De Wanninkhofs terug
naar oude stamlioeve
Legesgelden in
Warmond
omhoog
Snij del wij k-W est II
krijgt meer gestalte
1. ZATERDAG 22 JANUARI 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
LEIDEN Leraren hebben het moeilijk op het ogenblik.
Net zoals de vogels, de bloemen, Feyenoord en de rege
ring trouwens. Het verschil is dat het voor leraren iets
nieuws is. Of zoals een docent het in Brandpunt zei vorige
week: „het is net of vroeger de leraren de dienst uit
maakten en tegenwoordig de leerlingen". Een beetje
zwart-wit misschien, maar toch... Wij praatten met een
paar rectoren van lycea in Leiden. Nog een gegeven: sinds
de invoering van de mammoetwet, in 1968, is de helft van
de rectoren in Nederland van het toneel verdwenen.
Ze zijn tegenwoordig wel zo eerlijk het ronduit te zeggen als een leraar het volgens hen niet goed doet
LEIDEN "Barensweeën
van de nieuwe tijd". De
woorden zijn van pater
Overeem, sinds 1887 rector
van het Bonaventura ly
ceum. Een plastische uit
drukking voor de verander
de verhoudingen in 't on
derwijs. De lerkar is van
zijn voetstuk afgekomen.
Het „mag ik u wat vragen,
meneer de rector heeft
plaats gemaakt voor „hé
rector, luister eens". Een
aantal leraren hebben het
er moeilijk mee. riet ziekte
verzuim stijgt. De wens
om eerder met pensioen te
gaan wordt groter.
Vooral sinds 1968 is de situatie
6nel veranderd. Een aantal oor
zaken zijn aanwijsbaar. De leer
lingen kijken anders tegen de
school aan. Drs. Van Mierlo,
rector van het Rijnlands ly
ceum: "Je krijgt soms de in
druk dat de school in het den
ken en handelen van de leerlin
gen een steeds minder belang
rijke plaats inneemt. De zorg
voor het huiswerk en de aan
dacht tijdens de lessen worden
minder. Het programma heeft
niet meer automatisch de aan
dacht van de leerlingen. Ze kun
nen zich steeds moeilijker con
centreren". Pater drs Overeem:
"Als je vroeger in de scheikun
deles een proefje deed was dat
een uitje. I.ets nieuws. Nu is er
geen interesse. Ze hebben het
allang op teevee gezien".
1968 is in het schema van de ver
anderingen zo belangrijk omdat
in dat jaar de Mammoetwet
werd ingevoerd. Het voortgezet
onderwijs werd op een nieuwe
leest geschoeid. Pater Over
eem: "We moesten opnieuw en
DRS. ZONNEVELD
enquête
anders beginnen. Het ergste
was dat we het zelf maar uit
moesten zoeken. Er is geen be
geleiding van bovenaf geweest.
Niemand heeft ooit verteld hoe
het moest. Wat is Havo, Mavo?
Iedereen stond voor een experi
ment. Veel schuld ligt bij het
Ministerie van Onderwijs. Dat
zou stimulerend moeten werken,
het werkt frustrerend. Wij we
ten niet wat er op de basisscho
len gebeurt, het wetenschappe
lijk onderwijs weet niet wat er
bij ons gebeurt".
Drs. Van Mierlo: "Nu we net op
gang zijn kondigt men bezuini
gingsmaatregelen af. Het aantal
lesuren wordt van 32 op 30 ge
bracht. Gevolg is dat het leer
plan niet meer klopt, afspraken
moeten worden herzien, metho
des worden gewijzigd". Pater
Overeem: "En dan krijgen wij
nog het verwijt te horen dat we
niet genoeg vooruit gekeken
hebben!".
Naast deze interventies van boven
af wordt het onderwijs ook van
andere kanten bestookt. De be
langstelling is optimaal. Pater
Overeem: "Laatst was er op de
teevee een mevrouw die verkon
digde dat de scholen de leerlin
gen buiten het strikte onderwijs
te weinig opvingen. Dan denk je
toch wel eens: nou, nou. Trou
wens, het is me wel duidelijk
geworden dat wie geen les geeft
niets snapt van de werkelijke si
tuatie. Vooral oudere docenten
.aken door al die kreten in ver
warring, ze weten het niet
meer."
Dat vindt dan weer z'n weerklank
in de klas. Dr. J. Blom, vanaf
'61 rector van het Rembrandts-
lyceum: "Ze zijn tegenwoordig
wel zo eerlijk het ronduit te
zeggen als een leraar het vol
gens hen niet goed doet". Pater
Overeem: "Een derde klas
Mavo was het niet eens met de
methoden die een leraar Frans
PATER OVEREEM
toepaste. Ze hebben toen een
enquête gehouden onder de leer
lingen. Daar kwam als resultaat
onder andere uit dat ze de les
sen te saai vonden maar ook
dat ze meer houvast wilden.
Meer grammatica. Zo zie je hoe
we aan het zoeken zijn naar de
juiste vorm".
Dat wordt ook duidelijk bij het
trefwoord van de "nieuwe tijd",
begeleiding. Pater Overeem
"De leerlingen moeten begeleid
worden. Best! Vroeger is daar
te weinig aan gedaan. Maar hoe
is het nu? Je biedt het ze aan
en ze komen niet. Dat is frus
trerend voor docenten".
Een ander facet van de begelei
ding is dat, door het enorm toe
genomen aantal leerlingen, het
peil lager komt te liggen. Pater
Overeem: "Men kan kiezen en
het Nederlandse volk moet kie
zen: ofwel we dragen veel ken
nis over aan een kleine elite
groep en brengen die op een
hoog peil ofwel we dragen min
der kennis over aan een grote
groep".
"Een belangrijk gevolg van de
schaalvergroting is dat de be
hoefte aan inspraak toeneemt.
De besluitvorming wordt er
moeilijker door. Pater Over
eem: "De democratie kan ver
gaan, kost veel tijd, is ver
moetend. Men moet de mensen
sparen. Niet eindeloos vergade
ren, geen massa s papieren in
vullen, De hoofdzaken moet je
voorleggen, de bijkomstigheden
in kleinere groepen bespreken."
Drs. Van Mierlo "De kanalen
voor democratisering zijn bij
ons aanwezig. De leerlingen
overleggen binnen hun niveau-
raad, de docenten in de sectie-
raad, waarbij vertegenwoordi
gers van de leerlingen aanwezig
zijn. Een proces dat gelukkig
zonder schokken en pijn, zonder
het mes op tafel verloopt. Feit
blijft echter dat de verdergaan
DRS. VAN MIERLO
democratisering
de democratisering niet door ie
dereen even belangrijk gevon
den wordt".
Neg een facet van het grotere
aantal leerlingen: de geringer
wordende leefbaarheid. Pater
Overeem: "Het is van levensbe
lang de scholen leefbaar te hou
den. Het creëren va nfabrieken
is zowel voor leraren als leerlin
gen fnuikend. Een van de be
langrijkste spanningsvelden
wordt gevormd door het langs
elkaar heen leven. Bij ons speelt
in dit verband ook nog mee dat
we een streekschool zijn. Veel
leeriingen moeten er veel voor
over hebben om hier te komen.
Lang reizen. Met vermoeiing als
gevolg. Maar schoolbussen zijn
onmogelijk, want ze vernielen
de bus. Net zoals dat op school
gebeurt. De buurt protesteert
togen de plasticzakken in de tui
nen. En ga zo maar door. Moei
lijk, hoor".
Dat vond vorig jaar de Algemene
Vereniging van Schoolleiders
ook. Zij was verontrust door de
berichten dat vrij veel schoollei
ders voor hun vijfenzestigste
overleden of hun functie neer
legden. Daarom gaf de AVS de
heren drs. Engelhart en drs.
Zonneveld, rector van het Ag-
neslyceum .opdracht ee»i nquê-
te te houden over de menselijke
kant van de recente ontwikke
lingen.
De enquête werd samengesteld
door het Nederlands Instituut
voor Praeventieve Geneeskunde
TNO. De conclusies tonen de
ernst van de situatie duidelijk
aan. Enkele voorbeelden:
- Bijna tachtig procent van de
rectoren is voor functioneel leef
tijdsontslag op zestigjarige leef
tijd.
- Vervroegd ontslag heeft de luat-
ste jaren in toenemende mate
plaats op grond van gezond
heidsredenen, speciaal bij de
boven 56-Jarigen.
- De laatste jaren worden steeds
vaker functies buiten het onder
wijs aanvaard.
Pater Overeem over zijn functie:
"Het vervelende is dat iedereen
de schoolleiding nog verpersoon
lijkt met de rector, terwijl or in
feite een 6-hoofdige en volgend
jaar zelfs 8 hoofdige leiding is".
Tot zover de perikelen van het
onderwijs. Van de leraren en de
leerlingen. Waar gaat het heen?
Improvisatie zal het motto zijn
voorlopig. Het enige zekere is
dat er niets zeker Is volgens
drs. Van Mierlo. En de leraren?
Die zullen een soort hopmannen
van de verkennerij moeten wor
den, zoals een van de schoollei
ders niet zonder ironie opmerk-
NIEKJAN
VAN RESTEREN
BOSKOOP De raad van
Boskoop zal in de vergade
ring van volgende week dins
dag onder meer de volgende
voorstellen behandelen.
In Snijdelwijk west II 10050 m2
grond te verkopen aan de
Bohan Bouwmij. voor de
bouw van 80 koopwoningen.
De koopsom is f 1.020.000.—
Aan de Zijde 782 m2 grond te
verkopen aan de Algemene
Bank Nederland NV voor de
een bankgebouw. Een commist
De koopsom is f 130.000,—
Een krediet van f 2.330.000,—
beschikbaar te stellen voor
het bouwrijp maken van
gronden in Snijdelwijk-West
II.
te steMen
die de geloofsbrieven
heer Buis, opvolger van de
heer Kuivenhoven in de raad
te onderzoeken. Een krediet
van f 24.500 beschikbaar te
stellen voor het verbeteren
van deze zogenaamde ,,open
riolering" In het gebied rond
do Nieuwstrnat. Een krediet
van f 23.500 voor het slopen
van een brug in Laag-Bos-
koop.
Een krediet van f 24.500 te
voteren voor de aanleg van
een parkeerterrein op grond
aan de Koninginneweg op de
plaats waar eerst enkele
panden van de heer Dortland
stonden.
GEESTEREN (Gld.) De muurankers vermelden het
jaartal 1797. Het huis heeft een lange geschiedenis achter
de rug en die van de laatste' acht jaar is niet de meest
roemruchte period^ daarvan. Maar nu krijgt de ,Wan-
ninkhof" dan toch v/eer nieuwe bewoners. Bijna acht jaar
lang heeft de grote boerderij leeggestaan. De stichting
Het Gelders Landschap, die haar in 1964 kocht, heeft er
lang' mee in de maag gezeten, want natuurlijk was het
niet de bedoeling, dat de boerderij onbewoond bleef, cok
al was het de stichting niet om het gebouw,maar om de
13,5 ha. grond, die erbij hoorde, begonnen.
Hoe kom je aan bewoners voor
zo'n grote boerderij zonder
grond? Het Gelders Landschap
heeft het geluk gehad, dat e>"
ergens in het Westen van het
land mensen wonen, die toen ze
toevallig de naam van de boer
derij tegenkwamen geïntrigeerd
raakten. De familie Wan-
ninkhof, die in Noordwij k
een groot bakkerijbedrljf
exploiteert, gaat de boer
derij in Geesteren als zomerver
blijf gebruiken. Zij huurt de
Wanninkhof van het Gelders
Landschap, nadat deze, met be
hulp van Monumentenzorg, voor
de restauratie zal hebben ge
zorgd. Met die restauratie gaat
de in dit vak bedreven aanne
mer Kosters uit Geesteren zeer
binnenkort beginnen.
De Wanninkhofs waren zich niet
bewust van enige familierelatie
tot de vroegere bewoners van de
Achterhoekse boerderij, die hun
familienaam als ..Hoesnaam"
draagt. Maar dat is, toen zij
eenmaal op het spoor gezet wa
ren, natuurlijk met spoed uitge
zocht. En inderdaad bleek er
een relatie te bestaan, zij het
een heel verre. Omstreeks 1795
moeten de voorouders van de
huidige bakkersfamilie in
Noordwijk de boerderij verlaten
hebben en zijn daar nieuwe be
woners-op gekomen. Zoals in het
oosten des lands gebruikelijk is,
bleef de naam van de oorspron
kelijke bewoners als hoesnaam
bewaard. Zo, als ..Wanninkhof"
staat de boerderij ook op de
kaarten.
Een oud bezit, tot in de laatste
oorlog op ouderwetse wijze be
heerd (,,ze boerden niet om
geld, maar mèt geld", zeggen
de boeren) en daarom van gro
te waarde voor een stichting,
die zich beijvert óm het Gelder
se landschap van vroeger intact
te houden. Een bezit met veel
bos, met de karakteristieke,
door levende coulissen" omge
ven weilanden, (waarin de riet-
gaten nu niet voor moderne
landbouwmethoden behoeven te
wijken) en met een fraaie
bouwkamp als onderdeel van de
grote es ten noorden van het
idyllisch gelegen dorpje Geeste
ren.
Het erf is met prikkeldraad afge
scheiden, maar dat heeft niet
kunnen verhinderen, dat tijdens
de lange periode, dat hier geen
mensen woonden, de koperen
pomp verdwenen is en dat bo
vendien de antieke tegeltjes van
de schouw er uit gesloopt zijn.
Dat gebeurde weliswaar enorm
slordig, maar al bleven er tegel-
resten zitten, de zaak zal geheel
vernieuwd moeten worden.
Na een storm, die de grote schuur
danig onder handen genomen
had, heeft het Landschap welis
waar de rietdekker het dak
daarvan opgestuurd, maar ver
der ligt de Wanninkhof er ver
waarloosd bij. Het strodak van
de lege kapberg direct aan de
weg zit vol gaten. Van het ei
genlijke huis en van het bakhuis
ontbreken pannen en ruiten. Zo
goed mogelijk zijn die voor in
brekers uitnodigende toegangen
met ander materiaal afgesloten.
Het is allemaal wèl romantisch.
Langs het huis loop je nu als het
ware door een laan naar het
door walletjes omzoomde wei
land, dat door de buren gepacht
is. Verscholen in de wildernis
staan er een scheefgezakt kip
penhok en nog en vierroedige
kapberg, die al nagenoeg hele-
De oude stamhoeve van de familie Wanninkhof
maal geen dak meer vertoont.
Aan de andere kant van het huis
ligt het voormalige bakhuis. Zo
mers werd er in gewoond en
wie weet, heeft het heel vroeger
wel permanente bewcsiers ge
kend. Het is zo groot als een re
delijk eengezinswoninkje en het
is dan ook de bedoeling, dat er
bewoners in komen.
Hot huis zelf, dat dus helemaal
vakantiewoning gaat worden,
behoort tot de grootste Achter-
hoekse boerderijen. Het is zeker
25 meter lang, nog zonder de
royale endskamer, die het voor
huis zo'n schilderachtig aanzien
geeft. De muren zijn op plinten
van Bentheimer steen opgetrok
ken. Restauratiearchitect Heine-
man uit Velp (diezelfde die de
boerderij De Meyer in Neede zo
mooi tot leeszaal verbouwde)
heeft er een dankbare kluif aan.
Het jaartal 1797 van de muuran
kers komt aardig overeen met
de familie-overlevering van de
Wanninkhofs. Blijkbaar is in het
eind van de achttiende eeuw de
familie Hengstegoor op de boer
derij gekomen. In 1865 trouwde
de laatste Hengstegoor, die een
gezin stichtte. Er waren twee
zoons, Jan en Hendrik, die niet
tot een trouwdag kwamen en de
huishouding aan dienstboden
overlieten. Later namen zij het
gezin Kempers bij zich in en dat
waren laatste bewoners, die
hier dc landbouw bi-oefend heb
ben, Na het overlijden van Hen-
drikoom, in 1944, woonde Kem
pers als pachter op de boerde
rij. Er kwamen enkele vernieu
wingen (de bedsteden, waarin
je zittend moest slapen, omdat
ze zo kort waren men zegt in
de Achterhoek nog: ,,hee zat in
bedde") verdwenen voor het
grootste deel, maar de pachter
kon natuurlijk niet te veel veran
deren. Daardoor is zowel dc
boerderij als de bijbehorende
grond grotendeels in de antieke
toestand gebleven, die in onze
tijd zo gewild zou worden.
De heer Kempers liet, toen hij 65
zou worden, in het dorp een
huisje bouwen. Zijn kinderen
voelden er niet voor om hem op
te volgen. In augustus '64, op
weg om het pannenbier te halen
voor de bouwers rs hij met zijn
motor verongelukt. Alleen de in
het betonnen deksel van de put
gekraste letters H.I.K. herinne
ren nu nog aan de laatste bewo
ners.
WARMOND De verhoging
van de legestarieven, waar
toe de gemeenteraad dins
dagavond waarschijnlijk zpl
besluiten, levert de gemeente
Warmond een bedrug van
.f 7.300 op. Deze mecrin-
komst komt ongeveer over
een met 10% van wat de ge
meente kan innen met het
huidige tarief.
De legeskosten worden bere
kend op alie diensten, die de
gemeente de Inwoners kan
bewijzen, zoals het verstrek
ken vaa inlichtingen uit
openbare registers, het afge
ven van vergunningen en
ontheffingen e'c.
Op de agenda staat verder het
voorstel een krediet van
1.772,54 te geven voor de
r.-k. school De Leerhoeve voor
de aanschaf van kasten, een
voorstel ook tot het aangaan
van een lening van f 1 mil
joen om de vlottende schuld
vart de gemepnte te consoli
deren.
Dat putdeksel is niet origineel,
dus het zal wel verdwijnen. De
put zelf, van Bentheimer steen
verdient het om in ere hersteld
te worden cn we twijfelen er
niet aun, of dat zal wel gebeu
ren. Het restaureren van het
oude erve fs aannemer en archl-
tekt wel toevertrouwd. Moeilij-
Kredieten moeten ook worden
gegeven voor de werken in
de Zwanburgerpolder. Het
object 7 ha moet zandwin-
ningsgereed worden ge
maakt. Dat is een gebied
van 16 ha vermeerderd met
2 ha op de plaats van de
doorbraak naar de Leede.
Het pion daarvoor moet ui
terlijk 1 februari door de
Heidemij worden aangebo
den, waarna dc rand tot 1
juli de nodige vrijheid heeft
om zich te beraden over de
wijze waarop de aanbeste
ding moet plaats vinden. Het
college, zo staat In het voor
stel, wil met de tussentijd
voorkomen, dat de gemeen
teraad voor een fait accom
pli wordt gezet. Het zandwin-
ningsgereed maken gaat een
bedrag kosten van 49.020.
Een bedrag van 21.090 is
bovendien eveneens nodig
om dc Heidemaatschappij
het rapport ..Tijdschema
Zwanburgerpolder" te laten
maken.
ker zal het zijn om, gezien d«
eenzame ligging, permanent!
bewoners voor het bakhuis t<
vinden. Maar wie weet, mi»
schien ziet iemand er wel wol
in om net als de oude Hcngste
goors op de Wanninkhof nio
„om geld", maar „met geld" l<
boeren.
