikaanse
landen geeft hij in de rustiek
van de arbeidende boerenbevol
king een poëtische toets mee.
Plaatst hij tegenover dit laatste
de benauwende autocavalcade
van onze beschaving, dan wenst
men als kijker Ihaast onderont
wikkeld te zijn om tenminste de
autostank te kunnen ontlopen.
De ideologie achter deze film zou
de toeschouwer dan ook ontgaan
als v. d. Keuken tussen de se
quences door niet had gewerkt
met leesteksten, die getuigen
van een onderontwikkeld begrip
van ontwikkelingshulp. Lees
mee: In de onderontwikkelde
landen redden witte handen le
vens en meer kinderen worden
groot. Het natuurlijk evenwicht
wordt verbroken. De landbouw
kan die mensen niet meer voe
den. De massa's zullen hun ei
gen lot moeten veranderen. De
centrale macht versterkt zich
en daarmee de macht van de
ondernemers, de militairen en
de technici. De overontwikkelde
landen moeten hun industriële
Johan v. d. Keuken aan het werk in Kameroen
produktie verminderen, de en inkomens gelijk verdelen,
werktijd verkorten, bezit en Dit voert v. d. Keuken aan het
verbruik van goederen beperken slot van zijn film tot de conclu
sie, dat er maar één oplossing
is oni dit alles te bewerkstelli
gen: Revolutie. De projectie
van dit woord op een donker
doek (scherm) vormt het slot
van deze film.
Hinken
Met deze tekst komt de film op
drie pretenties te hinken. Ten
eerste wil zij revolutionair,
strijdbaar zijn, ten tweede een
documentaire van ten dele mis
lukte (zie boven) tegenstellingen
en ten derde de poëzie van de
mens gebonden aan zijn eigen
wereld. Aan dit teveel heeft Jo
han van der Keuken zich ver
tild. Als men bijv. na het lezen
van een strijdbare tekst in de
erna volgende beelden Afrikaan
se vrouwen ontwaart, die in een
zonnig en kleurig rivierland
schap de was doen in alle rust
van een wereld die geen haast
heeft, dan zit men zich toch af
te vragen waar v. d. Keuken
nou eigenlijk heen wil. Wil hij
nou revolutie of wil hij met ons
westerlingen in navolging van
Rousseau terug naar de natuur?
er opzichten is deze filmer
zich in dit produkt aan het over
lopen. Om zijn gedachten breed
uit te diepen gebruikt hij asso
ciatieve beelden en wijdlopige
herhalingen, die niet als bij de
geboren filmer Ivens een dra
matische werking krijgen, maar
de gedachten juist afhalen van
hetgeen aan de orde is. Daar
mee nog niet tevreden wendt hij
ook nog lijnenpatronen in dyna
mische motieven aan om zijn
bedoelingen optisch kracht bij
te zetten. Wij werden daardoor
afgeleid van de kennehjk, ge
zien het woord revolutie, toch
wel zwaarwegende strekking
van deze film.
Geen ideoloog
Behalve in de strekking van de
film, hinkt Johan v. d. Keuken
ook in de techniek. Hij kreeg
zijn opdracht van de VPRO en
was derhalve bekend met de be
stemming, n.l. uitzending op de
tv. Het kleine scherm verplicht
tot veel close ups en half-totale
beelden. Met in zijn hart kenne
lijk de stille hoop op vertoning
fcn de bioscoop mam hij echter
zijn toevlucht tot een overdosis
aan totaalbeelden en die dan
nog in kleur. Op het kleine
zwartwitte scherm zou bijgevolg
deze film ook visueel wel eens
de mist in kunnen gaan.
Een poëtisch beeld uit een ontwikkelingsland
voor de toeschouwer onoverko
melijke gevoel onder druk van
buiten af, hij is door zijn aard
toch teveel betrokken bij het
verschijnsle mens dan dat hij in
te kapselen zou zijn in een ideo
logie. Zijn woorden preken revo
lutie. zijn beelden schilderen
mensen, vreedzaam bezig met
hun eigen bekommernissen,
zwangerschap, de was, het baden
van de kinderen en het bewer
ken van hef land. Natuurlijk be
vat deze film ook schrijnende
beelden van ziekte en dood, za
ken welke met revolutie niet zijn
te beteugelen. Die worden dan
met zoveel filmisch mededogen
benaderd, dat elke opstandigheid
er vreemd aan is.
Daarna debiteert hij weer 'n lees
tekst, die de hoog ontwikkelde
techniek van het rijke westen
bijna als zaligmakend aan
prijst: Mensen aanvaarden het
geluk en het liijden totdat de
techniek er iets aan doet. De
techniek maakt lijden tot een
misstand en geluk tot een rede
lijk doel. Even verderop wil hij
de techniek ten onzent echter
weer terugdraaien. Dan vraagt
men zich opnieuw af waar v. d.
Keuken nu eigenlijk mee bezig
is. Met veel soberder middelen
zijn de laatste jaren tv-docu-
mentaires gemaakt, die veel
onthullender aankomen.
Johain v. d. Keuken is als mens
eerder een dichter dan een den
ker. Als filmer laat hij zich ken
nen als een poëet. Waar hij zich
in de richting van Ivens heeft
willen forceren, doet hij dit tot
schade van zijn persoonlijk fil
merschap.
Maar bekijk het nou vanavond
ook zelf eens.
TON OLIEMULLER
Australische
zangeres
voor
Nederland
naar Intern.
Songfestival
DEN HAAG (ANP) De Austra
lische chansonnière Wilma Rea
ding zal voor Nederland deelne
men aan het Internationale
Songfestival, dat volgende
maand april wordt gehouden.
De Nederlander John Wardell ont
dekte de Polynesische Australi-
scne vorig jaar in een nachtclub
in Manilla en liet haar naar Ne
derland overkomen. Sindsdien
heeft de zangeres, gevestigd in
Landsmeer, successen geboekt,
onder meer met een televisie
show en de langspeelplaat „Wil
ma Reading on fire".
Zij werkt thans In Londen onder
leiding van Gordon Mills aan te
levisieshows met Humperdinck,
Tom Jones en Gilbert O'Sulli-
van. Haar impresario Louis van
Rees verwacht, dat Wilma Rea
ding nog dit jaar uitgroeit tot
een ster van grote en internatio
nale klasse.
TELEVISIE
HEDEN
NEDERLAND I
Pearl Bailey
in ziekenhuis
LOS ANGELES (AP) - De zange
res Pearl Bailey, 53 jaar, ós op
nieuw in het ziekenhuis opgeno
men, nadat zij binnen een
maand voor de tweede maal
een hartaanval had gehad.
NOS
•18.45 uur
18.55 uur
VPRO
•19.05 ui
19.11 uur
19.4
20.35
•20.50 uur
22.10
Beertje Colargol
VPRO-muziek
Popeye
Journaal
Berichten uit de
samenleving
Laurel en Hardy
Dagboek (film)
r In gesprek met
drs. Den Uyl
r Oordeel, vooroordeel
overoordelen
r Journaal
NEDERLAND II
TROS
•18.45 uur
•18.55 uur
19.05
•19.10 uur
•19.35 uur
•20.00 uur
•20.21 uur
•20.55 uur
•21.45 uur
22.20 uur
NOS
22.35 uur 1
•23.00 uur J
Fabeltjeskrr/it
Journaal
Calimero
Zorro
Omnibus
Journaal
Dubbel en dwars
Mission impossible
TROS sport
Roelof Stalknecht
(muziek)
MORGEN
KUNST EN
KUNSTENAARS
Kleurenlitho's van Hannes Post-
ma worden geëxposeerd in Ga
lerie Arta, Kazernestraat 58,
Dan Haag, van 14 maart tot 1
april.
De 21ste Jacob Hartog-prijs wordt
door de voorzitter van Pulchri
Studio uitgereikt tijdens de ope
ning van de Voorjaarstentoon
stelling 1972 op zaterdag 11
maart in de gebouwen van
Pulchri Studio te Den Haag om
16.00 uur.
Joop van Tijn is vanavond in ge
sprek met Joop Den Uyl.
Binnenkort
nieuwe
Top Star
elpee
(Van onze showredactie)
AMSTERDAM Eind deze
maand zal in ons land een vier
de Top Star Festivalelpee in
omloop worden gebracht, waar
van de opbrengst is bestemd
voor internationale vluchtelin
genhulp. Deze plaat komt tot
stand door een gezamenlijk ini
tiatief van de hoge Commissaris
van de VN voor vluchtelingen
en de Ned. grammofoonplaten
industrie.
Door vele artiesten is belangeloze
medewerking verleend aan dit
initiatief. De elpee bevat bijdra
gen van Nana Mouskouri, En-
gelbert Humperdinck, Mireille
Mathieu, Andy WilPiams, José
Feliciano, Aretha Franklin, Ani
ta Kerr, James Last en de Ned.
popgroep Ekseptiion.
De Steve Miller Band, nu een
vijfmans-formatie met als enige
overblijver uit de vroegere
samenstelling drummer Jack
King, gaf 18 febr. een succesvol
nachtconcert In het Amsterdams
Concertgebouw. De dag daarvoor
werd door de VPRO een pro
gramma van een uur opgeno
men. Het optreden van deze uit
San Francisco afkomstige for
matie is het neusje van de zalm
voor de ware popliefhebber.
In 1968 gaf deze groep het Ameri
kaanse antwoord op het Britse
bluesgebeuren. Leider van de
groep is Steve Miller, sologita-
ristleadzanger. De Amerikaanse
platenmaatschappij Cepitol had
destijds bijzonder veel vertrou
wen in het succes van de band.
Nog voordat ze een noot op pa
pier hadden gezet kregen ze een
voorschot van maar liefst 50.000
dollar. The Steve Miller band
die ook door Beatle Paul
McCartney bewonderd wordt,
bestaat uit Jack King drums
Steve Miller en Ross Valory
bas.
Hun laatste l.p. was Rock Love,
terwijl nog in april en nieuwe
langspeelplaat wordt verwacht.
Overigens werden van het con
cert ook enige opnamen ge
maakt die wellicht voor een l.p.
kunnen worden gébruikt.
Ned. I 19.11 uur
Beertje Colargol
Colargol verzint een list om in het
paleis van de koning een kijkje
te nemen.
Ned. I 19.05 uur
Laurel en Hardy
Stan en Ollie ontmoeten op het
golfveld, waar ze door hun
vrouwen naar toe gestuurd zijn,
twee erg lieve meisjes. Natuur
lijk gebeuren er dan weer enige
ongelukjes.
Ned. II 20.35 uur
In gesprek met
Joop van Tijn heeft vanavond een
gesprek met de fractievoorzitter
van de PvdA in de Tweede Ka
mer drs, J. den Uyl.
Ned. I 22.10 uur
Oordeel, vooroordeel
In de tweede uitzending van dit
programma gaat het over de
Turkse gastarbeiders. Drie Mission Impossible
Turkse gezinnen praten over
hun problemen in de Nederland
se samenleving. De grootste
moeilijkheid blijkt de taal te
jock hing
/teve miller
ro/r valory
diet te brengen. Hij vertelt rond
dat Zorro een juwelendiefstal
heeft gepleegd. Bijna wordt Don
Diego's dubbelrol ontdekt.
Ned. II 19.10 uur.
zijn.
Ned. II 22.40 uur
Calimero
Priscilla, een nichtje van Calime
ro, komt op bezoek. Calimero
vindt het echter helemaal niet
zo leuk.
Ned. II 19.05 uur
Zorro
Monastario probeert nog steeds
de naam van Zorro in diskre-
De Impossible Missions Force
krijgt de opdracht een politieke
gevangene te bevrijden voordat
deze zal doorslaan tijdens een
wrede ondervraging.
Ned. II 20.55 uur
TROS-sport
In de maandelijkse sportrevue
praat men nog even na over de
gisteren gespeelde Europa-cup
wedstrijden. Verder de vaste ru
brieken „Die van toen," „Sport
op sport" en „Zij van hem".
Ned. II 21.45 uur
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Een „Stichting VARA ombuds
man" zal de werkzaamheden van Marcel van
Dam als ombudsman van de VARA gaan begelei
den.
Ze zal ook de nazorg van de programma's voor
haar rekening nemen. Deze werkzaamheden zijn
tot dusver verricht door een apparaat van ruim
honderd man (onder wie tachtig vrijwilligers),
dat Marcel van Dam om zich had opgebouwd.
De kosten van dit apparaat werden dermate
hoog, dat de VARA heeft moeten overwegen om
het programma te stoppen. Men heeft gemeend,
de oplossing te moeten zoeken in de oprichting
van een stichting die geheel zelfstandig zal ope
reren.
De financiële armslag zal de stichting moeten krij
gen van de opbrengst van een inzamelingsactie,
die de VARA op 23 mei zal houden. De VARA
zendt die avond een amusementsprogramma via
de televisie uit, gepresenteerd door Mies Bouw
man. Rond 55.000 via het eigen verenigingsappa
raat gemobiliseerde collectanten zullen die avond
op pad gaan voor een huis-aan-huis collecte. Om
de stichting een jaar te laten draaien zoals de
VARA voor ogen heeft, zal een bedrag van een
miljoen nodig zijn.
De VARA kreeg verleden jaar rond 35.0000 brieven
n.a.v. de ombudsman-programma's.
De brieven zijn alle beantwoord. De begeleiding en
de nazorg van het programma kostte echter een
miljoen gulden. Deze kosten kwamen geheel ten
laste van het programmabudget.
Het inmiddels gevormde fonds voor de stichting i:
oprichting beschikt momenteel over 32.000 gulden
aan giften. Marcel van Dam stelde begin dit jaar
als eerste een bedrag van 15000 beschikbaar, dat
hij had gekregen als Foresters-prijs.
We hebben het erg lang moeten
missen, maar gisteren was het
er dubbel-op: voetbal van top
kwaliteit op het scherm. Twee
wedstrijden achter elkaar maar
liefst. Dat lijkt teveel, maar we
vonden elke minuut ervan de
moeite waard.
Wat voetbal zo enorm t.v.-geniek
maakt is natuurlijk het onvoor
spelbare karakter ervan. Een
sublieme aktie kan nergens toe
leiden, een simpele fout kan
rampzalige gevolgen hebben. Je
blijft tweemaal drie kwartier in
volkomen onzekerheid over de
afloop en dat maakt elke sekon-
de interessant.
bekende filmster Peter
Finch vertoeft met vakantie
een paar dagen in ons land
samen met zijn Jamaicaanse
vrouw Ingle en hun dochter
tje Diane. Hier zitten zij aan
de dis in een Rotterdams ho-
Daar komt bij dat wij rustig mo
gen stellen dat de Nederlandse
t.v.-technici ideale beeldvsrslag-
gevers zijn. Gisteren waren er
vier ploegen in aktie en twee
maal was de reportage van
top-kwallteit.
De rol van de kommentator is bij
voetbal van veel minder belang
dan bijvoorbeeld bij schaats
wedstrijden. De schaatskom-
mentator moet in wezen onmo-
gelijk-saaie beelden door tijd-
vergeiijkingen e.d. in spannende
termen „vertalen". Bij top-voet-
bal zijn de beelden nooit saai,
kan de kommentator zich der
halve bepalen tot rustige infor
matie.
Vergelijkenderwijs vonden we gis
teren Coen Verhoef de beste
komm.entator. Bij Feyenoord—
Benfica noemde hij attent tel
kens man-en-paard. We wisten
ste?ds wie er aan de bal was,
welke overtreding begaan werd,
welke beslissing door de
NEDERLAND I
10.45 uur:
18.45 uur:
18.55 uur:
KRO:
19.05 uur:
20.00 uur:
20.21 uur:
21.10 uur:
22.00 uur:
School-t.v.
Fabeltjeskrant
Journaal
Piste
Journaal
Brandpunt
Bonanza
Pianoconcerten
Mozart
22.30 uur: Peter Sarpong,
zwarte bisschop
22.50 uur: Journaal
22.55 uur: Teleac
NEDERLAND II
AVRO:
18.45 uur:
18.55 uur:
19.05 uur:
19.30
20.00 uur
20.21 uur:
21.10 uur:
NOS:
22.20 uur:
22.50 uur:
Fabeltjeskrant
Journaal
The Cats aglow
Vlieg er niet in
Journaal
Perspectief
Voor de vuist weg
22.55 uur: Den Haag vandaag
RADIO
HEDEN
Op de
Nieuws. 18.41 Wereld:
(S) Muziek
19.05 Kerkorgelci
af, praatje. 1S.Ï
ima. 1S.S
des Heüi
scheidsrechter werd genomen.
Ajax—Arsenal werd begeleid door
Herman Kuiphof. Zijn verslag
geving is kleuriger, gaat ervan
uit dat de beelden te weinig ge
ven, ook wat de sfeer betreft,
enthousiaste begeleiding behoe
ven.
Dat resulteert dan in een kom-
mentaar dat veel „sappiger" Is
dan dat van Verhoef, maar in
die sappigheid sluipen ook din
gen in die voetbalkenners moe
ten verafschuwen. Bijvoorbeeld
het gebrek aan de juiste wed
strijdanalyse. Na gisteren staat
Arsenal praktisch in de halve fi
nale door zijn knappe verdedi
ging in de uit-wedstrijd. Kuiphof
leek het niet te weten.
Bovendien: Herman excelleert in
„stoppers"... Okselfris kenden
we al, gisteren werd er o.m.
Primadelux aan toegevoegd,
terwijl de aloude „de Zilver
vloot vaart binnen" werd ge
handhaafd. Een kommentaar
dat drijft op clichés vinden we
een bedenkelijke aangelegen
heid...
Vg.
-Klasslekt
moderne muziek. 19.35 (S) Tljt
viij voor muziek ln vrije tijd: Kooi
zang en Fanfare-orkest. 20.05 Piel»
terplaats: informatie over toerism
en recreatie. 20.30 (S) Radio Actief
gevarieerd programma. 22.20 Avond
overdenking. 22.30 Nieuws. 22.4
Den Haag vandaag. 23.60 Wat Is s
met de sociale arbeid aan de hanf!
lezing. 33.10 (S) Metropole-orkes,
Koor Pro Muslca en zangsollstei
amusementsmuziek. 23.55—24J
HILVERSUM II
18.00 Nieuws. 18.11—18.30 Radiojof
naai. 18.20—18.30 Uitzending van bt
Gereformeerd Politiek Verbond
19.00 (S) Concoursmuzlek 1973: J»
han Willem Frlso Kapel. 19.25 Gt
sproken brief. IKOR: 19.30 Kleur
vragen rondom schrift en samenk
ving. AVRO: 20.0 Nieuws. 20.05
Radio Filharmonisch Orkest
zangsollsten: moderne muziek. 31.
Op dinsdag gehangen, hoorsoel
22.30 (S) Dichter bij de muziek
nieuwe liedjes, chansons of sonjs
22.55 Mededelingen. 23.00 Nieuw»
23.10 Radiojournaal. 23.20 (S) Fh£
en piano: moderne muziek. 2355-
24.00 Nieuws.
MORGEN
HILVERSUM I
KRO: 7.00 Nieuws. 7.03 Het leven*
woord. 7.07 (S) Badlnerie: klassleb
en moderne muziek (gr). (7.3
Nieuws) 7.41—7.50 Actualiteiten.
8 24 Overweging. 8.30 Nieuws. 8.(
Voor de hulsvrouw. 9.40 Schoolradio
10.00 (S) De beste plaat voor u»
stereokop. (opn.) (10.30—10."
Nieuws). 11.00 Voor de zieken. 11!
Mededelingen. 12.00 (S) Van twail
tot twee gevarieerd programmi
(12.22 WIJ van het land; 13.26 Me*
delingen t.b. v. land- en tuinbouw
12.30 Nieuv
ten: 13.00*u.w
14 05 Schoolradio. 14.30 (S) Interlf
kaal op vrijdag: muzikaal mlddw
magazine. (15.30-15.32 Nleuwji
17.00 Zonder grenzen: rubriek o«
missie en zending. 17.10 (S) Metr
pole Orkest: amusementsmuziel
17.25 Voor de kinderen. 17.1
Nieuws. 17.32 (S) Actualiteiten.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Ocbtendgyt
nastiek. 7.20 Dag met een gaatjt
lichte grammofoonplaten met rep«
tages en Interviews. (8.00 Nieuw»
8.11 Radiojournaal. 8.30—8.33 P
groenteman) 9.00 (S) Orkestconceit
klassieke muziek 10.00 Voor de kl«
ters. 10.10 Arbeidsvitaminen: pop-
lair verzoekplatenprogramm»
(11.0011.02 Nieuws) 11.30 (S: Oud
liederen en klaveclmbelmuzlek, 11»
Beursberichten. NOS: 12.00 Blik
de wereld: een programma ot
ontwikkelingswerk. 12.30 Overheid»
voorlichting: uitzending voor t
landbouw. 12.40 (S Lichte gras
mofoonplaten. 12.50 Recht en slee*
praatje. 13 00 Nieuws. 13.25 Toer*
mo: toeristische Informatie uit W
nen- en buitenland. 13.50 fS) Pronr
nade-orkest en solist. 14.25 Spiep
van Duitsland- Informatie en m
ziek uit de Bondsrepubliek. E.O
14.55 Ruimte: radiomagazine
gewijde muziek, lezingen en
korte overdenking. VPRO: 1&a
VPRO-VriJdag: lichte muziek. rep«
tages, Interviews, overdenkm
VPRO: 16.00 VPRO-VrUdog: jlcb
muziek, reportages. Interview
commentaren, berichten en tclefo";
sche reaktles. (16.00 Nieuws. 17J
Mededelingen.
niLVERSUM in
NCRV: 7.00
VPRO: '1'
nirun?. 12.03 The Joe Blow Shö
13.00 Nieuws. 13.03 Feltx Meurde
show. NOS: 14.00 Nieuws. 14.03
herman Stok Show met o.a.
Tien LP's. 15.00 Nieuws. 15.03
Hui
Shov
BRUSSEL 324 m. (Nederlahd»)
12.00 Nieuws, mededelingen en so
berichten. 12.08 Licht muzleKp
gramma. 12.15 Klelnkunstkronk
1?.50 Buitenlands nerso'
13.00 Nieuws, weerbericht er,
agenda. 13.20 Lichte muziek, J*
Schoolradio (1S.00 Nieuws), 15
lichte muziek. l«.on Nieuws
rosbertchten. 1«10 Onerette-
stca'muzlek. 17.00 Nieuws e
delingen. 17.10 Lichte muziek, 1'
Weegschaal.
