BELEGEN JET-SET DER LAGE LANDEN
VERMEIT ZICH IN LAATSTE ENCLAVE
MTS-ER BOUWT VERZAMELING OP
OPEL VERKOCHT MEESTE AUTO'S
Een
FIAT 128
uit
Joego-Slavië
Fietshistorie
herleeft
in tent
Grote Citroën duurder
STEEDS MEER VROUWEN
DOEN RIJ EXAMEN
VEILIG RIJDEN IN ZWEDEN
R 6-1100 met verwarmde achtterruit
ZATERDAG 24 JULI lq
Zelfs de borden, die de gemeente in het duin heeft geplaatst, hebben een tekst, die
afwijkt van soortgelijke waarschuwingen in andere badplaatsen. Wat te zeggen van de
opwekking om zich niet in de helm te begeven? Zul je per ongeluk met de helm
geboren zijn.
Je bent de grens van Noord wijk aan Zee nauwe
lijks gepasseerd, of het is je al volkomen duidelijk:
dit is andere koek, dit is scheepsbeschuit van een
volledig andere samenstelling dan die, welke in
Scheveningen of Zand voort met klodders mayonaise
of piccalilly wordt gedistribueerd. Op de duin
toppen staan vierkante herenhuizen met namen als
„Stella Maris", „Voor anker" en „Rust wat"; achter
de ramen muisgrijze dames met een handwerkje
en mannen in vormeloze, te wijde linnen jasjes,
die verraden, dat de drager wel degelijk met volle
teugen recreaert. Het standaarmeubilair in de
pensions bestaat uit doorgezakte crapauds in de
conversatiekamer en mottige, rieten stoelen in de
erker. Alle gasten hebben hun vaste plaats, die ze
ook bij plotselinge opklaringen ongaarne prijsgeven.
Begrijpelijk, want voor wie zouden ze op hun leef
tijd nog bruin moeten worden? Het wachten is alleen
nog op de avondmaaltijd, die, zoals gewoonlijk, voed
zaam en gevarieerd zal zijn. Gisteren was er vla met
bessensap. Het zit er dus dik in, dat er vandaag
rabarber wordt geserveerd.
Een vredig tafereel op een broze
zomermiddag. De kolonel b.d. meent
zich te herinneren, dat het in juli
1935 aanzienlijk warmer was. Hij
wandelde toen meerdere malen
zonder hoed naar de vuurtoren en
kon zelfs in de luwte straffeloos
van de zee genieten. Hij acht het
een bedenkelijke zaak, dat er dit
jaar nog geen enkele gelegenheid is
geweest om zijn borstrok uit te
trekken.
Terwijl hij een klein sigaartje op
steekt, staart hij door de rookwol-
de
andere kant van de glazen salonta
fel voortbreit aan de borstwering
van haar kleinkinderen. Hij zou nu
willen glimlachen, maar is van oor
deel, dat daar te weinig aanleiding
voor is. Hij tikt de as op het zeil en
mompelt: „dat haalt niks uit. Dat
geef ik je op een briefje".
De vrouw kijkt schuldbewust op. Ze
is het bij voorbaat met hem eens,
Want de tijd is te kort geworden
om met hem van mening te ver
schillen.
„Wat zei je Gerard?".
„Ik zei. dat het geen bliksem uit
haalt, dat die Nixon naar China
gaat. Laat hij eerst meer troepen
naar Vietnam sturen".
De vrouw knikt en schenkt hem
een knipoogje. Of is ze ook alleen
maar moe en viel haar linkeroog
vanzelf dicht. Ze kijkt naar het
handwerkje en zegt: ..Heb je nog
aan je pil gedacht Gerard?"
Ze wil er maar mee zeggen, dat het
al volop herfst is.
Kille bries
Verderop aan de boulevard, die
lijkt geknipt uit een oude prent
briefkaart van een vergeten Franse
badplaats, krijgen de tekkels weer
hun dekentje om, want er waait
opeens een kille bries uit zee. Ach
ter de glazen beschutting prolonge
ren echtparen van middelbare leef
tijd hun verpletterend zwijgen, dat
alleen wordt verbroken om de ober
te instrueren.
„Wil je er gebak bij Truus?".
„Nee, laat maar. Ik ben al vol".
„Wil je er dan wat anders bij? Een
bitterballetje of zo. Je zegt het
„Nee Kees, echt niet. Maar als jij
soms wil. Laat je vooral door mij
niet weerhouden".
De man zucht diep vanuit het mid
denrif. Zegt dan: „Twee koffie ober.
En graag afrekenen". Hij sluit zijn
ogen en droomt weer verder van
onbereikbare vergezichten.
In de hemel boven het terras
brandt de zon een gat ter grootte
van een nieuwe rijksdaalder. De
witte hotels stralen daardoor een
vitaliteit uit, die straks door het
NOORDWIJK
KOESTERT
RUDIMENT
VAN
VOLTOOID
VERLEDEN TIJD
gastenboek weer wordt gekleineerd.
De aangespoelde helden zijn wel
taai, maar ook doodvtermoeid. En
Boudewijn, die eens op het strand,
aan de andere kant van de helm.
zijn zandtaartjes bakte onder het
wakend oog van zijn gouvernante,is
allang geen "prinsje meer.
Eigen kuil
Waar is die tijd gebleven? De ge
lukkige jaren, waarin Noordwijk de
rijken van Europa moeiteloos naar
zijn branding lokte? Je kon niet
opkijken of er draafde weer een
miljonair langs met de rijzweep
losjes in de handschoen en de rui
ten pet diep over de ogen getrok
ken. Iedere bankier had toen nog
zijn eigen kuil op het strand, iedere
jonkheer kon zijn hond aan een
eigen stamboom laten ruiken.
Helaas, zelfs Noordwijk heeft zijn
tol betaald aan de oprukkende de
mocratisering en stervelingen op
zijn grondgebied moeten toelaten,
van wie het vroeger niet eens het
bestaan wist. In hun kielzog rukten
de fabrikanten van voorgebakken
aardappelslierten op en de vaderlij
ke smaakmakers van Delft, daar
achter kwamen de horden dagjes
mensen, die het strand annexeerden
en zich verschansten achter de rui
ten, met „tsiemertjes tsoe vermie-
ten". Van jaar tot jaar werd de
exclusieve speeltuin aan de Noord
zee kleiner, totdat er uiteindelijk
nog maar een handvol vierkante
meters van was overgebleven.
Grijze burcht
In dat restant, eeh vergeten rudi
ment van een voltooid verleden
tijd, vermeien zich nu de nostalgie-
ke badgasten, die Noordwijk nog
kennen van vroeger en in de stelli
ge overtuiging leven, dat het nog
steeds zo is. Als beschutting tegen
het loslopende volk gebruiken ze
het hotel Huis ter Duin. een afzich
telijke grijze burcht, die straks op
de aandeelhoudersvergadering van
de EMS weer aanleiding zal geven
tot emotionele interrupties. De lan
ge. kale oprijlanen vormen een na
tuurlijke barrière, die voldoende
waarborgen biedt voor de belegen
jet-set der lage landen, die aan de
andere kant van het hotel het laat
ste kalenderblad op een warme juli
dag in 1930 heeft afgescheurd.
Reservé
Sindsdien is er op de duintop vóór
het hotel niets veranderd. Nog
steeds lopen er brekelijke mannen
met strooien hoeden op en slobkou
sen boven hun gaatjesschoenen, nog
steeds stelt de badman 's morgens
de rieten stoelen achter elkaar op,
nadat hij zich eerst terdege verge
wist heeft van het feit, dat er voor
elke badstoel een bruin, versleten
kussen is. In het riet prikt hij
daarna kaartjes met de tekst: „Re
servé pour la familie" en dan vol
gen de dubbelgebeide namen. De
Korthalzen-Altes, de Van Nispen
tot Sevenaers. Ze arriveren na het
ontbijt en drinken in de schaduw
koffie uit verzilverde potten. De
dames kiezen gebak van een schaal,
die een juffrouw zwijgend over het
kortgeknipte, half verdorde gras
heeft aangedragen. In de badstoel
daar achter doet de heer Visser een
verkwikkend ochtenddutje onder de
beursberichten van de NRC-Het
Handelsblad.
Het terras van Huis ter Duin is ook
de enige plaats, waar mensen in
vormeloze badjassen niet per se de
Duitse nationaliteit behoeven te be
zitten. Het is de enige enclave tus
sen Den Helder en Cadzand, waar
de geraniums niet van plastic zijn
en de obers nog de indruk wekken,
dat ze lol hebben in hun werk.
Een glas bier kost er twee gulden,
inclusief BTW en onbelemmerd uit
zicht op het potverterend gepeupel
in de diepte. Het is enerverend om,
aldus verheven boven het volk, de
oude wonden te likken en collectief
het vertrouwen in de toekomst van
het vaderland op te zeggen.
Mijn God, wat zou het allemaal
anders zijn, als we Indië nog had
den, als we de oude sociëteiten nog
hadden.
Al hadden we Noordwijk nog
Over het pad sluipt een portier, die
zwijgend een bord heeft met daar
op: „telefoon voor de heer De
Laet".
Op het menue van vanavond staat
verse kreeft en tournedos du chef.
Achter de verste badstoel zinkt de
zon bloedrood in het verloren
avondland.
De illusie heeft wederom een dag
overleefd.
Een duin met oude badstoelen, vergrijsde families, serviele obers, zilveren koffiepotten en een
onbelemmerd uitlicht op het volk in de diepte. Noordwijk kan het anno 1971 in zeer beperkte voorraad
nog steeds leveren.
Eerste helft 1971
Gedurende het eerste half jaar van 1971 zijn in ons land totaal 239-792 auto'',
verkocht. Dat zijn er tienduizend meer, dan gedurende het eerste half jaar van
1970. Opel verkocht duidelijk de meeste wagens (33.330). Op de tweede plaats
volgt Ford Europa met Taunus, Cortina Escort en Capri (29-250); op de derde
plaats Fiat (26.437); vierde Citroën (18-880); vijfde Simca (19-525) en zesde
Renault (19.488). Op de zevende plaats komt pas Volkswagen, dat zijn aandeel
steeds verder ziet dalen (18.711). Achtste is DAF (14.312), negende Peugeot
11.707en tiende Toyota (6.235), waarmee dit Japanse merk duidelijk loont in
opmars te zijn. Een ander Japans merk, dat het steeds beter doet. is Datsun.
Dit merk staat op de dertiende plaats (4.308). De BLMC Mini staat nog maar
op de elfde plaats (5-274), terwijl Vauxhall twaalfde is (4.959).
Er komen Fiats uit Po
len, Rusland. Spanje,
Italië (natuurlijk) cn
Joego-Slavië. Doorgaans
betreft het de gangbare
typen, die in den vreem
de volgens de bekende
produktiemethode wor
den gemaakt. De Zasta-
vafabricken in Joego-
Slavië beginnen in okto
ber echter met een ex
clusieve Fiat, een vjjf-
'deurs Fiat 128. De uit
voering van deze fast
back is te vergelijken
mei die van de Simca
1100. Prototypen van de
Fiat 128 Zastava rijden
al enkele maanden in
Italië rond, terwijl hij
voor het eerst op de
autotentoonstelling van
Belgrado aan het pu
bliek werd getoond,
moet niet uitgesh
worden geacht, dat
model later ook i
schikbaar komt, want
binnenlandse markt
Joego-Slavië biedt I
heus niet zoveel afi
mogelijkheden. De 2
tavafabrieken ma(
naast de 128 ook nog| j
850. de 124. de 125.,
zelfs de oude 1300-1.',
In Joego-Slavië worJ
voorts nog de onderl
lcn vervaardigd ten I
hoeve van de Poi^
Fiatfabrieken.
Daar sta je dan, als je op je veer
tiende verjaardag van pa een
antieke fiets cadeau krijgt. Wat
doe je: pa vriendelijk bedanken
en een fietsenverzameling be
ginnen, nietwaar. Zo verging het
Gert-Jan Moed, nu negentien
jaar oud, m.t.s.'er, aannemers-
zoon uit Lent bij Nijmegen. Die
ene fiets van vijf jaar geleden is
uitgegroeid tot een keurcollectie
van veertig stuks. De ware ver-
zamelgeest is over Gert-Jan
vaardig geworden.
Nu gebiedt de eerlijkheid te zeggen
dat in dat opzicht de appel niet ver
van de boom valt. Het is duidelijk een
erfelijke kwestie want pa is eveneens
een hartstochtelijk verzamelaar, zij
het dan van wat massalere stukken:
oude auto's. En hij mag bogen op een
fraaie collectie van vijftien stuks old
timers.
Gert-Jan Moed „Ger, de fietsofiel",
noemt het dorp hem, is een wat verle
gen jongen, die in zijn werkplaatsje
achter het huis tovert met oude on
derdelen, restaureert, lakt, kortom al
les doet om van een hoop oud-:
een droom van een langvergeten rij- i
wiel te maken. Daarnaast snuffelen in
boeken, want restaureren en verzame
len gaat niet zonder historische en
technische kennis, vindt hij terecht.
De verzameling van Gert-Jan is nog
wat onbeholpen ondergebracht in een
garageruimte waar de prachtige bicy-
clettes, draisines en wat al niet meer
in het geheel niet tot hun recht ko
men. Vader Moed: „Ik zoek naar een
mooi oud geval waar de auto's en
fietsen in passen".
Dat is de collectie ook zeker waard.
De oudste fiets is een onvervalste
Engelse loopfiets uit 1820. De jongste
een Union uit 1960, maar dan van een
wel heel bijzonder model.
Veertig fietsen. Is dat genoeg om de
verzameling rond te hebben? Gert-
Jan: „O nee, ik wil er nog wel hon
derd bij hebben. Volgende week gaan
we weer eens in Frankrijk neuzen. Pa
naar auto's, ik naar fietsen. Vooral op
het Franse platteland is er nog wel
eens een oude fiets op te duikelen.
Maar dan zien ze er soms Uit! Vorig
jaar hebben we er nog een gekke
driewieler een soort bestelfiets
vandaan gehaald. Kijk, deze. Het
grappige was dat we onder het zadel
een envelop vonden, gericht aan de
eigenaar van de fiets, een mandenma
ker"
Levert zo'n verzameling nu nog moei
lijkheden op? Kun je maar zo even
een fiets restaureren?
Gert-Jan: „Nou, nee, kijk, de latere
fietsen zijn allemaal van ijzer, dat is
geen probleem. Maar .de grote moei
lijkheid zit in de vroeger houten fiet
sen. Waar vind je vandaag de dag nog
een wagenmaker die een houten wiel
kan maken?".
Bert-Jan praat er met enthousiasme
over. Een fietsofiel noemt Lent hem
Maar toch nog niet zo erg als de
motorenverzamelaar waar hij over
vertelt: „Nou, dat is een man in
Duitsland, die ik ken. Die heeft een
heel kostbare oude motor. Er is er
geloof ik maar één zo in de hele
wereld. Onlangs is zijn vrouw gestor
ven. Sindsdien ligt hij met die motor
in bed".
'Gitróën Hééft voor de módellen 1972 van de D Spécial. D Super cn DS
verbeteringen aangekondigd, die tevens prijsverhogingen tot gevolg zullen
hébbén. I
De D Spécial en de D Super krijgen meer motorvermogen en meer
veiligheidsvoorzieningen. Zo is de motor van de D Spécial opgevoerd van
91 tot 98 pk. hetgeen resulteert in een betere acceleratie en een hogere
topsnelheid (163 kilometer per uur). De wagen wordt ruim vijfhonderd
gulden duurder.
De motor van de D Super is opgevoerd van 103 naar 108 pk, waardooi
de topsnelheid komt te liggen op 169 kilometer per uur. De banden zijn
voortaan voorzien van een slijtagesignaal, terwijl het front en de
deursluitingen zijn versterkt. Deze wagen wordt 630 gulden duurder.
De nieuwe DS krijgt een zacht bekleed stuurwiel, zoals in de GS en dc
SM. De rem- en koppelingspedalen werden verbeterd, de handgrepen van
de deurgrepen zijn nu ook verzonken. De prijzen van de diverse
DS-modellen gaan gemiddeld vijf- tot achthonderd gulden omhoog.
Alle overige Citroënmodellen bleven ongewijzigd, hetgeen ook geldt voor
de prijzen.
de t
licht
Het blijft spectaculair,
op de hoge bi.
Autorijden in Zweden is zonder meer
een genoegen. Geen overvolle wegen,
volop ruimte en een gedisciplineerd
publiek. In de bebouwde kom geldt
een maximumsnelheid van 50 km./ u.
De Zweden houden zich er prompt
aan. In de bebouwde kom is roken
achter het stuur niet toegestaan. Op
de buitenwegen geldt een maximum
snelheid van 90 km./ u., alleen op de
enkele autosnelwegen mag iets harder
worden gereden, namelijk 100 km./.u.
Ook dat levert geen problemen op.
Overschrijden van de maximumsnel
heid wordt in Zweden streng gestraft.
Het rijden onder invloed is. voor de
Zweedse verkeersdeelnemer een zaak
die hem op een zeer hoge boete komt
te staan. En wat de buitenlanders
betreft, de Zweedse politie maakt voor
hen geen enkele uitzondering.
Opvallend is verder dat veel Zweedse
automobilisten overdag met de lichten
aan rijden. Dit wordt gedaan uit een
oogpunt van verkeersveiligheid. Door
de zeer grote afstanden die vaak ge
reden moeten worden dreigt de aan
dacht wel eens te verslappen. Tege
moetkomende auto's met de lichten
aan trekken sterker de aandacht. In
het verkeer zijn de Zweden minder
hebberig dan bijvoorbeeld de Neder
landers. Men houdt zich veel meer
aan de regels. Stoppen voor een ze
brapad om voetgangers in alle rust
gelegenheid te geven over te steken is
daar de gewoonste zaak van de we-
Voor de Zweden betekent dit
bord „stoppen".
Waarschijnlijk als gevolg van een toenemend aantal gezin
auto zijn intrede doet, neemt het aantal vrouwen, dat rij-examen doet, gestadi
toe, evenals dat het geval is bij mannen en vrouwen beneden de dertii
Statistisch gezien moeten mannelijke kandidaten ruim tweemaal examen doen
te slagen, vrouwen bijna driemaal. Verder staat vast, dat mannen het praktisch
gedeelte van het rij-examen beter doen dan vrouwen, wier theoretische kenni
over het algemeen weer groter is.
Dit zeggen de heren mr- P- A. W. M- Verbeek en T. Jonkman, directeuren v
Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen, of zoals zij zelf zeggen,
grootste examenbureau van Nederland, waar het mogelijk is direct na het zakkei
opnieuw een examen aan te vragen". Van het aantal kandidaten, dat e
doet. slaagt zo'n vijfendertig tot veertig procent.
Per jaar vragen rond de 850.000 personen bij het Centraal Bureau papier
om rij-examen te kunnen afleggen. Dit aantal vertoont jaarlijks een
stijging. De tijd, gelegen tussen het aanvragen van een rij-examen en
afleggen van het examen is volgens vele kandidaten, maar ook naar het idee
ie directie van het Centraal Bureau, te lang. met name wanneer een kandidaa
een herexamen moet doen. Deze tijd is gemiddeld acht tot tien weken,
zijn ook wel eens uitlopers. Vrijwel alle rijschoolhouders weten dit, omdat zi
altijd door het Centraal Bureau over vrijwel alles uitgebreid worden geïnformeerd
De goede rijscholen houden dan ook bij het aanvragen van het examen rekeninj
met de bestaande wachttijd, zodat de leerlingen van die rijscholen er weinig 1:
van ondervinden.
Dit „lange duren" komt door verschillende oorzaken. In de eerète plaats
mankracht wat betreft het examineren: het bureau heeft tweehonderd va:
examinatoren en 230, die het examineren als nevenfunctie uitoefenen. Sind:
1964 wordt getracht dit laatste aantal uit te breiden, maar de directie wil d«
aantallen en verhouding tussen de vast- en losverbanders wel in de gatei
houden, opdat noch van de ene groep noch van de andere plotseling te weinij
of te veel zijn.
Het bureau heeft vier weken nodig om een examenaanvraag „administratief rond
te krijgen". Éénderde van deze tijd is nodig om de aanvraag administratief bi
diverse andere instanties te controleren en tweederde van de tijd is nodig voo
distributie oftewel het verdelen van de examens over de examinatoren eri
oproepcentra. Daarbij worden veel verzoeken in ogenschouw genomen:
Autorijschoolhouders willen niet dat bijvoorbeeld al hun auto's te zelfder tijd voor
examenrijden worden gebruikt. Bepaalde kandidaten kunnen alleen op een
speciaal tijdstip examen doen en weer anderen willen dit in hun geboorteplaa
doen. waar zij beter bekend zijn dan in de plaats waar zij werken.
„Iedere tegemoetkoming aan een verzoek betekent nadeel voor iemand anders",
zeggen de directeuren van het Centraal Bureau- Ook ligt er nog twee wekeri
tussen de oproep voor het examen en het afleggen van het examen. I
Centraal Bureau wil graag de gehele procedure met enkele weken terugbrengt
Doordat de laatste maanden het aantal examinatoren een redelijke uitbreiding!
heeft ondergaan, is de directie er dan ook van overtuigd, dat de wachttijd
dit moment over enige tijd tot een redelijke termijn teruggebracht zal zijn-
reld. Ook het volledig stilstaan voor
een stopbord.
Dit fatsoenlijke verkeersgedrag is
voor een deel terug te voeren naar de
zeer indringende campagne die in
Zweden is gehouden toen het land in
1967 van links op rechts verkeer over
schakelde. De eerste tijd reed men
uiterst voorzichtig om toch vooral maar
geen brokken te maken. Dat voorzich
tig zijn werkt echter nog steeds, en
dan in de goede zin van het woord,
door. Daarnaast de forse straffen die
de Zweedse politie hanteert bij over
tredingen.
De Renault 6-1100 TL krijgt
standaard in het 1972-model een
verwarmde achterruit. Om de extra
belasting die een dergelijke verwar
ming voor dc accu betekent te com
penseren krijgt de R 6-1100 1972
een wisselstroomgenerator.
Andere verbeteringen zijn een ver
lenging van de glijrails van de als
slaapstoelen uitgevoerde voorzittin
gen, achterin bevestigingspunten
voor veiligheidsgordels. Rijcomfort,
wegligging cn remvermogen zijn
volgens een mededeling van de fa
briek eveneens verbeterd door mon
tage van zwaardere (bredere) radi-
aalbandcn, nl. 145 x 330 i.p.v. 135 x
330. De wijzigingen brengen met
zich mee dat dc prijs van de wagen
met circa drie procent is verhoogd.
De R 6-1100 in 1972 uitvoering kost
straks 7525 gulden.
