KERK MOET MEER
OMBUDSMAN ZIJN
Computer doet
intrede op school
Korte metten
Kerk en
Wereld
Fransen vinden
voor jeugd
religie goed
Kritiek op
concordaat
in Italië
DINSDAG 26 OKTOBER 1971
PAGINA
(ADVERTENTIE)
PEUGEOT
5 service-vestigingen
Showrooms:
Laan van Meerdervoort 52
telefoon 39.98.77
Na 18 uur tel. 01761-8753
Joodse betogers
gearresteerd
MOSKOU (AP) In Moskou zijn
ongeveer 90 Russische joden
gearresteerd toen zij trachten
bij het hoofdkwartier van de
communistische partij petities
aan te bieden waarin geprotes
teerd werd tegen vermeend an-
ti-semitisme en vrijheid voor
alle Russische joden om naar
Israël te emigreren gevraagd
werd.
De Bulgaarse violist Emit Dekov
geeft op woensdag 3 november
te 20.15 uur een recital in Dili-
gentia te Den Haag. Gerard
Hengeveld begeleidt hem in
werken van Tartini, Beethoven,
Carlstedt en Franck.
Gouden Bachspeld. De Nederland
se Bachvereniging heeft ter ge
legenheid van haar 50-jarig be
staan een nieuwe onderschei
ding ingesteld: de gouden Bach
speld. Deze is al direct uitge
reikt aan de heer G. C. van Ou-
denniel de zakelijk leider die
reeds 46 jaar aan deze vereni
ging verbonden is.
„De kerk zou moeten gaan
functioneren als een soort in
ternationale ombudsman, die
schending van het recht
openlijk uitspreekt en op
komt voor hen die tot zwij
gen veroordeeld zijn. Zij
moet een rol spelen bij een
andere verdeling van de hulp
bronnen, met het oog op de
nieuwe bestemming van de
wereld. De kerk kan zich
opwerpen tegen wat in de
consumptiemaatschappij als
waardevol geldt".
Deze mening is prof. Candido
Mendes, leider van het insti
tuut voor sociale en politieke
wetenschappen in Rio de Ja
neiro toegedaan. Hij heeft
dat kenbaar gemaakt op de
bisschoppensynode in Rome.
Hij heeft de indruk dat de syno
deleden steeds duidelijker in
zicht krijgen in de eisen die
gerechtigheid op wereld
schaal stelt. Men heeft de
gegeven weten te benutten
om een scherper beeld te
krijgen van de situatie.
Naar zijn mening kunnea de
christenen duidelijk hun ei
gen inbreng hebben als ze
zich inzetten voor de recht
vaardigheid. Het christendom
sluit het idee in, dat de mens
meer kan zijn dan hij in fei
te is. Dat is een voortduren
de aanmoediging.
Overigens is het niet de taak
van de kerk een model van
de ideale samenleving voor
te houden, vindt prof. Men-
Bisschoppen
YS achter
gewetens
bezwaarden
De overgrote meerderheid van
de Amerikaanse bisschoppen
conferentie is er van over
tuigd, dat een katholiek een
gewetensbezwaarde tegen
stander van oorlog in het al
gemeen en ook van een spe
ciale oorlog kan zijn.
Men heeft er bij moralisten,
juristen en overheidsdiena
ren op aangedrongen samen
te werken om te komen tot
een beleid, dat selectief ge
wetensbezwaar mogelijk zou
maken. Op de burgelij ke au
toriteiten hebben de bis
schoppen aandrang uitgeoe
fend om amnestie te verle
nen aan jonge mannen, die
selectieve gewetensbezwaren
hebben en thans gevangen
zitten. Degenen die het land
uitgevlucht zijn, zou men de
gelegenheid moeten bieden
om terug te keren.
Over de katholieke opvatting
over gewetensbezwaren zei
de verklaring van de Ameri
kaanse bisschoppen: ,,In het
licht van het evangelie en uit
een analyse van de kerkelij
ke leer over het geweten is
het duidelijk, dat een katho
liek gewetensbezwaren kan
hebben tegen oorlog op
grond van godsdienstige
scholing en geloof. Gewetens
bezwaren moet men, volgens
de bisschoppen beschouwen
als positieve aanwijzingen
binnen de kerk voor een ge
zond moreel bewustzijn en
eerbied voor het menselijk
leven.
Een socialistische senator
heeft voorgesteld de
staatstoelage aan Italiaanse
priesters te verhogen van
drieduizend tot dertiendui
zend gulden. Gelijktijdig zou
de staat dan moeten stoppen
om priesters te financieren
die les geven op scholen,
omdat naar zijn mening het
geven van onderricht tot de
normale priesterlijke taak
behoort.
Dr. Karl Rahner, onlangs
met pensioen gegaan, is be
noemd tot ere-professor aan
des, maar het is haar op
dracht beginselen te verdedi
gen en waarden te bevorde
ren en schijnwaarden te ont
maskeren. Dat alles zou
moeten gebeuren in situaties
die altijd concreet zijn en
waarin haar getuigenis en
leer een wending kunnen
de Hogeschool voor filosofie
te München. Hij zal zich
daar in het bijzonder bezig
houden met de grensvragen
van filosofie en theologie.
Paus Paulus is van plan
het college van kardinalen
uit te breiden. Onder de
nieuwe kandidaten zou zich
ook een Hongaarse bisschop
bevinden. De laatste kardi
naal werd benoemd in 1969.
voorbereiden.
De competentie van de kerk
als kerk bestaat prof. Men
des hierin, dat zij in een ge
geven model van de samen
leving aangeeft, hoe de men
selijke en evangelische waar
den in de verschillende sec
toren van het leven aan het
Het college telt thans 134 le
den.
Volgens pater J. Hardy, de
nieuwe voorzitter van de
Amerikaanse vergadering
van directeuren van het roe-
pingenwerk, kan het aantal
priesterroepingen weer oplo
pen, als het priesterambt
wat breder wordt opgezet en
het aangepast wordt aan de
problemen waarmee men da
engagement van de christe
nen richting geven.
Prof. Mendes heeft er nog alle
hoop op, dat de feeling vat
de synodeleden voor het we
reldgebeuren omgezet kan
worden in een samenhangen
de visie op wat gedaan kat
worden.
gelijks geconfronteerd wordt
Hij zei echter niet „hoe da'
moet".
Het centrum voor bestude
ring van religie en commu
nisme in Londen is bezig ee:
bijeenkomst te organisers
van deskundigen over de re
ligie in communistische lao
den. Het centrum staat on
der patronage van de Angb
kaanse aartsbisschop Mi
chael Ramsey, de Oosten
rijkse kardinaal F. König s
de Britse opperrabbijn L. Ja
kobovits en president Wil
liam Tolbert van Liberia.
Aardgas én
O
bacteriën
doden bomen
Het is een bekend feit, dat lekken
in aardgasbuizen vele bomen
een voortijdige dood hebben be
zorgd. Recente onderzoekingen
in Engeland hebben aangetoond
dat het gas zelf niet de directe
oorzaak van de bomensterfte is,
maar wel een „bevolkingsexplo
sie" onder de bodembacteriën.
Laboratoriumproeven hebben aan
nemelijk gemaakt dat de op
methaan en methanol (twee
componenten van aardgas) ver
zotte bodembacteriën bij gaslek-
kages zeer welig tieren en zich
voortplanten. Het bodemzuur
stofgehalte komt dan beneden
een aanvaardbaar peil en de
boom stikt letterlijk.
Vroeger rijp
De mens is in de loop van de
laatste eeuwen in grootte en ge
wicht toegenomen. Een recent
onderzoek heeft uitgewezen, dat
er sprake is van een „groeiver-
snelling". Tussen 1925 en 1955
bedraagt de toeneming van de
lengtegroei acht tot tien centi
meter. Deze versnelling ver
loopt niet regelmatig. Pasgebo
renen hebben een grotere sche-
delomvang dan vroeger. Gedu
rende de jaren lagere school is
er een rustperiode en tijdens de
puberteit is er een hernieuwde
vergroting van de schedelom-
vang. Bij meisjes vroeger dan
bij jongens.
Het doorkomen van het melkgebit
is niet vroeger, maar wel de
doorbraak van de blijvende tan
den en kiezen. Opmerkelijk is
ook dat de geslachtsrijpheid bij
meisjes eerder doorkomt dan
eertijds. De eerste menstruatie
is zelfs twee jaar vervroegd. Zo
doende wordt men meer en
meer geconfronteerd met zwan
gerschappen op twaalfjarige
leeftijd. De kinderen zijn heden
ten dage ook vroeger „wijs".
Er is een duidelijke versnelling
waarneembaar die ouders en
opvoeders zwaardere taken op
legt. Deze versnelling is zowel
in de stad als op het platteland
waarneembaar.
Bazaltpapier
Bazalt is een zogenaamd uit
vloeiingsgesteente dat oorspron
kelijk uit de diepte van de aar
de komt. Men kan deze steen
soort voor de bouw gebruiken,
maar wie had ooit gedacht dat
van bazalt papier kan worden
gemaakt. In het Oekraïnse insti
tuut voor celstof en papierindu
strie heeft men een papiersoort
uit bazaltvezels weten te ver
krijgen. Volgens de uitvinders
bezit de nieuwe aanwinst een
aantal waardevolle eigenschap
pen, die het gewone papier niet
kent. Het is bestand tegen be
derf en tegen micro-organismen
en het weerstaat temperaturen
tot 800 graden celsius. Het
schijnt ook zeer geschikt te zijn
als filter voor luchtreinigingsap-
paraten.
Oren klapperen
De Afrikaanse olifant pleegt met
zijn oren te klapperen om zijn
lichaam koel te houden. Hij
draagt in zijn oorlellen een
soort koelinstallatie in de vorm
van een netwerk van aderen,
slagaderen en haarvaten. Dit
haarvatenstelsel blijkt een uit
stekend hulpmiddel te zijn om
lichaamswarmte naar buiten af
te voeren. Door de uiterst fijne
Het aardige van de wetenschap
Een vicieuze cirkel lijkt ons nationale pogen om tot zo'n rechtvaardi
ger welvaartsverdeiing te komen dat de gemeenschapsvoorzieningen
in eigen land verbeterd worden en ons aandeel in de ontwikkelings
hulp stijgt. Een praktisch bezwa&r is dat wie voor het ene doel of
een der andere pleit, maar zelden nationale taken in hun totaliteit
beschouwt en ze dan tegen elkaar afweegt.
Erkend zij dat de vakcentrales nu eisen dat een deel van het loonma
tigingseffect ten goede komt van de ontwikkelingshulp. Als dit door
gaat, is het evenwel een éénmalige injectie, omdat de loonmatiging
zeker geen blijvende zaak is wanneer het economisch getij in Ne
derland weer rooskleuriger gaat worden.
Is de ruimte voor wijzigingen in het patroon van de gemeenschaps
voorzieningen wellicht mede zo klein, omdat de bestaande gemeen
schapsvoorzieningen te veel op perfectie gericht worden? Wat kos
ten tegenwoordig direct of indirect zaken als scholenbouw,
theaterbouw, sportaccommodaties, ziekenhuizen, overheidsgebouwen
de gemeenschap? Met ons gevoel voor efficiency zouden we moeten
bedenken dat veel bouwwerken en voorzieningen die vroeger door
bloed en tranen tot stand zijn gekomen, nu worden afgeschreven
omdat ze niet meer te gebruiken zijn. Een kritische beschouwing
van prioriteiten zou kunnen uitwijzen dat onze gemeenschap, ge
stuwd door specialisten, soms een verkeerde keus maakt bij het be
schikbaar stellen van geld voor gemeenschaspvoorzieningen.
Om het met een bekend voorbeeld te herhalen: Europa bouwde kathe
dralen, terwijl de missielanden geen geld hadden voor voedsel, leer
middelen en noodkapellen.
vliesachtige wanden van de
haarvaten heen, komt dan de li
chaamswarmte, sterk bevorderd
door het wapperen met de oren,
vrij. Tijdens warme gedeelten
van de dag beginnen de olifan
ten eerst hun oren te strekken
om er dan mee te klapperen.
Bij meer wind nemen de oorbe
wegingen af, omdat de luchtcir-
culatie blijkbaar snel genoeg
gaat. Tijdens regen of minder
hoge temperaturen houden de
dieren hun oorschelpen stevig
tegen hun lichaam gedrukt. Het
heen en weer zwaaien met de
oren is geen teken van woede,
maar van warmte.
Afvalplastic
De Japanse geleerde Tomojuki
Takesue heeft een manier
vonden om van het afvalplastic
te komen en er nog benzine
te maken ook. Hij verhit het
plastic samen met water in
drukketel onder tien tot twintig
atmosfeer tot 350-500 graden.
Van bepaalde soorten plastic,
die polyolefin bevatten, wordt
dan tachtig tot negentig pet om
gezet in benzine of petroleum.
Het is nog niet bekend of de
methode ook commercieel is toe
te passen.
Van een onzer verslaggevers
De jongste ontwikkelingen op het
gebied van de elektronische in
formatieverwerking houden ook
voor de schooldeur geen halt.
De ministeries van onderwijs
van enkele Westduitse deelsta
ten experimenteren op een aan
tal scholen met verschillende
computertoepassingen. Zo zor
gen computers voor de indivi
duele overdracht van leerstof,
worden verschillende taken op
het terrein van de schooladmini
stratie door de computer over
genomen en hebben de grondbe
ginselen van de elektronische
informatieverwerking een eigen
plaats op het lesrooster.
Door het gebruik van de compu
ter bij de schooladministratie
worden diverse taken, waardoor
de leerkrachten tot dusver wer
den overbelast, overgenomen.
De computer helpt bij het op
stellen van het lesrooster, houdt
alle gegevens omtrent leerlin
gen bij en legt niet alleen de
uitgedeelde cijfers vast, maar
ook de informaties over ouders,
de gezondheid van de leerling
en diens geschiktheid voor be
paalde beroepen.
Het gebruik van de computer, op
school opent echter ook nieuwe
onderwijsmogelijkheden. Zo
worden op het St. Anna Gymna
sium in Augsburg proeven geno
men met onderwijs met behulp
van een computer. Voorlopig
gebeurt dat nog via een reken
centrum in München, maar bin
nen afzienbare tijd zal de school
over een eigen computer be
schikken.
Bij deze nieuwe onderwijsvorm
wordt de in de computer opge
slagen leerstof individueel in
kleine „porties" via een video
recorder op een beeldscherm
aangeboden. Na elke „portie"
moet de leerling met behulp
van het toetsenbord op zijn re
corder controlevragen beant
woorden.
De leerling wordt daarbij gehol
pen door „Lidia" de speciaal
voor dit soort onderwijs ontwor
pen computertaal. Het vraag-
en antwoordspel tussen leerling
en computer wordt met deze
taal eenvoudig geformuleerd.
Het maakt niet uit hoe de leerling
zijn antwoorden formuleert. De
computer is op de verschillende
mogelijkheden geprogrammeerd
en weet wat goed of fout is. Bij
een goed antwoord prijst hij de
leerling, bij een fout antwoord
wordt de vraag herhaald.
Deze onderwijsmethode is in prin
cipe geschikt voor het gehele
leerprogramma, van de eerste
tot de hoogste klas. Door de in
dividueel gerichte kennisover
dracht wordt de leerling nauwer
en wellicht met duurzamer
resultaat bij het leerproces
betrokken.
Het is de bedoeling dat de hoogste
klassen van een groot aantal
Beierse scholen „computerkun-
de" als keuzevak zullen krijgen.
Tijdens deze lessen worden de
grondbeginselen van de elektroni
sche informatieverwerking bij
gebracht. Het gaat er natuurlijk
om zoveel mogelijk te leren
over de computer en zijn ma
nier van werken.
Stockhausen
dankt
Residentie-
Orkest
Parijs. Karlheinz Stockhausen
heeft in de Salie Wagram te Pa
rijs ten overstaan van het pu
bliek zijn oprechte dank betuigd
aan het Residentie-Orkest voor
de uitvoering van zijn Carré.
Het Orkest gaf twee concerten
in het kader van de Parijse
week voor hedendaagse muziek
met enkele uitvoeringen 1
Stockhausens Carré o.l.v. vier
dirigenten: Lucas Vis, Michel
Tabachnik, Gilbert Amy en Ri
chard Dufallo. Stockhausen uitte
zijn dank aan het orkest en de
leden van het Nederlands Ka
merkoor en het NCRV Vocaal
Ensemble voordat hij zelf het
publiek een toelichting gaf
zijn werk Carré. Ook na afloop
van het concert betuigde de
Duitse componist zich zeer
vreden over de wijze waarop de
musici zijn moeilijke werk ten
gehore hadden gebracht.
,2X Woyzeck" dat door de Haag
se Comedie in het HOT te Den
Haag op 9 november in premiè
re zou gaan, is nu verschoven
naar 11 november in verband
met enkele wijzigingen in de
rolverdeling. Hans Croiset heeft
de regie.
De computer komt de school binnen. Het apparaat zelf hoeft niet zoals de foto suggereert bij elke les elektronische informatieverwer
king" het klaslokaal binnengesjouwd te worden. Nieuwe technieken maken het mogelijk dat de computer de school ook op afstand van dienst
kan zijn.
Vier op de vijf Fransen vinden
het van belang dat de jeugd
een religieuze opvoeding
krijgt. Uit een onderzoek dat
door het Franse instituut
Sofres in opdracht van het
katholieke tijdschrift Le Pé-
lérin werd gehouden, blijkt,
dat drieënzestig procent van
de ondervraagden religieuze
opvoeding noodzakelijk acht.
Negentien procent is van
mening dat een dergelijke
opvoeding nuttig is.
Het merendeel vindt het nut
tig, in de eerste plaats van
wege het scheppen van mo
rele waarden. Bijna de helft
van de ondervraagden ziet
de religieuze opvoeding als
een algemene uitrusting voor
de confrontatie met de levens
problemen. Zesentachtig
procent van de ondervraag
den, die kinderen hebben,
liet weten de kinderen een
godsdienstige opvoeding te
Van de aohttien procent die
zich tegen een dergelijk on
derricht uitsprak, voerde
meer dan de helft aan, dat
de vrijheid van het kind
geëerbiedigd dient te wor-
Meer dan driehonderd verte
genwoordigers van kritische
gemeenten in Italië hebben
op een congres in Rome on
middellijke afschaffing van
het concordaat tussen de Ita
liaanse regering en de H.
Stoel geëist. Zij noemden het
concordaat de zichtbaarste
en meest organische verbin
ding van het kerkelijk insti
tuut met de neokapitalisti-
sche macht. Ze tekenden
protest aan tegen de reactio
naire onderdrukkingsmaatre
gelen van de hiërarchie in
zake de echtscheiding alsook
tegen de belastingherzienin
gen, die alleen maar van
voordeel zijn van de best be
taalden in Italië.
liturgie
Het Nederlandse comité
„Smeekschrift Liturgie"
heeft in een smeekschrift
aan paus Paulus gevraagd
de datum van invoering van
de nieuwe mis-liturgie (zon
dag 28 november Red.) uit te
stellen, de liturgie te herzien
aan de hand van de inge
brachte bezwaren en de
mis-liturgie die tot nü toe ge
golden heeft een plaats te la
ten behouden.
Het comité, waarvan de heer
H. B. Visser uit Leiden se
cretaris is, spreekt in hel
smeekschrift zijn droefenis
en teleurstelling uit over de
nieuwe misorde, waarteget
hij veel bezwaren heeft.
In de nieuwe misorde kom:
naar de mening van het co
mité het rooms-katholiek<
geloof veel minder duideüji
uit. „Ze is gebaseerd op een
twijfelachtige opvatting ovei
de heilige mis. Deze opvat
ting is later herzien, maai
toen was de nieuwe misorde
al klaar en deze is niet her-
Veel mooie gebeden zijn vol
gens het comité vervallen.
Verschillende waardevolle
onderdelen zijn verzwakt es
weggewerkt. Allerlei bijbelse
elementen zijn verwijderd.
De bepalingen die tegelijk mei
de nieuwe misorde gemaakt
zijn, geven aan de beelden
van Christus, Maria en de
heiligen een mindere plaats
dan ze tot nu toe hadden
Ditzelfde geldt voor het ta
bernakel, dat niet de centra
le plaats behoudt, waarop
het recht heeft, aldus het co
mité.
In het smeekschrift vraag
men de paus een eind te ma
ken aan de droefheid van zo
veel gelovigen in Nederlaffl
en in andere landen en ken
nis te nemen van de ge
noemde bezwaren.
Smeekschrift
Franse jeugd, godsdienst billijk en heilzaam
