J
Fransen ongerust
over toenemende
wanordelijkheden
Kerk compromitteert
zich op Mozambique
Slag om Europa is begonnen
Gratis slapen
in politiecel
PO!
IONDERDAG 10 JUNI 1971
LEIDÓE COURANT
Witte pater Van den Hout:
(Van een onzer redacteuren)
■.BURG „Ik zou minister Luns graag eens
lirooeten. Bijvoorbeeld in een gesprek voor de
fcvisie. Ik kan hem dan vragen waar hij zijn
Genschap over het Portugese bewind heeft
Gedaan. Van zijn contacten met de huidige
jchthebbers? Weet hij, om maar iets te noe-
jn, dat in Lissabon nog maar tien procent van
bevolking de kerk bezoekt? Maar ja, de heer
|u zal wel niets voelen voor zo'n openbaar
iprek. Ik heb de indruk dat hij praat over
ten waarover hij niets weet als hij het heeft
tr het ..Portugese katholicisme". Dit zegt Wal-
i den Hout (42) een van de 32 witte
n de enige Nederlander onder hen, die
i ,,op verzoek van de Portugese autoritei-
Mozambique moesten verlaten, nadat de
pegatie eerder kenbaar had gemaakt de
e aldaar op te heffen.
1 merkwaardige man, gebruind, donkere wat
fezende stugge haren en milde ogen.
i politieke demonstratie, dit besluit van
Dm het missiegebied te verlaten?
Is zodanig is het niet bedoeld. Hoewel we heel
d weten dat we daarmee een negatief onder -
hebben uitgesproken over de Portugese
frheersing in de koloniën die vanuit
worden bestuurd. Maar wij gin-
I weg omdat we de collega's van andere orden
congregaties wilden helpen. Wij moesten die
1 stellen Onze Kerk is niet werkzaam om
ir zieltjes te winnen. Voor de moderne
zo voelen wij het, is de mens een
n ziel en lichaam en geest. Hoe kun je
(alle oprechtheid de grote boodschap van het
Iktendom verkondigen en dan maar net doen
los staat van sociale nood, gewetensvrij-
|d en staatkundig wanbeheer?".
!T PLOTSELING
besluit, om weg te gaan, eenstemmig door de
genomen en aanvaard door de algemeen
rste, is na rijp beraad gevallen. Het heeft een
tgeschiedenis van goed drie jaar. Steeds dui
delijker werd dat de overheid de congregatie
dwarsboomde. Inreisvisa van nieuwe paters wer
den niet gegeven. Ook mochten de paters, die
vakantie in Europa hadden gehad, niet terugko
men. Het seminarie werd door de nieuwe bis
schop het zijn alle acht "Portugezen op Mo
zambique plotseling overgedragen aan Portu
gese jezuïeten; „Kortom de tegenwerking werd
steeds duidelijker. Ook van de bisschoppen. Dfe
bisschoppen zijn in de eerste plaats Portugezen
dan nog eens Portugezen en nog eens Portugezen
en dan pas bisschoppen van de Katholieke Kerk.
Ze begrijpen helemaal niet hoeveel schade ze die
Kerk berokkenen met hun onkritisch houding
tegenover het regiem dat in feite een bezetting
van het land is".
Pater Van den Hout wijst er met nadruk op dat
vele blanke Portugezen technisch-juridisch
hebben alle eilandbewoners de Portugese natio
naliteit ook uiterst kritisch tegenover het
regiem staan. „Maar wie ook maar zijdelings iels
zegt dat op kritiek lijkt, kan worden gearres
teerd. Het regime bedient zich van verklikkers.
Valse beschuldigingen kun je niet natrekken. Er
is sprake van een politiestaat. Die politie contro
leert zelfs de regering. Allemaal om de veilig
heid van de staat te verzekeren. Een staat,
Portugal, waar in feite 65 families de macht in
handen hebben". Hij wijst erop dat de witte
paters 'n internationale gemeenschap vormen. De
32 uitgewezen vertegenwoordigen negen nationa
liteiten. „Wij zijn Afrikakenners bij uitstek. In
1968 besloten we, toen de spanning al voelbaar
begon te worden, te blijven. We namen ons voor
heel voorzichting te zijn en uitsluitend de chris
telijke boodschap te brengen. Maar dat was nu
juist wat we steeds moeilijker konden doen. Je
verkondigt toch geen christelijke leer als je de
mensen die in nood bij je komen zegt, dat ze
maar moeten bidden en onderdanig zijn?",
de liquidatie van de missie van de witte paters
op Mozambique is in 1967 eigenlijk begon
nen. Het niet niet een beslissing die zonder
discussie is genomen. „We hebben er dagen over
vergaderd. Onder ons wa
„IK ZOU GRAAG
LUNS EENS
ONTMOETEN"
60 jaar en ouder. Die heel erg opzagen tegen
vertrek. Wat moesten ze beginnen? Hun leven en
werken was tientallen jaren de bevolking van
Mozambique geweest. Maar ook zij meenden dat
we moesten gaan. Om voor de Kerk van Mozam
bique een daad te stellen. Hun verdriet is zeer
ROME
De algemeen overste van de witte paters heeft
de hele ontwikkeling van de situatie op Mozam
bique enkele malen in Rome doorgepraat met de
kardinaal-secretaris illot en zijn assistenten. Ro
me speelde op tijdwinst: wilde cn kon zich
kennelijk niet compromitteren. Tenslotte is 't in
de geschiedenis van de katholieke missie onnge-
hoord dat een hele congregatie vertrekt uit
protest tegen het feit dat een politiek regime de
christelijke geloofsverkondiging onwaarachtig
maakt. „Ik heb de indruk dat men in Rome toch
wel verheugd is over onze stap. De onderstaats
secretaris van Buitenlandse Zaken heeft ons, na
de uitwijzing, allemaal gehoord toen we in Rome
waren. Hij is daarna onmiddellijk naar Mozam
bique vertrokken met assistenten. We hebben
hem gezegd zich niet te laten inkapselen door de
regeringsvertegenwoordigers en bisschoppen,
want dan wordt hem een rad voor de ogen
gedraaid".
Pater Van den Hout weet dat de stap van de
witte paters grote beroering onder missiona
rissen van andere orden en congregaties heeft
veroorzaakt. De Portugezen zijn helemaal niet
blij met de grote internationale publiciteit. Zij
lieten de 32 in vier afzonderlijke groepen vertrek
ken. Om demonstraties te voorkomen. Welnu, de
blanke Portugezen stroomden naar hel vliegveld
als er een groep wegging. Zoiets kun je in een
tropisch land niet geheim houden. De witte
paters zelf hadden hun vertrek geleidelijk willen
doen verlopen. „Dan hadden we onze scholen en
andere zaken rustig kunnen overdragen. De Por
tugese machthebbers wezen ons, nadat we beslo
ten hadden weg te gaan. uit. Het zij zo. Die
regering en de Europese bisschoppen op Mozam
bique weten heel precies waarom we weg zijn
gegaan. Ze kregen er alleen een brief over,
waarin keiharde feiten staan. Die brief is door
ons niet gepubliceerd. Voor ons compromitteert
de Kerk op Mozambique zich. Zij kiest geen
partij voor het volk. Wij menen dat de Kerk een
teken moet zijn voor de gelovigen, voor alle
mensen. Maar op Mozambique dreigt- ze het
tegentcken te worden door steeds maar de kool en
de geit te sparen. Wij konden dat niet langer.
Wij zagen geen kans meer de christelijke bood
schap goed en eerlijk te verkondigen".
(Van onze correspondent)
PARIJS In Frankrijk neemt de
ongerustheid toe over een plotseling
uitgebroken reeks van wanordclijkhe
den en misdaden. Deze week ontploften
in twee café' tegelijk bommen die
stige schade veroorzaakten. De ene bom
was geplaatst in Courneuve aan
rand van Parijs en de andere in Saint
Etienne. Enige dagen geleden kon
een bomaanslag op een bakkerij bij
Parijs nog maar net een grote brand
voorkomen worden.
Vorig weekeinde liep de normale
drukte, die op zaterdagavond in de Pa-
rijse studentenwijk Quartier Latin
heerst, op een systematisch ingooien
van winkelruiten uit. Herhaalde oproe
pen om politiebijstand door de gedu
peerden om aan de straatschennerij eer
einde te maken, leverden niets op. Pas
Indiaanse
universiteit
geproclameerd
e correspondent)
SAN FRANCISCO Een groep radi-
ile Indianen hebben in de Verenigde
Uien beslag gelegd op het kamp Davis
nn het Amerikaanse leger in Californië
'o proclameerden daarna een „unlver-
liieit van Indianen en Mexicaanse
Amerikinen".
De Indianen hebben de steun van de
Amerikaanse overheid bij hun plannen.
In januari xegde de regering Nixon, na
'kagduiige verzoeken daartoe, het uni-
■Mftefóplan van de Indianen een
•rtorgsom van 215.000 gulden toe.
fa een filantropische instelling kregen
IIndianen een som van 35.000 gul-
Rafael kubelik naar de
„Met"
NEW YORK (AP) De Tsjechische
l dirigent Rafael Kubelik is benoemd tot
muzikaal directeur van de New Yorkse
Metropolitan Opera. Met de Zweed Goe-
ran Gentle, die Rudolph King in 1972
opvolgt als general manager van de Met,
zal Kubelik dc verantwoordelijkheid
delen voor alle produkties van de opera.
Kubelik heeft een contract voor drie
seizoenen getekend. Hij blijft dirigent
van het symphonie-orkest van de Beier
se radio. Kupelik produceert op dit
moment de ..Boris Goedonov" bij de
Beierse Staatsopera.
In de komende seizoenen zalAlij iook
gastdirigentschappen vervullen bij de
symphonie-orkesten van Boston, Cleve
land, Pittsburgh, Philadelphia en New
York.
?5
Pro's en anti's
in Engeland
ten strijde
LONDEN (D.P.A.). De grote ..slag
om Europaof in Britse termen
uitgedrukt de slag om de gunst van de
publieke opinie voor toetreding van
Engeland tot de E-EG. is begonnenEen
door de succesvolle topconferentie tussen
premier Heatji en president Pompidou
eri goede verloop van de jongste
onderhandelingsronde in Luxemburg
aangemoedigde conservatieve regering
maakt zich op de deels radeloze, deels
sceptische en bezorgde bevolking te
overtuigen van de Europese zaak. Men
EN WISKE: De kale kapper
voorspelt haar daarbij een zware taak.
Na de jongste opiniepeilingen is nog
steeds zo'n zestig procent van de
bevolking tegen toetreding en iets meer
dan twintig procent heeft nog geen
mening-
De gevechtsbataljons" van de
georganiseerde pro- en anti-Europeanen
zijn ongeveer even sterk. Aan de ene
kant staat de door de industrie gesteunde
Europabeweging, aan 'de andere kant de
oppositionele .Safeguards-campaign" en
de radicalere Keep-Britain-Outbeweging-
Beide fronten hebben elk zo ongeveer
driehonderd redenaars bijeengebracht
om huq zaak aan de man te brengen,
beide ook laten al sinds dagen via
advertenties in de pers bun papierSaïvo's
"donderen-
De grotere financiële middelen van de
voorstanders van toetreding staan
tegenover de bijna missionaire ijver van
vele tegenstanders, die op eigen kosten
vlugschriften drukken en die bij hun
medeburgers in de bus deponeren.
De voornaamste zorg van de
regering-Heath geldt de angst van vele
Britten dat. de toetreding tot de E-E G-
opnieuw tot een grotere duurte zal
leiden. De voorstanders hebben daarvoor
echter al een slagvaardig argument
bedacht: de index van de kosten van
levensonderhoud zal als gevolg van de
toetreding over een periode van vijf
jaar slechts ongeveer een procent per
jaar stijgen. Dat is heerlijk weinig als
men denkt aan de negen procent van de
JCKY LUKE: De bootrace op de Missisippi
Arrestaties en
nieuwe overval
DEN BOSCH - SCHIJNDEL (ANP).
In de afgelopen nacht zjjn vjjf inwoners
van Den Bosch, één uit Schfjndel en
enige buitenlanders aangehouden. Zij
worden verdacht van twee gewapende
roofovervallen, gepleegd op 28 mei jl.
in Den Bosch en op 6 juni jl. in Schün-
del op resp. twee dames en een echtpaar.
I Twee mannen hebben vannacht de
loketbeambte van het treinstation „De
Klomp" bij Ede overvallen. Zij zijn met
ongeveer 400 gulden ontkomen. Nadat
j de overvallers de beambte met een
wapen dal leek op een pistool hadden
bedreigd, sloeg de loketbeambte de deur
I voor de indringers dicht. De twee man-
I non kwamen toch het kantoortje binnen
en sloegen de beambte met het wapen op
j zijn hoofd. Vervolgens eisten zij het in
het kantoor aanwezige geld op.
inflatie die Groot-Brittannië alleen al in
het jaar 1970 over zich heen moest laten
De tegenstanders moeten echter wel
concentreren zich echter op twee geheel
andere punten: de Britse soevereiniteit
en de „wil van het volk". Zij gaan ervan
uit, dat vele landgenoten vasthouden aan
hun „eilandtradities" en met verbazing
zullen opkijken als „duizend jaar Britse
historie over boord zullen worden
geworpen" om daarvoor in de plaats
..onder curatele" te worden gesteld door
een continentale bureaucratie. „Wat
Hitier niet gelukte", verklaarde een
vakbondsleider, „zal ook de conservatieve
regering piet-aelukkdn".
De tegenstanders moet enechter wel
toegeven, dat zij in de communistische
partij en de Britse rechtsextremisten niet
bepaald overtuigende bondgenoten be
zitten. „Laat het volk beslissen", eisen
de aanplakbiljetten van de Keep-
Britain-Outbeweging. In de ogen van
deze hoeders van het Britse lot staat de
regering-Heath op het punt de vrese
lijkste geweldpleging aan de democratie
te begaan als zij de beslissing tot toe
treding via haar meerderheid in het par
lement „zonder mandaat en tegen de wil
van het volk" wil doordrukken.
Het aanvankelijk door Labourafgevaar-
digde Wedgwood Benn voorgestelde
referendum over de toetreding is
inmiddels programmapunt van alle
anti-Europeanen geworden. Het is een
hoogtij periode voor commentatoren, die
alles weten van dit precedent inzake de
ongeschreven Britse grondwet. Vast
staat in ieder geval dat er in de Britse
democratie ook bij de onpapulaire be
slissingen b.v. naar aanleiding van de
herbewapening in de jaren dertig of de
afschaffing van de doodstraf nooit een
referendum is gehouden.
Choleravaccin
uit Nederland
naar India
DEN HAAG (ANP-KNP) Van Schip
hol is vandaag een KLM-vlicgtuig
India vertrokken met de eerste tiendui
zend flacons Nederlands vaccin voa
Oostpakistaanse vluchtelingen, die door
cholera worden bedreigd.
Het Nederlanse Rode Kruis heeft gis
termiddag een tweede partij van 5000
flacons aangekocht, die zondagmiddag
naar India zal worden overgevlogen. In
totaal kunnen daarmee 75.000 vluchte
lingen worden ingeënt.
Het inenten zal gebeuren door Rode
Kruisteams. die in het noodgebied met
mobiele medische klinieken rondtrekken.
Ten behoeve daarvan heeft de liga
Rode-Kruisverenigingen met een deel
van de 100.000 gulden, die het Neder-
landse Rode Kruis dinsdag naar Genèv»
j heeft overgemaakt, in Japan vier extn
j vrachtwagens aangekocht, die per vlieg
tuig naar Calcutta worden overgebracht.
Met de rest van de financiële bijdrage
van het Nederlandse Rode Kruis worden
thans andere maatregelen op medisch-
hygiënisch gebied getroffen.
De katholieke vredesbeweging Pax
Christi heeft aangedrongen op spoedige,
grootscheepse hulp voor de miljoenen
uit Oost-Pakistan afkomstige vluchte
lingen in India en voor dc in Oost-
Pakistan achtergebleven bevolking.
MARKTBERICHTEN
uni. groenteveiling: was-
60. All 9601200, BI 770—
38703130, krulpeterselle
Kamerlid boos om
Sovjet-protest
DEN HAAG (ANP) Het Tweede-
Kamerlid drs E. C. Visser (D '66) wil
dat minister Lups de Sovjet-Russische
ambassadeur duidelijk wijst op het
ongewenste en nutteloze karakter" van
het Russische protest tegen de opvoering
van het theaterstuk „Stalinade".
De secretaris van de Sovjetambassade
heeft, zoals gemeld, er onlangs bij de
gemeente Rotterdam op aan gedrongen
de opvoering van het stuk te verbieden.
De voorstellingen zijn inmiddels om
artistieke redenen, die niets met het
Russische protest te maken hebben, af
gelast op één informatieve lezing na.
Maar het lijkt drs. Visser niettemin, om
ieder misverstand te vermijden, nuttig
de Sovjet-Russische ambassadeur er
op te wijzen dat de Nederlandse over
heid zich niet met de repertoirekeuzen
van toneelgezelschappen pleegt te be
moeien, en dat dit dus zeker niet op de
weg ligt van buitenlandse mogendheden.
DEN BOSCII.
- AANVOER:
870, slachtvarken;
BOSKOOP
PRIJZEN (in guldens
kalfkoeien 1200-1875; gu
graskalveren 475-710; k
1400-1873. zwartbont 12
775-1000;nuchtere kal
mester! j 160-325; weides
OVERZICHT
(3e kwal.); nuch-
TOM MARIE-ANN: Goud in de olie
na enige uren kwamen er enige politie-
eenheden opdagen. De publieke opinie
in Parijs verdenkt de politie ervan met
opzet een langzaam-aan-actie gevoerd
te hebben.
Dit is de achtergrond van de minis
tersvergadering die zich gisteren bera
den heeft over bijzondere maatregelen
om de openbare orde beter te handha
ven. Regeringswoordvoerder Hamont
verklaarde achteraf dat wanorde niett
geduld zou worden. Het late optreden
van de politie weet hij aan een onder
schatting van de situatie door een
dienstdoende officier, die inmiddels be
straft is. Gisteren werd ook het bericht
bekend dat het hoofd van de zevende
divisie van de Parijse politie. Degran-
ger, van zijn post ontheven is. Volgens
de prefect van de politie Renoir had
Degranger berichten over wanorde ver
waarloosd.
Minister van Binnenlandse Zaken
Marcellin stelde tijdens de kabinetszit
ting enige incidenten aan de orde
waarbij buitenlanders betrokken waren.
President Pompidou verklaarde per
soonlijk dat aan buitenlanders dezelfde
politiebescherming gegeven moest wor
den als aan Fransen zelf. Met „buiten
landers" bedoelde hij in het bijzonder
Noord-Afrikanen en negers die zich de
laatste tijd geregeld beklaagd hebben
over de houding van de politie tegeno
CULEMBORG (ANP) Hot jonge
Culemborgse echtpaar V.-van H. krijgt
reeds gedurende enkele weken elke*
nacht van de gemeentepolitie van Cu-
lemborg een cel als slaapgelegenheid
aangeboden. Het paar had eerst bU
ouders Ingewoond en ls toen liet bu
reau huisvesting ook geen oplossing kon
vinden naar de burgemeester gestapt.
Deze kon evenmin een woning be
schikbaar stellen. HIJ raadde het jonge
paar aan 's avonds maar naar het poli
tiebureau te gaan voor nachtlogies en
intussen zelf naar een oplossing te zoe-
De cel waarin het echtpaar een nach
telijk onderkomen geniet, behoort tot
het cellenblok van het oude politiebureau
dat is afgekeurd. Men wacht reeds lang
op een nieuw bureau.
De jonge echtelieden hebben nog niet
veel succes met het zoeken gehad. Het
aantal woningzoekenden in Culemborg
stijgt nog steeds.
Bijstandfraudcurs
gearresteerd
(Van een onzer verslaggevers)
NIEUWENHAGEN In en rond
Nieuwcnhagen zijn vier bijstandtrek
kers door de sociale recherche gegre
pen wegens onrechtmatig verkregen
uitkeringsgelden door het niet opgeven
van neveninkomsten Een man uit
Nieuwenhagcn werd verbaliscerd om
dat hij gedurende een half jaar voor
een slordige 6.200 gulden door oplich
ting en valsheid in geschrifte de bij
stand fraudeerde, een inwoner uit
Schaesberg werd betrapt op 4.000 gul
den onrechtmatig genoten uitkerings
gelden, terwijl een inwoner uil EygeN-
hoven en ccn man uit Waubach resp.
700 en 650 gulden onrechtmatig geno-
Verschillende gevallen zijn bovendien
nog bij de twee sociale rechercheurs in
het gebied der vier gemeenten in on
derzoek. Via de politie zijn de frau
deurs verbaliseerd, terwijl t.z.t. gerech
telijke vervolging zal plaatsvindon. De
sociale rechercheurs achterhaalden de
fraude door de gangen van de betrok
kenen te volgen. De steuntrekkers ge
noten veelal overdag bijstand en werk
ten 's nachts, waarvan zij de inkomsten
verzwegen.
Wandeltocht
voor kerkenbouw
(Van onze correspondent)
EINDHOVEN. Drie Eindhövense
studenten vertrekken dinsdag 15 juni
uit Parijs te voet naar Eindhoven. Is een
dergelijke tocht al geen alledaagse bezig
heid, het feit dat je als beloning voor
deze sportieve prestatie ook nog vele
duizenden guldens krijgt, maakt het
allemaal wel heel bijzonder. En toch is
dit het geval met de wandeltocht die
Henk van Hoeckel. neef Koen en Ton
Daans dinsdag beginnen. De drie jongens
maken de tocht om geld bijeen te bren-
en voor de bouw van een nieuwe kerk
i de Eindhövense wijk Vaart broek.
Henk van Hoeckel: „We hebben veel
bekende Nederlanders van ons plan op
de hoogte gesteld en hun gevraagd om
onze wandelprestaties geldelijk te willen
belonen. Geld. wat natuurlijk rechtstreeks
naar de kerkebouwactie gaat. We hebben
al veel reacties ontvangen, o.a. van kar
dinaal Alfrink en ir. Frits Philips, Het
voornaamste is echter dat die reacties
ons al 6000 gulden hebben opgeleverd.
We hopen dat daar nog de nodige dui
zenden guldens bijkomen".
nu2ung(/mjz
f twee m/i,
ik
j I
Kunst en kunstenaars
Bariton Bernard Kruysen zal ter gele-
j genheid van de Wiener Festwochen
zijn medewerking verlenen aan de
opera „II ritorno d'Ulisse" van Mon
teverdi.
I Internationale Galerie Orez. Javastvaat
17 Den Haag, houdt van 15 Juni tot
en met 15 augustus een zomerten-
toonstelling. Er is werk tc zien van
Hsiao Chin, Jan Hendrikse, Yayoi
Kusam.i, J.iap v.d. Ende, Armando,
I Hans Speszhurdt. Stanley Brown, Ro
nald Abram, Marc Verstockt, Alfred
j Eikelenboom. Michel Cardena. Franck
Gribling. Guy Vandenbranden, hene
vens grafiek van o.a. Valdimir Boud-
nik, Jiri Kolar en Plisskova.
