Koperen koeiekop
waakt al 150 jaar
over slagerij van
familie v. d. Vooren
Stemmenstrijd
nuchter gezien
Over Gerard, Piete r, Barend,
Marcus en al die anderen
Voor vette
paaskoe was
nooit 'n feestje
weggelegd
LEIDSE COURANT
ïodsdli
WARMOND Spreek ik met de slager met die koeikop"? Als een
vriendelijke vrouwenstem deze vraag via de telefoon richt tot Cees van
der Vooren, dan wordt de Warmondse slager niet kwaad. Hij antwoordt
met een volmondig „ja". Niet dat Cees van der Vooren qua bovenbouw
overeenkomsten vertoont met de rood- of zwartbonte weigrazers. Nee,
deze beestachtige aanspreektitel heeft hij te danken aan de koperen koeie
kop die de voordeur van zijn salgerij aan de Dorpsstraat siert. Deze week
heeft de vrouw van Cees de mascotte met een poetsdoek extra over de
groengeschilderde kop geaaid. Reden is het grote feest dat de Van der
Voorens de komende week te wachten staat. Honderd vijftig jaar slagerij
Warmond. Vier generaties lang. Hoe de slagerszaken zich in anderhalve
eeuw rond de Van der Voorens hebben ontwikkeld vertellen de huidige
iij eigenaar en zijn oma. Zij is speciaal voor de duik in het verleden op be-
»>ek gekomen.
.50 To D' ie rnei 1821. Jacobus Adrianus van
<ki Voorn koopt het pand Dorpsstraat
"lij koopt een stukje historie. Een
de vorige bewoners was Jan
l >teen. Deze bekende Nederlandse
Khilder, bierbrouwer en waard ver
bouwde op dit adres vele rumoerige
huishoudens aan het witte doek toe.
idrianus geeft het huispe 'n andere be-
°KRO' Hij legt de grondslag voor
jop-iwn0 laar slagerij Van der Voorn.
Zonder diploma's maar met een gebo-
i ,('n aanleg gaat het Adrianus voor de
Irt frind. Erg ruim is zijn winkel niet.
'Hes moet hij erin doen, ook slachten.
Morgens gaat de winkel dan dicht.
Ms de laatste bloedspatten verwijderd
!'W kunnen de klanten binnenko-
Adrianus overlijdt al vroeg. Na acht-
LEIDEN Voor de politieke partijen
is de verkiezingstijd een periode van
zware beproeving. De programma
chefs kunnen de campagnes nog zo
perfect uitgedokterd hebben: als de
lijsttrekker tijdens zijn toernee één
scheef woord zegt, stort een deel van
hun wereld ineen. Gelukkig zijn de
meeste lijsttrekkers wel zodanig
doorknede politici, dat ze geloofwaar
diger schijnen naarmate ze meer zin
nen nodig hebben om dat ene scheve
woord recht te zetten. Maar ook de
stomme getuigen van de grote stem-
men-strijd kunnen de partij-propa-
- gandisten, danig in verlegenheid bren
gen. En het is steeds weer het nog
stommer „buitengebeuren", dat roet in
het eten gooit. Zoals bijvoorbeeld in
Valkenburg (ZH). waar. ijlings een
tweede affiche geplakt moest worden
om een circusprinses van een duik op
Mooie Barend te weerhouden. (Foto 5
6). Of de anti-reclame van een
geëngageerd student in de sterflat aan
de Churchilllaan: zijn racefiets naast
het CPN-affiche symboliseert de wan
hopige situatie van een partij die wel
de middelen maar niet de mensen
heeft om vooruit te komen (foto 3).
Het plakken van affiches hoezeer
ook gereglementeerd is een uitlaat
klep voor de vrijheid van meningsui
ting. En hoewel het verheugend is, te
zien hoe enthousiast de kiezer „af
blaast" na de inzinking, die volgde op
het afschaffen van de opkomstplicht
het strakke evenwicht tussen „links"
en „rechts" dat de vensterconcentratie
van dezelfde studentenflat weerspie
gelt, doet de vraag rijzen of straks
regeren nog wel mogelijk is. (Foto
7).
Kapper Kort van „La Liberté" op het
Bevrijdingsplein tilt er niet zwaar
aan. Hij knipt nuchtere Nederlanders
met kort en lang haar en voelt zich
blij, als hij ziet hoeveel mensen glim
lachen bij een blik in zijn verkie
zingsétalage (foto 8). Enfin: op 28 april
komt het antwoord in de bus. (Foto 4).
En dat vergt nogal wat voorbereidin
gen. Niet van politieke maar van
technische aard. Daarvan kunnen de
heer Montanus (foto 2, midden) en
zijn medewerkers van de Leidse ge
meentesecretarie meepraten. Om maar
te zwijgen van de mannen van ge
meentewerken, die vanaf maandag op
hun aanwijzingen de stemhokjes, bus
sen en rode potloden in stelling bren
gen. In de verkiezingstijd raakt de
meest nuchtere Nederlander zijn
hoofd nog kwijt. Al bekent hij het
niet: gokken ligt diep verankerd in
zijn aard. In zijn verkiezingsfolder
zegt CHU-lijsttrekker Udink: „Geef
mij nuchtere Nederlanders, al of niet
met lang haar. Volwassen Nederlan
ders. die mooipraters wantrouwen".
Gelijk heeffie: geef mij maar 'n
Rembrandt, 'n Nuchter Nederlander
mét lang haar (foto 1). En je weet
tenminste wat je aan hem hebt.'
enzestig jaar verkoopt zijn vrouw de
laatste varkenspoot. Opvolger word
Cornelis van de Vooren. Deze verlaat
het huis van Jan Steen en koopt voor
1670 gulden het pand Dorpsstraat 63.
Ook de koeiekop gaat bij de verhui
zing mee. De zaken worden iets groter
aangepakt. Cornelis laat achter zijn
huis ook een boerderij neerzetten. In
de stallen fokt hij zijn eigen vleeswa
ren. Twintig koeien en wat kalveren.
Eens per jaar stapt hij met de beste
koe. winnares van de paasveetentoon-
stelling, het dorp rond. Dan is het
feest in Warmond. Niet voor de koe.
Haar kop ligt een dag later bij Van
der Vooren voor in de etalage. Een
reep vet hangt als een lauwerkrans
rond haar gekroonde kop en een si
naasappel is als troostprijs in haar
bek gestopt. De restanten van haar
lijvige lichaam zijn opgegaan in de
bestellingen, die de bewoners van
Warmond, een dag eerder tijdens dc
optocht hebben gedaan, 's Nachts moet
er dan gewerkt worden om de paas-
koeverdeling binnen een dag uit te
Niet altijd staat de boog gespannen in
het drukke slagersbedrijf. Traditie
bij de Van der Voorens is dat voor elk
varken, dat geslacht aan de ladder
hangt, een borrel wordt gedronken.
Soms slacht Van der Vooren en zijn
knechten dertig varkens per dag. Dan
liggen ze al vroeg op bed. Het zijn
enkele van de leuke herinneringen,
die oma zich weet te herinneren.
Voor de rest, zegt ze, was er weinig te
lachen. Sterk in haar herinnering
staan bijvoorbeeld de oorlogsjaren '14-
'18. Slechts één worstsoort werd er
gefabriceerd; eenheidsworst. Cornelis
van der Vooren draaide er kilometers
van in elkaar. Slechter nog in deze
crisistijd waren de Vastenweken. Nie
mand waagde het dan een stuk vlees ol
worst door het keelgat te laten glij
den. Voor Van der Vooren betekende
Pasen dan een dubbele verlossing.
Op 62-jarige leeftijd overlijdt Corne
lis. De zaak gaat over in handen van
Petrus van der Vooren. De Warmon-
ders merken weinig van deze genera-
1 iewisseling. Het is een tijd waarin
door iedereen hard gezwoegd wordt.
Om half vijf uit de veren en 's avonds
laat er pas weer in.
Vrolijke onderbreking vormde de keer
dal een koe losbrak. Rustig had het
beest die middag nog zijn portie hooi
naar binnen gewerkt. Toen een paar
jongens haar echter met een harde
trap tegen de schutting aan het
schrikken maakte, sloeg haar de vlam
in de poten. Woest snuivend trok ze
eerst de dikke balk, waaraan ze stond
vastgebonden, uit de grond en rende
vervolgens met wild draaiende ogen
de achtertuin in Toevallig dat een
van de kinderen juist de achterdeur
opencta om te kijken wat voor weer er
in de lucht hing. Nu bleef de deur
heel en stierde de koe ongehinderd
via de pasgeboende gang de winkel in.
Daar werd ze geconfronteerd met
haar vrienden en kennissen, die in
eenheidsmaten stukje voor stukje de
winkel verlieten. Verrast door deze
plotsel ingeconfrontatie deed ze nog
een vertwijfelde poging om in één stuk
door de voordeur te wandelen maar
de overdosis aan voer van de laatste
weken maakte de doorgang naar de
vrijheid te nauw voor haar. Schilder
Arie van Tongeren die zojuist de
deurpost onder handen had genomen
deed een vertwijfelde sprong naar
achteren om het vege schilderslijf te
redden. De koe bleef steken. Met twee
gele dwarsstrepen en de wetenschap
dat ze binnenkort toch in de etalage
zou komen te liggen, aanvaardde ze
gelaten haar lot en slingerde even
later, alsof er niets gebeurd was. haar
lange tong behendig om een graspol.
Veel herinneringen houden de Van
der Voorens ook over aan de oorlogs
jaren. Zelf slachten mochten de sla
gers niet. Vee kopen ook niet. Alles
werd door het abattoir gedaan. De
verkoop van vet werd aan banden
gelegd. Elk pakje moest worden voor
zien van een accijnsbanderol. Van
dei- Vopren vertikte het. Voor het
gezicht legde hij enkele gebanderoleerde
pakjes in de winkel. Achter het huis
had hij echter nog een geheime berg
plaats. Boven in de bak van een ouwe-
pomp stapelde hij tientallen pakjes
op. Een keer heeft men de Van der
Voorens op heterdaad betrapt. Ome
Koos ging naar achter om te kijken of
alles v eilig was. Hij merkte daarbij
niet dat de keurmeester achter hem
aansloop.
In 1949 mochten de slagers weer zelf
slachten. De oorlog noodzaakte niet
alleen tot mondjesmaat eten, het leef
patroon van de gemiddelde slagers
klant ging er ook anders uit zien. De
Keulse potten met vet verdwenen uit
de gezinnen. Als Van der Vooren nu
een koe kocht moest hij er niet een
hebben, die in het vet zwom. Hij nam
een magere. Na de oorlog heeft hij
dat nog negen jaar gedaan. Toen na
men de zonen Cees en Piet de slagerij
in handen.
..Vroeger wilde ik altijd drukker wor
den", zegt Cees. „Toen ik echter een
jaar in de zaak stond voelde ik dat dit
mijn vak was". Cees en Piet hielden,
toen zij de zaak overnamen, grote
schoonmaak. De apparatuur werd voor
een groot deel vernieuwd waardoor de
vele op martelwerktuigen lijkende
slagershulpmiddelen uit de winkel
verdwenen.
Tien jaar werkte Cees met zijn broer
samen. Toen scheidden bun wegen.
Cees bleef in Warmond en Piet begon
een eigen zaak in Leiden. „Piet is
typisch een stadsmens" zegt Cees.
..Een beetje rauw-douw. Daardoor kon
hij het altijd leuk brengen in de
winkel. Hij werd alleen kwaad als
klanten hém slager en mij mijnheer
noemden.
„De zaak van Cees van der Vooren
draait inmiddels 13 jaar. Een periode
waarin veel is veranderd. Zijn klan
ten eten bijvoorbeeld niet meer alleen
op de zondag een stukje vlees. Ze
garneren nu ook op doordeweekse da
gen hun bord met vlees van Cees.
..Dit is 'n gunstige tijd" zegt hij. „Nu
kan ik om zes uur de winkel sluiten.
Eindelijk komen mijn vrouw en ik
een beetje tot rust."
Toch zit Cccs van der Vooren met een
probleem. Zijn zoons voelen er niets
voor om de traditie voort te zetten.
Van der Vooren houdt de moed er
echter in. Per slot van rekening weet
je nooit hoe een koe een haas
vangt.
HERMAN VAN AMSTERDAM
