GOEDKOOP WEG WEZEN MET NBBS
MINIA TOUR EN
MET TENTJE DE DEENSE BOER OP
TIVOLI BLIJFT UNIEK PRETPARK
Duurste
auto
gaat
naar de
maan
NIEUWE
ANWB-
REISGIDS
ZATERDAG 12 JUNI 1971
Studerenden
kunnen
op een koopje
met
vakantie
Vierentwintig jaar geleden
werd de bescheiden basis ge
legd voor een „non-profit"-or-
ganisatie. die nu hard op weg
is om uit te groeien tot één
van de grootste vakantie-pro
motoren van Nederland. De
naam: NBBS, afkorting van
Nederlands Bureau voor Bui
tenlandse Studentenbetrekkin
gen. Dit bureau weefde in vier
decennia een dicht web van
vakantiebestemmingen over de
gehele wereld, dat honderd
duizenden reislustige jonge
ren moeiteloos ving.
Ofschoon er In die jaren wel
eens reizigers in Barcelona
arriveerden, hoewel ze maar
tot Brussel geboekt hadden,
zag het NBBS toch steeds va
ker kans het taaie ongerief uit
te bannen. En dat ondanks het
feit, dat het bureau gerund
wordt door een steeds wisse-
WEGWEZEN
ONDER
REDACTIE
VAN
LEO THURING
lend team van onbezoldigde
studenten, die zich „full time"
inzetten voor hun hobby, het
eigen reisbureau, dat exclusief
bestemd is voor studenten.
Onder dat „student" wordt
verstaan: ieder tussen 16 en
30 jaar, die kan aantonen een
volledige, niet betaalde dagop
leiding te volgen, die langer
dan 6 maanden duurt. Dus alle
middelbare scholieren vanaf
16 jaar, HBO en WO-studen-
ten. Afgestudeerden mogen
met 't NBBS mee tot het eind
van het jaar, waarin zij afstu
deerden. Niet-studenten tussen
16 en 21 jaar mogen wel van
de NBBS-treinen gebruik ma
zen, die men voor de vakan
tiegunsten vraagt. Toppers
sinds jaar en dag zijn bijvoor
beeld de vliegreizen naar Lon
den en Parijs, die in het hoog
seizoen elke dag enkele malen
worden uitgevoerd. Dat scheelt
de studenten vele banknoten
in vergelijking met de IATA-
tarieven. En wat denkt u van
een retourtje New York voor
573 gulden. Daar zou je bijna
weer voor gaan studeren.
Nog een paar financiële trek-
kertjes van het NBBS: 14-
daagse vliegreis Schiphol-Ma-
laga v.v. met verblijf in een
pension in Nerja voor nog
geen 400 gulden, een winter
weekend in Parijs 87 gulden
(goed je hebt er nou niks aan,
weet), Vliegreis Tunesië, hoog
seizoen 599 gulden, apparte
menten in het Spaanse Blanes
voor 635 gulden, 14 dagen
Joego-Slavië 420 gulden, re
tourtje Londen 141 gulden, 18
dagen te paard door Polen 468
gulden, 15 dagen Rusland per
trein 679 gulden, per vliegtuig
785 gulden, educatief retourtje
Bangkok 1810 gulden (dat be
tekent een reductie van 50
procent).
Het hoofdkantoor van het
NBBS is in Leiden, Rapenburg
6. telefoon 01710-43941. Inlich
tingen en een door cartoonist
krankzinnig geïllustreerde
reisgids kunt u ook krijgen
aan het adres Burgemeester
Patijnlaan 47 in Den Haag,
telefoon 070-632797.
Op de hippische toer
In het Oostenrijkse Feldkirch kan
men dit jaar zijn vakantie ook op de
rug van een paard doorbrengen. Er
worden arrangementen aangeboden
vanaf 1000 Schilling voor 7 dagen
verblijf met paardrijden. Rijschool
„Am Wünstnerhof" geeft de rijlessen
en heeft daarvoor een ideaal terrein
beschikbaar. Er worden ook tochten
gemaakt door de omgeving.
Als u dezer dagen toevallig toch in
Spanje bent, dan heeft het zeker zin
als u dan gelijk een paar filmpjes vol
schiet met doorkijkjes op het Spaanse
leven. Als dan achteraf blijkt, dat het
nog niet eens zo gek is, kunt u er een
gooi mee doen naar één van de prij
zen in het concours „Spanje gezien
door buitenlandse toeristen", dat door
het Spaanse ministerie van Informatie
en Toerisme gehouden wordt. De
films, 8 mm, 8 super of 16 mm
moeten in kleur en voorzien van ge
luid in 1970 en of 1971 zijn opgeno
men. De inzendingen moeten worden
gestuurd naar (houdt u vast): Director
General de Promocion del Turismo,
para el concurso: Espana vista por los
turistas extranjeros, Avenida del Ge-
neralisimo 39, Madrid-16, Spanje. De
prijzen bestaan uit 15- en 7-daagse
reizen langs Spaanse paradores. Klein
addertje onder het dorre Spaanse
gras: als u niet in de prijzen valt
komen de verzendkosten voor uw ei
gen rekening. En dat in een land,
waar alles franco gaat.
Duitsland zet u goedkoop
op het spoor
De Westduitse Spoorwegen (Deutsche
Bundesbahn) hebben voor deze zomer
enkele financiële meevallers voor va
kantiegangers. Wie tussen 8 juni en
16 september in Duitsland op vakantie
gaat en bereid is op dinsdag, woens
dag of donderdag te reizen, krijgt op
zijn treinbiljet een reductie van 30
procent. De terugreis met deze goed
kope biljetten kan pas acht dagen
nadat de heenreis werd gemaakt wor
den ondernomen. Aan vrouwelijke
reizigers boven de 60 en mannen bo
ven de 65 worden prijsverlagingen
van 50 procent gegeven voor retour-
kaarten in de periode van 21 septem
ber tot 28 oktober. Ook hier gelden
dezelfde voorwaarden als bij de ande
re goedkopere reisbiljetten.
Engels paspoort
voor goedkope treinreizen
Tussen 1 mei en 31 oktober van dit
jaar kan men voor f97,90 een Britrail
Pass kopen, waarmee men gedurende
8 dagen onbeperkt 2e klas per trein
kan reizen op de 20.000 kilometer
lange Britse spoorlijnen. Voor kinde
ren geldt halve prijs. De pas is ook
geldig voor de bootdiensten naar het
eiland Wight en op het Meer van
Windemere.
i Denemarken is „kamperen bij de
oer" hard op weg een toeristische
estseller te worden. Het eiland Mors
het Limfjord in Noord-Jutland had
t Europese primeur van deze nieuwe
an vakantievieren, die prompt
ons eigen land navolgers vond.
Üïfcver het eiland Mors verspreid zijn
ruim 60 kleine boerderijcampings
ingericht. Ze zijn speciaal bedoeld
r de fanatieke rustzoeker. Het kom-
is van zeer redelijk tot heel goed
het voordeel boven de doorsnee
camping is, dat de kampeerder, die de
„boer" opgaat hooguit niet struikelt
over de tentharingen van duizenden
anderen. Het is een knusse
van recreëren, die in geen enkele
kampeergids op dit ondermaanse ver
meld staat. Alleen het Deens Ver
keersbureau in Amsterdam, Keizers
gracht 516, telefoon 020-226717 is in
staat om een tipje van deze agrari
sche sluier op te lichten. Wat Mors
betreft: het is het grootste eiland in
het Limfjord (363 km2) en het telt
28.0W) inwoners. Mors is een ideaal
oordvwr zeilers en vissers, voor rust-
loekers dauwtrappers.
Het wereldberoemde pretpark Tivoli
in het hart van Kopenhagen heeft
vorig jaar tijdens de 137 openingsda
gen tussen mei en half september
ruim 4,Z miljoen bezoekers getrokken.
Dat was 1 procent meer dan het jaar
daarvoor en in elk geval weer nage
noeg zoveel als Denemarken aan in
woners telt. De inkomsten bedroegen
16 miljoen gulden en daarvan bleven
er 2 miljoen over om nieuwe activi
teiten te kunnen financieren. Het in
1843 door Koning Christian VIII aan
de Kopenhagers geschonken pretpark
(„om ze weer eens te laten lachen") is
nog steeds uniek in de wereld. Het
biedt werk aan 2.500 mensen en heeft
rijk gevarieerde recreatiemogelijkhe
den er is een concertzaal, waar 's we
relds beste orkesten optreden, een
pantomimetheater, er worden ballet-
en variétévoorstellingen in de open
lucht gegeven, er zijn dancings, ruim
20 voortreffelijke restaurants en er is
gestileerd kermisvermaak in de ruim
ste zin van het woord. Tivoli is dit
jaar geopend van 1 mei tot de tweede
zondag in september. Een aparte bele
venis voor elke toerist zijn de spekta
kelvuurwerken, die op de avonden
van zaterdag en zondag om twaalf
Uur 's avonds en op woensdag om
kwart voor elf worden afgestoken.
Aan de voortreffelijke reeks reis
gidsen van de ANWB zijn weder
om enige exemplaren toegevoegd:
in een geheel nieuw opgezette i
gids worden het Lago Maggiore,
het meer van Lugano, het Como-
meer en het Valle d 'Aoste behan
deld. Het boek bevat een inleiding
over land volk en cultuur,
hoofdstuk over de Alpenpassen,
toeristische caleidoscoop van 1
merengebied en een hoofdstuk
praktisch allerlei. De gids, 204
bladzijden, 5 detailkaarten, 1 o
zichtskaart, 90 pentekeningen, kost
f 7,75 voor leden, f 12,75 voor niet-
leden van de A.N.W.B. Van de gids
•over de Franse Atlantische kust is
een nieuwe druk verschenen. Het
overzichtelijke boek van 164 pagi
na's behandelt de streek vanaf de
monding van de Loire tot de
Spaanse grens. Daarbij komt ook
het achterland ter sprake, Vendée,
Pontou, Charente, de wijnstreken
rondom Bordeaux, Les Landes
het Pftys Basque. Prijs leden f 4,75,
nïèf-lëden f 9,75.
Voorlopig oefenen de astronauten gg
Scott (rechts) en Irwin nog in
een model van de maanjeep op
aarde. Als ze straks op 26 juli
starten, zullen ze meer dan zes
uur in het ding geoefend hebben.
LRV KOST
1,3 MILJOEN PER
KILOMETER
Voor de zevende maal sedert december 1968 zullen volgende maand weer drie
mannen in een ruimtecapsule vertrekken met bestemming maan. Om precies te
rijn op 26 juli zullen de astronauten Scott, Irwin en Worden in hnn Apollo-15
0 Kennedy en de aarde verlaten, voor wat de vierde geslaagde maanlandings-
«peditie in de geschiedenis moet worden.
Wat is er eigenlijk zo bijzonder aan
dl* Apollo-15, dat we er nu al iets
over publiceren? Dat zijn vele dingen.
Zoals bijvoorbeeld het feit dat het nu
mee te nemen maanlandingsvaartuig
zodanig verbeterd is t.o.v. zijn voor
gangers, dat het toestel meer dan drie
dagen lang met een bemanning op de
®aan kan blijven staan, -tegen slechts
anderhalve dag bij de vorige expedi
ties. Bovendien, en dat is ook een
groot voordeel, is het laadvermogen
*an het Apollo-15 landingsvaartuig
'wdubbeld.
Dan zijn er nog de rugpakketten van
de astronauten Scottt en Irwin, het
•weetal dat uiteindelijk de landing zal
uitvoeren. Deze pakketten moeten de
roannen tijdens hun wandelingen over
kt maanoppervlak voorzien van
zuurstof voor de ademhaling en hun
ruimtepak van water voor een gede
gen koeling. De capaciteit van deze
Pakketten is thans toereikend voor
®aanexcursies van 7 a 8 uur. Vorige
"Kanbezoekers konden hooguit vijf
achtereenvolgende uren buiten hun
landingsvaartuig verblijven.
Maar daarover willen we het nu niet
kbben. De Apollo-15-vlucht krijgt nl.
e*n nog veel grotere primeur. Hier-
®ee bedoelen we het vervoermiddel
Scottt en Irwin t.b.v, hun
de beschikking zullen heb
ben. Terwijl hun directe voorgangers.
Shepard en Mitchell van de Apollo-14,
het nog moesten doen met een soort
kruiwagen voor het vervoeren van
hun gereedschap en andere appara
tuur, zullen Scott en Irwin prinsheer
lijk in een gemotoriseerd voertuig
door het kale maanlandschap kunnen
toeren. Het gaat hier om de zg. „Lu-
nar Roving Vehicle" (LRV), of, popu
lair gezegd, een maanjeep.
Reeds in de beginfaze van het Apollo-
maanprogramma werd het de geleer
den duidelijk dat wandelende astro
nauten weliswaar veel, maar dat
ruimtevaarders in een gemotoriseerd
vervoermiddel meer wetenschappelijk
werk op de maan zouden kunnen
verrichten in dezelfde tijd.
Peperdure auto
Vandaar dat eind 1969 bij de Boeing-
fabrieken vier maanjeeps werden be
steld, alsmede een zevental testvoer
tuigen, waarvan er één gebruikt dien
de te worden om de astronauten rijles
te geven. Toen later enkele maanlan-
dingsvluchten werden afgelast, werd
de oorspronkelijke order terugge
bracht tot drie maanjeeps, maar on
danks dat Hep met hot verstrijken der
maanden de aanvankelijk overeenge
komen aanneemsom van 19 miljoen
dollar drastisch op. Thans zal de NASA
voor de drie jeeps plus zeven
testvoertuigen de som van 37,8 mil
joen dollar op tafel moeten leggen,
ofwel 12,6 miljoen dollar (circa 45
miljoen gulden) per op de maan ge
bruikte jeep. Een peperdure auto dus.
Hoe ziet die maanjeep er nu precies
uit en wat zullen de astronauten er
mee op de maan kunnen doen?
De LRV is een vierwielig vervoermid
del zonder carrosserie. Het ding is
3,10 meter lang, 1,85 meter breed en
heeft een wielbasis van 2,30 meter.
Elk wiel heeft voor de aandrijving
een eigen, slechts een kwart pk. ster
ke elektromotor. Deze vier elektromo
toren worden gevoed door een tweetal
36 Volts batterijen
Het totale gewicht van de maanjeep
bedraagt 220 kilogram, hetgeen niei
wegneeemt dat de wagen een laad
vermogen van 450 kilogram, ruim
tweemaal zijn eigen gewicht dus.
heeft Tot die lading zullen behoren
de twee bestuurders, gekleed in ruim-
tepakken en voorzien van rugpakket
ten (totaal 340 kilogram) en verder
meetapparatuur, camera's (waaronder
een kleuren-t.v.-camera), gereedschap
en onderweg opgepikte stukken
maansteen.
Geen stuurwiel
Over betrekkelijk vlak terrein kan de,
maanjeep een topsnelheid van 13 kilo
meter per uur halen, Zouden zich op
de maan 30 centimeter hoge stoepran
den bevinden, dan zou do jeep geen
enkele moeite hebben het trottoir op
le komen en bodemscheuren met een
breedte van 70 centimeter, die er on
getwijfeld wel zijn, kunnen normaal
met de wagen worden overgestoken.
Ook hellingen, waar een astronaut te
voet, gehinderd door zijn logge ruimte-
pak, niet meer tegenop kan klimmen,
mogen voor de LRV geen onoverko
melijk obstakel vormen. En er moet
heel wat gebeuren om de maanjeep te
laten kantelen, want wat dat betreft
ligt het voertuig bijzonder vast op de
inaan) weg.
In tegenstelling tot wat we in de
gewone auto gewend zijn, zal men op
de maanjeep tevergeefs naar een
stuurwiel zoeken. In plaats daarvan is
de wagen uitgerust met een T-vormi-
ge stuurknuppel (uiteindelijk zijn de
astronauten piloten) waarvan de be
diening vrij eenvoudig is. Beweegt
men hem naar voren, dan gaat ook de
maanjeep voorwaarts rijden en sneller
naarmate de knuppel verder naar vo
ren wordt gedrukt. Voor het maken
van een linkerbocht moet de knuppel
naar links geduwd worden en voor
een rechterbocht naar rechts. Om het
maken van scherpe bochten mogelijk
te maken zijn zowel de voor- als
achterwielen draaibaar gemaakt,
waardoor de draaicirkel even groot
als de maanjeep lang is. De wielen
worden van hun respectievelijke
elektromotoren ontkoppeld door
do knuppel naar achteren te trekken,
waarbij gelijktijdig de trommelrem-
men (voor en achter) in werking wor
den gesteld. Bij de topsnelheid van 13
kilometer per uur bedraagt de remaf-
stand slechts drie meter. Ook achter
uit kan de maanjeep rijden.
Daardoor moet eea speciaal knopje op
de stuur knuppel worden ingedrukt,
waarna men door de knuppel naar
achteren t« trokken ook te die richting
gaat rijden. Op bet eerste genebt dus
jItemaal org eenvoudig
Geen luchtbanden
Gelijk alles san do uean.teep on
conventioneel ia, zijn dat ook de vier
wielen. Do van titanium en alumini
um vervaardigde velgen worden nL
niet omgeven door gewone luchtban
den, maar door een netwerk van met
rink bedekte staaldraden, gewone pia
nosnaren eigenlijk, die in de vorm
van een band gevlochten zijn. Aan de
buitenzijde van dit netwerk, het ei
genlijke loopvlak dus, aijn voor ver
steviging en om overmatige slijtage
tegen tv gaan, titanium strips beves
tigd die de vorm hebben van een via-
üe reden dat op do maanjeep geen
luchtbanden worden toegepast, 16 de
gewichtsbesparing. Terwijl een verge-
liikbare luchtband circa 14 kilogram
/ou wegen, weegt één wiel van de
maanjeep slechts 5 kilogram. Boven
dien, één scherp steentje zou een
luchtband lek en de hele maanjeep
waardeloos kunnen maken, terwijl bij
de nu toegepaste wielen zelfs een
breuk in 10 procent van het stalen
draadwerk geen invloed op de rijkwa-
liteiten zal hebben.
Niet verdwalen
De batterijen van de maanjeep zijn
toereikend om het voertuig een to
taalafstand van meer dan 65 kilome
ter te laten afleggen. Om veiligheids
redenen mogen de astronauten zich
echter niet verder dan 5 tot 8 kilome
ter van de landingsplaats verwijderen,
maar zelfs dan nog. kunnen ze een
gebied onderzoeken van 79 tot 200
vierkante kilometer. Maar ondanks die
betrekkelijk geringa afstand van 5 a 8
kilometer, zou het mogelijk zijn dat de
astronauten als gevolg van de geacci
denteerdheid van het terrein hun lan-
duigsvaartuig uit het oog verliezen.
Om in zo'n geval toch qog de weg
naar het maanlandingsvaartuig te
kunnen terugvinden, zonder dat daar
bij de „Klein Duimpjemethode" moet
worden toegepast, is de maanjeep uit
gerust met een plaatsbepalingssysteem
dat even vernuftig als eenvoudig is.
Voor verdwaalde astronauten hoeven
we dus niet bang te zijn. Bij proeven
op aarde slaagde men er dank zij dit
systeem in om na een afstand van 30
kilometer te hebben afgelegd weer
binnen 100 meter van het gewenste
punt van uitgang terug te keren.
Drie ritten
In het totaal drie ritten Kullen Scott
en Irwin volgende maand over het
maanoppervlak gaan maken. De eer-
H H. Watersportliefhebbers opgelet: uitgeverij Contact ln Amsterdam heeft een
kostelijke waterbijbel geproduceerd, die alles over vloeibaar Nederland onthult.
Het boek, samengesteld door Jaap Kramer en Wim de Bru(jn is het meest com
plete boek over de bevaarbare wateren van ons land geworden. 97 foto's, waar
van 24 in kleur onderstrepen de tekst op overtuigende wijze. Detail- en overzichts
kaarten, gecompleteerd met praktische informatie helpen de waterminnende
lezer hun vaarroutes afbakenen. VAREND DOOR NEDERLAND, dat na 26
juni 23,50 gaat kosten (wat nog niet eens duur is Voor zo'n standaardwerk) ls
nu nog voor de spotprijs van 11,50 te koop. Deze financiële meevaller wordt u
aangereikt door de CPNB (de commissie met de moeilijke naam), die de eerste
oplage van het boek tot maandpremie heeft gebombardeerd. Een voordeel, dat
de liefhebbers zich niet door do neus kunnen laten boren.
ste daarvan moet plaatsvinden enkele
uren nadat ze op de maan zijn geland,
in een relatief ruwe streek, ongeveer
750 kilometer ten noorden van de
maanevenaar. Door aan een aantal
ringen te trekken zal de maanjeep.
die in het landingsvaartuig is opgesla
gen in een ruimte van 1,65 x 1,50 X
1.22 meter, woeden ontvouwen en ver
volgens rijklaar worden gemaakt.
Tijdens hun eerste rit blijven de
astronauten in de omgeving van de
landingsplaats, maar tijdens de twee
de tocht zullen Scott en Irwin zich
begeven naar de rand van de z.g.
Hadley-ril, een 100 kilometer lange.
800 meter brede en 180 meter diepe
scheur, die de maanbodem doorsnijdt.
De derde rit tenslotte moet hen bren
gen naar de voet van het ruim vier
kilometer hoge Apennijnengebergte.
Tijdens die drie excursies. die
respectievelijk 7, 7 en 6 uur in
beslag zullen nemen, zal met de
maanjeep een totale afstand van 35 -
40 kilometer worden afgelegd. Dat is
dus nog lang niet de meer dan 65
kilometer die het voertuig kan halen,
maar daarvoor is het ook nog de
eerste keer.
Omdat de jeep op de maan wordt
achtergelaten en een geheel eigen te
levisiezender bezit, zal men bij de
Apollo-15 ook voor de eerste keer er
vanaf de aarde getuige van kunnen
zijn hoe het landingsvaartuig na to
taal 67 uur weer van de maan ver
trekt. Maar die waarneming zal dan
ook wel de laatste goede taak zijn die
men van het voertuig kan verwach
ten. Voor de rest is en blijft de
duurste wagen ter wereld onge
bruikt. Voor de Apollo-15 komt dat
neer op een kilometerprijs van
1.296.000 gulden. Maar ja, wie tegen
woordig nog een wagen rijdt, kijkt
niet op een paar dubbeltjes.
GERARD J. PLUKKEL
