„ARD IS DE GROOTSTE
Q$P
Standvastigheid van Pfrommer legde
basis voor magistrale tien kilometer
GOUDEN CHRONO
VAN SAPPORO
SAPP0R072
Verkerk wist het al
na enkele ronde
GEHOORD:
over starter in Sapporo: oogjes
wijd open!
MAANDAG 7 FEBRUARI 1972 Al
SAPPORO Kees Verkerk durfde niet meer uit de kleed
kamer «te komen. De atleet die tot dusver de snelste tien-
kilometertijd had laten noteren, koesterde weer hoop op
een gouden medaille. Een gouden plak, die de bittere na
smaak die Sapporo tot dusver bij hem achterliet, kon weg
spoelen. De gouden plak die Kees Verkerk weer eens een
duidelijke triomf zou bezorgen. Maar toen die gouden me
daille vastere vormen begon aan te nemen omdat alle
concurrenten zich stuk reden op de scherpe tijd van een
ouderwetse Verkerk, groeide ook zijn twijfel. Immers, in
de laatste rit moest Ard Schenk, die hem al twee, drie
schaatsseizoenen van het eerste plan had verdrongen, nog
rijden.
Ard Schenk, die sportief genoegen
had genomen met de slechtste
lotingsgroep. Ard Schenk, die
wel minder had getraind dan
andere jaren, maar toch al zo'n
grote vorm had getoond op de
1500 meter en de vijf kilometer,
waarop hij Olympisch kampioen
werd, Gespannen luisterde Kees
Verkerk naar de tussentijden en
na enkele ronden was het hem
♦^duidelijk. Ard was weer ster-
Pfrommer echter al overgaan
op een schema van 15.08. En de
lange "schaatsreus" die, na
drie ronden nog gelijk lag met
Stensen, pakte vanaf dat mo
ment bijna een seconde per ron
de op zowel Kees Verkerk als
Sten Stensen. Hij leek in die
fase zelfs even op het wereldre-
cord af te stevenen.
Ard Schenk daarover: "Toen ik
hoorde dat ik er maar 3 secon
den af zat, heb ik inderdaad
Hij was zelfs zo sterk dat hij voor
de derde maal naar een gouden
plak snelde. Een prestatie
waardoor hij zich in de rij van
de inmiddels legendarische gro
te kampioenen als Ivar Ballan-
grud en Hjalmar Andersen
schaadde, die resp in 1936 en
1952 driemaal goud veroverden.
En dan blijft nog de vraag wat
Ard Schenk had gepresteerd op
de 500 meter als hij niet was
gevallen.
Het was een zo imponerende pres
tatie dat Kees Verkerk lang na
de wedstrijd moest toegeven:
"Ard is de grootste. Hij is te
sterk voor ons."
Ard Schenk had zijn superioriteit
nog het best bewezen op de tien
kilometer, nog geen twee jaar
geleden een afstand waar hij
zwaar tegen opzag.
Regelmatig de ronden in zijn zo
moeiteloos ogende lange slag af
leggend, spotte hij ook met het
aanvankelijk opgestelde schema
Leen Pfrommer zou later ver
klaren. "Ard zag het niet zo zit
ten op die tien kilometer vanwe
ge de omstandigheden. Daarom
heb ik hem geadviseerd om
eerst te proberen Jan Bols voor
bij te streven, die op dat mo
ment derde stond met een tijd
van 15.17,99. Hij vertrok daar
om op een schema van 15.16.0."
Na enkele ronden moest Leen
even aan dat wereldrecord ge
dacht. Ik had op dat moment
echter veel harder moeten
gaan. Dus heb ik al gauw dat
wereldrecord uit mijn hoofd ge
zet." Schenk, regelmatig rond
de 36 seconden gebruikend voor
elke ronde, nam wel meer af
stand van zijn voornaamste con
currenten. Toen hij na ongeveer
zeven kilometer zijn directe te
genstander. de Zweed Oerjan
Sandler, passeerde, had hij
zelfs vijf seconden voorsprong
op Stensen en Verkerk.
Vanaf dat moment won Kees Ver
kerk iets op Ard Schenk. Het
waren echter maar tienden van
seconden, niet voldoende om de
zege van Schenk in gevaar te
brengen.
Toen Ard Schenk tenslotte na een
laatste inspanning van al zijn
krachten over de finish gleed,
was zijn tijd van 15.01,35 ruim
voldoende voor het goud. Voor
Kees Verkerk restte een zilve
ren medaille met zijn 15.04.7.
De Noorse stayer Sten Stensen
moest genoegen nemen met het
brons (15.07,08). En Jans Bols
maakte het Nederlandse succes
compleet door 15.17,99 te laten
afdrukken, goed voor een vierde
plaats.
Geen wonder dat Leen Pfrommer,
toch wel aangetast door de dis
cussie over de lotingsgroepen,
na afloop jubelde. Vooral na
tuurlijk over Ard Schenk, die
direct na afloop verklaarde
"ontzettend gelukkig te zijn."
,,Maar mag dat" vergoelijkte
zijn coach. "Hij heeft een schit
terende race, zonder een zwak
ogenblik gereden. Hij is voor
mij de allergrootste schaatsen
rijder van dit moment. En hij
heeft met die drie medailles
voor een formidabel succes ge-
Hoofdschuddend vertelde de
coach: „En Ard is in feite
zo ontspannen, ik ben goed ge
traind. dus ik zou niet weten
waarom ik me zorgen zou ma
ken, zegt hij dan."
Schenk, de superkampioen, had
zich geen zorgen gemaakt voor
de tien kilometer. Wel heeft hij
achteraf een intense voldoening
gevoeld. "Natuurlijk vind je het
erg bevredigend voor jezelf dat
je je onder moeilijker omstan
digheden toch de sterkste hebt
getoond."
En dat was allemaal mede ver
oorzaakt door de standvastig
heid van Leen Pfrommer, die er
zelfs een storm van kritiek voor
riskeerde. Die storm stak op
want chef d'équipe Jacques de
Koning was het in het geheel
niet eens met de plaatsing van
het drietal, van wie Kees Ver
kerk het voordeel van de eerste
groep had gekregen. Inderdaad
gekregen want er was tijdens
de Europese kampioenschappen
in Davos een afspraak gemaakt
waaraan Ard Schenk zich niet
wilde onttrekken en waarop
Leen Pfrommer onverminderd
bleef staan.
Op de tien kilometer in Davos
was Kees Verkerk de beste Ne
derlander geweest, vóór Bols en
Schenk (resp. eerste, tweede en
vijfde). Die volgorde wordt ook
aangehouden op de 10.000 meter
in Sapporo, zo werd bepaald.
Verzet
Sapporo, twee weken na Davos.
In de voorgaande afstanden was
gebleken dat de rijders in de
eerste groep in het voordeel wa
ren geweest. Reden voor Jac
ques de Koning om zich te ver
zetten tegen het plaatsen van
Kees Verkerk in de eerste
groep. Immers, Verkerk had op
de voorgaande afstanden niet de
vorm getoond die hem in staat
zou kunnen stellen een opzien
barende prestatie te leveren op
de langste afstand.
Het verschil van mening tussen
Pfrommer en De Koning liep
zo hoog op dat de laatste zich
tot de chef de mission wendde
om, zoals hij later zei, te voor
komen dat Ard Schenk („alle
groten zijn tot nu voorin ge
start") in de laatste groep zou
weggaan. „Ik heb me er met
hand en tand tegen verzet. Ik
bleef bij mijn mening dat het
niet verantwoord was", aldus
De Koning.
Maar ook Leen Pfrommer hand
haafde zijn mening dat een een
maal gemaakte afspraak moest
worden nagekomen. Bovendien
toonde Ard Schenk zich niet al
leen een groot schaatser maar
een ten minste zo groot sport
man met zijn verklaring: Ik
heb twee gouden medailles be
haald in de eerste groep, laat
een ander dat voordeel nu ook
maar eens hebben".
Gewonnen
Onbaatzuchtige Ard Schenk in al
zijn grootheid. Hij steunde daar
mee tevens Leen Pfrommer, de
razendknappe coach die niet al
leen met de schema's stoeit zon
der ooit mis te tasten maar ook
het menselijk aspect zo prachtig
onderkent. Toen ook de chef de
mission zich aan de zijde van
Pfrommer schaarde, moest Jac
ques de Konjng zich gewonnen
geven. En zoals het geluk - een
PPORO De tussentijden van de sterkste rijders op
oude voetbalwijsheid - altijd
met de goede doelman is, zo
was het ook aan de zijde van
Pfrommer. Jacques de Koning:
„Alles zat mee op deze wonder
schone dag met zon, weinig of
geen wind en prachtig ijs",
e eerste groep was ditmaal niet
doorslaggevend. Maar de adem
stokte in de keei van Pfrommer
toen Kees Verkerk, de wispeltu
rige van wie niemand ooit weet
welke verrassing uit dat zuinig
gebouwde lichaam zal springen,
onder het schema kroop van
15.24.- dat Pfrommer voorzich
tigheidshalve voor hem had be
rekend. Pfrommer: „Hij bleef
om de 36 seconden rijden en
hield dat vol. Toen hij nog twee
seconden achter Sten Stensen
zat. wist ik dat het zou kunnen
lukken". En het lukte: 3,1
conde sneller dan Stensen.
De adem van Pfrommer zou r
meer geweld worden aangc
daan. „Als je als ploeg een be
slissing als die van Davos ge
stand kunt doen, geeft dat de
of 1
de
verplichting om hun als v
deel geachte plaats waar te
ken. En dat heeft Kees Verkerk
.".edaan".
Pfrommer durfde toen niet te
pen dat Jan Bols of Ard Schenk-
de scherpe tijd van Verkerk
zouden verbeteren. Maar de
weersomstandigheden hieven
goed en Jan Bols reed Lavroesj-
kin van de derde plaats.
Toen kwam de grootste schaatser
die ooit op het Ijs heeft ge
staan: Ard Schenk. Ten koste
van de derde plaats van Bols
reed hij naar een formidabele
eerste plaats. Leen Pfrommer
kon er geen woorden meer
vinden.
De coach, wie diplomatieke gaven
ook niet vreemd zijn, ruimde
meteen eventuele resten
sluimerende onenigheid op door
te poneren: „Misschien heb ik
toch nog ongelijk gehad w
als Ard in de eerste groep t
gestart, had hij misschien
wereldrecord gereden".
Een grootse aanvoerder van
groep grootse schaatsers.
Verwerpelijk 1
Vooropgesteld dat een com
pensatie voor een topspor
ter in de vorm van „ver
goeding voor bewezen dien
sten" niet tot de meest ver
werpelijke zaken des le
vens behoort; vooropge
steld ook dat het de top
sporter die voor zijn land
eer en roem vergaart door
opofferingen in eigen vrije
tijd van harte gegund is
dat hij zich schadeloos kan
stellen, springen wel de
woorden in de herinnering
van de voorzitter van het
NOC, de heer Kees Kerdel,
tijdens een op 15 december
1971 in Wassenaar gehou
den persconferentie. Daar
verklaarde de heer Kerdel
over het publiceren door
topsporters in dagbladen:
„Zodra zij in het vliegtuig
stappen naar Sapporo,
mag dat niet meer op
straffe van uitsluiting. We
zullen scherp toezien op
handhaving van die bepa
ling van het IOC." Dat was
niets meer of minder dan
een dreigement, in het
openbaar uitgesproken.
Niemand zou wensen dat
het NOC het dreigement
ten uitvoer had gebracht.
Dat dreigen mag als ver
werpelijk worden geken
schetst.
Verwerpelijk 2
Overigens vaart het NOC
dan in het kielzog van gro
te broer IOC. Avery Brun-
dage liep met een zak vol
namen van veroordeelde
skiërs en skisters. Voor hij
die namen bekend maakte
werd allerwege in 10C-
kringen al geroepen „dat
men het Japan niet kon
aandoen zovelen uit te
schakelen". Er moest dus
een compromis worden ge
zocht. Japan tevreden,
Brundage ook. Zo werd
Karl Schranz tot de alge
mene zondebok uitgeroe
pen en konden anderen,
van wie evenzeer bekend is
dat zij niet voor niets hun
sport bedrijven, vrijuit
gaan. Vooropgesteld dat
ook dergelijke compensa
ties niet tot de verwerpe-
lijkste zaken des levens be
horen: wie dreigt en daar
over luidkeels de mond
roert, moet zich laten
gelden.
Dan moet een „noodoplos
sing" verwerpelijk worden
genoemd.
Meer
Delta Lloyd staat model van
de Nederlandse tafeltennis
wereld. Als eerste club
heeft het een medische staf
in het leven geroepen en er
is bovendien een buiten
landse trainer gecontrac
teerd. Deze initiatieven
zijn toe te juichen. Maar
het moet hier niet bij blij
ven. Meer verenigingen
moeten dezelfde gelegen
heid als Delta Lloyd krij
gen, anders heeft het geen
enkele zin. Het competitie
element moet er immers
door gestimuleerd worden.
En dat kan alleen als in de
breedte dezelfde vooruit
gang wordt geboekt.
Aanwijzen
Nog steeds zijn Fischer en
Spasski het niet eens over
de plaats waar zij om de
wereldtitel schaken zullen
strijden. Er zijn uit diver
se landen aanbiedingen ge
komen, soms tot bedragen
die een aardig kapitaal
vertegenwoordigen. De in
druk wordt gewekt dat het
geld in dit gevdl belangrij
ker is dan het door de ge
hele wereld met intense
spanning tegemoet geziene
schaakgevecht. Het gemar
chandeer doet de schaak
sport, toch bekend als een
„eurosport", niet goed. Hef
uitstel, dat de president
van de Internationale
Schaak Unie, (FIDE), dr,
Euwe, heeft toegestaan,
evenmin. Waarom kan niel
door deze instantie ee«
plaats worden aangewezen.
Het gebeurt immers i»
geen enkele bond dat di
belanghebbenden zelf be
slissen wat ze wensen.
(Van een speciale verslaggever)
Sapporo De standvastigheid van coach
Leen Pfrommer mag de basis genoemd
worden van het formidabele resultaat dat
het Nederlandse drietal op de laatste dag
van het schaatstoernooi voor heren in
Sapporo heeft behaald. Twee rijders op
het rostrum. Niet alleen een grootse pres
tatie maar tevens aangevend dat de con
currentie werd vermorzeld onder de races
van de twee, die elkaar in sportieve strijd
de loef afstaken, met Ard Schenk als de
magistrale schaatskeizer die drie van de
vier afstanden won en wellicht ook nog
een, wat bescheidener, medaille zou heb
ben veroverd als hij op de 500 m. niet ten
val was gekomen. Grenoble met vier me
dailles (Verkerk en Schenk resp. goud en
zilver op de 1500 m. en Verkerk en Not-
tet resp. zilver en brons op de 5000 m.) is
in het niets verzonken na Sapporo met
driemaal goud voor Schenk en zilver voor
Verkerk. Met als ongelooflijk hoogtepunt
de tien kilometer, die de kracht van het
schaatsen in Nederland driedubbel onder
streepte.
