CeicbcSouxmit Schubert op teksten
van Heine en Goethe
Arthur
Rubinstein:
Drachten
of Linne
aan kop?
„IK BEN DE GELUKKIGSTE
MAN DIE IK OOIT
TEGEN BEN GEKOMEN"
LEIDSE COURANT
Links perspectief
voor Den Uyls
schaduwkabinet
pROF. STEENKAMP in eigen persoon
heeft erop gewezen, wanneer hij had
moeten informeren" bij christen
democraten en het trio rond de Partij
van de Arbeid, zou net als nu bij
inschakeling van liberalen en Drees jr.
een compromis uit de bus gekomen
zijn. Over enige tijd vertelt de gewezen
formateur nog wel eens openlijk dat dit
compromis hem programmatisch aan
genamer zou zijn geweest dan dat
waarop het „akkoord van de vijf be-
Onze opvatting is en blijft vooralsnog
dat in laatste instantie de heer Den Uyl
en zijn partijbestuur het betere
programmacompromis voor de komende
regeringsperiode onmogelijk hebben ge
maakt. Socialisten ontkennen dit en
sommigen verhelen amper dat ze er ple
zier in hebben komende jaren hard tegen
een beleid-Biesheuvel te zullen kunnen
aanschoppen. Maar aan de onverdacht
linkse heer Wouter Gortzak komt de eer
toe in De Groene Amsterdammer duide
lijk op papier te hebben gezet wat leden
van Den Uyls progressieve concentratie
alleen nog maar fluisteren, maar dan
tevens te hebben gewezen op consequen
ties waarvoor verschillende P-v.d.A.'ers,
D '66'ers en misschien ook sommige
P.P.R.'ers wel zullen terugschrikken.
Ongunstig
r\E HEER GORTZAK vindt, dat de af-
wijzing van de christendemocraten
ondanks de dwang voor de linkse par
tijen om nu toch oppositie te blijven, een
goede zaak is. Hij argumenteert dat met
de volgende zinnen:
„Door zich zo op te stellen, hebben
P.v-d.A-, D. '66 en P-P.R. bijgedragen
tot de deconfessionering van de Neder
landse politiek, tot een verdergaande
aantasting van de notie van de confes
sionele partijen als middenpartijen. Een
verandering in het Nederlandse politieke
leven, althans op parlementair niveau,
veronderstelt een breuk in juist de con
fessionele partijen, een uittreden van de
meer progressieve elementen, zodat het
wezenlijk conservatieve karakter van
deze partijen duidelijker aan de dag
treedt. Was het in de vorige regeer-
ronde de gebondenheid aan de V.V.D.,
die over het conservatieve karakter van
de confessionelen al het nodige inzicht
verschafte, in de combinatie met D.S. '70
en liberalen zal de ontmaskering zich in
versneld tempo voortzetten.
Er bestaat onzerzijds dan ook weinig
behoefte om Den TJyl c.s. achteraf over
hun bijdrage aan de totstandkoming van
het huidige rechtse kabinet te kapittelen.
Daarbij komt nog, dat een progressiever
regering onder uiterst ongunstige om
standigheden aan het werk had moeten
gaan. Aan het ontwerpen van een wer
kelijk alternatief regeringsbeleid is men
nog nauwelijks begonnen en met een
halfhartig bestuur had men de ver
wachtingen die toch wel gewekt waren
eerder ontgoocheld dan gehonoreerd,
hetgeen slechts tot een wending naar
rechts had kunnen leiden
In deze standpuntbepaling springt de
overtuiging naar voren, dat Den Uyl c.s.
veel meer kans hebben vanuit de oppo
sitie het proces van e deconfessionali
sering te vervullen dan bij samen
werking met K-V.P. en A.R-P. in een
progressieve combinatie. „Liever straks
een kwartje dan nu een dubbeltje", ad
viseert W. Gortzak op dit punt.
Maar nog meer de aandacht trekt zijn
argument, dat het moment voor een pro
gressieve regering om te gaan regeren
nu weinig geschikt is. Hij zegt niet, maar
bedoeld wel dat de financieel-econo-
mische omstandigheden de uitvoering
van Den Uyls alternatief regeringsbeleid
in de weg staan. In Engeland heeft ook
Labour in de zestiger jaren eens de
stige fout gemaakt op een verkeerd
ment de verkiezingen te winnen
daarna haar eigen programma te moeten
verloochenen; daaraan dachten we direct
toen we de beschouwing van de heer
Gortzak op dit punt herlazen.
Uit deze zienswijze volgt dan tevens
ook. dat de oppositie tegen 't compromis-
Steenkamp en een beleid-Biesheuvel
straks meer reëel zal zijn omdat ze past
in een verkiezingsstrategie dan voort
vloeit uit de oprechte overtuiging dat
momenteel een alternatief regerings
beleid hetwelk met het algemeen belang
strookt, wenselijk is.
Vuist!
1I7IE tot dusverre de heer Gortzak een
knappe analyse van het P.v.d.A.-
perspectief toeschrijft, moet wel verder
lezen. De grote vraag is namelijk of de
heren Den Uyl, Vondeling, Van Mierlo
niet te vergeten Gruyters ook de
verdere conclusies zo aantrekkelijk
Want over de lijn-Den Uyl schrijft
Gortzak verder:
„Tot nu toe een politiek dus,
men in grote lijnen wel kan instemmen,
althans voor zover het de oppositie be
treft. Veel echter zal afhangen van wat
men daar de eerstkomende tijd zal
ondernemen. Een al dan niet scherpe,
strikt parlementaire oppositie lijkt te
enenmale onvoldoende om een mogelijk
verdere verschuiving naar links nader
gestalte te geven. Het lijkt daarentegen
wenselijk het schaduwkabinet, dat toch
nog wel enigszins een stuntkarakter
heeft gehouden, voort te zetten en de
regeringsvoorstellen niet slechts te be
strijden, doch met samenhangende
contravoorstellen te begeleiden, zodat de
kiezer een duidelijke indruk krijgt van
hetgeen hij mist nu rechts aan het be-
oind is.
Belangrijker is misschien nog wel of
de progressieven van plan zijn zich voor-
elijk of uitsluitend op parlementair
au te bewegen of dat zij, meer dan
tu toe, denken aansluiting te zoeken
bij de vele vormen van btilten-parlemen-
aire oppositieVooral daarin lijkt
verdergaande winst verborgen, alsmede
de garantie dat bij een eventuele wisse-
van de regering werkelijke ver
andering te realiseren zal zijn.
Minstens zo belangrijk als het parle
mentaire debat Is het toenemende
streven van mensen In hun eigen directe
leef- of werkomgeving invloed op de
beslissingen te kunnen uitoefenen. Een
oppositie, die zou nalaten zich met dat
streven te verbinden, kan op parlemen
tair ytivcau geen k;ip<fotifuhrvuist maken
daardoor niet overtuigend zijn. En op
basisniveau ontmoet men ook die- En ;,ntstondc.n
genen die thans nog buiten de pro- e
oressieve concentratie staan: de P.S.P.
de C P.N.
Hierbij zouden we willen opmerken,
dat de heer Gortzak het voldoende vindt
wanneer de oppositie de kiezers duide
lijk maakt wat ze missen; of „links" aan
dat gemis realiter wat zou kunnen doen,
lijkt bijzaak.
Ten tweede fluit de heer Gortzak als
vriendelijk-geschminkte rattenvanger de
melodie van"een Nederlands volksfront;
een front met een krachtige vuist, des
noods buiten-parlementair.
We herinneren ons en dat zal ook
drs- Den Uyl niet vergeten dat op
dezelfde manier meer catastrofes be
gonnen zijn. Zelfs een wereldramp: die
-1933 tot 1945.
Tof de schoonste van de talrijke liederen door Franz Schubert
geschreven, behoren ongetwijfeld de reeks van zes.
geïnspireerd op teksten van Heine uit Das Buch der Lieder
ontstaan in het jaar van zijn sterven: 1828.
Deels nieuwe wegen bewandelde de jonge meester hier om
le stemmingen van de daarin levende poëzie in klank te
kunnen weergeven: de stijl lijkt meer reciterend, zulks op
een wijze, dat hij hier het „Spreekgesang" benaderde. Zij
vormden de inleiding tot het tweede concert in de
Schubertcytrlus. gisteravond in een volledig uitverkochte
Sweelinckzaal gegeven.
De tenor ERNST HaFLIGER (geboren
1919) had ze voor zijn artistieke rekening
en verantwoording genomen: aan de
vleugel uitnemend begeleid door Irwin
Cage presenteerde hij deze op een
manier, die, hoewel getuigend van een
weloverwogen inzicht, te nadrukkelijke,
ons inziens al te nadrukkelijk was: een
huiveringwekkende eenvoud in hetgeen
hij te vertellen kreeg, ontbrak hier.
Tegenover de librettist Heine stond de
librettist Goethe: Goethe, door Franz
Schubert in zijn al te korte leven
verschillende malen als inspiratiebron
gebruikt: in de jaren 1815/'17, 1821/'24.
1825|'26.
Spel zonder
grenzen
(Van i
«•respondent)
Geheel andere teksten: op geheel
andere wijze benaderd. Hier is het woord
vrijer bewerkt dan bij Heine. En het was
Elly Ameling. die de dichter ntroduceerde
met Ganymed, Auf dem See, Der
Musensohn.
Dre liederen, waarin Schubert drie
maal, doch driemaal anders het nimmer
gestilde „verlangen" tot uitdrukking
brengt: de sopraan gaf hieraan, on
middellijk en spontaan, een schone ge-
Hierbij voortreffelijk aanpassend
klonken Willkommen und Abschied,
Erster Verlust, An die Entfernte en
Rastlose Liebe, waar Ernst Haftiger de
eeuwige rusteloosheid, die zich hier deed
gelden, suggereerdeMaar was hier
in feite de man aan de piano niet de
beste van het tweetal?
In Rastlose Liebe bijvoorbeeld: hier
laaide de geestdrift onmiddellijk op, dat
klonk zo fris, zo spontaan, dat het leek,
of we het ontstaan ervan persoonljk
meemaakten.
En het was met twee liederen uit
Goethes „Westöstlicher Divan (1821),
dat Elly Ameling het eerste gedeelte van
dp avond besloot: ze leek hier waarlijk
op haar best, omdat ze. volkomen zich
tekst en klank ondergeschikt ma
kend, alleen maar nederig registreerde,
ze had door te geven: elk spoor van
door verstand gericht effectbejag
was hier volledig afwezig.
Het tweede gedeelte: voor ons het
meest geslaagde van dit Schubertconcert
het leek zo. of nu eerst alle par-
■r Uien op het podium geheel ontspannen
uit Goethes Wilhelm Meisters Lehrjahre
heel verrassende momenten. Eén ervan,
ons door de tenor bezorgd in Der
Sanger: hier werd duidelijk gemaakt
door het sterk stilistisch besef van de
executant, hoe Schubert doende was
een klein oratorium te scheppen. Een
ander, door de sopraan geboden: So lasst
mich Scheinen, bis ich werde, waarin
het leek of elk woord een eigen geheim-
zinning bestaan leidde, dat heel kort en
heel schoon was.
Tweemaal kreeg men Nur wer die
Sehnsucht kennt (1826) te horen: de
eerste keer voor sopraan, de tweede keer
als duet voor sopraan en tenor. Eén tekst
met twee volkomen verschillende muzi
kale effecten.
In de solo overheerste de lyrische
stemming, in het duet kreeg deze een
dramatisch karakter, waar de gevoelens
van twee partijen manlvrouw syn
chroon ban de orde werden gesteld. Een
wondere combinatie, volkomen natuur
lijk, daardoor volledig waar.
Het auditorium, diep onder de indruk,
reageerde weldadig enthousiast en liet de
executanten niet los, voordat nog een
duet Liebe ist ein süszes Lied had
geklonken.
Een heel bijzondere avond, waarin de
voortreffelijke programmasamenstelling
bepaald opvallend was: hulde aan de on
bekende! Jammer slechts, dat lang niet
iedereen in het bezit van een tekst bleek
te zijn: volgende maal beter. Volgende j
maal, dat is wat 's-Gravenhage betreft,
op zaterdag 3 juli, wederom in het
Congresgebouw.
Felix de Nobel treedt dan op met het
Nederlands Kamerkoor, de vocalisten
Elly Ameling en Marianne Dieleman, de
pianisten eGorge van Renesse en Felix
de Nobel voornoemd soliëren.
B. R.
MAASTRICHT Zowel in het midden-
Limburgse Linne als in Drachten heerst
op het ogenblik onzekerheid over de
verdere deelname aan het internatio
nale „Spel zonder grenzen". Woensdag
avond werd Drachten in het Zwitserse
Solothurn derde. De Friezen behaalden
41 punten. Linne kwam op 9 juni in
het Italiaanse Riccione tot een punten
totaal van 40, één punt minder dus.
Maar de Linnense ploeg meent een
regelmatigheid bespeurd te hebben
de puntentelling bij de woensdagavond
gespeelde wedstrijd. Trainer Harry
Beurskens van de Linnense ploeg: „We
menen, dat de jury in Solothurn de
ploeg van Drachten een punt te veel
heeft gegeven bij het ski-onderdeel.
Een dezer dagen nemen we daarover
contact op met de NCRV, maar
lopig houden we het er maar op, dat
we voor de finale uitgesloten zijn.
Jammer, maar het is en blijft een
spelletje met winnaars en verliezers".
Ook bi: de NCRV is men er nog niet
helemaal uit. Een woordvoerder van
deze omroepvereniging zei gisteren
„We zijn er nog niet zeker van wie
nu eigenlijk gewonnen heeft. Volgens
de uitslagen is dat Drachten, maar het
is mogelijk dat er een foutje bij de be
oordeling gemaakt is. Momenteel dur
ven we nog niets met zekerheid te
zeggen. We wachten tot ons produktie-
team terugkomt"..
NEDERLAND I
NOS
•18.45 uur:
Tim en de leeuw
18.55 uur:
Journaal
EV. OMROEP
19.05 uur:
Muzikaalprogramma
19.30 uur:
Nader bekeken
•20.00 uur:
Journaal
VARA
•20.21 uur:
Zomaar e
Achter het i
•23.00 uur:
Journaal.
NEDERLAND II
NOS
Tim en de leeuw
18.55 uur:
Journaal
19.05 uur:
Ter visie
NCRV
19.30 uur:
Zo moeder, zo dochti
VRIJDAG 25 JUNI 1
20.00 uur:
Journaal
20.21 uur:
Doek Green
•21.05 uur:
Lang leve de rot
tiek, operette en
sical
21.50 uur:
Hier en nu
•22.15 uur:
De gitaer by it boe
22.25 uur:
Barenboim over Bi
•22.50 uur:
Journaal
Holland Festival
op radio
In het kader van het Holland-Festival
hoort men vanavond van 20.00 tot
22.30 uur op Hilversum II Elly Ame
ling. sopraan; Ernst Hafliger, tenor;
begeleid door Irwin Gage; piano. Lie
deren en duetten op teksten van Goe
the eii Heine - Franz Schubert (recht
streeks yanuii de kleine zaal), Con
certgebouw- Amsterdam).
BEETHOVEN
Vanavond wordt in het NCRV-pro-
gramma de draad weer opgevat van
de vorige zomer begonnen program
maserie „Barenboim over Beethoven".
De jonge pianist-dirigent Daniel Ba
renboim vertelt over het leven van de
grote meester en laat het gesprokene
vergezeld gaan van muziekfragmen
ten. De serie omvat nog vijf program
ma's na de acht, die reeds op het
scherm kwamen. In het eerste pro
gramma kan men kijken en luisteren
naar een complete uitvoering van het
eerste deel van Beethovens derde
symfonie, de Eroica, nadat Barenboim
eerst het een en ander over dit werk
heeft verteld. In deze reks, die ook nu
eenmaal per veertien dagen op de
vrijdagavond wordt uitSeoznden, kan
men verder nog tegemoet zien, ge
deelten uit de sonate pastorale opus 28,
de vierde, achtste en neSende symfo
nie. het strijkkwartet opus 131 en ter
afsluiting een uitvoering van de gehe
le vijfde symfonie. Deze Granada-pro-
duktie, die tot stand kwam onder re
gie van Christopher Nupen, wordt in
kleur uitgezonden.
NCRV, Ned. II: 22.25 uur.
NEDERLAND I
AVRO
16.00 uur:
Journaal
16.02 uur:
De toverbal
16.15 uur
Kinderen van de we
reld Unicef-film
16.25 uur:
Het ezeltje Grisella
NOS
18.45 uur:
Tim en de leeuw
18.55 uur:
Journaal
AVRO
19.05 uur:
Auto Trophy
20.00 uur:
Journaal
20.21 uur:
Drieluik, show
21.45 uur:
Babeck, tv-spel
•22.50 uur:
Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 uur:
Tim en de leeuw
18.55 uur:
Journaal
Milieuveront reinig ,n
•20.00 uur: f"
Journaal
20.21 uur:
Brandpunt
•20.51 uur:
Concertgebouwork4T
•22.45 uur:
Epiloog
Journaal
22.55 uur:
TT Assen
Ed van der Elsken kreeg van de VPRO
drie kwartier zendtijd om onder de
titel „De verliefde camera" over zich
zelf te vertellen. Hq is een bezeten (en
verschrikkelijk goed!) fotograaf en fil
mer. Het filmwerk voor dit programma
was overigens voor het grootste deel
van echtgenote Gerda en ook zij kent
de kneepjes van het vak.
Het programma had iets vertederends.
Van der Elsken is een gevraagde repor
tagefotograaf die heel de wereld be
reist, maar hij is eigenlijk alleen ge
ïnteresseerd in de mens in al zijn
menselijkheid. Die belangstelling is zo
eerlijk, dat naaktfoto's bij hem iets
poëtisch krijgen, omdat het porno-
karakter totaal ontbreekt.
Het begeleidende verhaal van Van der
Elsken was heerlijk. Hij was in verre
landen en kon erover vertellen. Hq
deed het met de stoerheid van een
kind dat uitpraat over zqn helden
daden, ook met de „stoere" woorden
die kinderen graag gebruiken om te
laten merken hoe groot ze al zijn. Het
is verrukkelijk om dat bq een 46-jarige
te kunnen constateren. Op een bepaalde
manier heeft Ed v. d. Elsken de onbe
vangenheid van een kind. Misschien is
het daarom dat zqn camera-oog de
dingen zo zuiver ziet.
Bij de VPRO was ook Ëlliot Ness terug.
Een serie die nog stamt uit de goede
oude VPRO-tijd (evenals overigens de
verbintenis met Van der Elsken). We
hopen dat er nog flink wat afleverin
gen van „Onaantastbaar" op de plank
Bq de TROS zagen we de derde afleve
ring van „Astrologie op de korrel". We
misten de- vorige delen. Astrologie is
een pseudo-wetenschap en als zodanig
kwam ze ook met enorme rim-ram op
het scherm. De confrontatie van „hel-
derhorende" mevrouw Couperus met
een „gelijkgestemde" vonden we een
griezelige ervaring, alleen al door de
volkomen oncontroleerbaarheid waar
mee dit nummer voor de camera's werd
opgevoerd.
NCRV -voorzitter
Hilversum III
moet meer
zendtijd krijgen
UTRECHT (ANP) De voorzitter van
de NCRV. dr ,mr. J. Ozinga, heeft op
de jaarvergadering van de NCRV-ver-
cnigingsraad in Utrecht gepleit voor
uitbreiding van het aantal zenduren
voor Hilversum III, nu radio Veronica
en radio Nordsee wellicht zullen ver-
dwijnen. Een uitbreiding van de zend
tijd voor deze zender zou volgens de
heer Ozinga ook de indeling en ver
deling van de zendtijd veel gemakke
lijker kunnen maken.
De NCRV-voorzitter zei een BBC-
structuur vóór Hilversum III binnen het
kader van de huidige wet niet haalbaar
te achten. Een dergelijke opzet zou in
houden ,dat de NOS dan het gehele
programma voor deze zender zou moe
ten verzorgen. „Als er iets groots gaat
gebeuren met Hilversum III, moeten
alle omroepen om de tafel gaan zitten,
nadat de zendtijd ordentelijk is ver
deeld", zo zei de NCRV-voorzitter in
zijn jaarrede. Hij zei van mening te
zijn. dat er wel goede alternatieven ge
vonden kunnen worden voor Veronica
en Nordsee.
De heer Ozinga meende, dat uitbrei
ding van zendtijd voor zendgemachtig
den. die een nieuwe status hebben be
reikt, niet mag geschieden ten koste van
andere omroepverenigingen, die dezelf
de status hebben behouden, maar niet
temin dan toch zendtijd kwijtraken.
De voorzitter van de NCRV stelde zich
nogal sceptisch op ten aanzien van bij
dragen uit de etherreclame aan de pers.
Hij meende, dat voor vele kranten de
bijdragen weinig zuil enhelpen, omdat
er een verkeerd financieel beleid bij de
kranten is (wordt) gevoerd. De heer
Ozinga zei. dat naar ziin mening niet
de invoering van de etherreclame dc
oorzaak van de structurele moeilijk
heden bij de dagbladDers genoemd kan
worden. Naar zijn mening mag de om
roep evenwel niet a priori worden ver
dacht van het standDunt, dat tot elke
prijs voorkomen moet worden, dat geld
uit de reclamepot naar de pers gaat.
De uitkeringen zouden zich volgens de
heer Ozinga over een periode van drie
Op 83-jarige leeftijd beëin
digde Arthur Rubinstein
zojuist een toernee in Groot-
Brittannië.. Het is het tach
tigste jaar dat hij piano
speelt. Ik vroeg hem of hij
het een nadeel vond vroeger
een wonderkind geweest te
zijn. Rubinstein ontkende
echter dat hij ooit een won
derkind was.
„Maar natuurlijk, als jonge
tjeWel kijk", zegt hij,
„Toen ik twee jaar was. of
drie, was er nooit een tijd in
mijn leven dat ik er niet hele
maal zeker van was, dat ik
pianist zou worden." Toen hij
op tweejarige leeftijd zijn ta
lent toonde was hij geen won
derkind. Hij had alleen maar
geluk gehad.
Rubinstein was de jongste van
zeven kinderen van de familie
Rubinstein in Lods, Polen. Zijn
andere familieleden wisten
niets van muziek. Toen hij
evenwel vier jaar was stuurde
een oom hem naar Joachim,
een vriend van Brahms, om
zijn kunnen op de piano te
tonen. Joachim, die violist
was, hoopte dat de jonge Ar
thur eveneens de viool als zijn
favoriete instrument zou kie
zen. Toen hij echter in een
bui van woede zijn viool door
midden brak, begreep iedereen
dat Arthur alleen maar pia
nist zou kunnen worden.
En brak hij veel later, in de ja
ren 20, ook niet een piano,
die aan de toenmalige Prins
van Wales toebehoorde? ..Ja,
dat was ik", beaamt de pia
nist, terwijl hij vergenoegd
aan een sigaar trekt. ..Daar
had ik trouwens niet veel mee
te stellen hoor De prins was
volgens Rubinstein een hoogst
voorkomende man. Het enige
was, dat hij volslagen onnozel
op het gebied van muziek was.
Hij kwam met de prins in
contact doordat hij evenals de
prins zeer veel van vrouwen
hield. Het toeval wilde dat
beider vriendinnen elkaar
kenden en zo kwamen de bei
de mannen elkaar tegen. Na
een feestavond vroeg de prins,
die gehoord had dat Rubin
stein op de piano aardig raad
wist, hem om een stukje te
Beide mannen gingen dus
naar St.-James' paleis, waar
Rubinstein geprikkeld werd
door de aanblik van een piano
van onbekende soort en bouw
in de hoek van een der ver
trekken van het paleis. De
prins lichtte toe dat het in
strument speciaal gebouwd
was voor de bruiloft van ko
ningin Victoria. Ze had poten
in de stijl yan Lodewijk de
Vijftiende. De beschildering
van de piano bestond uit een
aantal taferelen door Watteau
in groen en goud. Alleen de
kleuren al bevielen de jonge
pianist niet. Het was kortom
voor Rubinstein een niet te
verteren apparaat.
PIANO WERD RUÏNE
Rubinstein die door het zien
van het instrument tamelijk
verontrust werd, stelde de
prins voor dat spelen geen zin
had. De prins bleef echter
aandringen. Daarop besloot de
pianist, die ervan overtuigd
geraakt was, dat koningin
Mary deze piano vast wel
kwijt zou willen zijn, om iets
„stevigs" te spelen. Iets luids,
een polonaise voor een onmu
zikaal iemand.
„Wel ik sloeg twee of drie
toetsen aan en toen viel het
geval al in elkaar. Een poot
begaf het en vijf toetsen vlo-
Het
Niettemin speelde Rubinstein
in die jaren nog lange tijd in
kringen van de hoge Britse
adel.
„Vrouwen vormden altijd een
veel beter publiek dan man
nen" diept Rubinstein uit zijn
herinnering op. Mannen wa
ren cerebraal en wilden alles
weten over de muziek. Maar
er is niets over te weten; mu
ziek was emotioneel en je gaf
eraan toe of je deed het niet.
Vrouwen deden dat en daarom
vonden ze in muziek troost,
opvrolijking én waren ze er
door beboeid.
LIEFDESGESCHIEDENIS
SEN
Al vanaf het begin speelden
vrouwen een grote rol in zijn
leven. Nog steeds kijkt Rubin-
dat is toch zeker natuurlijk,
mijn God...." Toen hij jong
was genoot hij van talloze
liefdesgeschiedenissen. Geluk
kige geschiedenissen? „Ik reis
de met een Italiaanse zangeres
die geweldig kon zingen. Het
was een tamelijk romantische
aangelegenheid. Wij trokken
geheel Zuid-Amerika door. Ze
zong enorm. Later trouwde zij
met een miljonair. Toen
kwam daar die Italiaanse van
zeer goede komaf, een gravin.
In Italië was zij een der mooi
ste vrouwen. Zij volgde me op
de voet tijdens een wereldreis.
Zij werd gevolgd door de
Poolse dames. Maar daar kan
ik me niets meer van herinne
ren. Destijds was ik free-lan
ce. Maar 'ik was werkelijk
nooit alleen.
Toen hij de veertig bereikte
wilde hij kinderen en trouwde
hij. Zijn vrouw, die veel jon
ger was dan hijzelf, was
de dochter van een Poolse or
kestdirigent. Uit het huwelijk
kwamen vier kinderen voort.
Negenendertig jaar leefde Ru
binstein gelukkig met zijn ge
zin samen. Nog steeds levert
zij de hardste kritiek en zij
hoort iedere noot die fout is
Terwijl het publiek dol van
geestdrift kan zijn. bestaat zij
het om kritiek te hebben op
bijvoorbeeld het tweede
DUEL
Rubinstein staat bekend om
zijn mening dat hij zelf geluk
kig is. Niemand spreekt er
echter over dat hij op twintig
jarige leeftijd praktisch zelf
moord heeft willen plegen.
„Dat is waar", zegt hij. Hij
was verliefd op een jonge ge
trouwde vrouw. Zij was echter
bevreesd voor haar echtgenoot,
die de pianist op zekere dag in
elkaar dreigde te zullen slaan.
„Toen zond ik hem mijn se
condanten". Wat. een duel9
„Ja het waren echte secondan
ten die de pistolen al helemaal
in schietklare toestand ge
bracht hadden. Toen besloot
de echtgenoot om zijn veront
schuldigingen aan te bieden.
Dat deed hij door vier handte
keningen te plaatsen. Zo is het
protocol nu eenmaal."
Toen verliet Rubinstein War
schau voor een verblijf in Pa
rijs. Onderweg raakte hij door
zijn geld heen en bleef hij
steken in een hotel in Berlijn
waar hij dc rekening niet
meer kon betalen. Zijn trots
weerhield hem ervan om zijn
familie om geld te vragen. Dus
probeerde hij zichzelf op te
hangen. Toen hij goed en wel
zijn voorbereidingen daartoe
klaar had evenwel brak het
touw doormidden. Hij begon te
schreeuwen, speelde de piano,
troostte zichzelf en begaf zich
op straat.
HERBOREN
Het heeft allemaal veel weg
van een opera. Toen Rubin
stein zijn relaas deed leek het
echter de gewoonste zaak van
de wereld. Toen hij zich na
zijn mislukte zelfmoord de
straat op begaf, ontdekte hij
de wereld. „Ik voelde me als
herboren. Ik bekeek de wereld
met compleet nieuwe ogen. Ik
kreeg in de gaten wat
godvergeten dwaas ik ee
geweest was. Het w~~
prachtige wereld, v<
bloemen, vol met voorst
lingskracht. Zelfs al zo
het ziekenhuis gelegen hebbt
dan zou nog niemand mij i
van kunnen weerhouden i
gelukkig te zijn. Gelukkig
je kunt leven, wat er
en wat er ook mag komen,
ben de gelukkigste man
ooit tegen ben gekomen."
Tandpijn en woedeaanvall
maken volgens de pianist i
len deel uit van het leven
zijn geen bedreiging v>
geluk. „Als de mensen allef
maar in de gaten zouden v
len hebben dat ze alleen c
voorwaardelijk gelukkig ku
nen zijn. Als je aan me
vraagt of ze gelukkig
zeggen ze altijd dat ze gehC(c
kig zouden zijn als
zouden zijn, of als ze in Ital
konden wonen of met deze
gene vrouw zouden kunn! nbt
trouwen. Altijd „als". Maar t
wie is dit „als" gericht?
hoop dat er een God bestafö/
maar dat moet eerst nog r
eens aangetoond worden."
Terwijl hij opmerkt dat 1 |'anobl
teveel kletst, steekt Rubinstf jS(
voor de derde maal zijn siga
aan. Hij verklaart dat het v
zen van de muziek voor he 4de
in de emotie steekt. Zond ag i
emotie zou hij daarom zet
de bioscoop boven de conca
zaal verkiezen.
BIOGRAFIE
Ondertussen is Rubinste
druk met zijn biografie bezi e
Volgend jaar zal het een iki
deel verschijnen. Het boek
500 pagina's tellen. „Ik d(
dat mijn leven uitermate
langwekkend is geweest,
denk dat het een van de me(
belangwekkendste levens
die ik ken."
Hij geeft toe dat hij een hart len-
tochtelijk lezer is van de bif^
grafieën van andere
De bekendste heeft hij daa g«
van dan ook gelezen. Benv 111
nuto Cellini. Pepys, Casano
etc. Hij aanbidt deze boek
omdat zij de waarheid beva
ten. Je memoires schrijd tei
heeft volgens Rubinstein g« t
zin als je er niet de waarhe
in schrijft. Over het schrijvi
van zijn eigen levensverha
heeft hij dan ook lang i
moeten denken. Voorlop
wenst hij het dan ook ma
bij dit eerste deel te houde
Wat er voor de eerste werel x
oorlog gebeurde valt nog
te beschrijven, daarna v
het te ingewikkeld.
.dj in
LOI
TERRY COLEMA
