„STAR TREK":
Margaret
Rutherford
rasechte toekomstfantasie
Muziekprijzen voor
Bon en Meinders
Nieuwe science-fictionserie op tvi
Radio
Nordsee eist
onderzoek
Terugblik
Hou het scherm in 't oog
Miss Marple
in film van
Agatha Christie
Poppenfesliva l
zwakke start
Kunst en
kunstenaars
TV
vanavon
TV
morgen
Radio
vanavond
Radio
morgen
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
MAANDAG 4 OKTOBER
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM De VPRO zendt
donderdag 7 oktober de eerste
episode van de Paramountserie
„Star Trek" uit, een rasechte
toekomstfantasie, die op de
caste VPRO-avond waarschijn
lijk hoge kijk-ogen gaat gooien.
„Star Trek" vertelt de avon
turen in het eindeloze heel
al
enkele honderden jaren zal le
ven. De mens, die dan door de
ruimte zal zoeven, ver voorbij
de nu bekende grenzen, alsof
het een retourtje met de trein
betreft. En wat vindt hij dan
in die ruimte? Een vraag die
de scheppers van de serie, Ge
ne Roddenberry en zijn plan
nenmakers slapeloze nachten
heeft bezorgd. Wat leeft daar
allemaal in het heelal?
Allereerst, als we de specialisten
mogen geloven, een universum
zó uitgestrekt, dat het miljoe
nen planeten bevat, gelijk
waardig aan onze aarde. En
misschien ook wel levensvor
men, die reiken van de primi
tiefste tot beschavingen, die de
onze ver vooruit zijn. En dat is
het thema van de serie „Star
Trek", het verhaal van de
gaan ontdekken. Net zoals die
moedige Columbus eens „de
andere kant van de aarde"
ontdekte.
Bij de plannen voor de serie
stuitte men wel op ongekende
moeilijkheden. Hoe zou een bed
er in die toekomst uitzien? Of
zouden er misschien helemaal
geen bedden meer bestaan? En
dan de mode. Wat voor stoffen
zouden die mensen dragen? En
zouden ze bijvoorbeeld nog la
kens gebruiken? En dan zoiets
als kapsels. Het moest volko
men anders worden, dat stond
vast. Maar ook weer niet te
gek. Een mens blijft een mens
tenslotte. Door de eeuwen heen.
En een ijdele vrouw blijft haar
spiegel gebruiken. En dat zijn
no" maar een paar van die
problemen, waar de produceert
van „Star Trek" mee kampten.
Want als je één ding geloof
waardig wilt maken, kun je
niet plotseling een gezellige
cyclaam in het ruimteschip zet
ten. Alles werd besproken:
voedsel, kleding, planten, ver
lichting, interieur, boeken, hob
bies. Men onderschatte de kij
kers niet en ging ervan uit, dat
ze kritischer zijn dan de pro
grammamakers meestal aanne
men. Dus geen onwaarschijnlij
ke „ruimtepiraten" of „een
monster, dat Tokio opslokt",
maar gewone mensen zoals die
nu bestaan met al hun emoties
en conflicten en dan normaal
geëvolueerd, naar een eeuw,
waarin de beheersing van het
heelal een feit is.
„PHASER"
Zo werd bijvoorbeeld rekening
gehouden met de ontwikkeling
op het gebied van de laser-straal.
In de serie wordt een wapen
gebruikt dat „phaser" heet.
Waarom niet „laser". Men was
bang, dat de laser-straal al
weer een achterhaald wapen
zou zijn in de tijd. dat de serie
zou lopen. Daarom: „Phaser",
een wapen, dat alles kan. Van
het simpelweg verlammen van
een slachtoffer tot aan het in
de kern vernielen van een ma
terie. Nog een voorbeeld van
het vooruitlopen op de weten
schap is de talen-computer. die
in verbinding met een klein
apparaatje in de hand Engels
vertaalt en programmeert in
en uit elke vreemde taal. Tot
de grote verrassing van de ont
werpers verscheen niet lang na
hun idee een berichtje in de
krant, waarin werd aangekon
digd dat de regering met een
soortgelijk project bezig was.
Een teleurstelling was de „vin
ding" van een ziekenhuisbed,
dat alle bewegingen van de
patiënt in bedwang hield, door
middel van een gesloten tv-
circuit. Iets dat een naburig
ziekenhuis al jaren in gebruik
had, zoals laterbleek. Daarom
zijn er ook geen afleveringen
geschreven, waarin de planeet
Mars voorkomt. Mars was te
riskant. In de tijd dat de serie
liep zou het mogelijk zijn, dat
astronauten Mars zouden be
reiken om dan misschien aan
te tonen, dat heel wat Mars-
details in de serie niet klopten.
Daarom kregen de schrijvers
opdracht Mars te laten val-
RUIMTESCHIP
Ondanks al deze technische rim
ram gaat het in „Star Trek"
vooral om de mens in die
eventuele toekomst. De serie
gaat over gewone mensen met
hun alledaagse problemen te
gen de achtergrond van de
ruimtevaart. Belangrijke me
despeler is dan toch weer een
technisch instrument: het enor
me ruimteschip „U.S.S. Enter
prise", aan boord waarvan onze
astronauten naar andere plane
ten reizen. Het schip is wel een
verschil met de nietige ruimte
voertuigen waar we nu al to
trots op zijn. Het heeft meer
weg van een vlaggeschip dan
van een raket en telt bijvoor
beeld, naast een bemanning
van meer dan vierhonderd
koppen, een brug, controle-ka
mers. bemanningsruimten, in
gewikkelde laboratoria en
technische afdelingen. Een
maatschappij in het klein, zwe
vend tussen de melkwegstelsels.
Het „miniatuurmodel" gebruikt
voor de totaal-opnamen van
buiten, is al meer dan vier
meter lang!
DEN HAAG (ANP) In een
brief aan premier Biesheuvel en
minister Geertsema (Binnen
landse Zaken) hebben de heren
E. Meister en E. Bollier uit ZU-
rich, eigenaars van de Mebo II,
geëist, dat de firma Mebo ltd.,
Radio -Nordsee en de medewer-
„de op hen
geworpen blaam als zou er aan
boord van de Mebo II worden
De charmante Nichelle Nichols als verbindingsoffi
V.P.R.O.-serie Star Trek.
Daartoe moet de Nederlandse re
gering op de kortst mogelijke
termijn een onderzoek tot in het
kleinste detail instellen, zo
schrijven de heren Meister en
Bollier.
Het argument van de premier, dat
de Nederlandse regering niets
kan doen, omdat het schip in
internationale wateren ligt, gaat
niet op volgens de briefschrij
vers. Volgens hen kan de kust
staat Nederland in geval van
vermoedens als waarvan hier
sprake is, overeenkomstig een
in 1958 in Genève gesloten ver
drag, aan boord van het schip
een onderzoek instellen.
In Mechelen
gestolen
schilderijen
teruggevonden
BRUSSEL. De negen schilde
rijen, die vorige week zün ge
stolen uit een kerk in Mechelen,
zjjn zaterdagnacht door de politie
van Brussel teruggevonden in
een geparkeerde auto.
De politie deelde mee dat zij een
man heeft gearresteerd en later
nog een man, die omschreven
werd als een „medeplichtige".
De twee mannen worden volgens
de politie van diefstal en in
braak verdacht.
Koos Postema's kleine uur is uit
gegroeid naar ,,'n Groot Uur U".
Gisteren werd in de eerste uit
zending de plastische chirurgie
aangepakt. Moeilijk onderwerp
om meerdere redenen; ex-pa
tiënten moeten een bepaalde
gêne overwinnen, deskundigen
praten niet graag over eigen vak
en het is voor hen moeilijk om
het vakjargon te vermijden.
Voortreffelijk interviewer Poste-
ma benaderde de ex-patiënten
(c.q. hun relaties) met de men
geling van kiesheid en doortas
tendheid die hem eigen is. Hij
had zich op het onderwerp zo
goed ingewerkt dat hij ook voor
treffelijk met de deelnemende
medici overweg kon.
Daarenboven was er gelegenheid
om „uit den lande" telefonisch
vragen te stellen. Door een per
fecte organisatie leverde dat
boeiende extra-informatie op.
Toch twee bezwaren. Op de eerste
plaats tegen de muzikale inter
mezzi. Die waren goed, maar
echt-geïnteresseerden konden 't
dachten we, toch telkens slechts
ervaren als een hinderlijke on
derbreking van een overigens
uitnemend instructief program-
Daarenboven menen we dat zo'n
programma niet thuishoort op
de zondagavond, waar het twee
de (NOS)-net meestal noopt tot
vlucht naar de „andere zender".
Daarvoor was 'n Groot Uur C
toch te bewust op een „minder
heid" gericht.
Voor het overige was het een „ge
makkelijk" weekeinde. „Holiday
on Ice", zaterdag bij de KRO is
per traditie al een fijn kijkpro-
gramma. „Alias Smith en Jones"
vonden we amusant, „Brand
punt" voer niet duidelijk wél bij
de nieuwe opzet, al was men
thans zo verstandig om enkele
gespreksdeelnemers op de „pu
blieke tribune" te plaatsen,
waardoor de schijn werd opge-
t hoeden dat die tribune -jn heeft.
De vijfendertighonderdste uit
zending van „Kleutertje luis
ter" gaat morgen de ether in.
Verleden week hebben wij in
onze krant al uitgebreid aan
dacht aan deze gebeurtenis
besteed. Op de foto Lili Pe
tersen temidden van de met
feestmutsjes getooide kin-
Gisteren waren we blij met de
wederkomst van „Mannix". We
verbaasden ons dat de VARA
doorging met „Wyen de
wereld", de sterie die styf lijkt
te staan van talent in schrijven
de en uitvoerende kant. Ook
gisteren was het resultaat nage
noeg bedroevend, met als tegen
hanger van spaarzaam genietbare
onderdelen sommige van de al
lerplatste scènes die ooit op ons
scherm kwamen.
Als „Achter het Nieuws-Extra"
was er Wim Kan, ondervraagd
door Hans Jacobs. Wim Kan is
kwaad om Hirohito's komende
bezoek. Echt eerlijk kwaad, en
hij wil dat graag kwijt. Of Wim
Kan gelijk heeft met zijn hetze
tegen de persoon van Hirohito
zullen we waarschijnlijk nooit
te weten komen. We kunnen ons
voorstellen dat een „gemartelde
uit naam van die keizerlijke ma
jesteit" voor zijn leven lang zyn
buik vol heeft van die keizer.
Aan de andere kant zit er iets
oneerlijks, niet in de woorden
van Kan. maar in de presenta
tie van de VARA. De meeste des
kundigen oordelen mild-genuan-
ceerd over de persoon van Hiro
hito. Amerikaanse deskundigen
hebben het door Kan aangehaal
de boek van David Bergamini
(ook ex-Japanse gevangene tij
dens de oorlog!) al als „onzin"
bestempeld.
We zouden 't wel op prijs hebben
We zouden het wel prijs hebben
gesteld als gisteren Kans mening
aan die van een ander (b.v. de
Groningse hoogleraar en des
kundige terzake, prof. Röling)
was getoetst. Dat zou Kans har-
tekreet meer reliëf hebben ge
geven. Vg.
Hoewel de Engelse detective-schrijfster Agatha Christie haar grootste
bekendheid verwierf door de mysteries, die haar Belgische detective
Hercule Poiret wist op te lossen, was het haar heldin de bemoei-
zuichtige oude vrijster Miss Marple die de meeste malen het film
doek „haalde". Niet in het minst door de thans 80-jarige actrice
Margaret Rutherford, die in ale vier tot nog toe verfilmde Miss
Marple-avonturen de hoofdrol vervulde, tegen Tony Rendall als
Hercule Poirot één.
De eerste in de serie was „Moord
in trein 16.50", nu tien jaar ge
leden gemaakt onder regie van
George Pollock, die ook de dtie
volgende afleveringen onder zijn
Vanuit het coupéraampje van een
trein ziet Miss Marple hoe een
vrouw wordt gewurgd. Zij slaat
alarm, maar het lijk is ver
dwenen.
Iedereen verklaart de oude dame
voor gek, maar dat néémt Miss
Marple niet en zij gaat ze,f op
onderzoek uit. Door een betrek
king aan te nemen in net ..ver
dachte" gezin komt deze breien
de amateur-detective achter
de waarheid.
Een genoeglijk thrillertje waarin
o.a. ook Arthur Kennedy eeri
belangrijke rol speelt.
Ned. II 21.11 uur
PALEIS VAN HERODES
In de eerste aflevering van de
maandelijkse Gamma wijdt de
KRO aandacht aan de opgravin
gen op de heuvel Masada aan
de Dode Zee. De Masada geldt
als een symbool van joois ver
zet al sinds de tijden van Chris*
tus. In de heuvel Masada ver
schansten zich destijds nondei-
den joden tegen de oprukkende
Romeinen. Zij hielden het ver
zet jarenlang vol- Dooi de op
gravingen in de zestiger jaren
werden de stille getuigen van de
hier destijds gevoerde helfhaf-
tige strijd ontdekt. De Masada
is nu een toeristisch oord.
Ned. II 20.21 uur
Popkunst is heel wat anders dan
poppenkunst Hinderik de Groot
uit het Noordhollandse Beets,
die zaterdagavond in het HOT
het spits afbeet van het Int.
Poppenspelfestival, wist dit
blijkbaar niet.
Zijn fantasie en onvoldragen in
venties zijn even merkwaardig
als zijn frustaties. Zijn morsig
gedoe met nonnen en ballonnen
is anaal en vaginaal overduide
lijk, maar het is vóór alles ba
naal. In 't begin deelde hij al
mede, dat hij met de avondvul
lende première niet gereed was
gekomen. We kregen zodoende
een gedeeltelijke try out van
„Aai. moedertje, aai". Gesjouw
en gesjacher met wegwerpfigu-
ren, aangevuld met het thea
trale absurdisme van fragmen
ten uit zijn programma „Eitjes
leggen". Het bleken echter lege
doppen. Jammer dat Hinderik de
Groot het ambacht van het pop
penspel niet wil leden, want de
slak die hij liet kruipen, had in
eens iets echts. Wat maar niet
veel beter war ende vinger
oefeningen van de lede j van de
Kookurgroep op zondagavond.
Onder hen is Henk Boerwinkel
de begaafdste. Zijn kleingedierte
omvat geslaagde vondsten en
vormgevingen. Het grote gebrek
van dit onsamenhangend ensem
ble is het gemis aan regie. De
gesproken teksten zijn veel te
lang en dat voor een simpele
opbouw van wat lappen en cu
riosa de pauze tot bij een uur
moest worden gerekt, wijst op
een schromelijk tekort aan thea
terpraktijk. Kookur speelt bui
ten de kast en op de rand van
mobiele zwarte kokers. Kenne
lijk wordt naar een soort totaal
theater gestreefd, maar waarom?
Poppenspel heeft nu eenmaal
zijn grenzen, waarbinnen even
wel alles mogelijk is wat aan
fantasie en illusie kan worden
opgebracht. Voorwaarde is be
heersing van de techniek van
hand- en stokpoppen en van
marionetten. Als de toeschou
wer echter door het teveel aan
slordig gehanteerde materie in
de geest niet meer kan mee
spelen, is de theatrale opzet mis
lukt. Helaas dus weinig positiefs
in dit eerste poppenweekeinde.
D-y.
Kaoninklijk Conservatorium en
Residentie-Orkest, die meer
gaan samenwerken, hebben za
terdagavond in de goed bezette
PW-zaal van het Congresge
bouw twee jonge veelbelovende
musici een flinke duw in de
rug gegeven. Willem Frcderik
Bon (31) kreeg het einddiploma
orkestdirection en de prijs voor
compositie met een opdracht
van de regering. Frédéric
Meinders (25) die van het con
servatorium al eerder diploma's
en medailles ontving, speelde
zich nu de prijs van uitmun
tendheid toe.
Dit alles was het resultaat van
een (te) lang, maar vooral in
het tweede deel, heel geani
meerd concert. Bon heeft dui
delijk dirigeertalent, getuige de
begeleiding van Francaix's leu
ke klarinetconcert, waarlijk
subliem geblazen door Aart
Rozeboom, jonge aanwinst van
het orkest. Bon was ook uitste
kend op dreef in de geraffi
neerde Strawinski-niemendal-
letjes: scherzo, tango, olifanten
polka.
Als componist presenteerde Bon
Christian Ferras is solist op het
eerste concert in de serie A. van
het Residentie-Orkest in het
Congresgebouw op woensdag
6 oktober. O.l.v Willem van
Otterloo worden dan uitgevoerd
Mozarts ouverture Die Zauber-
flöte en de 6de symfonie van
Bruckner. Ferras spj.-'t het
Vioolconcert van Mendelssohn.
De serie is geheel uitverkocht.
In Panorama Mesdag worden van
2 t/m 17 oktober schilderijen,
reliëfs en lino's van nomen
geëxposeerd.
zich met een tweede symfonie
(opus 38!). Aardig idee om aar
zelend en fragmentarisch ge
brachte motivische „voorspel
lingen" te laten „uitkomen".
Evenals ïn zijn eerste symfonie,
die we tijdens het laatste Hol
land Festival in Amsterdam
hoorden, blijkt dat de auteur
het orkest' met een eigen
klankfantasie weet te hanteren
en dat hij zijn egdachten weet
uit te drukken. Misschien com
poneert hij wel te gemakkelijk,
want in een niet experimen
teel, maar ook beslist niet ou
derwets idioom is hij wat lang
van stof voor de muzikale in
houd. De uitvoering leek heel
óór de pauze waagde Meinders
zich maar even aan het tweede
pianoconcert van Brahms. Een
(voor hem nog wat te zware)
uitdaging. Hij kan de noten
best spelen, zijn toucher is
mooi, hij durft voor zijn gevoel
uit te komen, maar het schort
hem nog aan plastiek, waar
door de gaten in zijn vertolkin
gen vielen. Hopelijk gaathij,
bijvoorbeeld in Parijs, nog wat
repertoirestudie doen. Overi
gens: een heel opmerkelijk ta
lent, wat we wisten van een
vroeger (beter gelukt) Shopin-
concert, en wat nu bleek uit de
Brahmstoegift.
Ook Bon zat een beetje moeilijk
met de Brahmsbegeleiding en
met Mozarts ouverture Zau-
berflöte. Koper te luid,
strjkersklank niet mooi afge-
Zowel van Bon als van Meinders
valt veel te verwachten. Con
servatoriumdirecteur Van Vlij
men reikte na afloop op een
receptie diploma's en prijzen
uit. Men zag als juryleden on
der meer Van Otterloo. Aske-
nase, Dacosta, Van Renesse,
Hengeveld.
K.S.
(ADVERTENTIE)
Voor enkele centen m
per glas geniet U van de alle
beste Hollandse cognac,
DE KUYPER VIEL
met de originele uit Frankrijk
geïmporteerde brandy.
NEDERLAND II
NOT:
10.45 uu
NOS:
18.45 uu
18.55 uu
AVRO:
C. 19.05 uu
19.30 uu
20.00 uu
*20.21 uu
21.10 uu
22.00 uu
22.50 uu
22.55 uu
Schooltelevisie
Toppop
Boekje open
Journaal
Peyton Place
Des O'Connor shoj
Televizier
Journaal
Cursus EHBO
NEDERLAND I
NOS:
18.45 u
18.55 u
KRO:
19.05 ui
19.10 u:
20.00 u
20.21 ui
21.10 Ui
22.30 ui
Zich,
Lippy de Leeuw
Wij heren
Journaal
Gamma over Her
Moord in de trein
film
Pianoconcerten
van Mozart
Synode in Rome
Journaal
NEDERLAND I
NOS:
10.45 uur: Schooltelevisie
14.00 uur: Schooltelevisie
18.45 uur: Fabeltjeskrant
18.55 uur: Journaal
VARA:
19.05 uur: Volgende patiënt,
tv-serie
19.30 uur: Tik Tak Tor, quiz
20.00 uur: Journaal
20.21 uur: Als een traan in ea
oceaan,tv-spel j
22.20 uur: Achter het nieuw^
23.00 uur: Journaal
23.05 uur: Informatie NOT
NEDERLAND II
NCRV:
18.45 uur: Fabeltjeskrant
18.55 uur: Journaal
19.05 uur: Dier en vriend
*19.30 uur: De koerier van d
keizerin, tv-serie
20.00 uur: Journaal
*20.21 uur: Stiefbeen en zoon
20.50 uur: Hier en Nu
21.25 uur: Arsène Lupin
22.15 uur: Ander nieuws
22.25 uur: Journaal
HILVERSUM I
Bij de tijd:
semble: mod. liederen. 23.:
23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
Spectrum. Spr.
Radiojournaal. NOS: 23.21
edenis in achten:
:r. over Tsjechoslowaklje.
i Nws.
BELGIE 324 m NED.
i Nws. 18.03 Uitz. v.d. s
Prot. godsd. uitz. 13.45
is. 19.45 Openbaar Kut
woord. 7.07 (S) Badinerie:
muz. (7.30-7.40 Nws; 7.41-7.50 f
8.24 Overweging. 8.30 Nws. 8.41
huisvr. 10.00 Schoolradio. 10.11
(S) Aubade: klass. pianomuz.
V.d. zieken. 11.30 Bejaardenp
11.55 Med. 12.00 (S) Van twa»l
twee: gev. progr. (12.22 Wij
land; 12.26 Med. t-bv. land
tuinb.; 12.30 Nws; 12.41-12.50
13.00-13.05 Raden maar
Schoolradio. 14.30 (S) Inferlo
muz. middag-magaz. (15.30
Nws). Overheidsvoorl.17.01
ische
i de 1
i (S) Metropole Ork.: amui
0 Nws. 7.11 Ochtend!
ag met een plaatje
Radiojournaal. 8.»
UL^S^Watei
leutertje luister,
en (11.00-11.02 I
i 12: progr. v.d. t
teursber.) 12.30
Uitz. v.d. landb. 12.40
radioverkeersmagaz.
1.11 Radiojournaal. 13J
en partituur: serie
rouwelijke componist!
r eeuwen (IV, slot).
gramm.platen me
TOS: 15.00 Zoekltt
en comm. uit alle
ld en veel muz.
AVRO: 17.00 Mobiel
progr., waarin om
progr. is dit?
(S) Nleuv
lichting.
Ned.; Ref
HILVERSUM E
ISA
es voor de pep. (10 00
7ws. 11.03 Een opvallen
gev. visite. (12.00
13.03 De Eddy Becker,
Nws.) 15.00 Nws. 15.03
16.00 Nws. 16.03-18.(
>1.progr. (17.00 Nws.)
BELGIE 324 m NED.
kron. 12.15 Kleink"kr<
