FLEVOLAND:
Uitlaatklep van randstad
I BUITENSPORIG LEVEN
lEMIDDEN VAN IET-SET
Nederlandse Talitha
Getty was 's werelds
meest luxueuze hippie
am-L.
ALMERE,
de stad waar
hoop op
gevestigd is
Noodtoestand
in Bolivia
1 Vierdag 17 JULI 1971
FLEVOLAND Nog groeit
in ..het nieuwste land".
Zuidelijk Flevoland, op wat
koolzaad na. slechts riet en
moerasandijvie in
onafzienbare vlakten, nog
zitten op de slikken
binnendijks in het puurste
moerasgebied de aalscholvers
in zon en wind hun vleugels
uitgespreid te drogen, nog
staan op de dijk langs het
Oostvaavdersdiep de bordjes:
gevaarlijk terrein. Het zal
echter niet lang meer duren,
of de 43.000 hectaren land.
die Nederland ermee groter
is geworden zal cultuurrijp
zijn. Over enkele jaren reeds
zullen de eerste vruchten
van de noeste arbeid geplukt
kunnen worden. Had reeds
Oostelijk Flevoland een
duidelijk gevarieerder
bestemming gekregen dan
het landbouwgebied
Noordoostpolder meer
recreatiestranden, meer
bebossing, meer bebouwing.
Zuidelijk Flevoland gaat
in nog veel sterker mate
niet-agrarische
bestemmingen krijgen. Dit
mede door de ligging in het
centrum van het land en
nabij de Randstad Holland.
De helft van „het nieuwste
land" wordt landbouwgebied,
een kwart is bestemd voor
recreatie, het andere kwart
industriegebied. Elfduizend
industriegebied. Daar gaat
Rotterdam, met Europoort en
alles- ten halve in de
toekomstige stad Almere.
LEVOLAND Wie. vlak bij het
ude vestingstadje Muiden. onder dc
Jterdam. de grote brug
veij gaat naar het wijde, bontgc-
leurdc Flevoland, gaat ploinpverlo
lt. Een mooie wil-
Itmis, te bekijken vanaf een dege-
ntaangelegde dijk. links nog de rest
ljselmeer, die over een aantal jaren
Makcrwaard zal heten, rechts 1110e-
m.ten paar duizend hectaren kool-
uiJ en riet, riet. riet. eindeloos,
v/irauwend vlagen meeuwen over.
eenden zigzaggen over liet riet om
ploffen in een poeltje waar
•rkoel
igd hun metalige stern opzetten te
rn de indringers. Aan de dijk in het
lostvaardersdiep. 't scheiwater met
Markerwaard, licht een paling-
er zijn fuiken. Nog briest de zec-
tind hier. Hor lang nog?
Deze zuidwestelijke punt van het
ste land". Zuid-Flevoland, gaat
le stad Almere worden met erboven
groot industriegebied. Almere
het is mogelijk nog maar een voorlo-
aam -heette dit IJsselmeer-
gebied in de Middeleeuwen, voordat de'
Zuiderzee onttond.
1 jaar geleden kwamen dè Mi
nisters van Verkeer en Waterstaat en
Volkshuisvesting en Ruimtelijke
Ordening tot overeenstemming met de
•iale besturen van Noord-Hol-
ïand. Utrecht en Gelderland over een
eerste belangrijk uitgangspunt inzake
iomvang en groeitempo van dit Almere
weten: „Ter ontlasting van de be
volkingsdruk in de noordvleugel van
de Randstad dient in Zuidwest-Flevo-
en stedelijk gebied tot ontwik
keling te worden gebracht dat in de
komende dertig jaar woon- en werk-
gelegenheid kan verschaffen aan mi
nimaal 125.000 en maximaal 250.000
ners". Het bleek niet wenselijk om
250.000 inwoners in één grote,
engesloten stad onder te brengen,
maar het leek de voorkeur te verdie-
deze inwoners te verdelen over
samenhangend stelsel van meer-
in grootte variërende woonker-
Men kan dan spréken van een
ierkernige" of zo men wil van een
„polynucleaire" stad. De studie heeft
geleid tot een opzet van zeven met el-
samenhangende woonkernen
an de eerste, ter grootte van
40000 inwoners aan het Gooimeer is
gesitueerd.
Half miljoen
De Tweede Nota Ruimtelijke Ordening
geeft voor het jaar 2000 als streefcij-
•n half miljoen inwoners voor
Oostelijk en Zuidelijk Flevoland en de
Markerwaard onder 't motto dat deze
polders ook moeten worden gebruikt,
„ter vermindering van de bevolkings
druk in het noordelijke deel van dc
Randstad Het mag dan een streef
cijfer genoemd worden, het ziet ernaar
uit dat het nieuwe wijde land een gro
tere bewoning dan deze half miljoen
zal gaan krijgen
De Rijksdienst voor de IJsselmeerpol-
ders heeft de ontwikkeling van de
nieuwe stad Almere verkend. De Dienst
zegt erover: „Een van de belangrijkste
functies, die Almere in de komende
decennia krijgt te vervullen is het op
vangen van „overloop" uit de noorder
vleugel van de Randstad, met name
uit Amsterdam en het Gooi. Dc ruim
tenood in de genoemde agglomeraties
is van dermate grote omvang, dat een
vrij hoog bouwtempo in Almere zal
moeten worden ontwikkeld. Aan het
kwalitatieve aspect van het wonen zal
- mede gezien de bestaande tenden
ties in de woonbehoeften en de te vei-
wachten ontwikkelingen in de woon-
cultuur bijzondei veel aandacht
moeten worden besteed. Het succes
overloopbeleid hangt in sterke
mate af van de attractie van het woon-
hiiiieu in de nieuwe stad. Hierbij
vormt het bouwen van een hoog per
centage eengezinswoningen een be
langrijk aspect, echter niet het enige.
In het pioniersstadium zal het nieuwe
milieu minstens zo aantrekkelijk moe
ten zijn als het oude om de overloop
operatie te doen slagen. In dit verband
zijn huur, koopprijzen, vestigingsfaci
liteiten. verzorgingsniveau, verbindin
gen niet het oude land van grote be
tekenis. evenals de ontspanningsmoge
lijkheden.
Over de samenstelling van de overlo
pende bevolking is op dit moment nog
weinig concreets te zeggen. Met het
oog op het woningbouwprogramma is
het van belang inzicht te hebben op
het punt van de verdeling met name
naar welstandsklasse. Een grove lijn
kan al wel worden getrokken. In de
Gooinota wordt gesteld, dat de groot
ste woningvraag bestaat in de lagere
inkomensgroepen, maar dat ook drin
gend behoefte hestaat aan doorstro
mingsprojecten Bij dc realisering van
de saneringsplannen in de Amster
damse binnenstad en de 19e-eeuwse
wijken is het te verwachten, dat ook
hier een zeer hoog percentage woning
zoekenden aanwezig is uit de lagere
inkomensklassen. De vraag is natuur
lijk of deze mensen bereid zijn hun
woning te verwisselen voor een wo
ning in de eerste kern van Almere.
Doorstromingsbclcid
VVaaischijnlijk kan op dit punt meer
worden verwacht van een serieus ge
vloerd doorstromingsbeleid. Indien dit
zowel in Amsterdam als het Gooi
enigermate slaagt en bovendien dat
deel van de overloop van beide agglo
meraties in Almere wordt opgevangen,
dat van elders komt en in Amsterdam
en het Gooi wel een arbeidsplaats
vindt, doch geen woning, mag worden
verwacht dat een heterogene bevol
king (qua welstandsklasse 1 zal moe
ten worden gehuisvest".
Het tekort aan ruimte in het Gooi en
Amsterdam'geldt niet alleen terreinen
voor woningbouw, maar ook voor be
drijven. In het Gooi is al geruime tod
M.t
(Van een onzer verslaggevers)
$OME Zij was .stellig de mees
uxueuzc hippie ter wereld. Talith;
ïetty-van der Pol. 31. de Neder
andsc schoondochter van dc rijkst
nan op aarde. Paul Gcttj
ff 'ViiMBjia»».
Jg*-' III
tqfJivri 'ir, 1'-
geen plaats meer voor vestiging van
industriële bedrijven, terwijl ook be-
bepaalde onderdelen van het radio- en
l ,v.-apparaat voor expansiemogelijk
heden een beroep zullen kunnen doen
op Almere.
In het kader van de Amsterdamse sa
neringsplannen zullen duizenden be
drijven een andere vestigingsplaats
moeten kiezen. Hoewel deze operatie
voor talloze kleine bedrijven tevens 't
einde zal betekenen, mag worden ver
wacht dat voor een bepaald deel van
de levenskrachtige bedrijven ruimte
in Almere zal moeten worden gevon
den. Uit het jaarverslag van dc^ Pro
vinciale Planologische Dienst Noord-
Holland over 1968 't volgende: „Daar
bij zullen die bedrijven en diensten,
die niet aan de city zijn gebonden en
voor wie de vestiging in of nabij de
binnenstad geen levensvoorwaarde is
ergens anders ontplooiingskansen moe
ten krijgen. Deze nieuwe vestigings
plaatsen zullen evenwel goed moetten
liggen ten opzichte van de woongebie-
De boot van de palingvisser-
vaart, de fuiken hoog, van dc
dijk weg.
den, terwijl zij tevens moeten beschik
ken over goede verkeers- en vervoers
mogelijkheden". De situering van Al
mere binnen 20 kilometer van het cen-
tiaim van Amsterdam lijkt garant te
staan voor de veiwezenlijkiiig vair
deze voorwaarden.
Behalve bedrijven die in Amsterdam
en het Gooi geen expansiemogelijkhe
den hebben, moet ook worden gedacht
aan nieuwe vestigingen van elders --
ook uit het buitenland die dicht bij
de Randstad gevestigd willen zijn.
Wil dit alles werkelijkheid gaan wor
den dan zullen goede wegen het ge
bied moeten gaan doorsnijden. De ver
binding met de Randstad is er al tot
aan de brug bij Muiderberg. Vandaar
zal de nieuw aan te loggen Rijksweg 6
door Zuidelijk en Oostelijk Flevoland
gaan lopen naar de Noordoostpolder
en nog verder naar het noorden. In
1978 is het traject Muiderberg-Lely-
stad klaar. Dan is er nog Rijksweg
27 die vanaf Laren ongeveer de Flevo-
polders gaat doorsnijden naar Kam
pen. De interne wegen in het gebied
moeten echter niet verwaarloosd wor
den. Te rekenen valt dat rond het jaar
2000 de relatief welvarende bevolking
van Almere per 1000 inwoners over
450 auto's zal beschikken.
Spoorlijn
Mogelijk komt er ook een spoorlijn
naar Lelystad, maar de aanleg is vol
gens de Nederlandse Spoorwegen nog
bar onzeker, omdat en dat geldt
ook voor een sneltram, stadsspoor of
metro vanwege het gevraagde rei
zigersaanbod de reële mogelijkheden
zeer beperkt zijn. De verkeersproble
men in de noordvleugel van de Rand
stad kunnen echter aanleiding zijn tol
het sneller overgaan tot deze «ijzen
van openbaar vervoer.
Hoe gaat het nieuwe Almere ei uit
zien? Voorlopig is op grond van de
ruimtelijke mogelijkheden een keuze
gemaakt voor kernen die in grootte
variëren van 10.000 tol 40.00 inwoners
bij de minimale overloop en van 20.000
lol 90.000 inwoners bij de maximale
overloop uit de Randstad. Een aantal
kernen is kleiner gehouden dan de ten
aanzien van verschillende factoren
naar voren gebrachte kerngroottes,
zodat zij aangewezen zijn op in de na
bijheid gelegen grotere kernen vooi
verschillende voorzieningen.
Daar juist in de beginfase grote aan
dacht moet worden geschonken aan
de groeistimulans die van Almere uil
moet gaan, is de grootte van de als
eerste te realiseren kern zodanig ge
kozen ongeveer 40.000 inwoners -
dat de vestiging van voldoende voor
zieningen op het gebied van onderwijs,
handel en nijverheid, medische ver
zorging enz. min of meer onafhanke
lijk van de verdere ontwikkelingen in
het stadsgewest mogelijk is. Een uni
versitair complex behoort in de verre
toekomst in dit gebied eveneens tol
ile mogelijkheden. Men zou zich eer
slad kunnen voorstellen waarbij di
verschillende kernen en kerntjes in hc
-roen verdoken liggen.
I-In nu we het toch over groen hebben
Almere zal gaan uitlopen in vele. vch
hectaren nieuw aan te leggen bos, da
lot Zecwolde. ook al weer een nieuv
woongebied. tegenover Harderwij"
•jaat doorlopen.
Het lijkt een logische gedachtengan
lat. als Almere eenmaal tot verwezen
•ijking komt, er ook een grotere fo
onsentrek naar Lelystad zal gaan ko
nen. Nu reeds wonen er in Lelysta
•en stuk of wat niet aan de omgevin
;ebonden werkers die de wijde einde
iever zien dan de betonnen blokken
lozen van de voorsteden. Maar de af
TL- -
Mg-
Zo ligt Lelystad, vlakke stad in
een vlak land.
stand tot bijvoorbeeld Amsterdam
een kleine zestig kilometer is nu
nog veel te groot. Almere zal de grote
stroom moeten opvangen. En dat zal
ook zeker gebeuren als de stedeling
de ruimtelijkheid van de polder zal
gaan leren waarderen.
„De Nederlander lijdt aan ruimte
vrees", zei gisteren in Lelystad een
ambtenaar van de Zuiderzeewerken te
gen me. „Ik zo hier nooit meer weg
willen, ik woon hier nu al zolang Le
lystad bestaat".
In de verte op het eeuwig gerimpeld
IJsselmecr. werd gestaag gewerkt aan
nog meer nieuw land. de Marker
waard, waar misschien superstraal
vliegtuigen de meeuwen en aalschol
vers zullen gaan vervangen.
De boot van de palingvisser voer, fui
ken hoog geheven, van de dijk weg.
GERARD CRONE
INRICHTINGSPLAN FLEVOLANO
('jHtiuiihwiijk qérö.iüseerd)
Talith:
dochter van de Nederlandse kunstenaar-
schilder Van der Pol) leidde cm nocl
extravagant leven temidden van de
prominente figuren die tot de zoge
naamde jet-set behoren, be' r- "'usiev<
•eldic
al'dan niet r
de hen rdlon
goed. andere
de koning d<
oppervlakki" Zo kwam
Grieken in bn'lin'"-chon
erigens niet ben?aid een
jet-set) wel een bi; >-??r or>
naar ook sex-idiool Brigitte
eens binnen. Deze dames
Constai
lid van
thee-vi
Bardot
dronken dan graag een 0
whiskey bij Talitha in haar
woning aan de Piazza Vene-"
man al in 1959 had gehuurd
geen 1000 gulden per maand,
richtte zij in .met Oosterse s
ij ten
bracht
uitdrukking. Zij
voorkeur in lange fleurl
het Midden
met Paul junior j
Thailand bezocht Hii nam j
dakgoot van het ene vertrek naar het
andere en maakte, terwijl de mensen
op straat haar gadesloegen, de meest
gevaarlijke en uitbundige capriolen.
Talitha genoot ervan op deze en andere
wijze opschudding te veroorzaken. De
Italiaanse pers schreef gretig over haar
merkwaardig gedrag. Zij probeerde zich
daardoor af tc zetten tegen de bewuste
leve
sstijl.
die het
echtscheid'ngsi
vrouw Gail on
leerde Talitha
londen kennen
gang had gebracht. P
00 een coe'-'-Mnartv
weliik«"7
iebt I
I zou iuwii/en. HS&Ü hij in
naar het Verre Oosten. Mc' Talitha aan
I zijn zijde dus. ..Daar werd ik verliefd op
de Oriënt", zei Talitha eens.
i Een liefde die langer stand hield dan j
haar liefde voor Paul. want die begon
I na een aantal laren te tanen Paul
regeerde nogal met strenge h?nd thuis
Hij tiachtte het leven van ziin T-litha
naar eigen goeddunken en inzichten te
ij bestieren man. zij wilde ..creatief aün
I in haar bestaan en dat was onder de
leiding van haar manager Paul niet
mogelijk.
Zij wandelde graag barrevoets in een j
monnikspij door de straten van Rome. i
j klom herhaaldelijk op hel dak van haar
I woning, stapte met veel plezier door de
Staatsiebezoek
Indonesië begint
op 26 augustus
DJAKARTA (Antara ANP) Konin
gin Juliana cn prins Bernhard arriveren
op 26 augustus in Djakarta voor een
staatsbezoek van tien dagen aan Indo
nesië. Zij zullen o.a. Bandoeng. Djogja-
karta. de Borobudus en Prambanan
lemcofplexen en Bali bezoeken.
LA PAZ (AFP) Dc Boliviaanse j
volksassemblee heeft voor het gehele
land „in verband met een dreigende
staatsgreep van rechts" de noodtoestand
afgekondigd. Dit besluit is donderdag
al genomen, maar werd eerst gisteren
bekendgemaakt in een communiué van
de vice-voorzitter van het presidium van
de volksassemblee.
Korter werken
en ontslagen
bij Gispen
CULEMBORG (ANP) Ruim 100
werknemers van Gispen, fabriek voor
metaalbewerking N.V. tc Culemborg,
gaan een dag per weck minder werken.
Aan 13 werknemers uit de produktie-
sector, waaronder enkele zuid-MoIukkers
en buitenlandse arbeiders, is ontslag
aangezegd.
Gisteren is het personeel met vakantie
gegaan. Mocht de slapte in het bedrijf
blijven aanhouden, dan is dc kans groot
dat het ontslag niet beperkt blijft lot de
meer in intieme
parties bij drank en anderé lekkernijen
plegen te zoeken. Talitha zoch haar
amusement op een andere manier, door
te doen waar zij zelf zin in had. Zij
vertelde mij een poos geleden: ..Alleen
die mensen die precies doen waar ze op
een bepaald moment zin in hebben
kunnen gelukkig zijn. Je moet datgene
doen wat anderen van je verwachten.
Als ik een ingeving heb. dan geef ik er
gevolg aan. Ik vermaak me werkelijk
Ontevreden
Talitha hield erg van het buitenspori
ge en deze karaktereigenschap konden
ïpfttt "JBMK"
tevreden te zijn over de grillige levens
stijl van zijn schoondochter. Zo nam hij
het haar naar verluidt kwalijk dat ze
soms met gulle hand geld uitdeelde, ook
aan niet vermogende kennissen. Dat
deed zij bijvoorbeeld in Marakes (Ma
rokko) waar haar echtgenoot haar een
buitenverblijf. een klein paleisje,
schonk tijdens de wittebroodsweken. Zij
gaf daar af en toe kostbare feestjes die
de woede van de oude Gettv opwel ten
Begrijpelijk want de instelling van de
Getty's richt zich nadrukkelijk meer op 't
finan
1 dan
1 het 1
spaarzaam cn hii wil welen waar
centen blijven. Zo is bekend dat
eens liel uitrekenen wat de water?
ling van de toiletten voor de aard
boorders in de woestijn kostten,
maatregelen leidde deze berekening
tegeno-
•aag gebruik
kon beschikken. Al hel geld
schoonvader interesseorde
welijks. De verhouding met
>ok van haar kant koel.
elde mij twee jaar geleden
ziet. lopen je de koude
de 1
zelfs
1 de
be-
sneeuwde berg. Met anderer
maar het blijft een monoloog want
i niemand heeft zoveel verstand van Reld
j als hij. Niemand durft tegen hem tegen
le spreken",
j Talitha Getty voelde zich meer vor-
i want met de levensfilisofie van de hip-
1 pies met wie zij spaarzame contacten
j onderhield. Zij zat af en toe vele uren
1 tussen de jongeren op dc Romeinse
Dam. de Piazza Navone. Ook dat viel
niet in goede aarde. De werkelijke pro-
I blemen tussen Paul Getty jr. en Talitha
schijnen echter te zijn begonnen toen
I Talitha het plan opvatte om weer tc
acteren. Zij had al eens een filmrolletje
gedaan in Roger Vadims Barbarella
I Dat was toen ook legen de zin van Paul
die ze had belooft het filmen op te
geven. Als dank daarvoor schonk hij
haar dat eerder genoemde paleisje in
Marakesj maar na, Barbarella ver-
I scheen ze niet weer in dc studio's
1 Toch fascineerde haar het filmen
j zodanig dat zij haar toezegging teniet
wilde doen Paul jr. nam haar dat
uitermate kwalijk en sinsdien werd de
verstandhouding steeds slechter. De uit-
j bundige Talitha kon deze moeilijkheden
-erken. Zij
•st artse
ad-
plegen die haar het gebruik van kalme
rende middelen voorschreven. Middelen
die haar uiteindelijk noodlottig wei-
Doodstraf tegen
21 l urken geëist
ISTANBOEL (RTRi - Tegen 21 men
sen die voor de krijgsraad in Ankara te
rechtstaan op beschuldiging van pogin
gen het bewind gewelddadig omver te
werpen, is gisteren de doodstraf geëist.
De aanklagi'i zei dat Deniz Gezin is en
zijn metgezellen een cel van het onder
grondse bevrijdingsleger vormden en
ontvoeringen, bankroven en bomaansla
gen hebben gepleegd om aan geld le
