een
voor
Slechts
)leidooi
facultatief
celibaat
Gemis aan doelmatigheid
bemoeilijkt synodewerk
£eidóa6ouAa/n£
Niet alle bisschoppen
geven mening
van hun volk weer
PRATEN LANGS ELKAAR HEEN
Nederlandse première
op Arnhemse festival
s v
SYNODE VERDEELD:
egevens
levolking
lburg per
omputer
Van Kïlsdonk over synode:
'jltlzzz sütji rrg dr- virdecker'
Verdediger:
zaak tegen
deken is
zeer zwak
ENSDAG 13 OKTOBER 1971
LEIDSE COURANT
PAGINA 13
'i
George Brown, de vroegere Britse minister van buitenlandse za-
helpt een handje bij de verkoop van damestruien in een grote
in dense zaak. Brown is adviseur van de firma, die deze truien in
handel brengt,
istad (KNP-Reuter)
[SJecils één bisschop heeft giste-
!ko in de synode-aula een plei-
(feoi gehouden voor het faculta-
celibaat. Bisschop Gran
:es in zijn interven-
op de grote eenzaamheid
zijn priesters in de Scandi-
rtsche diaspora. Alle andere
ichoppen, die gisteren aan
woord waren hebben zich
handhaving van het celi-
uitgesproken.
verdeelder aanblik boodde
ode ten aanzien van de toe
van de gehuwde man tot
priesterschap. Ongeveer de
van de sprekers opperde
rigens nog bezwaren tegen
priesterwijding van gehuwde
naai Döpfner, voorzitter van
Westduitse bisschopsconfe-
e heeft de paus gevraagd
geheime stemming te hou-
over de handhaving van het
van de priester en de
ating van gehuwde mannen
het ambt. Verwacht wordt
paus het verzoek van de
se kardinaal zal inwilligen,
de synode-aula hebben de
ten van de vrouw gisteren
belangrijker rol gespeeld
het celibaat van de pries-
Tijdens een persbijeen-
st deelde de bisschop uit
aica, mgr. S. Carter mee,
zijn gelovigen eerder zouden
pteren dat een non tot
iter werd gewijd, dan dat
wde mannen tot priester
en worden gewijd,
leraal overste van de Witte
de Nederlander pater
Van Asten heeft er op de bis-
ppensynode voor gepleit dat
treden priesters beter wor-
tohandeld door de kerk.
topte dat de synode de
tregelen, op grond waarvar
'itgetreden priesters verbo
den is godsdienstonderricht te
geven of katholieke scholen te
leiden, zal afschaffen, omdat
dit soort maatregelen naar zijn
mening een soort verkapte
wraak inhoudt.
ROME Enige jaren voor het
concilie merkte een Amerikaans
bureau voor bedrijfsanalyse op
dat de katholieke kerk een van
de best georganiseerde instellin
gen ter wereld genoemd kon
worden, op één lijn met reus
achtige ondernemingen als Ge
neral Motors en de Chase Man
hattan Bank. Wie de gang van
zaken op de synode beziet moet
vaststellen dat van deze ge
stroomlijnde doelmatigheid wei
nig over is. Het valt zelfs te
vrezen dat de aanpak van cje
problemen goede resultaten ten
zeerste bemoeilijkt.
Een aanzienlijk aantal bisschop
pen heeft bezwaar tegen de ge
kozen methode volgens welke
eerst de leerstellige aspecten
van het priestervraagstuk afge
handeld worden en daarna de
praktische aan de orde komea.
Indringend betogen zij dat leer
stellige overwegingen vanuit die
feitelijke situaties ontwikkeld
moeten worden, wil iets ad refin
gezegd worden. Zij doen allerlsi
voorstellen van orde, mai*
eerst moet iedereen aan de
beurt zijn geweest. Een eindelo
ze reeks monologen is het gé-
volg die onvermijdelijk in her
halingen vallen.
Zonder duidelijke richtvragen be
geven de leden zich in de nastr
talen ingedeelde groepen. Zij
hebben twee dagen om tot iets
te komen. De groepen zijn ech
ter nog tamelijk groot, meerde
re boven de twintig leden, zodat
al heel wat van de tijd verstre
ken is voor iedereen iets heeft
gezegd. Onderling contact tuo- Intussen komen de praktische,
de groepen ontbreekt. De vragen aan de orde. Weer volgt
voorgesteld over aan het werk Voor aanvang van de gisteren ge- deskundigen spreekt,
te zetten deskundigen, die wel- houden vergadering van de bis- Hier openbaart zich
schoppensynode voerde paus
Paulus het woord. Naast hem de
synode-secretaris mgr. Rubin.
groep spreekt over dit on
derwerp, de andere over dat.
Bijna overal wordt spoedig dui
delijk dat de synode geen we
zenlijke verdieping van de lear
kan aanbrengen. Men moet wel
terugvallen op wat vroeger is
gezegd. Maar dat bleek niet in
staat de huidige identiteitscrisis
onder de priesters te voorko
men. De meeste verslagen van
de besprekingen geven aan dit
gevoelen uiting, maar, onmach
tig in korte tijd en zonder de
hulp van deskundigen de zaken
op een nieuwe wijze te verwoon
den, herhaalt men de oude stel
lingen: het priesterschap is een
sacrament, de wijding geeft een
merkteken op grond waarvan
de priester een heilige volmacht
heeft, er is een wezenlijk ven-
schil tussen het algemeen
een marathon van monologen.
Zonder de mogelijkheid van ge-
dachtenwisseling worden vier
kant tegengestelde standpunten
uiteengezet. Ieder heeft maar
enkele minuten. Hij moet zich
beperken tot één punt. In de
meeste gevallen is dat de al
dan niet aanwezige wenselijk
heid, gehuwde mannen tot de
wijding toe te laten. De andere
vragen blijven liggen, de crisis
lijkt teruggebracht tot de
schaarste aan priesters. Onge
twijfeld is dat een ernstig pro
bleem, maar het verlicht nau
welijks de priesters die in het
werk staan en naar hun plaats
zoeken. Al vier dagen spreekt
men nauwelijks over iets an
ders. Nieuwe gezichtspunten
blij'
niet begonnen.
het bijzonder priesterschap. Wat Om er toch doorheen te komen,
de heilsbetkenis van deze uit
spraken is, blijft ongezegd. In
hun korte zakelijkheid zijn ze
aanzienlijk armer dan de docu
menten van het concilie. Nog
steeds wordt geen beslissing
vergadert men twee keer per
dag, in totaal bijna zeven uur,
met als nadeel dat er van spon
taan onderling contact nauwe
lijks iets komt, en nog minder
dat men op informele wijze met
Van i
s filmfedaCtie
Arnhem Het ziet er naar uit,
dat de Nederlandse speelfilm -
jarenlang het zorgenkindje van
het bioscoopbedrijf - over een
impasse heen is. Het succes van
Fons Rademakers' „Mira", ge
volgd door de onwaarschijnlijk
klinkende grote belangstelling
voor films als „Wat zien ik".en
„Blue movie" zien we ook zitten „Daniël" is de geschiedenis van.
bij Erik Terpstra's veel omstre- een langharige jonge knaap, die
den "Daniel". de duffe omgeving ontvlucht en
De film, die maandenlang op de het zorgenkindje wordt van zijn
plank lag en waarvan velen vader, een hippe sexuoloog, die
twijfelden of hij ooit af zou ko- alles in het werk stelt om zijn
men is er. Beslist geen meester
werk, hier en daar rammelend
in de montage en vaak zo ver
springend, dat men denkt dat pr
hele scène's ontbreken, bevat
deze film een aantal ijzersterke
grappen en soms zo'n ontwape
nende charme, dat succes ook
van deze vierde Nederlandse
speelfilm voor ons verzekerd is.
Een druk op de ul-
•"d juiste knop en in en-
seconden verschijnen de
onlijke gegevens van elke
ieiirigo gewenste Tilburgse
6r op het computerscherm.
>mpte bediening levert het
onisch computerbrein van
deling bevolking. Sinds en-
is dat het geval. Til
ls de eerste Nederlandse
'o haar gehele bevolkings-
stratie heeft geautomati-
„Damel" zal bet wel doen
zoon zo nodig als het moet aan
de man te brengen. Tenslotte
belandt Daniel bij een zeer con
servatief boerengezin - onder
leiding van een voortreffelijk
acterende Bob de Lange - en
vindt op vermakelijke wijze zijn
Men kan zeggen, dat Nederland
het met zijn speelfilms op de
sextoer gezocht heeft. Maar zo
lang dit geschiedt met zoveel
ironie en gevoel voor humor,
kan men daar nauwelijks ernsti
ge bezwaren tegen aanvoeren.
Wij gunnen „Daniël" best een
graantje mee te pikken uit de
ruif, die door de hausse in Ne
derlandse speelfilms de laatste
maanden is geschapen.
Bezwaren moeten wij wel hebben
tegen de staatsprijs voor de
filmkunst, die dit jaar ging naar
een televisiefilm van Ed var
der Elsken. Indien de jury var
mening is, dat er in de afgelo
pen jaren geen betere films ge
maakt zijn, kan men deze
derscheiding beter omdopen tot
staatsprijs voor toverlantaarn
plaatjes. Met film heeft deze
door minister Engels bekroonde
reportage van bevallingen en
series dia's met nonchalant
sproken commentaar weinig te
maken.
Wat de overige in het kader van
de Arnhemse filmweek ver
toonde werken betreft, Jan Ka-
dar's „Adrift" was een nogal
voortploeterende boerenroman,
die nog enige glans werd
leend door het camerawerk
de komst van de beide Joego
slavische hoofdrolspelers naar
Arnhem.
Ken Russell „The Devils" was
een obscederend spektakel uit
de zeventiende eeuw, met zo'n
groot aantal gruwelijke details,
dat ze in een Hammerfilm niet
zouden hebben misstaan. P-Aer
Fonda - met pasgekochte auto
en Warren Oates van München
naar de Gelderse hoofdstad gc-
raced - kwam met een sfeervolle
maar toch wel bijzonder trage
western. „The hired hand" niet
zo best voor de dag. Daarover
later meer".
Yijf honderd
schildpadden
losgelaten
Van een onzer verslaggevers
Werkendam Een groothande
laar in exotische dieren uit Har-
dinxveld-Giessendam heeft eind
vorige week een vracht van
maar liefst 500 Griekse schild
padden gelost in Werkendam.
De dieren waren in winterslaap
gegaan en daardoor voor de
handel niet meer van betekenis.
Volgens zijn verklaring tegen
over de politie, meende de han
delaar, dat de dieren in vrijheid
een grotere overlevingskans
zouden hebben dan bij hem in
gevangenschap. Deskundigen
zijn dat niet met hem eens.
Schilderijen-
vondst in
Brussel
BRUSSEL (DPA) Na de sensa
tionele diefstal van Vermeers
„Liefdesbrief" en het terugvin
den van het beroemde doek be
leefde Brussel gisteren een nieu
we schilderijenaffaire.
Op aanwijzing van Scotland Yard
ontdekte de Belgische politie bij
een antiquair elf schilderijen ter
v/aarde van 1,5 tot 2 miljoen
gulden, die in de loop van de af
gelopen twee jaar uit Britse
musea waren gestolen.
Onder de schilderijen die bij de
antiquair werden aangetroffen
bevonden zich twee gezichten op
Venetië van Guardi, een zee
zicht van Ruysdael, een gezicht
op Malta van Vitelli, een land
schap van Renoir en een wind
molen van Cuyck. De antiquair
is gearresteerd.
Het Nederlands Dans Theater
brengt op maandag 18 oktober
een voorstelling in de Koninklij
ke Schouwburg te Den Haag
waarin de première van „Hues-
cape" gedanst zal worden, een
ballet van Louis Falco op mu
ziek van Henry, Schaeffer en
Bachet.
verschil tussen de synode
concilie. Vaak is gezegd dat het
concilie gegroqid is in de wan
delgangen en niet in de aula.
Commissievergaderingen, talrij
ke informele gesprekken, ru
inschakeling van theologen
andere deskundigèn: vele in
zichten zijn erdoor verruimd en
vele gedachten vloeiden samen.
Er gebeurde iets. Er kon iets
ontdekt worden. De synode
moet aan vruchtbaar overleg
nog beginnen.
Afremming hoger inkomen
FR komt beweging in de actie om in 1972 de grens van hogere inko-
■®-J mens te stabiliseren. Zelfs zijn er onder hen, die met de oproep
van de vakbeweging sympathiseren, prominenten die verhoging van
hogere inkomens helemaal willen schrappen; ook d'e salaris- en
inkomstenverhoging die te maken heeft met compensatie wegens
prijsstijgingen.
Vermoedelijk moet er eerst nog heel wat water door de Rijn stromen
om dit laatste algemeen aanvaard te krijgen. Dit denkbeeld zou
misschien in bredere kring sympathie oogsten, wanneer het mogelijk
was een loonpolitiek te voeren zonder doorwerking in d'e prijzen;
wat uitsluitend loonsverhogingen uit de aanwezige ruimte toelaat.
Maar om te beginnen is het perspectief op zo'n praktijk slecht, om
dat met name de overheid dikwijls gedwongen een verkeerd
voorbeeld geeft.
Motieven
W/"AT het beeld óók onduidelijk maakt, zijn de uiteenlopende motie-
ven die bij het afremmen van de groei der hogere inkomens in
het spel zijn. In de ogen van sommigen is dit een principiële nood
zaak om in Nederland tot betere inkomens- en vermogensverhou
dingen te komen. Maar het motief dat anderen in eerste instantie
beweegt, is de behoefte om te helpen de inflatie te keren. De oproep
van de groep hoogleraren en prominenten uit het bedrijfsleven om
mee te werken conform het appèl van de vakbeweging, spreekt ook
van stabilisatie der hogere inkomens „om de inflatie te bestrijden".
Toch zou het een pracht oplossing zijn, wanneer nu het middel ge
vonden werd om door beperking van inkomensgroei de hogere en
lagere inkomens dichter bij elkaar te brengen. In principe is dit een
betere methode dan de actie met fiscale middelen, omdat dan het
afwentelen van de lasten op anderen toch nooit afdoende bestreden
zal kunnen worden.
Prestatie
WTEL lijkt het ons zinvol en rechtvaardig, dat bij zo'n loonpolitiek
„nieuwe stijl" het element van de prestatie, naast dat van de
behoefte, weer zwaarder gewogen gaat worden. Wie zich meer voor
de samenleving inspant, heeft recht op een grotere beloning van zijn
inspanning.
Wordt dit metterdaad erkend, dan kan er ook nooit sprake zijn van
de onaanvaardbare nivellering, die vooraan op de tong ligt van be
paalde groepen, die in feite geen verandering in de bestaande ver
houdingen wensen.
Vragen bij „tegenbegroting"
jQE tegenbegroting van de „progressieve drie" is geen donderslag
bij heldere hemel geworden. Wie had dat trouwens nog verwacht?
De kardinale vraag blijft ook vandaag voor ons: zou de begroting
van een kabinet-Den Uyl identiek geweest zijn aan deze tegenbegro
ting?
We hopen niettemin dat de regering op één punt dieper op de tegen
begroting zal ingaan dan de woordvoerders van de regeringspartijen
in eerste instantie hebben gedaan: de vraag of het verhogen van
de wiebeltax niet door verdere korting op de inflatiecorrectie ver
vangen had kunnen worden. Hier is een kwestie aan de orde van
vroeger gedane beloften; maar ook het doel waarvoor de wiebeltax-
verhoging gebruikt wordt, strookt niet met vroegere afspraken.
Wanneer aangenomen mag worden dat er tussen de éne en de andere
maatregel economisch weinig verschil is, welke sociale motleven
zijn er dan bij de kabinetsbeslissing in het geding geweest? Of heeft
alleen een „het moet" van de VVD dé regering, ook na het ontdek
ken van het „gat van Witteveen", aan het regeerakkoord gebonden?
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Naar de stellige
mening zo groot dat de aanwezi
ge bisschoppen welhaast zeker
n,row.,i„9n.* t gemanipuleerd worden.
Kïlsdonk deelnemer aan "d" De e.Ven«nS,u." Rome. terue-
Operatie Synode, zijn er op de
gekeerde Fred Keesen, lid van
de Septuagint Stuurgroep, on
derstreepte de uitlatingen van
Van Kilsdonk met de medede
ling dat de brieven die Operatie
Synode in Rome ontvangt bijna
alle de klacht bevatten dat de
bisschoppen teveel voor hen zelf
spreken.
bisschoppensynode in Rome al
minstens twee bisschoppen ge
weest, die zeker de in hun lan
den heersende opvattingen niet
naar voren hebben gebracht.
Het Duits en het Noord-Ameri
kaans episcopaat zouden met
name de duidelijke gegevens die
verbonden aan de Universiteit
priesters naar voren zijn geko
men, niet hebben genoemd en
andere standpunten naar voren
hebben gebracht.
Op de wekelijkse persbijeenkomt,
die Operatie Synode gedurende
de bisschoppensynode in Am
sterdam belegd, stak de juist uit
Rome teruggekeerde pater Van
Kilsdonk niet onder stoelen of
banken dat hij ervan overtuigd
is dat de synode die thans gaan
de is niets zal opleveren omdat
er geen werkelijke vrijheid en
verlangen naar waarheid zou
zijn onder de deelnemers. De
invloed van de paus op het ver
loop van de synode is naar zijn
van Amsterdam, gaf op de bij
eenkomst een aantal feiten aan
de hand waarvan hij aantoonde
hoezeer de Nederlandse kerk
provincie is vastgelopen. Hij
herinnerde aan de situatie zoals
die was, juist na afloop van het
Nederlands Pastoraal Concilie,
„Het leek alsof er heel wat be
reikt was, maar dat is een ver
gissing gebleken. Het was
slechts een begin. Het werk
moest nog beginnen, maar is in
de beginfase blijven steken".
Dr. Laijendecker onderstreepte
bovendien het belang om ge
meenschappelijk op te trekken.
Actiegroepen en allerlei andere
kritische en zogenaamde basis
groepen werken teveel voor
zichzelf. Door onderlinge coör
dinatie en communicatie zou
naar zijn mening een veel stevi
ger basis gevonden kunnen wor
den van waar druk uitgeoefend
zou kunnen worden op de be
staande structuren, die men
enerzijds niet wil opgeven en
anderzijds niet onderschrijft.
)Van onze corresponded
KAAPSTAD De zaak tegen
de Anglicaanse deken van Jo
hannesburg, Gonville Ffrech
Beytach, is de zwakste die
krachtend de wet op het terro
risme voor de rechter is ge
bracht. Dit heeft de verdediger
van de deken, Sydney Kentrld-
ge, gisteren in zijn pleidooi ge
zegd.
De verdediger pleitte voor vrij
spraak. De Zuid-Afrikaanse
staat, zei hij, heeft beweerd dat
de deken zijn achtenswaardige
werk met een kwaadaardig
voornemen heeft uitgevoerd.
Het is echter moeilijk om te ge
loven dat iemand de orde en
rust in gevaar kan brengen
door behoeftige gezinnen school
boeken en voedselpaketten te
geven.
Volgens Kentridge heeft de staat
een in de grond onbillijke proce
dure gevolgd. Veel van het be
wijsmateriaal was gebaseerd op
beweringen die de deken twee
tot vier jaar geleden zou hebben
gedaan. De politie bezat docu
menten met betrekking tot die
beweringen en zij had destijds
tot vervolging kunnen overgaan.
In plaats daarvan werd alles
opgespaard voor dit proces.
Kentridge zei, dat het niet tegen
de wet is om de Zuidafrikaanse
regering te bekritiseren of om
mensen in andere landen te
kennen die tegen de apartheid
zijn. Het was evenwel verba
zingwekkend hoeveel aandacht
de aanklager tijdens de kruis
verhoren aan deze zaken heeft
gewijd.
