Geestrijke humor
van Fons Jansen
Misschien
3] worden we
gehaaider in
merika 40)
DE
KENNEDY
VROUWEN
TONEEL ACTUEEL
/r; yo
JDAG 12 NOVEMBER 1971
heid,
las:
i Pr
gezo^ennedy In leven was gebleven kan
ok genomen worden dat hij minstens twee
ha itsperioden in het Witte Huis zou heb-
doorgebracht, zo lang hij de eisen van
populaire begrip van wat een held
y zijn maar geen geweld had aange-
Dat zou hem waarschijnlijk gelukt
Dat hij een briljante en genereuze
iou zijn staat vast. Het gevaar zou in
successen gelegen hebben. Bij Robert
zelf nedy zouden de brille en de generosi-
't eveneens aanwezig zijn geweest, maar
v weten niet of die met dezelfde wijsheid
:c" hard zouden zijn gegaan.
ing staat vast. Amerikanen hebben ge-
- van het extravagante, het lawaaieri-
het overdrevene, de agressieve ver-
iethoden. Ze zijn het politieke appa-
ke benadering, overgebracht met
nge humor, is nu het meest in trek.
ke i lien worden we beschaafder of mis-
en verstedelijken we alleen maar. We
niet langer een plattelandsvolk.
ihts vijf procent van ons volk bestaat
boeren en dat is meer dan voldoende
de natie te voeden. Dit alles is in één
•ratie gebeurd. Het is geen wonder dat
Ipen kloof tussen de generaties bestaat,
fs en onderwijzers hebben geen tijd en
gelegenheid gehad de jongeren, zelfs
:n die nog maar tien of twaalf jaar
;n geboren zijn, de baas te blijven.
ijzers zijn hopeloos ten achter met
kennis, en hun leerlingen weten dat
onderwijzers maar al te vaak niet in
It zijn hen te onderwijzen, en dat hun
IJ'lers meer dan een sentimenele,'ongedul-
L t genegenheid niet waard zijn. Ze heb-
i andere mensen nodig waarvan ze iets
leren en van wie ze kunnen hou-
«r
rt en zijn broer Ted kwamen hier vaak
skiën. Als je aan een inwoner van Vermont
vraagt „hoe waren ze" zal hij volslagen
onverschilligheid voorwenden. Maar van
daag heeft een Vermonter, zonder dat ik
hem er naar vroeg, me volkomen paf
doen staan door me te vertellen dat op een
dag dat een fotograaf onverwacht een foto
van Robert Kennedy maakte, Robert hem
de camera afnam en die stuksloeg. Dat
vertelde hij me omdat er op dat moment
een onverwachte en ik moet zeggen onwel
kome fotograaf verscheen en een foto van
me maakte.
„U zou dat apparaat kapot moeten slaan, net
als Bobby deed", raadde mijn buurman
aan.
Helaas, zoveel moed bezat ik niet. Bezitten
Robert's zoons zijn moed? Want opnieuw
moeten de Kennedy's hun blik op de kinde
ren vestigen, zoals Joseph Patrick Kenne
dy gedaan heeft toen hij in ongenade viel.
Alle kinderen hebben de potentiële kracht,
want ze bezitten allemaal de erfelijke fac
toren van de Kennedy's. Wat zullen ze van
hun toekomst maken? Er hangt veel af
van Edward Kennedy's besluit aangaande
zijn eigen toekomst. Er is nog geen besluit
genomen, maar als hij zich voor het presi
dentschap verkiesbaar stelt, zal dat niet
vóór 1976 zijn. Er zijn nog veel twijfels
over die datum, of eigenlijk over élke da
tum.
Hij voelt de zware druk van de verantwoor
delijkheid voor de komende generatie. Hij
heeft zijn eigen, bekende problemen. Is
Joan aan hem en de familie Kennedy ge
bonden? Er zijn maar weinig vrienden die
onder dergelijke omstandigheden loyaal
blijven. Die weinigen zijn de grootste schat
die het leven te bieden heeft.
De echte Kennedy's zullen Edward trouw
blijven, daar ben ik zeker van. Zij die het
geheim van de Kennedy's niet kennen zul
len afvallen.
Of Edward Kennedy zich al of niet te zijner
tijd verkiesbaar zal stellen voor het presi
dentschap, zijn positie ten opzichte van de
jongste generatie van de familie blijft
moeilijk. Ze zullen moeten opgroeien met
de lasterpraatjes, met de schandalen. De
ouderen van hen zullen de kranten en tijd
schriften al gelezen hebben. Ze zijn zich al
bewust van de schaduw die over de familie
is gevallen. Wat zal Edward Kennedy doen
om hen te helpen, hoe kan hij ten eerste
hun respect en daarna hun liefde en loyali
teit winnen?
Als ik een advies zou mogen geven: hij kan
door Pearl
S. Buck
alleen resultaat boeken als hij volslagen
eerlijk tegen ze is. Tegen hen die oud ge
noeg zijn om te begrijpen moet hij onmid
dellijk open kaart spelen en elke vraag
volledig en openhartig beantwoorden.
Daarna kunnen de ouderen hem met de jon
geren helpen. Als de jongeren zien dat hun
oudere broers en zusters Edward Kennedy
respecteren en bereid zijn zijn raad en lei
ding aan te nemen, zullen ze volgen. Na
tuurlijk moet hun te zijner tijd alles ver
teld worden. Ik geloof er niet in dat feiten
voor kinderen verborgen moeten worden
gehouden. Voordat anderen hatelijke toe
spelingen maken, en dat zal zeker gebeu
ren, moeten ze de waarheid kennen,
ward Kennedy persoonlijk, niet alleen zijn
eigen tragedie, maar alle tragedies waar
door de grote familie getroffen is.
Boven alles moeten ze weten dat ook zij door
het noodlot achtervolgd zullen worden,
door de tragedie van jaloezie en haat.
Als ik mijn eigen geliefde ouders iets kwalijk
neem, is het dat ze een hoogstaande mo
raal en een liefhebbend hart bezaten en me
daarom in onschuld hebben opgevoed in
het geloof dat mensen gewoonlijk recht
vaardig en vriendelijk onzelfzuchtig en
goed zijn. Maar ik heb door schade en
schande moeten leren geen rechtvaardig
heid of vriendelijkheid, onzelfzuchtigheid of
goedheid te kunnen verwachten.
Ik verwacht geen loyaliteit, want de meeste
mensen zijn niet in staat tot loyaliteit, en
dat des te minder wanneer ze door loyaal
te zijn zelf in gevaar lopen. Ik heb geleerd
aan Eva's zijde te staan, niet aan die van
Adam. Eva heeft e
Adam over te halen
boom van kennis va
goed aan gedaan
an de appel van de
goed en kwaad te
scheidde het kwaad in de slang en alleen
zij leerde Adam de waarheid dat het
kwaad bestaat, weerzinwekkend, in de har
ten van mannen en vrouwen die als slan
gen zijn.
Niemand weet dat beter dan diegenen onder
ons die van nature het voortreffelijke lief
hebben en daarom zichzelf en de eigen ta
lenten niet ontzien. Daarom hoop en bid ik
dat Edward Kennedy die kinderen, zijn ei
gen kinderen, zijn neven en nichten, de
waarheid zal vertellen.
Natuurlijk moet hij ze ook vertellen dat er
mannen en vrouwen bestaan die te ver
trouwen zijn, maar dat ze zeldzaam zijn.
Slechts zeer weinigen kunnen veilig en zon
der terughouding bemind en vertrouwd
worden. Toch behoeven de anderen niet ge
haat te worden.
De hoogstaande mens haat niemand. Haat is
op zichzelf een verterende emotie en een
hoogstaand mens vernedert zich daartoe
niet. Ik heb gemerkt dat het heel goed mo
gelijk is mensen aardig te vinden en zelfs
graag te mogen die men niet vertrouwen
kan. Ik heb vrienden ja, ik noem ze
vrienden waarmee ik een plezierige
avond kan doorbrengen, maar die ik geen
enkele vertrouwelijke mededeling zou
doen, want ik heb gegeten van de vrucht
Misschien worden ze beschaafd in'
Amerika. Misschien komt er een tijd
dat we geen vermoorde presidenten,,
senatoren of negerleiders meer hoe
ven te begraven.
van de boom van de kennis van goed en
kwaad.
Mijn ouders hebben me dat niet geleerd. Ik
heb uit bittere ervaring moeten leren niets
van mensen teverwachten maar hoe
dankbaar ben ik als ik iemand verkeerd
beoordeeld heb! En als ik zo iemand ge
vonden heb laat ik hem, of haar, nooit
meer los. Ze vormen een schat voor het
hele leven.
li
er
lefhebbers met een snip-
Mrip in het achterhoofd, moe-
amq als hun vrije dag ze in de
r'ieliting Amsterdam brengt, be-
een bezoek brengen aan
?rol Toneelmuseum, Herengracht
,Tot 25 november treffen ze
:n tentoonstelling
gewijd aan het werk van
Belgische auteur Michel de
rode (1898-1962)..
itoonstelling staat er al een
en geeft in de vorm van
collage 'n goed inzicht
werk van deze vreemde
'iguur. Bij het visualise-
men uitgegaan van de
fm« Breughellande, Religie,
"Je, Narren en Expressionis-
„Breughellande" is de
voor het bij De Gheldero-
typische mengsel van Vlaan-
<^en, Middeleeuwen en folklo-
In zijn werk tovert hij een
i 'prre, soms wrede en perver-
bi jna decadente wereld
na4r, vol grilligheden, goede en
3da de „bouffons" (narren). Vla
ten uit een luidspreker, fo-
programma's, affiches en
re documenten gaat De
derode leven. Enkele van
uitspraken: „Theater begint
r de dialoog ophoudt", „Ik
breekbaar als een automaat
de 18de eeuw". „Monsters
r S blken mijn toneel omdat ze
w ral te vinden zijn" en „Ma-
letten hebben een bijzondere
latische bewogenheid".
1 eet lei
Glunderende Ko
Het was bijna een toegift van de
Haagse Comedie, zo'n hherlijke
scène maakte Ko van Dijk van
zijn „danken" na afloop van
zijn voorstelling zaterdag jl. On
danks de operaties die hij ach
ter de rug heeft, stormde hij
hqt toneel op, sleurde zijn ac
teurs naar voren en wilde weer
verdwijnen. Vanachter het to
neel werd hij bijna naar voren
gegooidj en weer stond hij met
wijd open mond glunderend van
bet lachen het ovationele ap
plaus in ontvangst te nemen.
Om daarna voor de acteurs te
gaan staan meeklappen voor
hun prestatie. Ko van Dijk als
Ko van Dijk, een heel mooi rol
letje.
Nederland heeft Studio zo'n an
derhalf jaar geleden de „Bloe
men" van Arrabal zonder brok
ken kunnen presenteren.
Gevaarlijk spel
Moeilijk
Rotterdam
eaterpoppen
laatste opmerking van De
,anielderode, die veel met pop-
ptheater bezig was, sluit aan
(Be andere tentoonstelling in
ge],j Toneelmuseum „Poppen uit
,hie expositie elke vorm van
rledigheid, het is 'erg leuk
:-werk geworden dankzij
laa Ie Belgische poppen en hand-
rk van enkele moderne Ne-
=iu 'andse poppenkunstenaars.
jt vallend is daaronder het
'k van Hinderik de Groot,
vaak gebruik maakt van
alledaagse voorwerpen die
erJ een paar simpele verslerse-
g karaktervolle poppen
De rake poppen van Bep
Rijn zijn dan wel geen
«lpoppen, maar geïnspireerd
theaterstukken als
ipeare, Beckett en Arrabal.
de
Toneelspelen is in België een ris
kant vpk. Soms tenminste. Eind
vorige maand werden de leden
van het Arena-theater te Gent
door de politie naar het bureau
gebracht. Het stuk dat zij speel
den „Zelfs de bloemen werden
geboeid" van Fernando Arra
bal, kon niet door de Belgische
beugel. Het stuk is een vlijm
scherpe aanval op de politie
staat (Arrabal is een Spaanse
balling in Parijs). De recherche
bezocht de Gentse voorstelling,
nam foto's, legde dialogen op de
band en wandelde daarna ach
ter de coulissen om regisseur,
vertaler en acteur uit te nodi
gen tot een bezoek aan het bu
reau. Aardig détail: Bij de
voorpremière waren assistenten
van de procureur, die tot de ac
tie besloot, aanwezig. Zij deel
den mee het „een zeer mooi
stuk" gevonden te hebben. La
ter werd de kranten verzocht
dit detail maar te vergeten. In
Het Nieuw Rotterdams Toneel
lijkt er niet al te best voor te
staan. Dat mag je concluderen
uit de beleidsnota van de Rot
terdamse wethouder van Kunst
zaken, G. Z. de Vos. Het totaal
aantal bezoekers aan het be
roepstoneel in de Maasstad is
de laatste maanden ongeveer
gelijk gebleven, maar bij het
NRT valt een scherpe daling te
constateren. De oorzaak daar
van ligt volgens de wethouder
in het nieuwe Hofpleintheater
(september '70 geopend) dat
veelal amusementstoneel brengt
en een grote zuigkracht op het
publiek heeft. De vooruitzichten
zijn niet opwekkend en men kan
wel spreken van een vertrou
wenscrisis bij het traditionele
schouwburgpubliek, aldus de
wethouder. Volgens de heer De
Vos is het vraagstuk van lande
lijke betekenis en dient men
zich landelijk op oorzaken en
mogelijke oplossingen te bezin
nen. Ook de voorstellingen van
Studio speelde „En zelfs de bloe
men werden geboeid" ongehin
derd (Hidde Maas en Edda Ba-
fends).
buitensteedse gezelschappen in
Rotterdam lopen terug. De Rot
terdamse Kunststichting oppert
de mogelijkheid stedelijke of in
terstedelijke gezelschappen te
vormen die zich specialiseren
op bepaalde genres. Het zouden
gezelschapskernen moeten zijn
die naar gelang de behoefte per
produktie met acteurs van bui
ten aangevuld kunnen worden.
Potasch en
Perlemoer
Potasch en Perlemoer komen te
rug. En dat wel in „oude stijl"
met de mannen die onverbreke
lijk hun naam aan deze klucht
hebben verbonden, Johan Kaart
en Johan Boskamp. Temidden
van een steeds groter wordend
aanbod van amusement op de
Nederlandse planken via de
vele vrije produktles, gaan zij
half december in het Amster
damse Dcsmettheater van start,
al kan je bij dit oude gerouti
neerde duo (samen zijn ze 155
jaar) nauwelijks van „start"
spreken. Overigens doet het
bioscooptheater Desmet daar
mee weer een stap terug in de
historie. Het theater waar „Oh
Caucutta" net de hielen gelicht
heeft en waar het Lurejci-caba-
ret nu de lachers tracht mee te
krijgen, was eens het befaamde
Rika Hopper-theater.
1 BERT JANSMA
leretteacteurs
van de vele frappante vond-
D Van regisseur Ko van Dijk,
samen met Guus Hoes de
eke voorstelling van Fey-
'u's ,,'n Blok aan het been"
het toneel zette, is een vier-
Frêres Jacques-achtige li
ters. Ze staan niet in de
It, maar bij de Haagse Co-
die werden ze ingevoegd om
1 paar keer een vreemde
ittocht dwars over het toneel
maken en achter het toneel
strijkje te verbeelden (mu-
van de band), terwijl ze
het slot van de voorstelling
*le gekke liedjes in „close
nony"-stijl over de liefde
beste brachten. Het viertal
aat uit leden van 't operet-
1>ezelschap „Die Haghe Ope-
'le Spelers". Het zijn Philippe
i der Gaag, Rudy Reen, Wim
lolmoes en Joop Verwey die
armee een aardige „schnab-
ll' op de beroepsplanken von-
n. want gezien het ,,'n Blok
het been", zullen zij nog
est een aantal malen póm- „Gebruikspop" van Hinderik de Groot
Romeo en Julia in de visie van Beb van Rijn
Fons Jansen is geen geboren
theatertalent. Zijn late start in
dit vak wijst daarop, evenals
het feit dat hij zijn publiek niet
inpalmt. Hij is naar het theater
toegegroeid. Zijn introverte
aard staat hem niet toe zich on
geremd uit te leven en bij al
dien heeft ook zijn gestaag in
aantal toenemende bewonde
raars naar hem moeten toe
groeien, onstuitbaar naar de
bron van de humor.
Dit levert hem nu al jaren achter
een constant volle zalen op,
zoals nu in het Haagse Diligen-
tia, waar hij tot 27 november
staat met zijn nieuwe program
ma Kwartetten. Zijn stijl is van
een verbijsterende eerlijkheid.
Succes in V.S.
voor werk Maries
Monnikendam
DEN HAAG (ANP) De componist
Marius Monnikendam heeft in
Amerika en Canada veel waar
dering gekregen vcor zijn wer
ken, die organist Willem van der
Panne op een concerttournee
ten gehore brengt. Van der
Panne zal over twee weken de
trip beëindigen, waarop hij 27
keer in kerken zal hebben ge
concerteerd. De recensent van
..Delaware State News" prees
het werk van Monnike:.dr er.
noemde diens nieuwe toccata ui'-
zonderlijk en oorspronkeliik, zo
wel in beide thema's als
naar de vorm. Hü vond. dot
Van der Panne samen met een
jant uitvoerde. Naar de compo
nist meedeelde zal het komende
seizoen ziin Via Sacra zeven I
keer worden uitgevoerd door
Amerikaanse en Canadese koren.
Hij laat dwars door zijn optre
den heen zijn tekorten zien, zijn
zwakke aanzetten, zijn aarzelin
gen. zijn onvermogen om een
attribuut mede de sfeer van zijn
acts te laten bepalen.
Fons Jansen moet het helemaal
hebben van zijn tekst en van
zijn geloof daarin. En in beide
is hij van zulk een ontwapende
oprechtheid, dat hij zijn publiek
voor zich inneemt. En zijn tekst
is zo gaaf en genuanceerd van
zegging en inhoud, dat men
hem mag betitelen als een emi
nente kunstenaar van het
woord, onnavolgbaar en uniek
in zijn gedachtenspelingen en
woordvondsten, waarin misstan-
Sir Alan Patrick
Herbert
overleden
LONDEN (RTR), De Engelse
schriiver, dichter er oud-lid var
het Lagerhuis Sir Alan Patrick
Herbert is donderdag cp 81-jarige
leeftijd in Londen overleden. Sir
Alan, wiens initialen „A.P.A."
miljoenen britten bekend weren,
schreef meer dan zestig boeken
tonee'sfuken en musicals. Zür
produktiekste jaren lagen tus
sen de beide wereldoorlogen
toen zijn musicals grote faan
verwierven in theaters ven hef
Londense West End. Onder de
bopken die van ziin hand ver
schenen zijn dertien tomans en
acht werken over juridische or
derwèrpen. Veel van zijn pc
dichten werden penubl'ce? i
het humoristische wrrl.i- -
Punch, v/oaraan h i —w
heeft meegewerkt. Vó'gers
zorden stukken" in de Londer s
„Times" de meeste van hem af
komstig. Van 1935 - 1950 was hij
lid van het Britse Lagerhuis.
den tegelijk worden geanali-
seerd, ontluisterd en in wijsheid
gerelativeerd. Hebben wij hier
een kolonelsregiem? Nee. een
.regiem van kletsmajoors. Bij
vreselijk lawaai in een Parijs
hotel wordt daar iemand ver
moord? Nee. integendeel. En de
auto is een onmisbaar hulpmid
del bij het zoeken van een par
keerplaats.
Dit zijn slechts drie bloempjes,
geplukt uit een rijkelijk be
bloemde weide. Zelden zagen
we op het toneel een man met.
meer esprit bezig dan Fons-
Jansen, een cabaretier aan wie,
men zich gewonnen geeft, niet-
om zijn techniek, maar om de"
grandeur van zijn geest.
T.O.
f ADVERTENTIE)
Zie ginds komt'
de kaasboot
niet vergden~ Fr ico eten
