RECTOR VREEBURG
TEN VOETEN UIT
T
Lijdens
meditaties
herleven
in duidelijk
herkenbare
presentatie
„Gij zult
't geknakte
riet niet
brekenhet
smeulende
vuur niet
doven
Leidse
agenda
Leidse
bioscopen
1
ZATERDAG 4 MAART 1972
LEIDSE COURANT
PAGiNA 5
LEIDEN Drs. A. M. E. Th. Vree
burg werd in 1924 in Leiden gebo
ren. Hij bezocht de parochiële la
gere school aan het Rapenburg.
Deed daarna op het Stedelijk Gym
nasium alpha. Doordat de universi
teit sloot in de oorlogsjaren ging
hij terug naar het gymnasium om
ook beta te doen. („ik wilde in die
tijd geen priester worden, maar
dokter") In '43 besloot hij de reli
gieuze kant op te gaan. (,,we dach
ten in die tijd veel na over de be
trekkelijkheid van alles. Onder in
vloed van de toenmalige gebeurte
nissen natuurlijk. We waren met
acht klasgenoten. Zeven van mijn
collega's zijn dominee geworden")
Bezocht een jaar het klein semina
rie van Hageveld, daarna het groot
seminarie van Warmond. Werd in
'51 tot priester gewijd. Was van '51
tot '59 kapelaan in de Goede Her
derparochie in Wassenaar en le
raar aan het Adelbertcollege daar.
Studeerde intussen klassieke talen
in Nijmegen. In '55 kandidaatsexa
men. Was van '59 tot '61 leraar
klassieke talen in Hageveld. Werd
in '61 leraar aan het Leeuwenhorst
college in Noordwijkerhout. („Er
zijn inderdaad nog geen priesters
vanaf gekomen. Deze zomer wordt
de eerste gewijd. Thijs Oomens uit
Voorschoten. Ik verheug me daar
wel op.") Deed zijn doctoraal in
die tijd. Bleef in Noordwijkerhout
tot '68. Kon toen kiezen tussen pas
toraal werk in het bisdom of de
functie van „pater spiritualis" van
de congregatie van de carmelites-
sen van het Goddelijk Hart (vroe
ger o.a. op de Oude Vest). Hij koos
het laatste. Assisteert verder in de
Petrus en Lodewijksparochies in
Leiden. Kan zich rector noemen
omdat hij een kapel bedient van
een zusterklooster in Vogelenzang.
Over zijn keuze: „Die is beïnvloed
omdat ik Leiden in deze crisistijd
niet in de steek wilde laten." In dat
verband over de zielzorg: „ik zou
willen dat de zielzorg anders zou
worden opgezet. We zouden eens
moeten beginnen alle 50 pries
ters, die er in Leiden zijn, in
te zetten voor huisbezoek." Rec
tor Vreeburg was enkele jaren ge
leden een van drie kandidaten om
de toenmalige deken Haring op te
volgen. Dit stuitte af op de laatste
stemming door de priesters en de
dekenale raad. Hij zou ook op de
bisschopsvoordracht van de nuntia
tuur tweede gestaan hebben achter
dr. Simonis. Rector Vreeburg daar
over: „Dit laat ik voor uw reke
ning. Ik ga daar niet op in."
LEIDEN Zelden heeft de
katholieke kerk van Neder
land roeriger tijden ge
kend dan deze. Zelden ook
is er driftiger en resoluter
met etiketten geplakt. Con
servatief is conservatief,
progressief is progressief.
En daarmee uit. De stellin
gen zijn ingenomen. De
dialoog is uitgesloten. We
zijn grimmiger geworden.
Rooms is niet automatisch
blij meer. Ook niet blij
met deze polarisatie. Ten
minste, er zijn weinig ka
tholieken die dat openlijk
toegeven. Maar wie polari
seert er dan? Rector Vree
burg - acht lijdensmedita
ties per week in deze toch'
niet zo intense vastentijd -
soms? „Ik niet, zegt hij,
wij mogen nooit groepen of
elkaar afschrijven. Voor
mij geldt nog steeds: „Gij
zult het geknakte riet niet
breken en het smeulende
vuur niet doven".
Zondagavond. De Lodewijkskerk
is bomvol, er zijn stoelen bijge
zet. De meeste kerkgangers zijn
al ver voor het aanvangsuur ge
komen om een goed plaatsje te
hebben. Er zijn ouderen, men
sen van middelbare leeftijd,
maar ook jongeren. Een dwars
doorsnede van de bevolking.
Rector Vreeburg preekt het
liefst voor een dergelijk publiek.
Het is zondagavond als hij de
achtste en laatste lijdensmedita
ties van de week houdt. Inr het
Westland, in de Rijnstreek, op
veel andere plaatsen in het bis
dom heeft hij lijdensmeditaties
gehouden in een aangepaste
maar duidelijke herkenbare stijl
uit de jaren dat de meditaties
nog een vast evenement waren
in het leven van de roomse
mens. In Leiden is de preek an
ders als in Honselersdijk of
Aarlanderveen. ,,Ik probeer me
zoveel mogelijk te richten naar
ieder publiek". Hij is daarom
een hardwerkend man. In de
bus waarmee hij iedere dag
naar Vogelenzang rijdt (,,ik
durf geen auto te rijden") en 's
morgens weer terug komt naar
,lk probeer me zoveel mogelijk te
richten naar ieder publiek".
mij niet. Maar mijn ervaringen
in de Petruskerk zijn wat dit
betreft gunstig.
We zijn met rector Vreeburg gaan
praten omdat steeds duidelijker
wordit dat hij de visie verwoordt
van een groot deel van katholiek
Leiden.
„Conservatief Leiden?"
„Ik geloof het niet, dat wil ik ook
niet. Liefst preek ik op normale
preekstoelen, in normale ker
ken, op normale zondagen zodat
je met iedereen te maken hebt.
Ik word niet graag m een be
paalde hoek gedrongen. Preken
voor een gehoor dat het bij
voorbaat helemaal met me eens
is trekt me minder aan".
Onze afspraak met drs. Vreeburg,
die op de Zoeterwoudsesingel
woont, is ruim twee weken tevo
ren gemaakt. Zijn agenda was
voortdurend volgeboekt. Niette
min is hij constant bereikbaar
voor degenen, die hem willen
spreken. Is hij buitenshuis dan
ligt er naast de telefoon een
lijstje met nummers waar hij
kan zijn. De huishoudster legt
in voorkomende gevallen con
tact. Over de leuning van z'n
stoel hangt een paars „stool
tje". In de loop van het gesprek,
als wij er naar kijken vertelt
hij dat biina elke dag iemand
komt biechten. „Niet meer zo
als dat vroeger ging, maar
ge-
Eerste onderwerp: de benoeming
van bisschop Gijsen. Een actue
le zaak waaraan veel op te han
gen is, ook de denkwereld van
drs. A. Vreeburg. Wat denkt
hij er van?
,,Ja, ja het conflict over de in
spraak. Begrijp me goed ik ben
voor inspraak, maar dan moet
het op een verantwoorde manier
gebeuren. Iedereen moet aan
bod kunnen komen. En dat is in
Limburg niet het geval geweest.
Het profiel was door een veel te
klein aantal mensen getekend
om werkelijke waarde te heb
ben. Dat was ook zo in Rotter
dam. Ik ben voor democratie,
maar ik vraag me in dit ver
band ook af of bepaalde raden,
parochieraden, dekenale en dio
cesane raden een juiste afspie
geling van het hele kerkvolk
zijn. In de representatieviteit
geloof ik niet".
Maar vergoelijkt dit alles het lob-
biën in Rome? Het uitoefenen
van inspraak buiten het episco
paat om?
Leiden zit hij duidelijk herken
baar door zijn boordje („Ja.
daarom noemen ze me misschien
conservatief") te studeren.
„Herkenbaarheid vind ik erg be
langrijk".
In zijn diensten en predikaties
probeert hij, zoals hij zelf zegt,
een stuk herkenbaar christen
dom weer te laten leven. „Ik
doe overigens ook wel mee aan
jongerenmissen, maar dan wel
onder voorwaarde dat het echte
erediensten zijn. Als ze gaan
ziitten kletsen terwijl ik de com
munie uitreik, hoeft het voor
Antonins Clubhui»: toneelavond ..Frou
en Faem" door Selskip Fryslan,
Scheppincskerk I.eiderdorp: openbare
WD vergadering, aanvang 20 uur.
WOENSDAG S MAART:
Bijkshcrbiiriumbijeenkomst Kon.
Ned. Hist. Vereniging, aanvang 20
feiikn
Oudeheden: lezing prof.
Jean Yoyotte,
i stadsgehoorzaalconcert door Rem
brandt scholengemeenschap, m.m.v.
Radio Blaas-ensemble, aanvang 20
^ugustlnns: Bergmanfilm „Wilde
aardbelden". aanvang 20 uur.
Intonius Clubhuis: Brussels toneel
met „Grocnto uit Balen", aanvang
20.15 uur.
Vrijdag io maart
toshuls: Ruilbeurs, aanvang 19 uur.
ot House: Wim Hoogsteden Rnb
Goudzwaard, combinatie aanvang 22
(ATÊRDAG 11 MAART:
I Knrrewlel: Jubileumviering Leld-
sche Boys. aanvang 15 uur.
UDO (tel 24130) „Levend bij voor
keur dood" 14 Jr. dag. 14.30. 19.00
en 21.15 u„ zo. 14.30, 16.45. 19.00 en
(tel 21239) „Dlrtv Harrv 18
14.30. 19.00 en 21.15 u.' zo
16.45 u.
25414) „Llebe unter 17"
14.30. 19.00 en 21.15 u. zo
STUDIO (tel 33210) ..Decamei
18 jr. dag. 14.30, 19.00 en 21.1
ext-a-vnorst. 1C.45 u.
TRIANON - (lel. 23875)
door de wind" dag. 14.00
Permanente agenda
GEBOUW STICHTING ONS CEN-
TRUM Elke eerste woensdag van
de maand voorlichting over de so
ciale wetgeving
vesting werkende jongeren elke dis
dag.
Groenoordhal Veemarkt vrijdag
nlng tel. 2O460: voor InformaUi
13921.
CHR. KLEUTERSCHOOL: zaïerdag
LJJS voor Jongeren boven 14
van twee tot half zes aan de Mi
„Ten dele. Het lobbiën is een ge
volg van het feit dat een be
paalde groep gelovigen geen ge
hoor vindt bij het episcopaat en
zodoende zich gedwongen zien
haar stem op een andere wijze
te laten horen. Bovendien wordt
er wel erg de nadruk opgelegd,
wordt het in een bepaald dag
licht gesteld. Het opvoeren
door de Volkskrant van een
man als Van Doorn bijvoor
beeld. Ik acht Rome snugger
genoeg om aan zijn adviezen
geen waarde te hechten. Blijft
natuurlijk het feit dat het veel
idealer zou zijn als alle menin
gen door het kapittel vertolkt
zouden worden. Maar in de hele
kwestie is het wel mijn vaste
overtuiging dat de paus met de
benoeming en de wijding in
Rome niet alleen zijn verbon
denheid met de Nederlandse
kerkprovincie tot uitdrukking
heeft willen brengen maar dat
hij doelbewust streeft naar een
verdieping van het geloof in Ne
derland. We moeten wel in de
gaten houden dat het Neder
landse kerkvolk en het episco
paat verbonden zijn met de
paus. Wat voor mij niet uitsluit
dat er binnen de band Rome-
Nederland ruimte is voor een
geloofsbeleving naar eigen volks
aard e<n temperament, het plu-
riformiteitsbeginsel dus. Maar
wat ik over de band met Rome
toch wel veel beluister is wat de
Schrift „schisma" noemt: en zij
waren verdeeld".
Dat is voor drs. Vreeburg een
trieste constatering. Het beleid
van de Nederlandse bisschoppen
werd volgens hem voortdurend
gekenmerkt door koste wat het
kost bewaren van de eenheid.
Drs. Vreeburg daarover: „Als die
eenheid ten koste gaat van de
waarheid zeg ik „non tali auxi-
lio", zo liever niet
Het is door deze opstelling in het
alles overheersende conflict een
heid-waarheid, dat er groepen
gelovigen en veel collega-pries
ters afstand van rector Vree
burg nemen en hem in een be
paalde hoek plaatsen. Men zegt
dan: „Vreeburg monopoliseert
en verabsoluteert de waarheid
waar is bij hem de ruimte in
het pastorale werk?"
Drs. Vreeburg: „Ik dacht dat
juist de biecht de mogelijkheid
tot die ruimte gaf. In een ge
sprek met mensen kun je een
bepaalde marge bepalen. Daar
om vindt ik het zo jammer dat
juist nu de biecht verdwenen is.
En over de waarheid. Ik kom
dat zelf ook wel eens tegen. Als
ik gepreekt heb staan de men
sen me wel eens op te wachten.
„Ik ben het niet eens met wat u
gezegd heb zeggen ze dan. Ik
kan dan weinig anders antwoor
den dat het niet mijn eerlijke
is, maar naar mijn eerlijke
overtuiging de geopenbaarde
waarheid. En die waarheid wil
'iik voorhouden. Maar donder
preken zoals Borromeus de Gre-
ve die hield, of veroordelingen
van mensen zul je van mij niet
horen".
,Ik wou dat er eens een theoloog
kwam die ons leerde dat we
met onze vurige vingers van het
mysterie afblijven. We kunnen
er wel over praten, maar we
komen er toch nooit uit. Met al
dat gepraat over horizontaal ge
loven. moeten we het verticale
niet vergeten. Je ziet dat steeds
weer 'in de geschiedenis. Hori-
zontalisme leidt tot vervlakking.
Het gevolg is telkens dat er een
reactie komt. De kloosters zijn
ontstaan om een diepere bele
ving van het geloof te vinden.
Eenzelfde ontwikkeling zie je nu
weor. Wat dat betreft bun ik op
timistisch. Vooral de jongeren
willen een verdieping. Kijk
maar naar de Jesus Movement.
Daarom geloof ik ook dat er
weer kloosters zullen ontstaan,
in een andere vorm als nu.
Meer in een poging om het
evangelie in de meest letterlijke
zin te beleven".
,We moeten er vanuit gaan dat
zowel het een als het ander mo-
werkdagen (behalve maandag) 9.00—
13.00 uur. Zaterdagen 10.00—12.00
uur. Donderdagavonden 19.00—22.0<i
De kerk zit bomvol, er zijn stoelen
bijgezet. „Ik preek het liefst voor
een doorsnede van de bevolking".
gelijk moet zijn. Men scheidt
deze zaken te vaak. Laten we
eens kijken naar de situatie in
een land als Brazilië. Men doet
net of het grootste deel van de
priesters daar aan de kant van
de machthebbers staat en het
volk uitbuit en een ander ge
deelte radicaal de zijde van de
armen gekozen heeft en op de
barricaden geklommen is. Maar
zo ligt het, geloof ik niet.
Ik heb het onlangs nog gehoord
van een student uit dat land,
met wi ik hier een tijd heb zit
ten praten. Uit zijn woorden heb
ik begrepen dat wij hier toch
wel erg eenzijdig voorgelicht
worden. De meerderheid van de
priesters werkt namelijk zowel
verticaal als horizontaal. Pre
dikt zowel het woord Gods en
werkt aan de verbetering van
de maatschappelijke situatie
waarin de mensen leven. Ik ge
loof dat als ik priester zou zijó
in Brazilië ik hetzelfde zou
doen".
Het probleem eenheid-waarheid
waartoe veel te herleiden is in
Nederland speelt volgens drs,
Vreeburg ook zwaar mee in de
oecumene, het streven naar
eenheid van de kerken. Oecu-
mene gaut hem erg ter harte.
„Als er éón oecumenisch gezind
is in Leiden ben Ik dat waar
schijnlijk wel. Met andersden
kende christenen wil ik alles on
derzoeken waar mogelijk ook
samenwerken Met dominee
Schoonheim deed ik veel werk
onder de gemengde gehuwden,
als dominee Happée van de Lu
therse kerk met vnkantie is leid
ik graag een keer de dienst in
zijn kerk. Er zijn punten in zijrt
verkondiging die ik kan onder
schrijven, maar ik ga niet voor
in een avondmaalviering. Wat
dat betreft is er nog een lunge
weg te gaan. Ik begrijp wel dut
er veel mensen enthousiast kun
nen praten over Intercommunie
of gezamenlijke eucharistievie
ring, maar dat zal volgens mij
pas kunnen gebeuren als sluit-
•stuk van een lange ontwikke
ling. Wat vierhonderd jaar ge
scheiden is geweest kan in tien
jaar niet bijeengebracht wor
den".
Tenslotte hoe kan het ook
anders rector Vreeburg
over bisschop Simonis: „Ik
heb dc indruk dat hij het
eerste jaar benut heeft om
de balans op te maken;, om
te zien waar de aankno
pingspunten liggen om de
zorg die hij heeft om te
zetten in daden. Maar dat
laatste zal wel een beetje
moeilijk ziin door de be
stuursstructuur. Mgr. Jan
sen heeft enkele jaren ge
leden een bestuurscollege
ingesteld, waarin met hem
de drie vicarissen zitting
hebben. Ik denk, ik weet
het n et zeker, dat daar be
slissingen worden genomen
via meerderheid van stem
men Dat betekent dus dat
de bisschop in feite niet
rrser is dan een van de
vier en dat hij vaak ieti
van zi'n eigen mening
moet prijs geven. Hij staat
voor een delicate taak..."
Henk Heruel
Niekjan van Kersterea
