Unilever: je
ruikt en eet
het dagelijks
Russen met groot
vertoon op „salon
Premier Antillen
dient ontslag in
VAN PARKETVLOER
TOT DEODORANT
Paratyfus
in Limburg
DAMES
SANDALEN
Film van
Joseph Losey
in Cannes
bekroond
igfRIJDAG 28 MEI 1971
LEIDSE COURANT
(Van een onzer redacteuren)
ROTTERDAM Kijk in de keuken
van een machtig concern als Unile
ver en je blyft als gewone consu
ment en leek voor de rest van je
leven overspannen. Er bestaan ech
ter een speciaal soort sterfclijken,
overwegend van het mannelijk ge
slacht (maar ook vrouwen mogen
b.est met dit zenuwbedrijf worden
opgescheept) dat in dit klimaat pas
goed tot zijn recht komt. Dat zijn du
managers die dan ook zo vol tegen
strijdigheden zitten, zo'n vreemde
combinatie van eigenschappen rijk
zijn, dat een normaal mens er niet
mee zou kunnen leven. De manager
heeft zaken als crcativiteiten. vin
dingrijkheid. doorzettingsvermogen
en zakelijk inzicht in één persoon te
verenigen. Talenten die maar zelden
op één man of vrouw gevonden wor
den. en daarom bestaat er meestal
alleen de ideale manager, op wie
men tevergeefs zit te wachten.
Toch schynt in die heksenketel
dagelijks nog op zijn pootjes terecht
te komen. En dat is moeilijk als je
Afrika van flink schuimende was
middelen moet voorzien, terwijl de
volautomatische wasmachines in Eu
ropa en Amerika deze bijwerking
juist niet kunnen verteren. Als je in
Ghana moet zorgen dat er textiel
bedrukt wordt en je een man in
Calcutta op een nieuwe fiets moet
zetten.
Tot de jongste activiteiten van het
concern behoort het maken van seg
menten voor parketvloeren die geëx
porteerd worden uit Ghana. Om ons
hier in het westen op te laten dan
sen. want daarginds doen ze het op
hun blote voeten onder een palm-
Natuurlijk steunen die uiterst crea
tieve managers af en toe ook wel
eens op hun routine. Het is niet al
schepping wat de klok slaat. Ten
slotte wortelt het concern in de oude
westerse wereld. Maar waarom niet
eens een ander stekkie opgezocht?
Waar en hoe? Een keur van deskun
digen staat klaar. Voorop de mana
ger, vervolgens zijn assistent en diens
assistent, daarna een academisch ge
vormde vakman, wat PBNA-jongens.
een socioloog, een psycholoog en wat
marktonderzoekers, want deze zijn
steeds meer de lichtpunten aan het
worden; allen bijeen een hécht team.
Zij met z'n allen gaan zaken doen,
waaraan de grootste sjacheraar in
zijn stoutste dromen niet toekomt. In
India bijvoorbeeld. Daar is meer
Sunlight-zeep verkocht allang
niet goed genoeg meer voor onze
lichamen dan in enige ander
land. Waarschijnlijk zijn de marke
ting-engineers er eerst achter geko
men, dat in dit dicht bevolkte land
een schoonmaakbeurt geen kwaad
kon. Evenzo in meer dan twintig
andere landen, waar het leven uit
nog niet veel meer bestaat dan trans
pireren.
Afzetgebied
En nu een citaat van iemand uit de
hoogste rangen van het concern
„Naarmate de ontwikkeling in deze
landen voortschrijdt en hun steden
groeien, beginnen ze een uitstekend
afzetgebied te worden voor syntheti
sche wasmiddelen (dus ook al). Wij
fabriceren die dan ook al in ver
schillende landen, het dubbele aantal
van 1961.- Bovendien hebben wij in
een aantal landen met plaatselijke
ondernemers overeenkomsten afge
sloten waaronder zij voor ons enkele
van onze merken vervaardigen".
Voor hoelang? Er kan een kink in
de kabel komen. Soms zijn het poli
tieke oorzaken, zoals in het verhaal
over de United Africa Company.
het einde van de oorlog (hier is de
tweede wereldoorlog bedoeld) was de
United Africa Company in wezen
een import en exportbedrijf, dat in
tropisch Afrika produkten kocht en
datzelfde (dus tropisch) Afrika tex
tiel. toiletartikelen en vele andere
goederen verkocht. We onderkenden
al vroeg (in ieder geval na de twee
de wereldoorlog) dat met de groei
van het Afrikaanse nationalisme en
het onafhankelijk worden van de
koloniale gebieden deze opzet niet
gehandhaafd kon blijven. We begon
nen ons terug te trekken uit die
activiteiten die de Afrikanen heel
goed zelf konden verrichten, zoals
het inkopen van inheemse produk
ten. Wij investeerden de vrijgeko
men financiële middelen in onderne
mingen, die meer gespecialiseerde
kennis vereisen, zoals industriële be
drijven en de verkoop van techni
sche werktuigen, die een veelomvat
tende service vergen".
„Deze heroriëntatie van mankracht
en middelen kostten natuurlijk geld.
In 1962 was het rendement, na af
trek van belastingen, van het in de
United Africa Company geïnvesteer
de kapitaal tot drie procent gedaald.
Maar wij hebben deze prijs niet
voor niets betaald; onze politiek
heeft succes gehad".
Het resultaat is om van te likke
baarden. Unilever is in dit wereld
deel de voornaamste leverancier van
motorvoertuigen. Het maakt er
slechts een greep o.m. meubel
plaat. deugen, bewerkte panelen en
onderdelen voor systeembouw, nadat
het daarvoor vele jaren werkzaam
was geweest op het gebied van
houtwinning, zagerijen en produkten
van triplexfabricage.
In de puree
Natuurlijk moet je dit alles met
managersogen bekijken. Die zijn ook
op het westen nog lang niet uitgeke
ken. Al kunnen zij er ook totaal
naast zitten. Zo weigerde Engeland
in de jaren zestig hardnekkig ook
maar één hap puree tot zich te
nemen, die toch zorgvuldig op de
Britse maag was afgestemd. Geen
markt voor dit blikwerk in het Ver
enigd Koninkrijk. Deze keer waren
al de inspanningen voor niets ge
weest, de kapitalen verslindende re
search, het teamwork, de inzet van
velen, slecht besteed. Maar niet bij
de pakken neergezeten. De Duitsers
aten er immers goed van. En vele
landen gaven blijk van dezelfde
i smaakjes gevei
de
Optimistisch
ROTTERDAM Dc voorzitter van
de raad van bestuur van Unilever
N.V. is optimistisch over de vooruit
zichten van het Unilever-concern op
lange termijn. Hij zei gisteren op de
jaarvergadering van aandeelhouders
in Rotterdam: „Op lange termijn ge
zien is te verwachten dat de winst
zich weer parallel met de omzetstij
ging zal ontwikkelen." Voorzitter, de
heer H. S. A. Hartog. zei dat hij
geen indruk kon geven over de ont
wikkeling op korte termijn. De loon
som per werknemer in het concern
is in 1970 gestegen met 14 procent.
Dc produktiviteitsstijging voor het
gehele coneern was in 1970 drie a
vier procent.
De heer Hartog hield een rede geti
teld „Unilever in de jaren zestig
de praktijk van een wereldconcern."
In nevenstaand artikel worden enige
aspecten uit deze redevoering be
licht.
keuken van hel concern natuurlijk
heel veel af. Het kan ook niet an
ders, als je je leven tussen oliën en
vetten hebt doorgebracht en daar
mee nog voortdurend intensief bezig
bent. De stap naar produkten met
een ingewikkelder chemische samen
stelling is maar een kwestie van een
witte jas aantrekken. Zo gaat er
dagelijks een onvoorstelbare ver
scheidenheid van artikelen de deur
uit. Unilever is ongetwijfeld 's we
relds grootste cash-and-carrybedrijf.
Een van die typische artikelen is de
deodorant, die wellicht een waardige
opvolger gaat worden van de bestsel
ler Sunlight. Deze jongste telg uit
het Unilever-geslacht is de vrucht
van natuurwetenschappelijk onder
zoek, nadat natuurlijk eerst weer
door het marktonderzoek de tot dan
toe verborgen behoefte aan een fris-
„Toch blijft intuïtie, de flair voor
zowel het zien van de kans als voor
het aanvoelen van het juiste mo
ment, even essentieel voor het succes
in zaken als altijd het geval is
geweest", zegt men in de leiding van
deze wereldbazen. „Laat mij u een
voorbeeld geven. Dit komt uit onze
toiletartikelengroep. Een terrein dat
wij zeer geschikt vinden om onze
kennis en ervaring toe te passen en
waarop wij de laatste jaren grote
vorderingen hebben gemaakt".
„In het begin van de jaren zestig
constateerden wij dat deodorants
een vaste plaats op de Amerikaanse
markt hadden ingenomen. We had
den reden om aan te nemen dat dc
inkomens en de lichaamsverzorging
in Europa een zodanig peil hadden
bereikt, dat ook aan deze zijde van
de oceaan deodorants succes zouden
kunnen opleveren. We ontwikkelden
passende produkten en in 1965 be
gonnen we onze eerste proefmarkten
in Frankrijk en Finland. We hadden
succes. In 1967 begonnen we onze
activiteiten over heel Europa uit te
breiden. In 1970 behaalden we in 32
landen een omzet van bijna negentig
miljoen gulden en waren we buiten
Noord-Amerika de voornaamste pro
ducent geworden".
Unilever. Je ruikt het dagelijks, je
eet het dagelijks, je krijgt het dage
lijks op je brood, je staat ermee op
en je gaal ermee naar bed.
Of je wilt of niet. Ze hebben er
speciale technieken voor. Er worden
studies gemaakt van de behoeften
die de huisvrouw heeft. Aan haar
wordt gevraagd, door middel van
enquêtes, wat zij vindt van wat er
in de winkel te koop is en aan
welke eisen volgens haar de ver
schillende produkten moeten voldoen.
En hoe dit alles verband houdt met
haar persoonlijkheid. Men slaat dan
aan het analyseren Door de z.g.
Cluster-analyse is het vervolgens
mogelijk om een aantal groepen van
consumenten met gemeenschappe
lijke persoonlijkheidskenmerken te
onderkennen. Waar die mensen zich
al niet mee bezighouden! Elk van
die groepen stelt aparte eisen aan de
produkten. Door een „gap-analyse"
wordt vervolgens nagegaan of er een
bepaalde combinatie van wensen is,
waaraan door de reeds bestaande
produkten niet geheel tegemoet ge
komen wordt m.a.w. of er een „gat"
En zo worden alle behoeften glaszul-
ver uitgetekend. Deze technieken
zijn nog nieuw, maar er zouden „al
interessante resultaten" mee zijn ge-
JAN WILLEMEN
PARIJS (ANP) Het in Frankrijk ge-
Duwde prototype van de Brits-Franse
npersonc „Concorde" steeg gistrmid-
lK op spectaculaire wijze op van het
llaegveld Le Bourgel bij Parijs. Het nam.
|f ici de wind mee. zijn aanloop iuet de
ier nabranders voluit en klom vrijwel
a de zeer korte start steil in een linker-
ocht. Deze „Concorde" makte de vlucht
)r gelegenheid van de opening van de
iternationale lucht- en ruiintevaart-
itoonstelling, door president Pompidou
in Frankrijk.
Concorde vloog verscheidene ke-
over het veld en demonstreerde dat
met de scharnierende neus in de
ergelaten stand en het landingsgestel
p een meter of vijftig hoogte kan
n vliegen.
scharnierende neus, ook een ken-
van de Toepolev-144, is voor het
toegapst bij het supersone proef-
legtuig van Britse makelij, de Fairey
pita 2. Dat toestel maakte ruim zestien
geleden zijn eerste vlucht.
Sovjet-Unie is op deze „Solan"
Peer met groot vertoon aanwezig: de
®'aersone TU-144. bijna „ingepakt" door
Russische MIL MI-12-helikopter en
het grootste vliegtuig ter wereld, de
nerikaanse Lockheed C 5a „Galaxy",
rscheidene typen Russische verkeers-
transportvliegtuigen. Daarbij zijn de
,3iet drie straalmotoren uitgeruste TU
Luchtvaart
maatschappijen
moeten betalen
voor beveiliging
(Van onze parlementaire redactie) I
DEN HAAG De regering wil dat
t ingang van 1 november van dit
ir de luchtvaartmaatschappijen gaan I
talen voor de kosten van luchtver-
ersbeveiliging. Dit deelde premier De
ng gistermiddag mee na afloop van
kelijkse kabinetsberaad. Bij de
*154. de tweemotorige TU 134. de vier
motorige Iljoesjin IL 62 M, en de IL 76
tie veertig ton lading kan vervoeren.
.Zeer veal week hfeft de Sovjet-Unie
ceer-,gemaakt van haar ruimtevaart in-
eltoaar gekoppelde Sojoez-ruimteschepen
zien, totale lengte naar schatting twin
tig meter, die hoog boven de grond zijn
aangebrachten, als twee vleugels, aan
weerszijden de panelen met zonnecellen.
Een model van het maanwagentje Loe-
nokhod-1 is er geëxposeerd. Men laat er
ook zien hoe de lancering van een ruim
tevaartuig in zijn werk gaat een na-
gebdotste lanceerplaats. met apparatuur,
i een lanceertoren met alle toebehoren
Van de aangekondigde Westeuropese
i en Amerikaanse inzendingen ontbraken
j gisteren de Fokker F-28 Fellowship en
j de Duglas DC-10 en Lockheed L1011
„Tristar". De DC-10 en de L1011 worden
nu niet voor begin komende week ver
wacht.
Op de stand van Fokker-VFW is een
model te zien van een viermotorige
hoogidekker. de P301, ontworpen voor
strats en landingen met resp. zeer korte
aanloop en uitloop. De vier schroeftur-
bines moeten het vliegtuig een snelheid
geven van ongevger vijfhonderd km per
uur. Het is een ontwerp voor het ver
voeren van veertig passagiers over niet
al te grote afstanden.
President G. Pompidou heeft nadat
hij de „Salon" had geopend, een bezoek
gebracht aan de stands van Fokker-
VFW. De heer Pompidou onderhield zich
een ogenblik met de heer F. J. L. Diepen
directeur van Fokker-VFW, aan wie hij
vroeg hoe het met de maatschappij ging.
De heer Diepen antwoordde: „redelijk",
waarop de president repliceerde met:
„Als de Nederlanders zeggen dat het
redelijk is gesteld, dan kan men wel
aannemen dat het lang niet slecht gaat".
In Het Centraal Museum te Utrecht
wordt van 10 juni tot en met. 11 juli
een tentoonstelling gehouden van
schilderijen, tekeningen en grafiek
van Joop S. Sjollema. die op 10 de
cember 1970 zeventig jaar is gewor-
De Nederlandse schilder Jan Nieuwen-
huijs. mede-oprichter van de CO- j
BRA-groep. oogst veel succes met
een expositie in het Deense toeristen
stadje Silkeborg. Van de 26 werken
die hij sinds 12 mei exposeert, waren
er eind vorige week al ruim 15 ver
kocht. Het is zijn derde tentoonstel
ling in Denemarken.
Galerie Vier, Obrechtstraat 4, Amster
dam, exposeert van 29 mei tot 21
juni grafiek van Trudi v. d. Ven en
Francois L. Palm.
(ADVERTENTIE)
reede Kam
is dan
ivets-
Uverp ingediend.
'erhaal van de kosten op de
ihtvaartmaatschappijen is voor dc
nvangsperiode vastgesteld op 15 pro-
erkelijke kosten plus de
lingskosten. Het ligt in de bedoeling
percentage iedere twee jaar op-
iuw vast te stellen.
SWALMEN In Swalmen is een
btpaar en hun tweejarig dochtertje
smet met paratyphus. Zij zijn opge-
men in een ziekenhuis. Hoewel hot
latselijk zwembad inderhaast werd
Bloten, moet de oorzaak van het lüt-
alle w
oedsel
eken
hijnlijkhei
gezoek
Swalmen en omgeving is lichte I
iek ontstaan, nadat bekend werd, j
paratyphus in het dorp was uitge-
oken Aanvankelijk had men de in-
uk, dat de infectiehaard in het Swal-
•embad lag. Ook de sterk ver-
treinigde rivier de Swalm. die dwars
het dorp stroomt, werd aanvan-
H)k als grote boosdoener aangewezen.
SCHOENEN
GEZONDHEIDS
met
ingebouwd
VOETBED
v.a. 9.95
BREESTRAAT165
LEIDEN
CANNES (A.P.). De grote prijs van
het filmfestival van Cannes is gisteren
gegeven aan „The go-between" van
Joseph Losey, het gevoelige verhaal van
een Engels perin ten tijde van de
Boerenoorlog. De hoofdrollen in deze
Britse film worden vervuld door Julie
Christie en Alan Bates. Hiermee heeft
deze Go-between" het gewonnen van
de andere grote kandidaat, Lucino
Visconti's „Death in Venice".
Over dit besluit werd de hele dag
vergaderd, nu en dan ging het er
„stevig" toe. Maar door de hele jury
werd erkend, dat de artistieke waarde
van het Britse produkt boven ver
denking" was.
Groot-Brittannië heeft daardoor nu
in drie jaar twee grote prijzen veroverd
te Cannes. De eerste was, in 1969,die
het voor ..If" kreeg, een film van
Lindsay Anderson. Verleden jaar kreeg
..M.A S H van de Amerikaan Robert
Altman de hoogste onderscheiding.
De speciale prijs beschikbaar gesteld
ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan
van het festival te Cannes, ging naar
Visconti's „Death in Venice", een film
gebaseerd op een roman van wijlen
Thomas mann. De prijs was ook een be
loning voor het gezamenlijke werk van
de Italiaanse regisseur.
De speciale prijs van de jury, die men
beschouwen kan als de tweede prijs van
het festival, ging naar de Amerikaanse
film „Taking off", die is gemaakt door
de uit Tsjecho-Slowakije afkomstige
Milos Forma n.
Twee niet erg bekende acteurs, de
Amerikaanse Kitty Winn en dc Italiaan
Riccardo Cucciola. kregen prijzen vooi
respectievelijk de beste actrice en de
beste acteur.
De Franse president Pompidou heeft
gisteren na de opening van de
luchtvaarttentoonstelling op Le
Bourget, een bezoek gebracht aan
het op schaal gebouwde deel van de
romp van de Westduitse luchtbua,
een project waaraan ook Fokker-
VFW deelneemt.
ONTVOERING ELROM
Arrestaties in
Istanboel
WILLEMSTAD ANP) De Neder
landse Antillen zitten zonder minister
president. Premier R. J. Isa heeft don-
j derdag zijn ontslag ingediend bij de gou-
I verneur van de Nederlandse Antillen,
drs. B. M. Leito. In een toelichting op
zijn besluit zei premier Isa dat hU zich
liever uit zyn openbare functie terug
trok mi het urgentieprogramma van zjjn
regering voldoende op gang was goko-
Reeds voor hij op 11 januari van dit
jaar de formatie-opdracht aanvaardde,
had hij al besloten geen openbare func
ties meer te vervullen. Maar op verzoek
van de gouverneur verklaarde hij zich
bereid een regering te vormen. Isa was
toen van mening dat het landsbelang
vroeg om een snelle formatie van een
kabinet, dat in staat zou zijn het so
ciaal-economische en financiële klimaat
op de Antillen op korte termijn te ver
beteren.
De ontslagname van Isa (democrati-
sehe partij) is voor zijn partij- en coa
litieleden „als een donderslag bij hel
dere hemel gekomen.
Op Aruba wordt druk gespeculeerd
over wat er nu gebeuren gaat. Verwacht
wordt dat na een bijeenkomst van dc
j Arubaanse ministers op Curasao er een
I beslissing wordt genomen. Van welin
gelichte zijde zowel op Aruba als op
Curacao wordt het niet uitgesloten ge
acht dat het gehele kabinet aftreedt.
De leider van de oppositiepartij MEP
(Moviementu Electoreal Popular), Beti-
co Croes heeft al namens zijn partij het
aftreden van de regering-Isa geëist.
J. M. G. Evertsz, de voorzitter van de
nationale volkspartij-unie, een andere
oppositiepartij, wees in zijn commentaar
op de „flagrante tegenstrijd met de ver
klaring van de minister-president van
enkele dagen geleden".
Premier Isa zei toen dat het kabinet
van de Nederlandse Antillen niet van
plan was om nieuwe verkiezingen uit
ihrijven na de politeke verschui-
het licht zijn gekomen
(ADVERTENTIE)
ISTANBOEL (AFP) De Turkse
veiligheidsdienst heeft gisteravond in
Istanboel drie mensen aangehouden, die
ervan worden verdacht, de Israëlische
consul-generaal in Istanhoel, Ephraim I vingen die"
Elrom, te hebben ontvoerd en vermoord, bij de eilandraadsverkiezingen
In een communiqué van het militaire me' ^en demissionair kabinet zou aldus
bewind is meegedeeld dat het Necmi j 116 '*epering de uitvoering van het urgen-
Demir. zyn vrouw, Ilkay Alptekin De- 1 tieprogramma vertragen.
mir en Necati Sagiroglu. militanten van
uiterst-links, betreft. Zij waren allen
bewapend. j "baret Salvo o.l.v. Inge Tielman zal op
Necmi Demir is 25 jaar, studeert
de economische faculteit en is hoofd
van de afdeling-Istanboel van de Dev
Gene (federatie van revolutionaire jon
geren). Hij had met zijn vrouw, die
medicijnen studeert, het appartement
gehuurd, waar het lijk van de Israëli
sche consul-generaal is gevonden. Ne
cati Sagiroglu (24) studeert aan de
academie voor schone kunsten en is lid
van het hoofdbestuur van Dev Gene in
Istanboel.
4 en 5 juni in Theater In de Steeg,
Westcinde Den Haag, de twee laatste
voorstellingen geven van het pro
gramma „Avondkleding niet ge
wenst". Hiermee sluit het cabaret het
seizoen waarin 100 voorstellingen van
dit programma werden gegeven. In
oktober komt Salvo met een nieuw
programma waar reeds aan wordt
gewerkt.
(ADVERTENTIE)
LET OP HET
GWK-EMBLEEM
Aan-en verkoop van alle vreemde valuta tegen de officiële, dagelijks in
de grote dagbladen gepubliceerde koersen ook voor cheques, reisver
zekeringen spaar-, salaris- en depositorekeningen goud en zilver.
De Grenswisselkantoren N.V. op het N.S.-station van Leiden.
Geopend van maandag tot en met zaterdag van 8 tot 8 en op
zondag van 9 tot 5. Telefoon 01710-44558.
DE GRENSWISSELKANTOREN N.V.
Voor koppelbazen
in Rijnmond geen
vergunning
DEN HAAG (ANP) Minister Rool-
vink van Sociale Zaken heeft geen ver
gunning voor het ter beschikking stel
len van arbeidskrachten verleend aan
koppelbazen in dc metaalsector in Rijn-
industrie te Rotterdam en omgeving.
Het bedrijfsleven daar heeft zelf maat
regelen genomen om in de vraag naar
lijdelijke arbeidsskrachtcn te voorzien.
Vorig jaar bleek dat het optreden van
koppelbazen ni de metaalsccotor in Rij
mond dc goede verhoudingen op de
arbeidsmarkt in ernstige mate kan ver-
De Staatscourant van gisteren bevat
de eerste lijst van uitzendbureaus en -
bedrijven, aan wie minister Roolvink
een vergunning heeft verleend. Het is
do bedoeling om in de komende weken
de volgende lijsten met vergunninghou
ders te publiceren.
Daar een aantal koppelbazen is reeds
een beschikking toegezonden, waarbij
de vergunning wordt geweigerd.
