Eusebio
toonbeeld
van de
ware
sportman
Eenzaam en huiverend kwam ,mufana' in Lissabon aan
Olympia Waldi "j|
"r
iii in.
r* is
NOTEER BIJ DE RADIO
ZATERDAG 4 MAART 1972
LEIDSE COURANT
Met zijn furieuze dribbels, zijn vernietigend schot en zijn keiharde kopballen heeft hij triomfen gevierd c
de gehele aardbol
(Van onze speciale verslag
gever)
LISSABON „Het was nog
net vrijdag. Even voor
middernacht, op de zeven
tiende december I960, ik
vergeet het nooit, zag ik de
lichten van het vliegveld
van Lissabon. Ik speurde
in het donker of ik iemand
zag, die me bekend voor
kwam want Benfica had
me beloofd dat ik zou wor
den afgehaald. De passa
giers verlieten al het vlieg
tuig en ik durfde nauwe
lijks van mijn stoel op te
staan. Toen ik de trap af
ging, was het enige wat me
opviel dat het zo koud was.
In mijn land is het warm
omstreeks die tijd van het
jaar. Ineens liepen er drie
heren op me af, bestuur
ders van Benfica. Er rie
pen ook een paar mensen
mijn naam. Later hoorde
ik dat het supporters van
Bénfica waren. En er ston
den twee journalisten. Ze
stelden me vragen ma^r ik
stotterde alleen wat terug.
Ik had zoiets nog nooit
meegemaakt. Ik voelde me
ongelukkig, ik had het
koud en ik verlangde naar
een bed. De drie heren
brachten me naar het club
gebouw van Benfica, waar
ik voorlopig onderdak zou
krijgen. Gelukkig, ik was
alleen. En het eerste wat
ik deed, was een brief
/.•schrijven naar mijn moe
der in Lourengo Marques.
Ik voelde me het jongetje
dat van het platteland naar
de grote stad was geko
men. Iedereen was erg
aardig voor me, ik vond
het prachtig dat ik bij Ben
fica was gekomen..Maar ik
was alleen, ik miste mijn
broers en zusters en vooral
mijn moeder".
Elf jaar later herinnert Eusebio
da Silva Ferreira zich haar
scherp zijn aankomst in Lissa
bon en zijn eerste, moeilijke
tijd, waarin hij buiten zijn wil
de speelbal werd van touwtrek
ken tussen Benfica en Sporting
Lisbóa, de club die het eerst op
hem opmerkzaam was gemaakt.
Sporting wenste echter niet
meer te betalen dan achttiendui
zend gulden voor'het onbekende
voetballertje van bijna achttien
jaar die dan wel in de plaatse
lijke club van de stad in Mo
zambique een ster was maar
nog moest bewijzen dat hij_ met
het „grote voetbal" mee zou
kunnen. Benfica tastte dieper in
de portefeuille en had een be
drag van 450.000 escudos (een
halve ton) over voor de zacht-
Nog, na een decennium van de
grootste successen op het voet
balveld, barst de vreugde los bij
Eusebio als hij heeft gescoord.
aardige, ietwat verlegen en
goudeerlijke jongeman, die het
voetballen op straat had ge
leerd.
Eusebio hing als jongetje altijd
rond bij het voetbalveld. Met
zijn kameraadjes trapte hij
naar alfes wat los en vast zat,
met zijn blote voeten. Toen eens
iemand met verbazing toekeek
hoe goed dat soepele kereltje
met de bal kon omgaan, schonk
hij hem een oude voetbalschoen.
Eén, voor de voet waarmee hij
het gemakkelijkst schopte.
Toen hij werd ingelijfd in de
ploeg van Louren?o Marques,
vijftien jaar oud, kreeg hij zijn
eerste paar voetbalschoenen
aan.
Ik zat met Eusebio in een klein
etablissement. Hij had beloofd
er op een bepaalde tijd te zijn
en hij was er. Voor Eusebio, on
waarschijnlijk populair maar
EREDIVISIE
Vitesse—MVV
FeyenoordGo Ahead Eagles (vrijdag)
FC Utrecht—DWS
TelstarNEC
VolendamPSV
FC Den BoschNAC
AjaxFC Groningen
FC TwenteExcelsior
FC Den HaagSparta
EERSTE DIVISIE
HeraclesDe Volewijckers
Willem IIHeerenveen
VeendamRoda JC
PEC ZwolleWageningen
Helmond SportSVV
Fortuna VI.—FC VVV
EindhovenAZ'67
fortuna SCHaarlem
SC Cambuur—HVC
Blauw WitDFC
mgeduid met
wars van sterallures, iets
vanzelfsprekends. Hij kwam van
de training en hoewel geen
agent een aanmerking zal ma
ken als hij zijn auto parkeert
waar het niet mag, wenst hij
van dat privilége geen gebruik
te maken en had hij de wagen
straten verder neergezet. Ook
dat is voor Eusebio vanzelfspre
kend. En dan gaat het erop lij
ken dat menigeen van hem een
soort heilige wil maken, met het
aureool van de man die nage
noeg volmaakt is. De waarheid
is dat Eusebio, door zijn oude
vrienden nog steeds „mufana"
(kleintje) genoemd een bij
naam die hij kreeg toen hij pas
bij Benfica was zonder meer
een fijne vent is, die zichzelf er
misschien wel het meest over
verbaast dat hij zijn natuurlijke
talenten zo te gelde heeft kun
nen maken.
Hij is geen geldwolf maar wel zo
zakelijk dat hij in een auto rijdt
die hem niets kost omdat hij
het voor reclamedoeleinden
doet, dat hij in Lissabon en zijn
geboorteplaats geld in apparte
menten en huizen heeft gesto
ken en zijdelings nog verbonden
is met enige projecten die hem,
de thans dertigjarige, een „rus
tige oude dag" garanderen. Hij
woont in een, voor de ster die
hij is met zijn bepaald niet te
verwaarlozen salaris, beschei
den flat, is geen uitgaander en
loopt niet als een playboy rond
in peperdure kostuums. Hij is
dezelfde gebleven om wie Benfi
ca en Sporting Lisbóa achter de
schermen een hevige strijd uit
vochten.
Sporting Lisboa meende, omdat
de club „het eerste bod" had
gedaan, alsnog rechten te kun
nen doen gelden op Eusebio, die
zich van de strijd achter zijn
rug niet bewust was maar wel
ongeduldig werd omdat hij
maar niet mocht spelen en zich
ook verwonderde over de wijze
waarop hij met overdreven zor
gen, naar zijn mening, werd
omringd. Als hij de st aat op
ging, kreeg hij altijd een men-
netje van Benfica mee. Hij
moest, al stond hij nooit opge
steld, alle uitwedstrijden van
Benfica mee. Op den duur be
gon hij eraan te twijfelen of hij
ooit de kleuren zou dragen van
de club, die hij al bedonderde
toen hij als jongetje van acht
jaar Benfica voor het eerst had
zien spelen tijdens een tournee
door Mozambique.
Terwijl hij, zonder zich ooit geïr
riteerd te tonen, fans groette, af
en toe een handtekening weggaf
en voor een knulletje dat hem
met grote ogen vol bewondering
stond aan te gapen een lekker
nij kocht, vertelde hij met feil
loze precisie over zijn begintijd
bij Benfica.
„De dag nadat ik was aangeko
men. werd een uitwedstrijd ge
speeld tegen Covilha. Ik moest
mee en zat op de tribune. Ik
maakte ook mijn eerste grote
reis, naar Denemarken. In Aar-
hus kocht ik een souvenir, voor
mijn moeder. Maar ik voetbalde
niet. Benfica speelde in heel Eu
ropa. Ik ging mee, maar nooit
mocht ik een shirt aantrekken.
Eindelijk werd het me duidelijk
dat er iets aan de hand moest
zijn en toen ik ernaar vroeg en
aandrong dat ik beslist wilde
weten waarom ik niet mocht
spelen ik trainde hard, deed
veel aan mijn conditie en voel
de me in grote vorm kwam
het antwoord: de controverse
met Sporting Lisboa.
Het duurde tot mei 1961 eer de
clubs tot overeenstemming kwa
men en Benfica het transferbe
drag overmaakte naar Mozam
bique. Ik mocht de kleuren
van Benfica verdedigen".
In die tijd was het nog moeilijker
dan nu om een plaats in het
eerste team te verwerven. Ook
Eusebio lukte dat niet ineens.
Men kan zich verbazen over
zijn enorme geheugen als hij
vrijwel zonder na te denken
zegt: „Op 31 mei 1961 speelde
ik, mijn debuut. Met de reserve-
ploeg van Benfica tegen Atletico
Alcantara. Het was de week
voor de Europa Cupfinale Bar
celonaBenfica. In de kranten
had gestaan dat ik zou spelen
en toen ik de tunnel uitkwam
naar het veld, begon het publiek
te applaudisseren. Ik was totaal
verbijsterd maar hief toch mijn
hand op als groet. Ik voelde dat
ik helemaal begon te gloeien.
Wat verwachtten die mensen
van mij? Ik had geluk. In de
elfde minuut kreeg ik de bal
goed en scoorde van grote af
stand. Uit een vrije schop
maakte ik nog een doelpunt en
tenslotte een derde. We wonnen
met 4—2".
„Ze klopten me op de schouders,
het bestuur feliciteerde me en
Nooit zal Eusebio een handteke
ning weigeren, mits zijn coach
en bestuurders het hem niet ver
boden hebben. Nooit zal hij zich
geïrriteerd tonen als de fans
en die heeft hij over de gehele
wéreld een cordon om hem
heen leggen. Hij vindt dat alle
maal vanzelfsprekend, deze pro
bleemloze voetbal-ster.
ik begon er een beetje aan te
denken dat ik misschien wel die
Europa Cupfinale mocht spelen.
Het werd een grote desillusie. Er
waren, zo zei men mij, regels
van de FIFA die inhielden dat
ik nog niet met de hoofdploeg
mocht spelen. Ik heb het niet
helemaal begrepen, en ook niet
helemaal geloofd. En zo kwam
het dat ik met de reserves de
bekerwedstrijd speelde tegen
Vitoria Setubal omdat het eerste
team nog niet terug was uit*
Bern van de Europa Cupfinale.
Ik vergeet het nooit. We kwa
men met 3—0 achter, ik maakte
een doelpunt en kreeg toen een
strafschop te nemen die ons op
32 had kunnen brengen".
„Ik was zo nerveus dat ik de bal
recht in de handen van de doel
man schoot. We verloren met
41 en omdat Benfica thuis
maar met 3—1 had gewonnen,
lugen we eruit. De hele nacht
heb ik niet geslapen. Door die
gemiste strafschop was Benfica
geëlimineerd".
Eusebio speelde nog wat wedstrij
den bij de reserves en drong tot
de hoofdploeg door in het duel
met Belem. Enige dagen later
vertrok Benfica naar Parijs
voor het befaamde toernooi van
Racing Paris, waaraan ook An-
derlecht en Santos deelnamen.
Hij ontmoette er die andere
„zwarte parel", Pelé, die met
Santos de finale tegen Benfica
speelde. Trainer Bela Guttmann
zette Eusebio op de reserve
bank.
„Ik wist toen nog niet dat zoiets
heel normaal is. Guttmann deed
het, zoals hij later vertelde, om
dat hij dacht dat ik tc moe was
na de eerste wedstrijd in dat
toernooi. Ik schrok echter van
zijn beslissing want ik dacht dat
ik gepasseerd was. Snntos
kwam met niet minder dan 5-0
voor en toen haalde Guttmann
Santamaria eruit en zette mij
in. Ik was geladen en scoorde
driemaal. Augusto miste een
strafschop en Santos won met
6—3."
De teleurstellingen bleven Euse
bio in die beginperiode niet be
spaard. Benfica, Europa Cup
houder, had thuis voor de We
reldbeker met 10 gewonnen
van Penarol. Twee spelers
moesten thuis blijven toen Ben
fica naar Montevideo reisde: Si-
moes en Eusebio. Penarol wotj
met 5—0 en omdat toen nog
geen doelpunten telden, moest
een derde wedstrijd worden ge
speeld. Ik had met de reserve-
ploeg een wedstrijd gespeeld te-
gen Marinha Grande. Toen wó
in de kleedkamer kwamen,,
werd mij en Si moes gezegd d,it
we onmiddellijk op het vliegtuig
moesten om naar Uruguuy te
reizen voor de derde wedstrijd.
We verloren met 2—1 maar ik
maakte ons doelpunt. Van die
wedstrijd af was ik voor goed in
het eerste team opgenomen".
De successen reeg Eusebio nadien
aaneen tot een onwaarschijnlijk
fonkelend snoer voetbalparels.
Zo simpel hij leefde, zo eenvou
dig hij zijn voetbalgaven exploi
teerde, zo eerzuchtig streefde
hij ook naar het hoogst bereik
bare. Hij wilde in het nationale
team. Op 8 oktober 19CI maakte
hij in de uitwedstrijd tegen
Luxemburg zijn interlandde
buut. Portugal verloor verras
send met 4—2. Eusebio scoorde
één van de twee doelpuntci*
Zijn ster rees onwaarachtig snol
en hoog. Hij speelde in hej
UEFA- en h«*t wereldelftul dat
in 1963 tegen Engeland aantrad.
Temidden van grootheden al»
Yasjin, Puskas, Kopa, Mnso-
pust, Di Stefunn. Djalma San
tos, Gento bracht hij het publioj
in verrukking met zijn dribbels,
zijn schotvaardighoid. zijn „net
te manier van spelen". T
Hij werd, en wordt „gepakt"
mnar neemt nooit revanche. Hij
probeert verhitte gemoederen te
sussen. Hij houdt niet van ge
weld. En hij kan sommige din
gen niet begrijpen. „Transfers
vind ik verschrikkelijk. Ik kan
niet begrijpen hoe iemand van
club kan veranderen en ik vind
het ontzettend als je een goede
clubgenoot het volgende seizoen
als tegenstander hebt".
Eusebio is de eenvoudige, ietwat
simpele figuur gebleven die op
17 december I960 tegen midder
nacht in Lissabon arriveerde.
Maar hij heeft in zijn loopbaan
alles bereikt.
Zijn instelling ten opzichte van
transfers heeft hem nooit be
rouwd. Ook niet toen andere
ploegen met fabelachtige som
men kwamen aandragen. Toen
Eusebio nog maar kort bij Ben
fica was, bood Vasco da Gama
anderhalf miljoen voor hom.
RchI Madrid wilde hem hebben,
Atletico Madrid, Napoli, Juven-
tus dat drie miljoen wilde neer
tellen en Internnzionale dut
Benfica drie miljoen bood en
Eusebio privé de helft op zijn
bankrekening. Eusebio schudde
het hoofd en zijn bestuurders
zeiden eenvoudig: „Hij is niet
te koop".
Eusebio, toonbeeld van de ware
sportman; Eusebio, één van de
grootste voetbullers die de we
reld heeft voortgebracht. Euse
bio, een fijne kerel en een voor
beeld van clubtrouw. Maar ook
Eusebio, die nu wel wil toege
ven dat hij in het begin van zijn
carrière menigmaal door de hel
is moeten gaan.
MIGUEL ARRABALDA
