DE BOMEN ZIJN
ONZE PATIËNTEN
Bijlmer zou kunnen
worden opgefleurd
met oude bomen
KWART MILJOEN VOOR
UITVINDING GEBODEN
Honderden scholieren per jaar vluchten voor slecht rapport
ZATERDAG 10 JULI 1971
Gebroeders Copijn uit Groenekan:
GROENEKAN Hoe verder de welvaart voortschrijdt, hoe
minder bomen er overblijven. Aan de uitlaatgassen van de
auto's vallen tientallen statige reuzen ten offer, die al honder
den jaren het beeld van 'n weg beheersten. Om maar te zijgen
van de rijen beuken, essen en peppels, die voor wegverbre-
ding omgehaald zijn. Een andere oorzaak van het verdwijnen
van bomen, vooral in de steden, is het overgaan van stadsgas
op aardgas. De oude leidingen zijn niet berekend op de veel
hogere druk, er ontstaan honderden minuscuul kleine lekjes,
die evenzoveel bronnetjes van vergiftiging zijn voor alles wat
er groeit. Daarnaast is het strooien van pekel in de winter
maanden eveneens een aanslag op het boombestand.
Gelukkig dat kalmpjes-aan bij veel gemeen
tebesturen het besef begint door te dringen,
dat elke boom minder een onherstelbaar ver
lies is. Akkoord, men kan er weer een plan
ten. maar boompje groot, plantertje dood
voor die een werkelijke functie heeft in het
stadsbeeld zijn er enkele generaties voorbij
gegaan. Het is dus zaak wat we nog aan
prachtig boombezit hebben te redden.' En dat
kan. Een zieke boom vraagt om een dokter.
Die hebben we in Nederland; de jonge ge
broeders Copijn uit Groenekan. En op hun
visitekaartje prijkt in nette lettertjes: boom
chirurgen
Geen chirurgen met voorzichtig snijdende
mesjes in een hyperschone operatiekamer. Het
materiaal is wat grover, grote zagen, beitels,
trekslangen om takken bij elkaar te houden,
een ladderwagen, moeren en bouten en grote
blikken conserveringsmiddel. Maar chirurgen
zijn het: „De bomen zijn onze patiënten".
Alrike en Jörn Copijn, telgen uit het beróem-
de boomkwekersgeslacht Copijn, kregen hun
opleiding in Duitsland voor ze zich een jaar
of zes geleden zelfstandig gingen vestigen.
Broer Jörn vertelt enthousiast, maar bijna
verlegen bescheiden over zijn beroep: „Het is
eigenlijk al een zeer oud beroep. Het bestaat
al zon 150 jaar. Amerika is eigenlijk het
moederland van de boomchirurgie, ontstaan
uit bittere noodzaak. De stedelijke ontwikke
ling ging daar zo snel dat de boom uit het
stedelijk milieu verdween. Daar heeft men
toen zeer snel maatregelen getroffen.".
Zijn gas en pekel de grc
e ge vi
Gespalkt met ijzeren staven staat deze
boom in het Utrechtse Wilhelmina-
park. De boomchirurg heeft ingegre
pen; één tak, die misschien wel vijftig
jaar geleden is afgescheurd veroor
zaakt rotting van de hele stam.
De dood voor menige eeuwenoude boom in de steden; de gasleidingen. Door het
over gaan van stadsgas op aardgas zijn er honderden kleine lekjes in de leidingen
opgetreden, de de plantengroei langzaamaan doen afsterven. Hier tracht openbare
werken een lek op te sporen.
gevoel dat zo'n kleine gemeente zegt: ik wil
ook wel een graantje meepikken van wat
daar in Valkenburg gebeurt. Ik ga het ook
lekker aantrekkelijk maken, met ruime we
gen enzovoorts. Dat waarvoor de mensen nog
naar Zuid-Limburg komen wordt dan ver
nield. Het is beslist nooit een oplossing om ter
wille van het verkeer de aantrekkelijkheid
van het landschap op te offeren. Je krijgt
alleen ontzaglijke racebanen. Ook het beleid
bij ruilverkavelingen is ontzettend gevaarlijk.
Je ziet werkelijk hele landschappen nadelig
worden aangetast. Heggelandschappen ver
dwijnen doordat men meent dat in een ruil
verkavelingsplan een grotere oppervlakte be
langrijker is dan het visuele landschaps
beeld.
ils er gasschade optreedt en Je bent er
'roeg genoeg bij, dan kun je er eigenlijk
meer aan doen. maar dat hoeft niet. Het
n beleidskwestie. Als een gemeentebe-
stuur, of de gasmaatschappij, zorgvuldig de
buizen blijft inspectei'en dan is ieder lek
vroegtijdig op te sporen. Dan hoeft er geen
schade te ontstaan. Je vraagt je af wat een
boom een gemeente waard is. En met welke
waardes je dan überhaupt rekent. Het is
bekend dat in alle grote steden de gasnetten
aan sanering toe zijn. Begin dan daar te
saneren waar oude bomen in de stad staan.
Ze zijn niet te vervangen tenslotte".
Nederland
De zware kruin wordt bij elkaar ge
houden met staalkabels, die van tak
tot tak lopen.
„Beslist geen oplossing. Je kunt natuurlijk
zorgen dat er minder fruit op de markt komt
en zo het prijsbeleid beïnvloeden maar het is
niet zo dat daardoor de zaak weer gezond
wordt. Verhuur de bomen aan particulieren,
maak parken van de boomgaarden bij de
steden, 't Is te verwezenlijken, maar het is
geloof ik een idee wat nog vorm moet krij-
De beplanting in de nieuwbouwwijken is ei
genlijk net zo'n groot probleem. Sprietige
boompjes naast torenflats. We hebben er ge
lukkig ook in gunstige zin vaak iets mee te
maken, zoals laatst in Leiden waar een nieu
we uitbreiding beplant moest worden. Het
gemeentebestuur en het hoofd van de plant
soenendienst zeiden meteen: ja. laten we daar
eens onze grote bomen gebruiken die elders
in de stad moeten verdwijnen. Dit voorjaar
hebben we toen aan een van de kades waar
een en ander verbreed moest worden vijf
veertigjarige kastanjes verplant. Eentje naar
het centrum van de stad en vier naar die
nieuwbouwwijk. Toen zag je pas wat die vier
bomen alleen al deden, dat is ongelooflijk.
Daar zag je echt dat als je zulke grote
plannen als bijvoorbeeld de Bijlmermeer wilt
gaan realiseren, je niet uitsluitend met prach
tige tuinplnntjes enzovoort kunt gaan wer
ken, met groen wat normaal van de boom
kwekerij komt. en wat misschien vijf, zes tot
tien jaar oud is. Daar moet je echt veertig-,
vijftigjarige bomen voor hebben. Die hebben
we toch genoeg want overal worden ze ge
rooid. Je kunt in een paar maanden die Bijl
mermeer met honderden grote bomen beplan
ten en dan heb je sociaal iets gedaan. Het is
toch wel een zwaar lot als je ergens op
tienhoog in een flat zit en je mag tegen een
sprietje aankijken!
GERARD CRONé
Biltse tegelzetter weigert
DE BILT Een straat met nietszeggende huizen in Dc Bilt. netjes, maar
onpersoonlijk. Een naambordje: H. Schenkel, en achter die naam verborgen
een tegelzetter, die voor zijn beroep het ei van Columbus heeft uilgevonden,
een tegelzetautomaat, Tezam, die het tegelzetten met honderd procent ren
dabeler maakt. Het is een simpel apparaatje, een rooster, dat de tegelzetter
in staat stelt om tegelijkertijd zo'n vijfig tegels kaarsrecht, met gelijke voe
gen in de specie te bedden.
De uitvinding van de Biltse tegelzetter Schenkel is een groot succes ge
bleken. Zelfs zo groot dat hij enkele weken geleden werd opgebeld door een
onbekende die hem een kwart miljoen gulden bood als hij zou afzien van
verdere exploitatie van zijn uilvinding die overigens voor een simpele 450
gulden 1e koop is. Tegelzetter Schenkel: „Ik werd opgebeld door een vent
die zegt: je hebt daar wel een leuk ding uitgevonden maar die hele tegel
zetterij gaat natuurlijk op die manier naar de donder. Wij bieden je tweeën-
eenhalve ton als je de hele zaak in de doofpot doet. Ik antwoordde dat ik het
„Ik zeg: luister eens. ik zeg geen ja en geen nee, maar als u dit nu eens
even schriftelijk bevestigt dan kan ik weten waar ik aan toe ben. Hij zegt
dat doen we niet, maar als u op uw erewoord zegt dat het rond is dan is het
oké en anders doen we het niet. Ik zei: dat doe ik niet, want er zit veel meer
in. Er is in de wereld zo'n behoefte aan dit apparaat. Want gaat u maar na,
voor iemand die eraan gewend is geeft het een arbeidsbesparing van vijftig
tol bonder procent."
Die man heeft me nog twee keer gebeld. Ik heb lu m verteld dat ik het niet
deed. Of hij nu zelf dat hele spulletje had willen kopen, weet ik ook niet. Ik
zeg nog: „U moet eerst eens komen praten", maar dat wou hij ook niet doen.
Uit de praktijk blijkt wel dat ook ontzettend veel aannemers nu ook inte
resse hebben."
„Hoe bent u op het idee gekomen
„Ik heb zo'n anderhalf jaar geleden in Loosdrecht een zwembadvloer ge
legd en toen ging het ontzettend snel. Die tegels waren op papier geplakt.
Alleen dat papier afhalen duurde zo lang. Toen dacht ik veronderstel dat ik
dat ook kon maken in tegels van tien bij tien centimeter. En toen ben ik aan
het denken gegaan. Het liet me niet meer los. Ik kan rustig zeggen: ik heb
nachten niet geslapen.
Als ik zelf aan het leggen ben doe ik ongeveer tussen de twaalf en de vijf
tien vierkante meter tegels, terwijl een tegelzetter als hij niet zo netjes werkt,
ongeveer drie vierkante meter per uur maakt."
Het apparaat kost ongeveer ƒ450,Het lijkt een hoop geld maar als je
ziet hoe arbeidsbesparend dat apparaat werkt, is het een koopje van een
cent; voor een aannemer en voor een tegelzetter ook.
De kwaliteit van het werk gaat er zonder meer op vooruit. Het maakt wel
wat uit of je een keuken vloertje legt in twee uur tijd of in eën half uitr. Ik
snap die opzichters in Nederland niet; dat er toch zoveel geknoeid mag •<*-
„Ziet u hier iets in voor doe-het-zelvers
„Ja. we gaan na de vakantie een winkel openen in Utrecht of in De Bilt.
De particulieren kunnen bij mij dan tegels kopen en de Tezam huren. Ik geef
ze zo nodig onderricht in het uitvlakken van de ondervloer enzovoort. Even
tueel zal ik er tegelsnijders bij gaan verhuren. Het hoeft niet meer dan vijf
of tien gulden per dag te kostc-n. Als u een keukenvloer van zes a zeven
vierkante meter laat doen door een vakman kost je dat ongeveer 300 a 350
gulden. Als u zelf de tegels koopt dan kost dat ongeveer, met huur van het
apparaat, met zand en cement en tegels ongeveer 160 gulden."
GERARD GRONÊ.
Eenmaal van huis weggelopen vinden ze in een van de grote steden in binnen- of buitenland wel medestanders.
(Van één onzer verslaggeefsters)
DEN HAAG Elk jaar weer. als
de schoolrapporten komen, lopen
er leerlingen van huis weg. Uit
angst voor slechte cijfers. Jaar
lijks worden er in onze grote
steden vooral Amsterdam is in
trek vele honderden weggelo
pen tieners aangehouden en naar
huis teruggebracht. Daarbij ko
men dan nog de 400 a 500 jonge
lui die bij de grensposten door
onze marechaussee worden terug
gestuurd. Een onbekend aantal
komt wel in het buitenland te
recht. Alleen al in de maandeit
juni, juli en augustus worden ge
middeld meer dan honderd Ne
derlandse tieners als „vermist
naar het buitenland" opgegeven.
Vaak zijn het scholieren, die niet
bevorderd werden. Soms gaat het
maar om één onvoldoende. Meer
dan eens zit er echter meer ach-
Overal in ons land gaan elk jaar
weer scholieren in paniek aan de
haal. Een paar voorbeelden die
de krantekolommen haalden:
Maarten O. (16) ging er van
door toen het eindrapport op
komst was. Hij besloot naar Iran
te vluchten. Na een liftreis van
vier weken door Frankrijk en
Tunis werd de berooide scholier
weer thuisbezorgd. Een illusie ar
mer; vele ervaringen rijker.
In november gingen vier
Utrechtse jongens van 18 en 16
jaar er tegelijk vandoor. Zij na
men een luxe vervoermiddel: de
Lorelei Express tot Basel, waarna
de reis liftend werd voortgezet
naar Italië.
Mark R. (13) vreesde het
paasrapport. Van z'n spaarcentjes
kocht hij in maart een vliegticket
naar Belfast (Noord-Ierland).
Daar vond hij in de haven een
baantje op een Nederlands schip:
voor 21/» shilling per uur en kost
vrij. In een logement kon hij
samen met zeven mannen op een
kamer slapen, a raison van zeven
shilling per nacht. Totdat zijn
signalement ook in Belfast was
doorgedroegen en een Ierse agent
hem op de schouder tikte. Mark
is nu weer thuis en terug op het
lyceum.
Inge (11) liep maar een paar
stréten ver en hield zich (eind
oktober) schuil in een kerk. Vijf
dagen lang voedde ze zich met
wat voorbijgangers haar toestop
ten. Vijf dagen lang stonden haar
ouders doodsangsten uit en dat
alles uit angst voor straf, wegens
haar slechte prestaties op de la
gere school.
De weg van school naar huis is
voor vele scholiei'en in de
x-apportentijd de langste weg
van hun leven; langer in elk ge
val dan de weg naar het buiten
land, waar denken ze nie
mand hen ter verantwoording zal
roepen.
Ware invasie
De politie van onze omringende
landen weet erover mee te pra
ten. Aan de grenspost tussen
Frankrijk en België voorbij Ber
gen, vertelt politieagent Guy
Bourgeon; „Als bij jullie in Ne
derland rapporten zijn uitgedeeld,
kunnen we dat duidelijk merken
aan een verhoogde toeloop van
jongelui. Scholieren zo te zien. We
zijn dan altijd wat wantrouwig.
Maar we kunnen niets doen, zo
lang hun paspoorten in orde zijn,
er niet om hun opsporing wordt
verzocht en zolang ze over vol
doende geld beschikken; maar dat
hebben ze meestal wel".
In Düsseldor'f (Duitsland) vertelt
hoofdcommissaris Metzeler: „In
de weken voox'dat de vakanties
en vooral dc grote vakanties be
ginnen, vindt hier een ware inva
sie van buitenlandse scholieren
plaats. Het gaat dan echt niet
meer om enkele, maar om hon
derden jonge mensen. Allemaal
minderjarig. Zo tussen de 15 en
18 jaar. Ze komen op een schoen
en een slof, rugzak op de rug, en
ze vinden steun aan elkaar. De
eenling krijgt gezelschap. En zo
ontstaan er groepjes, die dwars
door de bondsrepubliek trekken,
op weg naar verder gelegen lan
den Zwitserland, Italië, Grie
kenland. Joego-Slavië, Turkije,
India... Soms kunnen we die kin
deren „aanhouden" eigenlijk
een mooi woord met een nare
bijsmaak en dan stellen we
ons in verbinding met hun ou
ders".
In West-Duitsland heeft het weg
lopen van minder succesvolle
scholieren al zodanige omvang
aangenomen (enkele zelfs met do
delijke afloop: zelfmoord), dat
door de stad München een „Not-
lienst für Seehserschüler" in het
leven werd geroepen. (Seehser
schüler" zijn leerlingen die be
loond werden met een 6, het
laagste rapportcijfer in Duitsland
waar een één de hoogste waarde-
Scholieren die met hun slechte
rapport niet naar huis durven,
kunnen zich daar melden. Direc
teur Hans Gmeinwieser: „We
hebben al heel wat narigheid
kunnen voorkomen door met de
ouders te gaan praten. Want na
tuurlijk mag een slecht rapport
nooit aanleiding zijn voor een
kind om van huis weg te lo
pen".
Oorzaken
Vaak is het slechte rapport niet
de directe oorzaak, maar meer
oen gevolg van een relatiestoornis
tussen ouders en kind. Mej. drs.
H. v. d. Vliet, coördinerend in-
spectrice van vwo. havo en
mavo (Den H aagt e.o.j is van
mening, dat het dikwijls fouten
in de opvoeding betreft: „Een va
der en moeder die de problemen
van het kind soms niet begrijpen,
omdat ze zelf geen middelbaar
onderwijs hebben gehad. Vaak
ook overdreven strengheid en
dreigementen. Het is tegenwoor
dig vaak ook een statuskwestie.
Ouders vinden het niet zo leuk
voor buren en familie, als hun
kind het op school niet zo goed
doet. Dan wordt zoon of dochter
onder grote druk geset, terwijl Z6
het in werkelijkheid misschien
helemaal niet aan kunnen
Drijfveer is inderdaad vaak de te
hoge verwachtingen, die ouders
van hun kind hebben. Dan begint
het met jokken over proefwerk-
cijfers. Uit angst. En dan ziet het
RELATIE
0UDERS-KIND
MEESTAL
DIRECTE
OORZAAK
kind het rapport natuurlijk met
wanhoop tegemoet...".
Ontgoocheld
Er is dus voldoende hoop voor
talentvolle, maar op school niet
altijd even succesvolle leerlingen.
Het mag hun voorts tot troost
dienen, dat er bij het ondei'wijs op
hoog niveau gesleuteld wordt aan
de afschaffing van het huidige
systeem van jaarlijkse overgang
en zittenblijven. Een schrale
troost echter, want aldus het
ministerie van Onderwijs: er zal
binnenkort nog geen drastische
wijziging komen. Het is veeleer
een kwestie van langere ter-
Intussen blijven de scholieren
w eglopen naar een „ver, vrij land
met grazige weiden, waar geen
rapporten en geen problemen
zijn". Meestal komen zo terug:
sterk ontgoocheld, een illusie ar
mer, zo niet erger".
„Hij is het nu wel vergeten en
wij praten er niet meer over",
zegt de moeder van Mark R. (die
nu 16 is). „Hij praat er zelf trou
wens ook niet meer over. Volgens
de kinderpolitie was dat slechte
rapport ook sléchts één van de
motieven waardoor hij van huis
gedreven werd. Hij wilde vooral
laten zien, dat hij ook zonder
school wel wat kon presteren.
Gelukkig is alles weer goed ge
komen. Hij heeft natuurlijk erg
in de belangstelling gestaan. Maar
alles is nu allang weer normaal
en zo moet het ook blijven".
De tezam, de tegelzetautomaat, de uitvinding van de Biltse tegelzetter
H. Schenkel, in de parktijk. Besparing van vijftig tot honderd procent.
